اصلی ترین نوع بیماری‌ قارچی در گیاهان (2 نکته مهم)

بیماری‌های قارچی گیاهان و درختان

قارچ‌ها یکی از گروه‌های بزرگ و متنوع میکروارگانیسم‌ها هستند. این نوع قارچ‌ها سلول‌هایی دارند که هسته‌های آن‌ها با غشایی احاطه شده است و فاقد رنگدانه‌ای به نام کلروفیل هستند. دیواره این سلول‌ها محکم است. بافت قارچ‌ها به گونه‌ای است که برخی از قسمت‌های آن به سمت هوا رشد می‌کنند و بخش‌های دیگر درون ارگانیسمی که روی آن زندگی می‌کنند، نفوذ می‌کنند.

قارچ‌ها می‌توانند هم به صورت جنسی و هم غیرجنسی گسترش یابند. آن‌ها از طریق هاگ‌هایی که به وفور وجود دارند، تکثیر می‌شوند. این هاگ‌ها می‌توانند توسط باد، آب، خاک، پرندگان و حشرات به سطوح گیاهان منتقل شوند. بیشتر بیماری‌های گیاهی که تعدادشان به حدود ۸۰۰۰ نوع می‌رسد، به وسیله‌ی قارچ‌ها ایجاد می‌شوند. در ادامه، نگاهی به مهم‌ترین انواع این بیماری‌ها خواهیم انداخت.

لکه‌های پوستی قهوه‌ای (BROWN PATCH)

این بیماری بر روی چمن‌ها توسط تعدادی از گونه‌های قارچ ریزوکتونیا ایجاد می‌شود. لکه‌های قهوه‌ای و زرد به شکل‌های نامنظم بر روی چمن زارها ظاهر می‌شوند. این بیماری تأثیری بر روی ریشه و تاج چمن ندارد و به همین دلیل به عنوان بیماری برگی شناخته می‌شود.

شانکر (CANKER)

برخی از آلودگی‌های قارچی می‌توانند بر روی ریشه‌ها و پوست گیاهان تأثیر بگذارند. از این نوع قارچ‌ها می‌توان به خوره‌ی گیاهی اشاره کرد. این قارچ بر روی درختانی که چوب زیادی دارند اثر می‌گذارد و آسیب‌هایی مقطعی در بخش‌های چوبی مانند پوست درخت ایجاد می‌کند.

پژمردگی شقایق (CLEMATIS WILT)

این بیماری توسط قارچی به نام Phoma clematidina به وجود می‌آید. این قارچ از طریق زخم‌ها و بریدگی‌هایی که حشرات بر روی بدنه گیاه ایجاد می‌کنند، وارد آن می‌شود. به طور کلی، این بیماری باعث بروز لکه‌های قهوه‌ای و سیاه بر روی گیاهان پیوندی با گل‌های بزرگ می‌شود.

سفیدک کرکی (DOWNY MILDEW)

این بیماری ناشی از قارچی به نام Peronosporaceae بوده و بر روی بسیاری از گیاهان تأثیر می‌گذارد. هنگامی که لکه‌های بی‌رنگ بر روی برگ‌ها دیده شود، این بیماری مشخص می‌شود. همچنین، بر روی گیاه، بخش‌هایی شبیه به کپک رشد می‌کنند. این بیماری باعث کاهش توان گیاه و در نتیجه کاهش رشد آن می‌شود.

شل‌شدن ریشه (CLUB ROOT)

این آلودگی در کلم‌ها، شلغم‌ها و تربچه‌ها توسط قارچ Plasmodiophora brassicae ایجاد می‌شود. رنگ برگ‌ها به سبز مایل به آبی تغییر می‌کند و اگر ریشه‌ها را از خاک درآوریم، ظاهری سست و بسیار شکننده دارند.

لکه‌های سیاه (BLACK SPOT)

قارچی به نام Diplocarpon rosae بر روی گیاهان افراخته لکه‌های سیاه ایجاد می‌کند. به تدریج این لکه‌های سیاه به سمت بالا روی برگ‌ها حرکت کرده و موجب تضعیف گیاه می‌شوند. این بیماری معمولاً در شرایط آب و هوایی مرطوب دیده می‌شود.

مرگ پاجوش‌ها (BLACK SPOT)

قارچ‌هایی مانند Pythium و یا برخی دیگر از گونه‌های آن‌ها منجر به از بین رفتن پاجوش‌ها و نهال‌های کوچک گیاه می‌شوند. این آلودگی بر روی بذرها اثر گذاشته و باعث فساد آن‌ها می‌شود، بنابراین رشد و قدرت کل گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

زغالک (ANTHRACNOSE)

در مناطق گرم و مرطوب، قارچی به نام Colletotrichum یا Gloeosporium می‌تواند گیاه را با این بیماری مواجه کند. در این بیماری، بر روی میوه‌ها، گل‌ها، ساقه و برگ‌های گیاه، لکه‌هایی با رنگ‌های مختلف به چشم می‌خورد که به نوعی آب‌رفته یا کوچک شده‌اند. این لکه‌ها به مرور بزرگ‌تر می‌شوند و می‌توانند به مرگ گیاه منجر شوند.

پوسیدگی تحتانی (BOTTOM ROT)

این بیماری قارچی در گیاهان خانواده کاهو بروز می‌کند. در ابتدا، برگ‌های پایینی گیاه آسیب می‌بینند و سپس قارچ به سمت برگ‌های بالایی حرکت کرده و آن‌ها را تخریب می‌کند. عامل این بیماری قارچی به نام Rhizoctonia solani شناخته می‌شود.

لکه‌های گرد چمن (DOLLAR SPOT)

قارچی به نام Sclerotinia homoeocarpa بر روی چمن‌ها این بیماری را ایجاد می‌کند. در قسمت‌هایی از چمن، لکه‌های کوچک زردرنگ قابل مشاهده هستند. این بیماری معمولاً از اوایل بهار تا اواخر پاییز رخ می‌دهد.

زگیل تاجی (CROWN WART)

این بیماری توسط گونه‌های قارچ Physoderma بر روی ساقه گیاهان خانواده یونجه ایجاد می‌شود. این بیماری بر روی بخش پایینی ساقه گیاه برآمدگی‌هایی ایجاد می‌کند.

“`html
پوسیدگی یا فساد قارچی (DECAY)

تجزیه و خراب شدن برگ‌ها یا بخش‌های چوبی گیاه که ناشی از قارچ‌ها می‌باشد، به نام پوسیدگی قارچی شناخته می‌شود. در این شرایط، بافت‌های زنده گیاه آسیب می‌بینند و در نهایت گیاه از بین می‌رود. این نوع پوسیدگی به وسیله انواع مختلف قارچ‌ها مانند Pythium، Aphanomyces و Phytophthora در گیاه‌ها ایجاد می‌شود.

رشته قرمزی (RED THREAD)

چمن‌هایی که در فصل‌های تابستان و پاییز رشد می‌کنند، ممکن است با این بیماری رایج مواجه شوند. این بیماری توسط قارچی به نام Laetisaria fuciformis ایجاد می‌شود. در ابتدا، لکه‌های قرمز رنگی روی چمن به وجود می‌آید و اگر درمان نشود، می‌تواند کل گیاه را نابود کند.

پوسیدگی ناشی از خشکی (DRY ROT)

این بیماری توسط قارچی به نام Serpula lacrymans ایجاد می‌شود که به آن قارچ خشک‌کننده نیز می‌گویند. این بیماری موجب خشک‌شدن و پوسیدگی شدید در بخش‌های چوبی گیاهان، پیاز‌ها، انواع سیب‌زمینی و حتی میوه‌ها می‌شود. این مشکل در نقاط مختلف جهان رایج است.

زگیل سیب‌زمینی (POTATO WART)

این بیماری به وسیله قارچی به نام Synchytrium endobioticum به وجود می‌آید و باعث شکل‌گیری زگیل‌های ناهنجاری روی غده‌های سیب‌زمینی می‌شود. این زگیل‌ها معمولاً رنگ تیره و حالتی اسفنجی دارند و شبیه به زگیل تاج در گیاه یونجه هستند.

بیماری ریزوکتونیا (RHIZOCTONIA DISEASE)

قارچی به نام Rhizoctonia solani این بیماری را ایجاد می‌کند که می‌تواند ساقه‌های زیرزمینی و برجستگی‌های روی گیاه سیب‌زمینی را آلوده کند. این قارچ معمولاً در گیاه زخم‌هایی ایجاد کرده و روی برجستگی‌ها هاگ‌های این بیماری جمع می‌شوند. این آلودگی سبب جلوگیری از رشد گیاه و در نهایت مرگ آن می‌شود.

بیماری نارون هلندی (DUTCH ELM DISEASE)

این بیماری بر روی درختان نارون تأثیر می‌گذارد و از گیاهی به گیاه دیگر منتقل می‌شود. این بیماری یا از طریق پیوند ریشه درختان باهم منتقل می‌شود یا با کمک سوسک‌هایی که روی برگ‌های شاخه‌های کوچک هستند، گسترش می‌یابد.

این آلودگی از یک گروه قارچ‌های کیسه‌ای به نام Ascomycota ناشی می‌شود. در فصل تابستان، برگ‌های پایینی درخت شروع به زرد شدن و کمی بعد می‌ریزند. در نهایت، کل گیاه آلوده و ریشه‌ها از بین می‌روند و درخت به‌دلیل فقدان مواد مغذی نابود می‌شود.

بادزدگی (آسیب‌دیدگی) دیرهنگام (LATE BLIGHT)

این نوع آسیب‌دیدگی توسط قارچی به‌نام Phytophthora infestans ایجاد می‌شود و به خانواده سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی حمله می‌کند. شاید لکه‌های خاکستری یا کپک‌های سفید بر روی برگ و میوه‌های گیاه دیده شود که در نهایت می‌تواند کل گیاه را نابود کند.

بادزدگی زودهنگام (EARLY BLIGHT)

بیماری بادزدگی زودهنگام در سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی توسط قارچی به نام Alternaria solani به وجود می‌آید. این بیماری موجب خراب شدن میوه و خطر جدی برای زندگی گیاه می‌شود. برگ‌ها و میوه‌های گیاه معمولاً زرد یا قهوه‌ای می‌شوند و در نهایت از روی شاخه می‌افتند.

پژمردگی گیاه (PLANT WILTING)

این نوع بیماری به طور طبیعی منجر به پژمردگی گیاه می‌شود. در ابتدا، قارچ به ریشه‌های گیاه حمله می‌کند و سپس به سمت ساقه و سیستم آوندی آن می‌رود. بسیاری از گیاهان از جمله پنبه، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، تنباکو و غیره تحت تأثیر قارچ‌هایی مانند Fusarium (Fusarium oxysporum) و Verticillium (Verticillium longisporum) دچار پژمردگی می‌شوند.

پیچش برگ (LEAF CURL)

این بیماری به وسیله قارچی به نام Taphrina deformans ایجاد می‌شود که در آن برگ‌ها ظاهری پیچیدگی، چین‌خوردگی و ضخیم پیدا می‌کنند. این بیماری سبب آسیب به گیاه و کاهش تولید برگ و میوه می‌شود.

کپک خاکستری (GRAY MOLD)

عامل این بیماری قارچی به نام Botrytis شناخته می‌شود و بر روی گیاه به رنگ سفید رشد می‌کند و به‌تدریج…

“““html

به رنگ خاکستری درمی‌آید. میوه‌ها و برگ‌هایی که دچار بیماری شده‌اند از ساقه جدا می‌شوند و ساقه‌ها نیز می‌شکنند.

پوسیدگی سیاه (BLACK ROT)

این بیماری به گیاهانی که در آب و هوای گرم و مرطوب رشد می‌کنند ضربه می‌زند. از ویژگی‌های این بیماری تیره و خراب شدن برگ‌ها، میوه‌ها و سبزیجات است. این بیماری در گیاهانی مانند انگور، کلم و ارکیده‌ها شایع است. پوسیدگی سیاه در انگور به خاطر قارچی به نام Guignardia bidwellii ایجاد می‌شود که به درختان مو آسیب زیادی می‌زند.

لکه سیاه سیب (APPLE SCAB)

این بیماری ناشی از قارچی به نام Venturia inaequalis است که در هوا زندگی می‌کند. در این بیماری لکه‌های سبز زیتونی روی برگ‌ها و لکه‌های سیاه یا خاکستری روی میوه‌ها ظاهر می‌شود و در نهایت ممکن است گیاه از بین برود.

پوسیدگی سفید (WHITE ROT)

قارچ Pleurotus ostreatus باعث تجزیه لیگنین و سلولز در چوب گیاه می‌شود و به همین خاطر رنگ گیاه تغییر کرده و حیات آن به خطر می‌افتد.

پوسیدگی اسکلروتیوم (SCLEROTIUM ROT)

قارچ Sclerotium rolfsii که در خاک زندگی می‌کند، این بیماری را به وجود می‌آورد. این قارچ به بذر آسیب می‌زند و لکه‌هایی به رنگ آبی یا سیاه روی آن ایجاد می‌کند.

پوسیدگی قهوه‌ای (BROWN ROT)

قارچی به نام Fibroporia vaillantii به قسمت‌های چوبی گیاه آسیب می‌زند و نتیجه آن، فاسد شدن بافت چوبی و تبدیل آن به تکه‌های مکعبی کوچک است. به همین خاطر، این بیماری به نام پوسیدگی قهوه‌ای مکعبی نیز شناخته می‌شود و همچنین باعث تغییر رنگ گیاه به قهوه‌ای می‌شود.

کپک پودری (POWDERY MILDEW)

این نوع آلودگی غالباً به گیاه‌هایی که به آن حمله می‌کنند، بستگی دارد. این قارچ معمولاً بر روی گیاهانی مانند گل رز، یاس، بلوط انگلیسی و گل آهاری دیده می‌شود.

ریشه‌های صورتی (PINK ROOT)

این بیماری معمولاً ناشی از قارچی به نام Phoma terrestris است و بر روی گیاهان پیاز ظاهر می‌شود. در این حالت ریشه‌های پیاز به رنگ صورتی کم‌رنگ یا قهوه‌ای مایل به زرد تغییر می‌کنند. این بیماری می‌تواند رشد گیاه را کاهش دهد.

زنگار (RUST)

این بیماری به ساقه‌ها، برگ‌ها، بذرها و میوه‌های گیاه آسیب می‌زند. اگر روی گیاه لکه‌های قهوه‌ای، زرد، قرمز یا نارنجی مشاهده کردید، نشان از وجود این بیماری است. قارچی که باعث این بیماری می‌شود قدرت گیاه را کم می‌کند.

توپک پنبه (COTTON BALL)

این بیماری بر روی گیاه قره‌قروت اثر می‌گذارد و به وسیله قارچ Monilinia oxycocci ایجاد می‌شود. قارچ‌هایی که شبیه پنبه هستند در داخل حبه‌ها رشد کرده و گیاه را آلوده می‌کنند و در نهایت موجب از بین رفتن کل میوه می‌شوند.

سیاهک (SMUT)

Ustilago maydis نوعی قارچ است که به گیاهانی مانند ذرت و نیشکر آسیب می‌زند. با تشکیل تاول‌هایی روی بخش‌های آسیب‌دیده، رنگ گیاه نیز تغییر می‌کند. به مرور زمان، هسته گیاه بزرگ‌تر شده و باد می‌کند و در نهایت کل گیاه و میوه آن از بین می‌روند.

پوسیدگی ریشه (ROOT ROT)

ریشه‌های گیاهان نیز مانند برگ‌ها، پوست و ساقه‌ها ممکن است به وسیله قارچ‌ها آلوده شوند. این بیماری باعث تحلیل و در نهایت از بین رفتن ریشه گیاه می‌شود و معمولاً نتیجه فعالیت قارچی به نام Phytophthora است.

پوسیدگی خیس (WET ROT)

این نوع پوسیدگی در مناطق پرباران و مرطوب به وجود می‌آید و بیشتر به بخش‌های چوبی گیاه آسیب می‌زند. در ایجاد این بیماری قارچ‌های نام‌های Coniophora puteana نقش دارند. گیاهانی که به این بیماری دچار شوند، ممکن است در نهایت بمیرند.

پوسیدگی نرم (SOFT ROT)

فعالیت قارچ‌هایی به نام Chaetomium یا Ceratocystis سبب می‌شود که سلولوز بخش‌های چوبی گیاه تجزیه شود و حفره‌هایی در آن ایجاد شود. در این حالت، چوب شکل شکسته‌ای پیدا کرده و رنگ آن تغییر می‌کند.

لکه‌های زردرنگ (YELLOW

“`

لکه‌ها (SPOTS)

قارچ Pyrenophora tritici-repentis این لکه‌های زردرنگ را روی برگ‌ها و ساقه‌های گیاه به وجود می‌آورد. اگر به موقع اقدام نشود، این آلودگی می‌تواند کل گیاه را خشک کرده و نابود کند.

علاوه بر قارچ‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها هم می‌توانند به گیاهان آسیب برسانند. همچنین شرایط نامناسب محیطی و آب و هوا نیز می‌تواند باعث آسیب به گیاه و بروز بیماری‌ها شود. در طبیعت، بعضی از گیاهان به طور طبیعی در برابر بیماری‌های خاصی مقاوم هستند، به ویژه زمانی که خود گیاه با آن بیماری درگیر باشد. پژوهش‌های زیادی در حال انجام است تا مشخص شود آیا می‌توان این نوع مقاومت ژنتیکی را به دیگر گیاهانی که در معرض بیماری‌ها هستند منتقل کرد یا خیر.