اصول کاشت سیب زمینی حتی در گلدان! (2 نکته مهم)
“`html
روش کاشت سیب زمینی
سیب زمینی انواع مختلفی دارد که به آنها نام‌های زودرس، معمولی (second early) و اصلی (main crop) داده می‌شود. این نام‌ها به ما می‌گویند که سیب زمینی‌ها چه زمانی برداشت می‌شوند، به چه فضایی نیاز دارند و چقدر باید از هم فاصله داشته باشند. اگر فضای کمتری دارید، سیب زمینی‌های زودرس انتخاب بهتری هستند و همچنین این نوع سیب زمینی‌ها زود برداشت می‌شوند، بنابراین احتمال آفت‌زدگی در آنها کمتر است.
سیب زمینی‌های معمولی (second earlies) حدودشان شانزده تا هفده هفته بعد از کاشت می‌رسند و شما می‌توانید از اوایل تیر تا اوایل مرداد آنها را برداشت کنید. سیب زمینی‌های اصلی (main crops) هجده تا بیست هفته زمان لازم دارند تا آماده برداشت شوند؛ پس معمولا از تیر تا مهر ماه وقت برداشت آنهاست. سیب زمینی‌های اصلی همچنین فضای بیشتری را اشغال می‌کنند، اما اگر می‌خواهید مقداری از آنها را ذخیره کنید، اینها بهترین گزینه هستند.
گیاه‌شناسی سیب زمینی
سیب زمینی یک گیاه دوساله است که از نظر ساقه‌اش یک گیاه یکساله به حساب می‌آید و غده‌های زیرزمینی دارد. این غده‌ها قسمت خوراکی گیاه را تشکیل می‌دهند و به خاطر نشاسته زیاد، ویتامین‌ها و مواد مغذی، یکی از غذاهای مهم بشر بعد از گندم، برنج و ذرت هستند. ابتدایی‌ترین محل رشد این گیاه در بخش‌هایی از آمریکای جنوبی بوده و از آنجا به دیگر نقاط جهان منتقل شده است.
هم‌اکنون در تمام نقاط دنیا سیب زمینی کشت می‌شود و در ایران، کاشت آن در مناطقی مثل قزوین، کرج، دماوند، آذربایجان و شمال خراسان از اوایل فروردین ماه بعد از پایان سرمای بهاری شروع می‌شود و تا اواخر فروردین ادامه دارد.
انواع سیب زمینی
سیب زمینی اصالتا بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است و انواع وحشی آن در پرو، بولیوی و شیلی یافت می‌شود. این گیاه دارای گونه‌های زیادی است، اما تنها گونه solanum tuberosum و تعداد کمی دیگر هستند که غده تولید می‌کنند و برای کشاورزی مهم هستند. انواع مختلف سیب زمینی شامل:
- سیب زمینی پوست قهوه‌ای (russet): پوست قهوه‌ای و داخل آن سفید است. این نوع شکل کشیده و سطح زبر دارد و میزان نشاسته آن بالاست، بنابراین برای سرخ کردن و پختن بهترین گزینه است.
- سیب زمینی با پوست زرد (yu con): پوست زردی دارد و طعم کره‌ای به خود می‌گیرد. این نوع برای پختن و تهیه پوره مناسب است.
- سیب زمینی شیرین (sweet): دارای بافتی زرد، سفید یا نارنجی است و ارزش تغذیه‌ای بالایی دارد.
- سیب زمینی‌های انگشتی (finger): کوچک و باریک هستند.
- سیب زمینی قرمز: پوست قرمز و داخل آن سفید است و برای آب‌پز، بخارپز و تنوری کردن مناسب می‌باشد.
