استومی چیست و در چه مواردی به کار میرود؟ (2 نکته مهم)
“`html
همه چیز در مورد استومی
استومی یعنی ایجاد یک راه‌حل بین یکی از اعضای بدن و پوست. در این روش، یک برش دایره‌ای شکل کوچک در شکم ایجاد می‌شود تا بخشی از روده بتواند از این برش بیرون بیاید. بخشی از روده که بر روی پوست قرار می‌گیرد به نام استوما شناخته می‌شود. استومی این امکان را به جراح می‌دهد که مشکلات شدید اعضای داخلی بدن را درمان کند. در طی جراحی، یک راه جدید برای خروج ضایعات از بدن ایجاد می‌شود.
استومی در موارد زیر استفاده می‌شود: این شامل سرطان، زخم، التهاب روده بزرگ، انسداد روده، عفونت، بی‌اختیاری و التهاب کیسه‌های کوچک در دیواره روده می‌شود.
انواع استومی چیست؟
به صورت کلی، استومی را می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد، اما بیشتر در اینجا به استومی‌های دفعی توجه داریم که مواد دفعی مانند ادرار و مدفوع از آنها خارج می‌شوند. این نوع استومی‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- کلستومی
- ایلئوستومی
- یوروستومی
یادآوری می‌شود که هر یک از این گروه‌ها بسته به شرایط بیمار و نوع بیماری یا تکنیک جراحی، می‌توانند به زیرگروه‌های مختلفی تقسیم شوند.
انواع استوما چیست؟
استوما را همچنین می‌توان بر اساس شکل آنها تقسیم بندی کرد، مانند استومای حلقوی و استومای دو لوله‌ای.
آیا سایز استوما تغییر می کند؟
به طور طبیعی در چند ماه اول پس از جراحی، محل استوما کمی متورم است و برای جلوگیری از نشت مواد دفعی، نیاز به استفاده از کیسه‌هایی با سوراخ‌های بزرگتر از حد معمول داریم.
به همین خاطر، بهتر است در هفته‌ها و ماه‌های اول بعد از جراحی، هنگام تعویض کیسه، سایز استوما دوباره چک شود. به خصوص اگر از کیسه‌های قابل برش استفاده می‌شود، اگر اندازه برش بزرگتر از سایز واقعی استوما باشد، ترشحات نشت خواهد کرد.
استومی به دو نوع اصلی ایجاد می‌شود: ایلئوستومی (اتصال انتهای روده کوچک به پوست شکم) و کلوستومی (اتصال بخشی از روده بزرگ به پوست شکم).
استومی می‌تواند دائمی یا موقت باشد. استومی موقت برای مدتی انجام می‌شود تا مدفوع به دور از محلی که ملتهب شده یا دچار انسداد شده است، هدایت شود تا بهبود یابد.
استومی دائمی زمانی ایجاد می‌شود که بیماری به عملکرد طبیعی روده آسیب زده باشد یا زمانی که عضلات مسئول دفع دیگر قادر به کار نیستند و باید برداشته شوند. در استومی می‌توان هم روده کوچک و هم بزرگ را به سطح بدن متصل کرد.
استومی کجا قرار می‌گیرد؟
بهترین عملکرد این است که قبل از جراحی، محل قرارگیری استومی توسط جراح علامت‌گذاری شود. باید تمامی حالت‌های ممکن و مناسب برای نصب کیسه را بررسی کرد. بهترین جای استومی، قسمتی از شکم است که صاف و به راحتی قابل دید و دسترسی باشد.
این علامت‌گذاری در حالت‌های نشسته، ایستاده یا خوابیده انجام می‌شود و به مسائلی از قبیل چین پوست، زخم، مسیر کمربند، ارتفاع تنفس و شکم توجه می‌شود. معمولاً استومی بین عضلات در سمت چپ یا راست مرکز شکم قرار می‌گیرد. کلوستومی معمولاً در سمت چپ ناف و ایلئوستومی در سمت راست قرار دارد.
کنترل اجابت چگونه خواهد بود؟
پس از ایجاد استومی، عمل تخلیه به طور عادی از طریق استوما انجام می‌شود (کیسه‌ای که در بیرون بدن قرار دارد و مدفوع را جمع‌آوری می‌کند). یک متخصص یا پرستار آموزش‌های لازم برای نگهداری و جداسازی را به بیمار می‌دهد.
