اصول کاشت و تکثیر شیرخشت (2 نکته مهم)
شیرخشت و خواص آن
شیرخشت یک درخت یا درختچه بزرگ است که در پاییز برگ‌هایش می‌ریزد و می‌تواند به ارتفاع و وسعت ۱۰ متر برسد. این گیاه برگ‌های بیضی شکلی دارد و در تابستان، گل‌های سفیدی می‌زند که بعد از آن میوه‌های کروی و قرمز ظاهر می‌شوند. شیرخشت از خانواده گل سرخ است و در مناطق معتدل آسیا، اروپا و شمال آفریقا می‌روید.
انواع مختلفی از شیرخشت در فصل بهار گل‌های کوچکی می‌دهند و به دلیل خوشه‌های زیبای میوه‌های قرمزرنگی که در فصل پاییز و زمستان روی بوته‌ها باقی می‌مانند، کاشت می‌شوند.
این گیاه به طور طبیعی در کوهستان‌های مختلف ایران یافت می‌شود و به عنوان یک گیاه زینتی در فضای سبز شهری کاربرد دارد.
خصوصیات ظاهری درختچه شیرخشت
شیرخشت گیاهی دائمی است که ارتفاعش بین ۳ تا ۸ متر می‌باشد. پوست آن رنگی خاکستری مایل به سیاه دارد و گل‌هایش صورتی با حاشیه‌ای قرمز هستند. میوه‌هایش گرد و مانند گوی هستند و در فصل پاییز می‌ریزند.
برگ‌ها گرد و مدور هستند و در نوک‌شان لبه‌های کوچکی دارند. طول برگ‌ها بین ۵ تا ۱۲ میلیمتر است؛ رنگ آن‌ها در قسمت بالایی سبز تیره و براق بوده و در قسمت زیرین مویی زبر دارند که رنگ آن‌ها در زمان ریزش قرمز و ارغوانی می‌شود.
گل‌ها معمولاً ۱ تا ۲ عدد با دمگل‌های کوتاه هستند که گلبرگ‌های آن‌ها به رنگ قرمز یا سفید هستند. میوه‌ها نیز به رنگ قرمز روشن و تخم‌مرغی شکل هستند و معمولاً حاوی ۳ عدد دانه می‌باشند.
ریشه شیرخشت راست و خاکستری مایل به قرمز است. در اوایل تابستان گل‌ها در انتهای شاخه‌ها ظاهر می‌شوند و پس از آن خوشه‌های میوه‌های شبیه آلبالو شکل می‌گیرند. بسته به نوع و شرایط جوی، این بوته‌ها معمولاً ۵ تا ۱۰ سال طول می‌کشد تا به بلوغ برسند و گل بدهند.
شرایط محیط رشد درختچه شیرخشت
درختچه‌های تازه کاشته شده به آبیاری منظم احتیاج دارند، اما درختچه‌های قدیمی و مقاوم می‌توانند مدت‌ها بدون آب زنده بمانند. این گیاه در شرایط آب و هوایی مختلف، به جز هوای بسیار گرم، رشد خوبی دارد، ولی بهترین شرایط رشد آن در آب و هوای خنک و مرطوب است. این گیاه به نور مستقیم خورشید نیاز دارد، ولی می‌تواند مقداری سایه را نیز تحمل کند، اگرچه در سایه رشد آن کمتر خواهد بود.
شیرخشت می‌تواند در خاک‌های ضعیف رشد کند، اما برای بهترین رشد، بهتر است در خاک‌های غنی و با مواد آلی زیاد کاشته شود. این گیاه به خاک زراعی و حاصلخیز نیاز دارد و نیازی به کود زیادی ندارد، اما برخی گونه‌ها ممکن است برای ایجاد توده‌ای متراکم نیاز به تقویت دائمی خاک داشته باشند.
نحوه تکثیر درختچه شیرخشت
برخی از انواع شیرخشت به سادگی با بذر تکثیر می‌شوند، در حالی که برای دیگر انواع، پس از خراش دادن و سرما دهی، بذرها در بهار و پاییز کاشته می‌شوند. همچنین، می‌توان با استفاده از قلمه‌های نیمه خشبی که در فصل پاییز تهیه می‌شوند یا با خواباندن شاخه‌ها در بهار، آن‌ها را تکثیر کرد.
خواص درمانی و کاربردها شیرخشت
- از این گیاه برای درمان زردی در نوزادان استفاده می‌شود.
- عصاره گیاه Cotoneaster discolor Pojark برای این منظور به کار می‌رود.
- شیرخشت به عنوان یک ملین خوب و کاهش‌دهنده تب در طب سنتی ایران شناخته شده است.
- این گیاه دارای خاصیت معتدل است، اثر مسهلی و سایر خواص مشابه ترنجبین دارد، ولی قوی‌تر است و خاصیت پاک‌کنندگی دارد.
- شیرخشت گیاهی مناسب برای کاشت در باغ‌های صخره‌ای، حاشیه‌ها، شیب‌ها و جعبه‌های کاشت است.
- فرم رونده و میوه‌های زیبا و قرمز رنگ این درختچه را جذاب می‌سازد.
بیشتر بخوانید:
