انحراف چشم یا استرابیسم چیست و دلایل وجود این بیماری چه می باشد؟ (2 نکته مهم)
یکی از بیماری‌های چشمی که ممکن است در زمان تولد در افراد وجود داشته باشد، بیماری استرابیسم> یا انحراف چشمی است. این مشکل در بچه‌ها نسبتا شایع است، اما ممکن است در سنین بالاتر نیز ظاهر شود.
معمولا علت این بیماری مشخص نیست و در خانواده‌هایی که این مشکل وجود دارد، ممکن است به صورت ارثی منتقل شود. بیشتر اوقات، پزشکان این بیماری را بین سنین 1 تا 4 سالگی تشخیص می‌دهند و ابتلا به آن بعد از سن 6 سالگی به ندرت اتفاق می‌افتد. با این حال، اگر نشانه‌هایی از استرابیسم در هر سنی مشاهده کردید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در این مقاله که توسط کارشناسان مطب دکتر رضا پورمازار تهیه شده است، ما شما را بیشتر با دلایل انحراف چشم در کودکان و روش‌های درمان آن آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
استرابیسم چگونه و در چه شرایطی به وجود می‌آید؟
لوچی یا استرابیسم به هر نوع انحراف از تراز درست چشم‌ها و عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا تمرکز دو چشم اطلاق می‌شود که باعث می‌شود چشم‌ها در جهات مختلف قرار بگیرند. این بیماری ممکن است در یک یا دو چشم به سمت داخل، یا خارج، یا پس از بالا و پایین وجود داشته باشد.
استرابیسم می‌تواند باعث دوبینی در فرد شود و عمق دید را اختلال کند. اگر درمان نشود، ممکن است به تنبلی چشم یا آمبلیوپی منجر شود. در دوران کودکی، چشم‌ها هنوز به درستی تکامل نیافته‌اند و تغییر موقعیت چشم‌ها در ماه‌های اول تولد اتفاق می‌افتد؛ پزشک متخصص می‌تواند این موضوع را تشخیص دهد.
انحراف چشم یا استرابیسم و دلایل به وجود آمدن آن
انواع انحراف چشم (استرابیسم)
انحراف یک یا هر دو چشم به سمت داخل، ایزوتروپی> نامیده می‌شود:
این نوع انحراف شایع‌ترین نوع در کودکان و نوزادان است و باید به سرعت درمان شود. در ابتدا، ممکن است پزشک با تجویز عینک، درمان را آغاز کند و در برخی موارد نیاز به عمل جراحی نیز وجود دارد.
انحراف یک یا هر دو چشم به سمت خارج که اگزوتروپی نامیده می‌شود
اگر انحراف چشم به خارج در دوران نوزادی اتفاق بیفتد، والدین باید علاوه بر مراجعه به متخصص چشم، کودک خود را به متخصص مغز و اعصاب اطفال نیز نشان دهند.
اگر این انحراف ثابت باشد، باید هر چه زودتر اعمال جراحی انجام شود؛ اما اگر گاهی اوقات اتفاق بیفتد، پزشک با روش‌های درمانی مانند تجویز عینک و بستن متناوب چشم‌ها و معاینات دوره‌ای، زمان عمل را به تاخیر می‌اندازد تا کودک به سن 7 تا 8 سالگی برسد.
انحراف کاذب
با استفاده از آینه می‌توانیم بخش‌های سفید و قرنیه چشم را مقایسه کنیم. اگر فاصله بین این دو قسمت ناهماهنگ به نظر برسد، نشان دهنده وجود یک مشکل است. در نوزادان و کودکان کوچک، ممکن است تیغه بینی پهن باشد و فاصله دو گوشه داخلی چشم طبیعی نباشد.
این باعث می‌شود که به نظر برسد چشم کودک به داخل انحراف دارد. وقتی به پزشک مراجعه کنید، او با معاینه تشخیص می‌دهد که این انحراف ظاهری طبیعی است یا خیر.
توجه داشته باشید که اگر پزشک تشخیص دهد که انحراف کاذب وجود دارد، کودکان همچنان در خطر ابتلا به انحراف چشم هستند زیرا آن‌ها تا سن 5 سالگی نسبت به این بیماری حساس هستند. در سنین 2 تا 3 سالگی، کودکان بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند و به همین دلیل، معاینات دوره‌ای در این سنین توصیه می‌شود.
انحراف یک یا هر دو چشم به سمت بالا یا پایین که هایپرتروپی و هیپوتروپی نامیده می‌شود
این نوع انحراف جز در موارد خاص نیاز به عمل جراحی دارد و درمان آن نسبت به سایر انواع انحراف پیچیدگی بیشتری دارد. این نوع انحراف ممکن است با افتادگی پلک همراه باشد و معمولا ابتدا عمل جراحی انحراف چشم و سپس جراحی افتادگی پلک انجام می‌گیرد.
انحراف چشم از نوع چرخشی: در این نوع انحراف، ممکن است نتوان به راحتی آن را تشخیص داد، اما در واقع چشم حول محور خود می‌چرخد. این نوع انحراف معمولا به دلیل ضربه ایجاد می‌شود و فرد برای دیدن اشیاء نیاز دارد که گردن خود را کج کند یا برای دیدن به چپ و…
اگر چشمان فرد به سمت راست و پایین منحرف شود، او ممکن است دچار دوبینی شود.
انواع انحراف چشم یا استرابیسم در کودکان
علائم شایع بیماری استرابیسم
- حرکات چشمان ناهماهنگ. در برخی مواقع، این مشکل فقط زمانی که فرد به سمت جهات خاصی نگاه می‌کند، دیده می‌شود.
- دوبینی به صورت موقتی
- فرد تنها با یک چشم می‌تواند ببیند و درک عمق را از دست می‌دهد.
دلایل ایجاد بیماری استرابیسم
- عدم تعادل عضلانی بین دو چشم
- عدم توانایی همزمان تمرکز چشم‌ها
- مغز نمی‌تواند تصاویر متفاوت را همزمان پردازش کند و در نتیجه فقط یک تصویر را در نظر می‌گیرد و این باعث می‌شود یکی از چشم‌ها ضعیف شود و به اصطلاح تنبلی چشم به وجود بیاید.
- در موارد نادر، ممکن است به دلیل آسیب به سر رخ دهد.
- سابقه خانوادگی انحراف چشم، داشتن سندرم داون، بیماری تیروئید، تومور چشمی، آسیب به سیستم عصبی مرکزی جنین و استفاده نادرست از چشم می‌تواند از عوامل ایجادکننده انحراف چشم باشد.
درمان بیماری استرابیسم
شاید برای خیلی‌ها سوال باشد که آیا درمان انحراف چشم یا استرابیسم با عمل لیزیک چشم ممکن است؟
لیزیک نوعی عمل جراحی چشم است که برای اصلاح عیوب انکساری چشم مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم انجام می‌شود. در این عمل، پزشک از لیزر اگزایمر برای اصلاح قرنیه استفاده می‌کند. در بیشتر موارد، افراد بعد از این عمل بهبود یافته و نیازی به عینک یا لنز ندارند.
اما باید بدانید که انحراف چشم جزو عیوب انکساری نیست، بنابراین عمل لیزیک نمی‌تواند درمان مؤثری برای این مشکل باشد. انحراف چشم می‌تواند نتیجه به وجود آمدن عیوب انکساری باشد.
اگر عیوب انکساری درمان نشوند، ممکن است عضلات چشم تحت فشار قرار گیرند و باعث انحراف چشم شوند. بنابراین اگر فردی دچار عیوب انکساری باشد، باید به طریقی آن‌ها را درمان کند تا مشکلات جدی‌تری برای چشمش پیش نیاید.
درمان استرابیسم شبیه به درمان تنبلی چشم است و هدف از درمان این است که دید فرد بهبود یابد و هر دو چشم به خوبی کار کنند. پزشک ممکن است برای بیمار عینک تجویز کند یا از او بخواهد یکی از چشم‌ها را ببندد تا عدم توازن و تمرکز را اصلاح کند.
این کار باعث می‌شود چشم ضعیف‌تر به فعالیت بپردازد. پزشک ممکن است تمریناتی برای تقویت عضلات چشم به بیمار بدهد. اگر پزشک عمل جراحی را برای اصلاح وضعیت عضلات چشم توصیه کند، باید این عمل انجام شود.
در یک روش جدید، بیماران مبتلا به استرابیسم باید از عینک‌های ویژه‌ای با منشور پلاستیکی نازک استفاده کنند. این عینک‌ها قبل از عمل استفاده می‌شوند و به تعیین میزان اصلاح جراحی مورد نیاز برای عضلات چشم کمک می‌کنند.
روش های درمان بیماری استرابیسم در کودکان و دیگر افراد
برای درمان انواع بیماری های چشمی به کجا مراجعه کنیم؟
اگر به دنبال پزشک متخصص چشم برای درمان بیماری‌های چشمی هستید، ما به شما دکتر رضا پور مازار را معرفی می‌کنیم.
دکتر رضا پورمازار، جراح و متخصص چشم، به همراه انجام عمل‌های لیزیک و لازک چشم، عیوب انکساری، عمل‌های زیبایی پلک و اشک، تشخیص و درمان انحراف چشم یا استرابیسم در کودکان و خدمات زیبایی مانند تزریق ژل و بوتاکس در نواحی مختلف صورت، به ویژه دور چشم، فعالیت می‌کند.
کلینیک تخصصی چشم بینایی تحت نظر دکتر رضا پورمازار، یکی از بهترین و معتبرترین کلینیک‌های چشم پزشکی در تهران است. در این کلینیک، خدماتی مانند درمان آب مروارید (کاتاراکت)، آب سیاه (گلوکوم)، جراحی لیزیک و لازک چشم، لیزر شبکیه و جراحی زیبایی چشم (بلفاروپلاستی) با دقت بالا و توسط تیم حرفه‌ای انجام می‌شود.