کیسه معمولاً از جنس پلاستیک بوده و با چسب به بدن می‌چسبد. این کیسه‌ها هم یکبار مصرف هستند و هم قابل تخلیه. این سیستم بسیار امن است و احتمال بروز مشکل بسیار کم است و همچنین بوی بدی ندارد. تعداد و میزان اجابت به رژیم غذایی، وضعیت بدنی قبل از جراحی و نوع استومی بستگی دارد.
آیا غذا خوردن کنترل یا محدود می‌شود؟
بسیاری از بیماران می‌توانند به غذای همیشگی خود ادامه دهند با محدودیت‌های کم. اما برای کنترل دفعات و نوع اجابت، ممکن است نیاز به رعایت یک سری دستورالعمل‌های غذایی باشد. معمولاً میزان روزانه خروجی برای ایلئوستومی حدود ۵۰۰ میلی لیتر است.
“`
حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی لیتر است. میانگین خروجی روزانه برای کلوستومی حدود ۵۰۰ میلی لیتر است و ممکن است بین ۲۰۰ تا ۷۰۰ میلی لیتر تغییر کند.
مقدار و نوع اجابت مزاج باید به دقت تحت نظر باشد. اگر خروجی بیش از این مقدار باشد، ممکن است باعث کم آبی بدن شود. همچنین، کاهش ناگهانی در خروجی به همراه درد شکم می‌تواند نشانه یبوست یا انسداد باشد.
غذا را به خوبی بجوید و نوشیدن مایعات را افزایش دهید. پزشک یا متخصص معمولاً لیستی از غذاهایی که به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند یا غذاهایی که باید از آنها دوری کنید برای شما تهیه می‌کند. اگر بخشی از روده کوچک شما برداشته نشده باشد، استومی باعث سوء تغذیه نخواهد شد.
با گذشت زمان، به تدریج می‌توانید با استومی خود سازگار شوید و یاد بگیرید که چه غذاهایی چگونه بر روی خروجی استومی تاثیر می‌گذارند. بیشتر بیماران می‌توانند با توجه به تأثیر غذاها به حالت عادی خود برگردند.
آیا مردم متوجه وجود استومی می‌شوند؟
اگر شما نگویید، نه. استومی به راحتی قابل پنهان کردن است و دیگران از وجود آن باخبر نخواهند شد.
آیا فعالیت‌های فیزیکی محدود می‌شوند؟
پس از بهبودی زخم، تمام فعالیت‌ها و ورزش‌ها انجام شدنی هستند. افراد مشهور، هنرمندان برجسته و حتی ورزشکاران از استومی بهره می‌برند و محدودیتی در فعالیت‌هایشان ندارند.
آیا استومی بر رابطه‌ی جنسی تاثیر دارد؟
اکثر افراد با وجود استومی می‌توانند روابط جنسی عادی داشته باشند. برخی بیماران نگران هستند که شریک جنسی‌شان به خاطر استومی چه فکری خواهد کرد، اما یک رابطه قوی، زمان و صبر می‌تواند بر این نگرانی غلبه کند. همچنین جلسات و گروه‌های پشتیبانی متعددی در این زمینه وجود دارد.
آیا استومی عوارض دارد؟
وجود عوارض ممکن است. در ابتدای کار با استومی ممکن است زمان ببرد تا با نحوه تعویض یا تخلیه آن آشنا شوید و احتمالاً در این میان اتفاقاتی بیفتد. اما پس از عادت کردن، عوارض ناشی از آن معمولاً بسیار خفیف هستند، مانند سوزش اطراف محل که به راحتی قابل رفع است.
اضافه یا کم شدن ناگهانی وزن نیز می‌تواند بر عملکرد استومی تاثیر بگذارد. مشکلات دیگری که ممکن است در طول زمان ایجاد شوند، شامل فتق (ضعف دیواره شکم در اطراف استومی) یا ایجاد برآمدگی (پایین افتادگی روده) است که در صورت حاد شدن نیاز به جراحی خواهد داشت. زندگی با استومی نیاز به کمی سازگاری و یادگیری دارد، اما به راحتی می‌توان با آن زندگی و فعالیت کرد.
