اکس کاربازپین چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)
“`html
موارد مصرف و عوارض اکس کاربازپین
اکس کاربازپین (Oxcarbazepine) یکی از داروهای معمولی در گروه داروهای ضد صرع است. صرع یک بیماری است که در آن حملات تشنج به دلیل مشکل در جریان الکتریکی بخشی از مغز رخ می‌دهد.
تشنج یک نوع حمله عصبی است که ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغز می‌باشد. اکس کاربازپین به کاهش این جریان الکتریکی غیرطبیعی کمک می‌کند و می‌تواند به تنهایی یا همراه با دیگر داروهای ضد صرع برای کنترل حملات تشنج مورد استفاده قرار گیرد.
اکس کاربازپین یک مشتق از کاربامازپین است که عملکرد مشابهی دارد و به‌عنوان درمان اصلی یا مکمل برای صرع پارشیل که ممکن است به سایر نوع‌های صرع گسترش یابد، استفاده می‌شود.
مکانیسم اثر اکس کاربازپین
اکس کاربازپین با افزایش مدت زمان غیر فعال ماندن کانال‌های سدیم در سلول‌های عصبی، توانایی آنها را برای ایجاد سیگنال‌های الکتریکی تکراری کاهش می‌دهد. همچنین این دارو آزاد سازی مواد شیمیایی از سلول‌های عصبی را محدود کرده و در کل انتقال سیگنال‌ها در مغز را کاهش می‌دهد.
فارماکوکینتیک اکس کاربازپین
این دارو به خوبی از طریق راست روده جذب می‌شود و عمدتاً در کبد تبدیل به متابولیت اصلی خود، یعنی 10و11 دی هیدرو و 10 هیدروکسی کاربامازپین، که خاصیت ضد صرع دارد، می‌شود. نیمه عمر این دارو در بدن حدود 2 ساعت است، اما متابولیت آن حدود 9 ساعت در بدن باقی می‌ماند و تاثیر بیشتری دارد. این متابولیت به طور وسیع در بدن توزیع شده و 40% آن با پروتئین‌ها در خون ترکیب می‌شود. بیشتر این دارو به صورت متابولیت از طریق ادرار دفع می‌شود و کمتر از 1% آن بدون تغییر از بدن خارج می‌شود. این دارو می‌تواند از سد جفت عبور کند و همچنین در شیر مادر وجود دارد.
پیش از مصرف اکس کاربازپین
- در صورت بارداری یا برنامه‌ریزی برای بارداری و همچنین در زمان شیردهی، پزشک خود را مطلع کنید.
- اگر سابقه مشکلات کلیوی، کبدی، قلبی یا حساسیت دارویی دارید، به پزشک بگویید.
- اگر سطح سدیم خون شما پایین است، پزشک خود را در جریان بگذارید.
- چون این دارو می‌تواند بر کارکرد دیگر داروها تاثیر بگذارد، از پزشک یا داروساز بخواهید که لیست تمامی داروهای مصرفی خود را بررسی کند.
نحوه ی مصرف اکس کاربازپین
- دارو را دقیقا طبق دستورات پزشک مصرف کنید. دوز این دارو بسته به وضعیت و مشکل شما متفاوت است.
- به دلیل تاثیر این دارو بر سیستم عصبی، باید به طور مداوم و زیر نظر پزشک مصرف شود. ممکن است در هفته‌های اول درمان احساس بهبودی نکنید، اما باید مصرف دارو را ادامه دهید و به پزشک خود مراجعه کنید و در مورد مسائل و مشکلات خود از او سوال کنید.
- قطع ناگهانی این دارو می‌تواند باعث حملات تشنج شود. بنابراین باید قطع آن به آرامی و تحت نظر پزشک انجام شود.
- ممکن است پزشک شما با مقدار کم دارو را شروع کند و به تدریج آن را افزایش دهد تا عوارض جانبی کمتر شود.
- مقدار دارو در کودکان بر اساس شرایط، سن و وزن آنها توسط پزشک محاسبه می‌شود.
- این دارو تداخلی با غذا ندارد و می‌توانید آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کنید. قرص را با یک لیوان آب ببلعید.
- اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، بلافاصله پس از یادآوری آن را بخورید مگر اینکه زمان یادآوری به نوبت بعدی نزدیک شده باشد.
“““html
مصرف اکس کاربازپین در دوران بارداری و شیردهی
مصرف اکس کاربازپین در دوران بارداری: تحقیقات روی حیوانات نشان داده که این دارو می‌تواند باعث ناهنجاری‌های ساختاری و اختلال در رشد جنین شود. اما درباره بارداری‌های انسانی اطلاعات دقیقی در دست نیست. اکس کاربازپین و مواد فعال آن می‌توانند به جفت منتقل شوند. این دارو شباهت زیادی به کاربامازپین دارد که برای انسان به عنوان یک عامل خطرزا شناخته می‌شود، بنابراین اکس کاربازپین نیز ممکن است خطراتی داشته باشد.
مصرف اکس کاربازپین در دوران شیردهی: به طور کلی، این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود و مصرف آن به اهمیت آن برای مادر بستگی دارد. اکس کاربازپین در شیر مادر وجود دارد و مواد فعال آن نیز به شیر منتقل می‌شوند.
عوارض شایع اکس کاربازپین
- خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو هستند، بنابراین تا زمان خارج شدن اثر دارو از بدن، از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز دارند خودداری کنید.
- اگر دچار سردرد شدید، از داروساز در مورد داروهای ضد درد مناسب سوال کنید.
- اگر از تهوع، اسهال، یبوست یا سوهاضمه رنج می‌برید، غذاهای سبک و ساده بخورید و از غذاهای پرچرب و پرادویه پرهیز کنید.
- اگر تغییرات شدید خلق و خو، اختلال در تمرکز، احساس لرزش و سرگیجه، لکه‌های قرمز روی پوست، نازک شدن موها، افت سدیم خون، جوش چرکی یا دیگر علائم غیرعادی را مشاهده کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
عوارض نادر اما مهم اکس کاربازپین
- این دارو ممکن است عوارض نادری داشته باشد که هرچند احتمال بروز آنها کم است، اما نیاز به توجه دارند. اگر سرفه به همراه گلودرد، خشکی و التهاب چشم، یا لکه‌های قرمز پوستی را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- اگر دمای بدنتان بالا رفت، شدیداً خسته شدید و گیج باشید، یا دچار لک‌های شدید پوستی، زخم دهانی و خونریزی یا کبودی بدون دلیل شدید، به پزشک مراجعه کنید.
توجهات پزشکی – پرستاری در حین مصرف اکس کاربازپین
- وضعیت ذهنی بیمار را در طول درمان با اکس کاربازپین بررسی کنید.
- قبل از شروع درمان با اکس کاربازپین، تست بینایی و معاینات پزشکی را انجام دهید.
- حملات تشنج را از نظر مدت، شدت و نشانه‌های همراه بررسی کنید.
- مصرف اکس کاربازپین در بالای 65 سال باید با احتیاط انجام شود.
- برای کاهش مشکلات گوارشی، این دارو را با شیر یا غذا مصرف کنید.
- برای رفع خشکی دهان ناشی از مصرف این دارو، آدامس یا آبنبات توصیه کنید.
- به بیمار در حین حرکت کمک کنید.
“`
توصیه های دارویی اکس کاربازپین
- با توجه به اینکه اکس کاربازپین توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شود، ممکن است اثر این دارو از یک شرکت به شرکت دیگر متفاوت باشد. بنابراین، نحوه مصرف این دارو بسته به شرکت تولیدکننده و نام برند ممکن است تفاوت داشته باشد. حتماً دارو را طبق دستورات پزشک مصرف کنید و قبل از استفاده، بروشور داخل جعبه دارو را به دقت بخوانید و سؤال‌های خود را از داروساز بپرسید.
- بهتر است در هر بار گرفتن نسخه جدید از تغییر برند یا شرکت تولید کننده دارو خودداری کنید و اگر نیاز به تغییر دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
- در شروع درمان با این دارو، ممکن است افکار ناامید کننده‌ای از گذشته شما بیشتر شوند، اما نگران نباشید. این افکار ناشی از مصرف دارو و شروع تأثیر آن هستند و به مرور زمان برطرف می‌شوند.
- بهتر است در این مواقع، افکار خود را با دوستان نزدیک، مشاور یا پزشک خود در میان بگذارید و با آگاهی به برطرف کردن آنها بپردازید.
- به دلیل عوارضی که این دارو بر روی جنین دارد، اگر قصد بارداری دارید یا مشکوک به بارداری هستید، حتماً پزشک خود را برای تغییر دارو مطلع کنید و در طول مصرف این دارو از روش‌های مناسب پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.
- در آغاز درمان بیماری صرع با اکس کاربازپین، ممکن است تعداد یا نوع حملات تشنج کمی تغییر پیدا کند، اما نگران نباشید، زیرا به مرور زمان این مشکل برطرف می‌شود. بنابراین احتیاط‌های لازم را رعایت کنید و با پزشکتان در تماس باشید.
- مصرف الکل در طول درمان با این دارو می‌تواند خطر عوارض آن را افزایش دهد.
- رانندگی برای بیمارانی که به صرع مبتلا هستند، مناسب نیست، اما اگر در طول یک سال گذشته حمله‌ای نداشته‌اید، با نظر پزشک و با احتیاط می‌توانید دوباره رانندگی کنید. البته اگر رانندگی می‌کنید، باید به زمان مصرف داروها و خواب‌آلودگی ناشی از آنها دقت کنید.
نحوه نگه‌داری داروی اکس کاربازپین
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگه‌داری کنید.