شرایط محیطی مورد نیاز کاشت سیب زمینی
خاک: برای کشت سیب زمینی، خاک شنی لومی و یا لومی شنی ایده‌آل است. هر چه خاک به سمت شنی نزدیک‌تر باشد، بهتر است. بهترین خاک برای کاشت در گلدان خاک شنی با حاصلخیزی بالا و کمی اسیدی و دارای زهکشی خوب است. شما می‌توانید 50 درصد خاک گلدانی را مخلوط با 25 درصد ماسه و 25 درصد کود تهیه کنید.
نور: گیاه سیب زمینی برای رشد بهتر نیاز به نور کامل آفتاب دارد. بهترین مکان برای نگهداری گلدان سیب زمینی، بالکن یا پنجره جنوبی آپارتمان است تا گیاه به‌طورکامل از نور خورشید بهره‌مند شود.
دما: سیب…
“““html
سیب‌زمینی یک گیاه است که به سرما علاقه دارد و به گرما حساس است. این گیاه می‌تواند دماهای بین ۸ تا ۳۴ درجه سانتیگراد را تحمل کند. برای کاشت سیب‌زمینی در گلدان، بهترین دما بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است.
آبیاری: این گیاه به آب متوسطی نیاز دارد، اما باید خاک گلدان همیشه مرطوب باشد و خیس نشود. توجه داشته باشید که سیب‌زمینی‌های نارس و همچنین برگ، گل و میوه‌های آن مقداری آلکالوئید سمی به نام سولانین دارند، بنابراین از خوردن سیب‌زمینی‌های نارس و برگ و گل و میوه‌اش خودداری کنید.
نحوه القای جوانه زنی در سیب‌زمینی
عمل «چیتینگ» به معنی آماده‌سازی سیب‌زمینی بذری برای جوانه زدن قبل از کشت است. این کار حدود ۶ هفته قبل از کاشت، یعنی از اواخر دی در مناطق گرم‌تر و یا از بهمن در مناطق سردتر کشور انجام دهید. هر سیب‌زمینی بذری دارای یک قسمت گرد و ضخیم است که چند «چشم» دارد. قسمت‌های غده‌ای سیب‌زمینی را طوری قرار دهید که سر ضخیم آن در بالاترین قسمت سینی یا جعبه تخم‌مرغ باشد و در معرض نور طبیعی زیادی قرار گیرد. وقتی جوانه‌ها به ارتفاع ۱.۵ تا ۲.۵ سانتیمتر رسیدند، برای کاشت در خارج آماده هستند.
ازدیاد و تکثیر سیب‌زمینی
تکثیر سیب‌زمینی معمولاً به دو روش انجام می‌شود: یکی با استفاده از بذر و دیگری با استفاده از غده. رایج‌ترین روش برای تکثیر سیب‌زمینی، کاشت غده‌ها است. گیاهی که از بذر به‌وجود می‌آید، با ریشه عمودی و ریشه‌های فرعی متعددی روبرو می‌شود، در حالی که گیاهی که از غده رشد کرده دارای ریشه‌های یکنواختی است که از بن ساقه و همچنین از ساقه‌های جانبی خارج می‌شوند.
کوددهی سیب‌زمینی
برای تولید ۳۰ تن غده سیب‌زمینی به مقدار ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن، ۶۰ کیلوگرم فسفر، ۲۴۰ کیلوگرم پتاسیم، ۳۰ کیلوگرم منیزیم، ۳۵ کیلوگرم منگنز، ۵۰ کیلوگرم کلسیم و ۵۰ گرم مس نیاز است.
نحوه کاشت سیب‌زمینی
سیب‌زمینی‌های جوانه‌زده را زمانی که خاک شروع به گرم شدن می‌کند، بکارید که معمولاً در اواسط اسفند یا اوایل فروردین است. برای شروع، شیارهایی به عمق ۷.۵ تا ۱۳ سانتیمتر ایجاد کنید. البته عمق دقیق شیار بستگی به نوع سیب‌زمینی دارد که می‌کارید.
قبل از اینکه سیب‌زمینی‌ها را بکارید، یک لایه نازک کود به شیار اضافه کنید. سیب‌زمینی‌های زودرس را با فاصله حدود ۳۰ سانتیمتر از هم و با فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر بین ردیف‌ها بکارید. سیب‌زمینی‌های معمولی و اصلی (اصلی) را با فاصله ۳۸ سانتیمتر و ۷۵ سانتیمتر فاصله بین ردیف‌ها بکارید.
غده‌های جوانه‌زده را با احتیاط بردارید و به آرامی داخل شیار قرار دهید به‌طوری‌که جوانه‌ها به سمت بیرون باشند. مراقب باشید که جوانه‌ها نشکنند. سپس روی آنها را با خاک بپوشانید. وقتی جوانه‌ها ظاهر شدند، روی آنها مقداری خاک بریزید به‌طوری‌که جوانه‌ها زیر خاک دفن شوند. این کار را باید در فواصل زمانی مشخص انجام دهید تا در پایان فصل هر گیاه یک تل خاک کوچک (حدود ۱۵ سانتیمتر) پیرامون خود داشته باشد.
زمان کاشت سیب‌زمینی
در ایران، کشت سیب‌زمینی در مناطق جنوبی از اواسط بهمن تا اواخر اسفند و در مناطق معتدل شمالی مانند: اطراف شهرستان قزوین، کرج، دماوند
“““html
منطقه آذربایجان و شمال خراسان از اوایل فروردینماه که خطر سرمای بهاره برطرف شده، شروع به کاشت خواهد کرد و این کار تا اواخر فروردین ماه ادامه خواهد داشت.
روش کاشت سیب زمینی در باغچه
برای کاشت، غده‌های آماده شده را در فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از هم در ردیف‌هایی که فاصله‌شان از یکدیگر ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر است، زیر خاک می‌کارند. سیب‌زمینی‌هایی که به چند قسمت تقسیم شده‌اند، باید قبل از کاشت در جایی سایه گذاشته شوند تا قسمت بریده شده کمی بخار و حفاظت داشته باشد، یا می‌توانید با خاکستر و خاکه زغال آنها را بپوشانید. بعد از کاشت و زمانی که جوانه‌ها از خاک خارج شدند و شروع به رشد کردند، دور بوته‌ها را خاک می‌دهند تا محصول بیشتری به دست آید. پیش از کاشت، باید زمین را آبیاری کرد و زمانی که خاک کمی مرطوب شد، سیب‌زمینی‌ها را می‌کارند و آبیاری بعدی به دو هفته بعد موکول می‌شود.
آبیاری سیب زمینی
به طور کلی، مزرعه سیب‌زمینی تا زمان گل دادن بوته‌ها هفته‌ای یک بار آبیاری می‌شود و پس از به گل نشستن گیاه، آبیاری کاهش می‌یابد.
نحوه برداشت سیب زمینی
برداشت سیب‌زمینی باید زمانی انجام شود که برگ‌ها کاملاً خشک شده و ساقه‌ها زرد شده‌اند. سیب‌زمینی‌های خانگی شما بسته به نوع و شرایط پرورش باید از تیر تا شهریور آماده برداشت شوند. گونه‌های زودرس را می‌توانید به محض آماده شدن برداشت کنید، یعنی وقتی که جوانه‌ها روی خاک هنوز سبز هستند و معمولاً به محض باز شدن گل‌ها. گونه‌های معمولی و اصلی را می‌توان مدت طولانی‌تری در خاک نگه داشت تا ماه شهریور، حتی اگر جوانه‌ها افتاده باشند. دو هفته قبل از برداشت، جوانه‌های روی زمین را ببرید تا پوست سیب‌زمینی ضخیم‌تر شود و هنگام برداشت آسیب کمتری ببیند و نگهداری آن راحت‌تر باشد.
کاشت سیب زمینی در گلدان
وسایل لازم: گلدان بزرگ (۱۰ لیتری)، خاک ماسه‌ای، کود مایع، سیب‌زمینی جوانه زده، آبپاش
۱. ابتدا یک گلدان بزرگ انتخاب کنید چون غده‌های سیب‌زمینی در زیر خاک رشد می‌کنند و هر چه فضای بیشتری داشته باشند، بزرگ‌تر می‌شوند.
۲. گلدان را با خاک مناسب مثل خاک سبک و حاصلخیز پر کنید. قبل از کاشت سیب‌زمینی می‌توانید مقداری کود به خاک اضافه کنید تا مواد غذایی لازم برای رشد گیاه فراهم شود.
۳. یک سیب‌زمینی بزرگ را با چاقوی تیز به سه قسمت تقسیم کنید به طوری که هر قسمت حداقل یک جوانه داشته باشد. توجه کنید که سیب‌زمینی‌های تقسیم شده را قبل از کاشت در محلی سایه بگذارید تا قسمت بریده شده از یک لایه پوشش محافظتی برخوردار شود.
۴. خاک گلدان را کاملاً آبیاری کنید و قطعات سیب‌زمینی را در آن بکارید. بسته به اندازه گلدان می‌توانید ۲ تا ۵ جوانه سیب‌زمینی در آن بکارید.
۵. جوانه‌ها را در عمق گلدان بکارید و روی آن را با ۱۰ تا ۱۳ سانتیمتر خاک بپوشانید و به آرامی با دست فشار دهید تا کمی فشرده شود.
۶. گلدان را دوباره آبیاری کنید به طوری که آب از زهکش کف آن خارج شود.
۷. بعد از کاشت و زمانی که جوانه‌ها…
“`
بعد از اینکه سیب‌زمینی‌ها از خاک بیرون آمدند و شروع به رشد کردند، لازم است که دور پای بوته‌ها را با خاک و مقداری کود پر کنید تا محصول بهتری به دست آورید. همچنین می‌توانید هر دو هفته یک بار کمی کود مایع به خاک اضافه کنید.
8. پس از گذشت 2 تا 4 ماه از کاشت سیب‌زمینی، محصول شما آماده برداشت خواهد بود. پیشنهاد می‌شود که دو هفته قبل از برداشت، جوانه‌های روی زمین را بچینید. این کار به پوست سیب‌زمینی کمک می‌کند که قوی‌تر شود و در هنگام برداشت کمتر آسیب ببیند و نگهداری از آن را نیز آسان‌تر خواهد کرد.
نکات مهم در کاشت سیب‌زمینی
سیب‌زمینی‌ها به نور زیادی نیاز دارند، بنابراین آنها را در مکان‌های سرد کشت نکنید، زیرا این شرایط می‌تواند به رشد برگ‌های آنها آسیب برساند. اگر می‌خواهید در زمینی که پر از علف‌های هرز است یا در علفزاری قدیمی سبزی بکارید، سیب‌زمینی‌ها می‌توانند با رشد سریع برگ‌های زیاد خود به از بین بردن علف‌های هرز کمک کنند.
اگر فضای کافی برای کشت ندارید، می‌توانید سیب‌زمینی‌ها را در گلدانی بکارید که دارای زهکشی مناسب باشد و حداقل عمق و عرض آن ۳۰ سانتیمتر باشد. گلدان را تا نیمه با کود چندمنظوره یا کود مرغوب پر کنید، دو عدد بذر سیب‌زمینی را روی آن قرار دهید و سپس روی آن خاک یا کود بریزید، به طوری که حدود ۲.۵ سانتیمتر از لبه گلدان فاصله داشته باشد.
وقتی که غده‌های سیب‌زمینی به اندازه یک تیله رسیدند، تأمین آب کافی برای آنها بسیار مهم می‌شود. اگر به سیب‌زمینی‌ها آب ندهید، اندازه و کیفیت آنها کاهش می‌یابد، مگر اینکه باران به‌طور مرتب و به مقدار کافی ببارد.
بیشتر بخوانید:
