اولتراسوند درمانی چه فایده ای دارد؟ (2 نکته مهم)
اولتراسوندتراپی و کاربرد آن در فیزیوتراپی چیست؟
“اولتراسوند تراپی” یک روش درمانی در فیزیوتراپی است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، گرما را به بخش‌های آسیب‌دیده بدن منتقل می‌کند. این شیوه در سرتاسر جهان توسط فیزیوتراپیست‌ها و پزشکان طب کار برای بهبود مشکلات مختلفی مثل: التهاب تاندون‌ها، آرتریت، فیبرومیالژی و آسیب‌های عضلانی و اسکلتی، به کار می‌رود.
استفاده از امواج اولتراسوند، یک شیوه درمانی پرطرفدار است که با افزایش جریان خون و کاهش درد و التهاب، به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند. با این حال، مانند هر درمان دیگری، باید احتیاط‌های خاصی را قبل از استفاده از اولتراسوند در نظر گرفت.
اگر به مشکلاتی نیاز دارید که به درمان فیزیوتراپی احتیاج دارد، فیزیوتراپیست‌ها ممکن است از روش‌های مختلفی برای کمک به شما استفاده کنند. این روش‌ها می‌توانند درد شما را کاهش دهند، دامنه حرکتی اندام‌ها را افزایش دهند و عملکرد شما را بهبود بخشند. امواج اولتراسوند یکی از این روش‌ها هستند که به کمک انتقال حرارت به بافت‌های نرم عمیق بدن، در بهبود شما تاثیر می‌گذارند.
اگر به مشکلاتی مانند تاندونیت (التهاب تاندون‌ها)، بورسیت، و یا سفتی و تنگی عضلات و مفاصل دچار هستید، اولتراسوند تراپی ممکن است به بهبود تحرک شما کمک کند و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده در این نواحی کمک کند. در صورتی که آسیب‌هایی مانند بورسیت یا التهاب مفاصل داشته باشید، ممکن است برای کاهش درد و بهبود عملکرد اعضای خود به روش‌های درمانی فیزیوتراپی نیاز پیدا کنید.
مزایای اولتراسوند درمانی چیست؟
اولتراسوند تراپی به کمک امواج صوتی مزایای زیادی دارد، از جمله:
ایجاد حرارت در بافت‌های عمیق بدن
این روش با استفاده از امواج صوتی حرارت تولید می‌کند. وقتی بافت تحت تاثیر این امواج قرار می‌گیرد، مولکول‌های آن شروع به حرکت می‌کنند و باعث افزایش دما در ناحیه مورد نظر می‌شود. این خاصیت به عنوان جایگزینی برای استفاده از کمپرس گرم عمل می‌کند، چرا که گرمای کمپرس گرم نمی‌تواند به عمق بافت‌ها نفوذ کند.
امواج اولتراسوند در فرکانس‌های مختلفی موجود هستند که می‌توانند به بافت‌های مختلف در عمق‌های متفاوت نفوذ کنند. شرایطی مثل استئوآرتریت و سندروم درد اندام فانتوم می‌توانند از این حرارت عمیق بهره‌مند شوند.
کاهش تنش در بافت‌های عمیق‌تر
گرمای تولید شده توسط اولتراسوند می‌تواند به راحتی عضلاتی که تحت فشار و تنش هستند، کمک کند. این کار می‌تواند اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلانی را کاهش دهد و تنش و آسیب‌های ناشی از صدمات را کم کند. همچنین این روش می‌تواند دامنه حرکتی اندام‌ها را افزایش دهد.
ترمیم بافت از مزایای اولتراسوند درمانی
محققان بر این باورند که حرارت عمیق ناشی از اولتراسوند می‌تواند اثرات مثبتی بر ترمیم بافت‌های عمیق داشته باشد. این امواج به متابولیسم سلول‌ها در بافت‌های نرم کمک می‌کنند و نفوذپذیری آن‌ها را برای مواد ترمیمی که به دلیل افزایش خون رسانی به بافت‌ها فراهم می‌شوند، افزایش می‌دهند.
کنترل بافت اسکار با اولتراسوند درمانی
یکی از مزیت‌های دیگر اولتراسوند تراپی تاثیر آن بر بافت اسکار است. امواج به وجود آمده توسط اولتراسوند باعث ارتعاشات کوچکی در سلول‌ها می‌شوند که به بافت اسکار اثر می‌گذارد. به مرور زمان، اولتراسوند تراپی می‌تواند از شکل‌گیری بافت اسکار جلوگیری کرده و حتی ممکن است بافت اسکار موجود را کاهش دهد.
کاهش درد با اولتراسوند درمانی
کنترل درد به وسیله اولتراسوند تراپی به خاطر ویژگی‌های مکانیکی این روش است. با استفاده از امواج اولتراسوند، اسپاسم و گرفتگی عضلات کم شده و فرآیند ترمیم بافت نیز تسهیل می‌شود. در برخی موارد، استفاده از الیاف اولتراسوند می‌تواند احساس درد را بسیار کاهش دهد.
تراپی به خودی خود یک رویکرد درمانی نیست، بلکه بیشتر به شرایطی مربوط می‌شود که متخصص فیزیوتراپی فراهم می‌کند تا به درمان بیمار کمک کند. با ترکیب گرما و توانایی بافت‌ها برای ترمیم به کمک اولتراسوند، عضلات آماده‌تر می‌شوند تا درمان‌های دیگر فیزیوتراپی، مانند تمرینات کششی یا تقویتی، را بهتر تحمل کنند.
آسیب‌هایی که می‌توانند از اولتراسوند درمانی استفاده کنند
بعضی از رایج‌ترین مشکلات پزشکی که می‌توانند از اولتراسوند تراپی بهره‌مند شوند شامل این موارد هستند: چسبندگی کپسول مفصلی (که به آن “شانه یخ‌زده” هم می‌گویند)، درد و سفتی ناشی از التهاب در شانه، بورسیت کلسیفیه (که به دلیل تورم‌های طولانی‌مدت ایجاد می‌شود و معمولاً در ناحیه شانه دیده می‌شود)، التهاب عضلات (میوزیت)، آرتریت روماتوئید و صدمات بافت‌های نرم که ممکن است به خاطر ورزش یا مشکلات ساختاری زانو پیش بیاید. همچنین این نوع درمان برای تاندون‌هایی که بر اثر اسکار یا آسیب‌های قبلی کوتاه شده‌اند، کاربرد دارد.
تأثیر گرما بر بافت‌های عمیق
وقتی امواج صوتی به بدن منتقل می‌شوند، بخشی از آن‌ها در بافت‌ها جذب می‌شود و گرما تولید می‌کند. میزان جذب امواج به نوع بافت، تعداد عروق خونی و فرکانس امواج بستگی دارد. گرمایی که توسط امواج صوتی تولید می‌شود، در بافت به علت پخش حرارت و جریان خون محلی گسترش پیدا می‌کند.
تأثیرات غیرحرارتی (کاویتاسیون یا حفره‌زایی)
تأثیرات غیرحرارتی اولتراسوند به وسیله مکانیزم‌های فیزیکی متعددی عمل می‌کند که به نام‌های “کاویتاسیون” یا حفره‌زایی، “جریان آکوستیک” و “امواج ایستا” شناخته می‌شوند. کاویتاسیون به ایجاد حباب یا حفره‌های کوچک در مایعات حاوی گاز به وسیله امواج اولتراسوند اشاره دارد. این حباب‌ها با ارتعاش خود باعث تغییراتی در نفوذپذیری غشای سلولی می‌شوند.
در محیط اولتراسوند، جریان آکوستیک باعث حرکت یک‌سویه مایعات می‌شود. اگر این حرکت در مرز غشای سلولی و مایع اطراف آن اتفاق بیفتد، می‌تواند فعالیت سلول‌ها را تحریک کند. روش‌های مختلفی وجود دارد که متخصص فیزیوتراپی می‌تواند از آن‌ها برای کمک به شما استفاده کند. بر اساس شرایط و وضعیت خاص شما، بهترین روش اولتراسوند برای درمان شما انتخاب می‌شود.
اولتراسوند تراپی به روش تماس مستقیم
رایج‌ترین روشی که متخصصان فیزیوتراپی برای اولتراسوند تراپی استفاده می‌کنند، روش “تماس مستقیم” است. در این روش، متخصص مقداری ژل یا کرم روی بخشی از بدن که قرار است درمان شود، می‌زند. سپس سر دستگاه اولتراسوند (که به عنوان “مبدل” هم شناخته می‌شود) به آرامی روی ژل و در برابر ناحیه مورد نظر قرار می‌گیرد. سر دستگاه به آرامی با حرکات دورانی کوچک روی ناحیه تحت درمان حرکت می‌کند. درمان با اولتراسوند معمولاً بین 5 تا 8 دقیقه طول می‌کشد.
اولتراسوند تراپی با روش غوطه‌ورسازی در آب
برای مواردی که می‌خواهیم اولتراسوند تراپی روی برآمدگی‌های استخوانی یا سطوح نامنظم انجام شود، از روش “غوطه‌ورسازی” در آب استفاده می‌شود. در این روش، قسمتی از بدن که قرار است درمان شود، در یک سطل یا تشت پر از آب غوطه‌ور می‌شود. سپس سر دستگاه به‌جای ناحیه مورد نظر قرار می‌گیرد. در این حالت سر دستگاه مستقیماً با بدن تماس ندارد و حدود یک سانتیمتر بالاتر از ناحیه تحت درمان قرار می‌گیرد. امواج به سمت ناحیه مورد نظر فرستاده می‌شود. دست‌ها و پاها معمولاً بیشتر تحت درمان با این روش قرار می‌گیرند. در حین درمان ممکن است کمی گرما را در ناحیه احساس کنید.
اولتراسوند تراپی به روش “بلادر”
اگر متخصص فیزیوتراپی بخواهد ناحیه‌ای را درمان کند که زخم باز دارد، استفاده از ژل یا کرم ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد. در این موارد، از روش “بلادر” استفاده می‌شود. در این روش، از یک بادکنک یا کیسه کوچک استفاده می‌شود که با آب یا ژل مخصوص پر شده است. بادکنک روی ناحیه مورد نظر قرار می‌گیرد و سپس سر دستگاه روی بادکنک قرار می‌گیرد تا امواج از طریق بادکنک به ناحیه مورد نظر منتقل شوند.
احساس شما در حین اولتراسوند تراپی چگونه خواهد بود؟
وقتی تحت درمان با اولتراسوند قرار می‌گیرید، احتمالاً احساس خاصی نخواهید داشت. ممکن است در ناحیه‌ای که درمان می‌شود، کمی گرما یا احساس سوزن سوزن شدن خفیف را تجربه کنید. پزشک ممکن است در کنار ژل اولتراسوند، از داروهای پمادی استفاده کند تا درد و التهاب بافت‌های عمیق بدن را کاهش دهد. به این روش“فونوفورزیس” یا ” phonophoresis ” می‌گویند.
آیا اولتراسوند تراپی ممکن است به شما آسیب برساند؟
در علم فیزیوتراپی، اولتراسوند به عنوان یک درمان بسیار ایمن و بی‌خطر شناخته می‌شود. اما برخی نواحی بدن وجود دارند که بهتر است از آن‌ها استفاده نشود، مثل نواحی نزدیک به سرطان یا در کودکان خردسال. با این حال، به طور کلی می‌توان در بیشتر قسمت‌های بدن از اولتراسوند تراپی به راحتی برای گرم کردن نواحی آسیب‌دیده استفاده کرد.
همچنین بخوانید:
