اصول کاشت و تکثیر درخت ازگیل (2 نکته مهم)
“`html
معرفی درخت ازگیل
درخت ازگیل با نام علمی Mespilus germanica جزو خانواده گلسرخیان است و با درختان میوه‌ای مانند سیب و گلابی هم‌خانواده است. این درخت نوعی گیاه خودبارور است و به صورت درختی کوچک یا بوته‌ای بلند رشد می‌کند. در ایران، ازگیل به صورت وحشی در جنگل‌های شمال وجود دارد. برگ‌های این درخت بیضی و کمی کشیده هستند و کناره آنها یا صاف است یا چند دندانه دارد. رنگ روی برگ‌ها سبز تیره است و پشت آنها سبز خاکستری. میوه ازگیل به شکل گرد و قهوه‌ای رنگ است و پوستی سخت و اسیدی دارد، به همین دلیل تا زمانی که کاملاً رسیده نشود، نمی‌توان آن را خورد.
وقتی میوه ازگیل به خوبی می‌رسد، رنگ گوشت آن از سفید به قهوه‌ای تغییر کرده و نرم و شیرین می‌شود. مصرف میوه ازگیل به صورت خام خوشمزه و مفید است و به درمان یبوست، پیشگیری از سرطان، تقویت اعصاب و کمک به درمان سنگ کلیه کمک می‌کند. از ازگیل برای تهیه شربت و کنسرو نیز استفاده می‌شود و برگ و هسته آن در طب سنتی کاربرد دارند.
گیاه شناسی درخت ازگیل
ازگیل می‌تواند به عنوان یک درخت کوچک یا یک بوته بزرگ شناخته شود و نام میوه‌اش از نام درخت گرفته شده است. در شرایط مناسب، این درخت می‌تواند تا ۸ متر رشد کند، اما معمولاً حدود ۶ متر高さ دارد. زندگی آن معمولاً بین ۳۰ تا ۵۰ سال است. برگ‌های آن بیضی و کمی کشیده و حدود ۸ تا ۱۵ سانتیمتر طول و ۳ تا ۵ سانتیمتر عرض دارند و در پاییز به رنگ قرمز تبدیل می‌شوند. گل‌های این درخت دارای ۵ گلبرگ بیضی شکل و سفید هستند و در بهار شکوفه می‌دهند. گل‌های ازگیل دوجنسی هستند و زنبورها آنها را گرده افشانی می‌کنند. شاخه‌های آن خاردار و ریشه‌هایش عمودی است و پوستش خاکستری نقره‌ای رنگ دارد.
گل‌های ازگیل هرمافرودیت هستند و توسط زنبورها گرده افشانی می‌شوند. این گیاه خودبارور است و میوه‌اش گرد و کروی یا گلابی شکل و قهوه‌ای رنگ است. اندازه میوه از گیلاس تا گردو متغیر است. میوه ازگیل اسیدی و خیلی سخت است و تا زمانی که به خوبی نرسد، خوردن آن آسان نیست. پس از رسیدن، رنگ گوشت میوه از سفید به قهوه‌ای تغییر کرده و به طور کامل نرم و شیرین می‌شود.
نیاز‌های محیطی درخت ازگیل
خاک: ازگیل به نوع خاک حساس نیست و می‌تواند در بیشتر خاک‌ها رشد کند. با این حال، خاک مناسب برای کاشت ازگیل در گلدان می‌تواند ترکیبی از 60 درصد کوکوپیت و 40 درصد پیت ماس یا ترکیبی از 70 درصد کوکوپیت و 30 درصد کود دامی باشد یا 30 درصد خاک باغچه، 30 درصد ماسه، 20 درصد برگ و 20 درصد کود دامی یا ورمی‌کمپوست.
نور: این درخت به نور خورشید زیاد نیاز دارد. نور کافی در زمان میوه‌دهی برای آن بسیار مهم است. در آپارتمان، بهترین مکان برای قرار دادن گلدان ازگیل، پنجره‌های جنوبی و آفتابگیر است. به طور کلی، مکان‌هایی با حداقل ۵ تا ۶ ساعت نور مستقیم برای این گیاه مناسب است. نور شدید آفتاب، به ویژه در دماهای بالا، نمی‌تواند برای این گیاه مناسب باشد و ممکن است برگ‌های آن را بسوزاند.
آبیاری: ازگیل به مقدار متوسطی آب نیاز دارد و باید به صورت منظم آبیاری شود. رطوبت دائمی بستر کاشت برای رشد بهتر این درخت مفید است.
کوددهی: درخت ازگیل نیاز به کوددهی منظم دارد تا به خوبی رشد کند.
“`
درختان میوه به مقدار معینی نیاز دارند. باید دقت کنید که اگر زیاد کود بدهید، ممکن است گل‌های گیاه کم شوند. برای رشد و کاشت هسته ازگیل در گلدان، بهترین کار این است که سه بار در فصل رشد، از کود با نسبت 6-6-6 استفاده کنید.
دما: دمای ایده‌آل برای این گیاه، بین 18 تا 20 درجه سانتیگراد است. البته درختان ازگیل در فصل سرما می‌توانند تا دماهای زیر 10 درجه سانتیگراد زنده بمانند، اما در دماهای نزدیک به صفر، گل و میوه‌های آنها آسیب می‌بینند.
روش‌های تکثیر درخت ازگیل
۱. کشت بذر: این روش بیشتر وقتی استفاده می‌شود که هدف از درخت، زیبایی باشد.
۲. قلمه چوبی: اگر می‌خواهید از میوه‌ها استفاده کنید، بهتر است از قلمه‌های چوبی درختانی که میوه‌های خوشمزه و با اندازه مناسب می‌دهند، استفاده کنید و آنها را ریشه‌دار کنید.
۳. پیوند: برای داشتن درختان میوه‌ای کوتاه‌تر، می‌توانید رقم مورد نظر را بر روی درخت “به” پیوند بزنید. با این روش، درختان معمولاً 2 تا 3 سال بعد از پیوند میوه می‌دهند؛ در حالی که درختانی که از بذر به دست می‌آیند، نیاز به 8 سال زمان دارند تا میوه بدهند.
هرس درخت ازگیل
این درخت به هرس نیازی ندارد و هرس آن ممکن است به درخت آسیب برساند. با این حال، اگر شاخه‌هایی شکسته، آسیب‌دیده یا قدیمی وجود داشته باشد که مانع رشد جوان‌ترها شوند، می‌توان آنها را هرس کرد. بهتر است هرس در فصل خواب گیاه، یعنی در اواخر زمستان، انجام شود.
کاشت بذر ازگیل در گلدان و سپس انتقال به باغچه
مراحل کاشت ازگیل از طریق بذر به صورت زیر است:
۱- برای به‌دست آوردن بذر ازگیل، بگذارید میوه خوب برسد. در اواخر پاییز، گیاه را بچینید و بذرها را جدا کنید و پوسته آنها را بزنید و بلافاصله در آب بگذارید. برای زود جوانه زدن بذرها، می‌توانید از اسید ویژه‌ای که در بالا ذکر شده استفاده کنید. همچنین می‌توانید بذرها را از گلخانه‌ها و مراکز معتبر تهیه کنید.
۲- اگر بذر را در آب قرار دهید، باید آن را به مدت ۲۴ ساعت خیس کنید و برای جلوگیری از فساد، دو بار آب آن را عوض کنید.
۳- سپس بذر را در گلدانی با خاک مناسب (ترکیب خاک باغچه ۳۰%، ماسه ۳۰%، برگ ۲۰% و کود دامی ۲۰%) به عمق ۳ سانتیمتر بکارید و خوب آب دهید.
۴- ازگیل گیاهی است که در فضای بیرون بهتر رشد می‌کند و در داخل خانه خوب نمی‌ماند، بنابراین آن را در سایه ملایم در بیرون بگذارید.
۵- بذرها بین ۱۵ روز تا ۱ یا ۲ ماه جوانه می‌زنند.
۶- در فصل پاییز، زمانی که درخت‌ها ریزش برگ دارند، می‌توانید جوانه‌ها را به محیط بیرون یا گلدانی بزرگتر منتقل کنید.
۷- اگر ازگیل را در گلدان و در خانه کاشته‌اید، حتماً گلدان را در پشت پنجره‌ای که نور کافی دارد بگذارید و سپس بعد از بزرگ شدن به حیاط یا باغچه انتقال دهید.
۸- شما می‌توانید هر زمان از سال اقدام به کاشت و پرورش بذر ازگیل در یک گلخانه گرم کنید.
۹- با اینکه می‌توان با بذرها گیاهی جدید از ازگیل به‌دست آورد، اما ممکن است در آینده میوه‌های باکیفیت ندهند. بنابراین بهتر است از روش پیوند برای تکثیر این گیاه استفاده کنید.
آفات و بیماری‌های درخت ازگیل
درخت ازگیل معمولاً مشکلات و بیماری‌های زیادی ندارد. اما گاهی ممکن است شته‌ها و لارو برخی حشرات به درخت آسیب بزنند. از بین بیماری‌ها، آتشک، زنگ و سفیدک پودری بخصوص در هوای مرطوب و در مکان‌هایی که نور مناسب ندارند، می‌توانند مشکلاتی برای درخت به وجود بیاورند.
نکته مهم این است که اگر شما درخت ازگیل را از کاشت هسته آن در گلدان بکارید، احتمال دارد میوه‌های با کیفیتی تولید نکند. برای همین، وقتی که می‌خواهید ازگیل را به‌طور تجاری در باغ بکارید، بهتر است از روش‌های پیوند زنی یا قلمه برای تکثیر استفاده کنید.
خواص میوه ازگیل
سرشار از مواد مغذی
در هر ۱۰۰ گرم میوه ازگیل، ۴۳ کالری انرژی وجود دارد. همچنین در این مقدار میوه، ۵/۰ میلی‌گرم روی، ۵/۰ میلی‌گرم منگنز، ۲/۷ میلی‌گرم آهن، ۳۹ میلی‌گرم فسفر، ۵۵ میلی‌گرم منیزیم، ۷۳ میلی‌گرم کلسیم و ۷۹۲ میلی‌گرم پتاسیم موجود است. این مقادیر نشان می‌دهد که ازگیل پر از مواد معدنی است. همچنین ازگیل هیچ گونه چربی اشباع و کلسترولی ندارد و شامل ۷۵ درصد آب و ۲۱ نوع اسید چرب مانند استئاریک، پالمتیک، لینولئیک و اولئیک نیز می‌باشد. این میوه همچنین سرشار از ویتامین C، ویتامین A، ویتامین B1 و B2 است.
بر ضد سنگ کلیه
یکی از اصلی‌ترین خصوصیات ازگیل، کمک به حل مشکلات کلیوی است. چون این میوه آب زیادی دارد و به بدن در سم‌زدایی کمک می‌کند، به عنوان دوست کلیه‌ها شناخته می‌شود. مصرف مداوم ازگیل می‌تواند دفع ادرار را آسان‌تر کرده و سنگ‌های کلیوی را از بین ببرد. علاوه بر میوه، می‌توانید از جوشانده برگ‌های ازگیل نیز استفاده کنید.
کاهنده فشارخون
ازگیل یکی از میوه‌های غنی از پتاسیم است، به همین دلیل مناسب برای افرادی است که فشار خون بالایی دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که این افراد باید مصرف مواد غذایی با سدیم بالا را کاهش دهند و به جای آن مواد غذایی سرشار از پتاسیم، منیزیم و کلسیم را افزایش دهند. بنابراین، مصرف میوه‌هایی با پتاسیم بالا مثل موز، گوجه‌فرنگی، زرشک، ریواس و ازگیل برای این افراد بسیار مناسب است.
سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها
ازگیل دارای ترکیبات فنلی زیادی است. این ترکیبات در بدن به پلی‌فنل‌ها تبدیل می‌شوند و برای تولید آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی استفاده می‌شوند. پلی‌فنل‌ها یکی از سیستم‌های دفاعی آنتی‌اکسیدانی بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد هستند. ازگیل همچنین حاوی فنولیک اسید و فلاوونوئیدها است و به عنوان یکی از قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی شناخته می‌شود. مصرف میوه‌هایی با ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالا، مانند ازگیل، می‌تواند به کاهش رادیکال‌های آزاد در بدن کمک کند و از بروز بسیاری از سرطان‌ها جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید:
