اصول کاشت و تکثیر درخت زبان گنجشک (2 نکته مهم)

معرفی درخت زبان گنجشک

زبان گنجشک که به زبان انگلیسی Weeping ash و با نام علمی Fraxinus excelsior شناخته می‌شود، درختی است که برگ‌هایش در فصل پاییز می‌ریزد و بومی کشور‌های اروپایی است. وقتی این درخت جوان است، تاج آن باز بوده و پوستش صاف و خاکستری رنگ است، اما با بزرگ شدن، تاج درخت متراکم‌تر و پوست آن زبر و شکاف‌دار می‌شود. گل‌های این درخت به رنگ ارغوانی هستند و قبل از آنکه برگ‌ها بیرون بیایند، گل می‌دهند. میوه‌های آن ابتدا سبز رنگ‌اند و وقتی رسیده می‌شوند قهوه‌ای رنگ. نکته جالب این است که اگر میوه سبز کاشته شود، خیلی زود جوانه می‌زند، اما اگر میوه قهوه‌ای کاشته شود، 18 ماه طول می‌کشد تا جوانه بزند.

نام های معمول درخت زبان گنجشک

این درخت به نام‌های مختلفی مانند «درخت ون»، «دردار»، «وند»، «ونو»، «بناو»، «بنو»، «اهر»، «نباوج»، «قوش دیلی»، «تلک وتلکوچی»، «خوش تباخ»، «لسان العصفور»، و «لسان العصافیر» شناخته می‌شود و به این خاطر «زبان گنجشک» نامیده شده که شکل میوه‌هایش مشابه زبان گنجشک است.

شکل ظاهری درخت زبان گنجشک

این درخت تاجی به شکل کروی دارد که در سنین بالا متراکم می‌شود. این درخت از نوعی است که در فصل پاییز برگ‌هایش می‌ریزد و طول تنه اصلی آن به 2 متر می‌رسد و دارای تاج بلندی است. پوست درختان جوان صاف و خاکستری رنگ است و با سن بالا زبر و شکاف‌دار می‌شود.

درخت زبان گنجشک دارای شاخه‌های محکم و خاکستری رنگ است. برگ‌های آن دندانه‌دار هستند و طولشان بین 20 تا 35 سانتی‌متر و دارای 7 تا 13 برگچه که هر کدام 0.8 تا 3 سانتی‌متر طول و عرض دارند.

جالب است بدانید که گل‌های این درخت قبل از ظهور برگ‌ها شکوفا می‌شوند. گل‌های نر و گل‌های ماده بر روی یک درخت وجود دارند و عمر گل‌های ماده بیشتر از گل‌های نر است. باد گرده‌افشانی این گل‌ها را انجام می‌دهد.

میوه این درخت 2.4 تا 4.5 سانتی‌متر طول و 5 تا 8 سانتی‌متر عرض دارد و به صورت آویزان می‌باشد. میوه‌های آن به شکل بیضی هستند که کمی نوک تیز می‌شوند و به زبانِ گنجشک شباهت دارند. به میوه‌ای این درخت «سامار» نیز می‌گویند.

کاشت و تکثیر درخت زبان گنجشک

برای تکثیر این درخت معمولاً از بذر استفاده می‌شود. این درخت از سنینی بین 15 تا 20 سالگی می‌تواند میوه دهد و هر 1 تا 5 سال یکبار بذر زیادی تولید می‌کند. بذرهای زبان گنجشک حالت سستی دارند، به همین خاطر باید قبل از کاشت تحت درمان قرار گیرند. این درمان شامل نگهداری بذرها به مدت 150 تا 300 روز در شرایط سرد و مرطوب بعد از جمع‌آوری میوه است. همچنین پیشنهاد می‌شود قبل از شروع این دوره، یک دوره کوتاه گرم باشد تا نارس بودن جنین بذرها رفع شود. بذرها، با توجه به خاصیت حیاتی‌شان، می‌توانند در دماهای پایین و رطوبت کم برای چندین سال نگهداری شوند.

فصل مناسب برای کاشت این درخت اواخر تابستان و اوایل پاییز است تا بذرها در بهار سال بعد جوانه بزنند. برای جلوگیری از پراکنده شدن سریع بذرها، بهتر است میوه‌ها در زمانی که بال‌های آن سبز هستند، چیده شوند. بعد از چیدن، میوه‌ها باید در نور خورشید خشک شوند. برای جدا کردن بال‌ها از بذرها، می‌توان بذرها را در آب خیس کرده و سپس خشک کرد. این کار باعث می‌شود بال‌ها نرم شده و به راحتی جدا شوند. از ابزارهای مکانیکی نیز می‌توان برای جدا کردن آن استفاده کرد. بعد از 2 سال، وقتی نهال‌ها به اندازه کافی رشد کردند، می‌توان آن‌ها را به محل اصلی کاشت منتقل کرد.

برای عمل کشت اولیه، باید بذرها به مدت 24 ساعت در آب خیس شوند. اگر تعداد بذرها کم است و می‌خواهید خزانه کوچکی تهیه کنید، باید بعد از خیس کردن، آن‌ها را داخل گلدان با خاک مناسب مانند کوکوپیت و با عمق نیم سانتی‌متر بکارید و به خوبی آب بدهید.

اما اگر بذرهای بیشتری دارید، بهتر است محلی در زمین برای کاشت انتخاب کنید.