ایدز چیست؟راه های انتقال ویروس ایدز(اچ آی وی )کدام است؟ (2 نکته مهم)

ایدز (AIDS) در ایران

ما همه درباره بیماری ایدز شنیده‌ایم. این بیماری بسیار خطرناک و کشنده است. برای اینکه از ایدز محافظت کنیم، باید آن را بشناسیم و بدانیم چگونه می‌توانیم از آن پیشگیری کنیم. پس با رضیم همراه باشید.

مقدمه‌ای در مورد بیماری ایدز

ایدز چیست؟

ایدز یک بیماری است که بر روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد و به خاطر ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود.

این بیماری در سه مرحله اصلی رخ می‌دهد. در مرحله اول (عفونت حاد) ممکن است فرد علائمی شبیه به آنفلوآنزا داشته باشد. به همین خاطر، این بیماری می‌تواند برای مدت طولانی بدون نشانه باقی بماند که به این دوره، دوره نهفتگی می‌گویند.

هر چه بیماری پیشرفت کند، بیشتر بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود افراد به عفونت‌ها و بیماری‌های دیگر دچار شوند. این بیماری معمولاً روی افرادی که سیستم ایمنی‌شان به خوبی کار می‌کند، اثر نمی‌گذارد. در نهایت، امتیاز ایدز زمانی به وجود می‌آید که تعداد سلول‌های ایمنی CD4+ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر برسد.

شما ممکن است که ویروس اچ. آی. وی. در بدن داشته باشید، اما به ظاهر سالم باشید. تنها راه مطمئن برای تشخیص آلودگی به ویروس ایدز، انجام آزمایش خون در آزمایشگاه است.

از زمانی که ویروس وارد بدن شما می‌شود تا زمانی که نشانه‌های آزمایشگاهی ظاهر شود، ممکن است ۲ هفته تا ۶ ماه زمان ببرد. به این مدت، دوره پنجره می‌گویند. در این زمان، شما آلوده هستید و می‌توانید دیگران را هم آلوده کنید، اما ممکن است هیچ‌یک از نشانه‌های بیماری را نشان ندهید.

اگر به رفتارهای پرخطر دست زده‌اید و نگران سلامتی‌تان هستید، می‌توانید به پزشک مراجعه کرده یا به مراکز انتقال خون و دیگر مکان‌هایی که آزمایش ایدز انجام می‌دهند، بروید.

نکته مهم این است که در این ۶ ماه باید خودتان و دیگران را از خطر دور کنید.

به طور کلی، مراحل ابتلا به بیماری ایدز به ۳ مرحله تقسیم می‌شوند که در هر کدام نشانه‌های خاصی وجود دارد که در ادامه بیشتر به آن‌ها می‌پردازیم:

1 – عفونت اولیه، عفونت حاد یا سندرم حاد ویروسی نامیده می‌شود.

2 – مرحله بدون علامت بالینی یا دوره نهفتگی نامیده می‌شود.

3 – مرحله علامت‌دار عفونت ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی نامیده می‌شود.

مرحله اول

این مرحله چند هفته به طول می‌انجامد و معمولاً با علائمی شبیه سرماخوردگی که بعد از عفونت ایجاد می‌شود، همراه است. این حالت شبیه سرماخوردگی گاهی به عنوان حالت seroconversion شناخته می‌شود. در این مرحله علائمی همچون تب، گلودرد، بزرگ شدن غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات، سردرد، ضعف و بی‌حالی، بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه‌های جلدی و تظاهرات عصبی بروز می‌کند.

مرحله دوم

این مرحله به دوره نهفتگی با علائم بسیار کم یا بدون علامت مربوط می‌شود و بسته به شخص، از دو هفته تا بیست سال ممکن است به طول انجامد. همانطور که از نام این مرحله پیداست، این مرحله معمولاً بدون علامت است، هرچند ممکن است غدد لنفاوی متورم (لنفادنوپاتی) وجود داشته باشد. در این مرحله، سطح ویروس HIV در خون به مقدار پایین کاهش می‌یابد، اما بیماری همچنان مسری بوده و آنتی‌بادی HIV در خون قابل شناسایی است. تحقیقات نشان می‌دهد که HIV در این مرحله غیرفعال نیست و در غدد لنفاوی بسیار فعال است.

مرحله سوم

این مرحله به ایدز مربوط می‌شود که زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد سلول‌های CD4+ T به کمتر از 200 سلول در هر میکرولیتر می‌رسد یا بیماری‌های خاص مرتبط با HIV بروز می‌کنند. با گذشت زمان، سیستم ایمنی توان خود را از دست می‌دهد و HIV شروع به جهش می‌کند که منجر به تشدید عفونت می‌شود. همچنین با کاسته شدن عملکرد سیستم ایمنی، علائم ظهور می‌کنند که در ابتدا ممکن است خفیف باشند اما با تحلیل رفتن سیستم ایمنی، این علائم شدیدتر می‌شوند.

یک باور اشتباهی درباره بیماری ایدز وجود دارد که ایدز و اچ‌آی‌وی یکی هستند!

این باور اشتباه است. اچ‌آی‌وی یک نوع ویروس است که به بدن فرد وارد می‌شود و او را به حامل این عفونت تبدیل می‌کند. تا زمانی که این ویروس در بدن باشد، امکان انتقال آن به دیگران وجود دارد. ایدز به حالتی اطلاق می‌شود که سیستم ایمنی فرد حامل اچ‌آی‌وی ضعیف شده و قادر به مبارزه با عفونت‌ها نیست.

در این مرحله، این ویروس فرد را مستعد بیماری‌ها و عفونت‌های فرصت‌طلب می‌کند که بدن دیگر نمی‌تواند با آنها مقابله کند. بنابراین، اچ‌آی‌وی باعث بروز ایدز می‌شود. در حال حاضر، زمان متوسط بین عفونت با اچ‌آی‌وی و ظهور علائم ایدز حدود ۱۰ سال است، اما این زمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند وضعیت سلامتی و رفتارهای فرد بستگی دارد.

در حال حاضر با تجویز درمان‌های موجود که فعالیت ویروس را کنترل می‌کنند، می‌توان روند ضعیف شدن سیستم ایمنی را کند کرد. همچنین می‌توان از برخی بیماری‌های مرتبط با ایدز پیشگیری یا آنها را درمان کرد. بنابراین، تشخیص زودهنگام آلودگی به اچ‌آی‌وی امکانات درمانی و پیشگیرانه بیشتری را فراهم می‌کند.

راه‌های انتقال بیماری ایدز

“`

بیماری ایدز یک بیماری خطرناک و مسری است که در تمام دنیا وجود دارد. برای درمان این بیماری هیچ دارو یا واکسن قطعی وجود ندارد. از آنجایی که روش‌های انتقال ایدز بیشتر به رفتارهای انسانی وابسته هستند، آموزش و ارتقاء رفتارهای ایمن نقش خیلی مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد.

هدف از آموزش در مورد ایدز، تغییر رفتارهای خطرناک، کاهش احتمال انتقال بیماری، کاهش اضطراب‌های روانی و اجتماعی و کمک به بیماران برای سازگاری با مراقبت‌های مورد نیاز است. با توجه به اینکه همه افراد جامعه ممکن است در خطر باشند، این آموزش باید به‌طور گسترده‌ای انجام شود.

ویروس ایدز (HIV) به چه صورتی منتقل می‌شود؟

تماس جنسی ناامن

ویروس HIV از طریق مایعات جنسی مانند مایع منی، ترشحات دستگاه تناسلی زنان و خون افراد مبتلا به این ویروس منتقل می‌شود. افرادی که با این مایعات در تماس باشند، چه از طریق روابط همجنس‌خواهانه و چه از طریق روابط جنسی معمولی، ممکن است به عفونت HIV دچار شوند. بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک و سفلیس خطر ابتلا به HIV را افزایش می‌دهند.

اگر شما و یا همسرتان به HIV مبتلا نباشید، از طریق روابط جنسی به این بیماری مبتلا نخواهید شد.

برخی شواهد نشان می‌دهد که رابطه جنسی دهانی نیز می‌تواند منجر به عفونت HIV شود. لازم به ذکر است که احتمال انتقال این ویروس از مردان آلوده به زنان بیشتر از انتقال آن به مردان است و مایع منی آلوده ممکن است چند روز در واژن زن باقی بماند.

سلول‌های ناحیه دهانه رحم زنان همچنین احتمال ابتلا به HIV را دارند. هرچند زنان بیشتر در خطر هستند، اما باید به یاد داشت که جانسون، قهرمان بسکتبال، از طریق رابطه جنسی با زنی که مبتلا بود، به HIV آلوده شد.

جانسون زمانی که اعلام کرد به HIV مبتلا شده است، یادآور شد که به عنوان یک ورزشکار، در سفرهای زیادی بوده و در روابط خود با زنان هیچ گونه محدودیتی نداشته است.

در گزارشی ذکر شده بود که به علت نداشتن معیارهای اخلاقی، جانسون نمی‌داند کدام زن او را به این بیماری مبتلا کرده است. در بسیاری از کشورهای آفریقایی و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی، ابتلا به HIV از طریق روابط جنسی معمول دیده می‌شود.

در ایالات متحده بیشتر انتقال این ویروس از طریق روابط همجنس‌خواهانه صورت می‌گیرد، اما در نوجوانان و جوانان، بیش از 75% موارد ابتلا به HIV از طریق روابط جنسی معمولی با افرادی که آلوده هستند، اتفاق می‌افتد و این روند در آمریکا و کانادا به سرعت در حال افزایش است. بسیاری از زنان در ایالات متحده از طریق روابط جنسی با مردان مبتلا به HIV، به این ویروس دچار می‌شوند، حتی اگر این مردان مصرف‌کننده مواد مخدر تزریقی نباشند.

همجنس‌گرایی یکی از روش‌هایی است که به انتقال HIV منجر می‌شود؛ به‌ویژه در زمانی که فرد مفعول باشد، با خطر بیشتری مواجه است زیرا آلت تناسلی می‌تواند لایه‌های داخلی مقعد را پاره کند و این امر باعث می‌شود که HIV موجود در مایع منی به راحتی به داخل خون وارد شود.

انتقال از مادر آلوده به جنین در رحم یا در طی دوران شیردهی

ویروس HIV ممکن است از مادر آلوده به کودک در دوران حاملگی، هنگام زایمان یا بعد از زایمان منتقل شود.

HIV می‌تواند در شیر مادر آلوده وجود داشته باشد و به نوزاد منتقل شود، اما با وجود داروهای خاص، احتمال انتقال این ویروس بسیار کاهش می‌یابد، هرچند در بسیاری از کشورهای فقیر و در حال توسعه، این داروها در دسترس نیستند.

ابتلای کودکان به HIV معمولاً به سرعت به بیماری ایدز تبدیل می‌شود و شانس زنده‌ماندن آن‌ها بسیار کم است.

“`html
استفاده مشترک از سرنگ و سوزن آلوده جهت تزریق

استفاده از سرنگ‌های آلوده (که این کار بین افرادی که به مواد مخدر تزریقی وابسته هستند، خیلی رایج است) و یا تماس ناخواسته با سوزن‌هایی که آلوده به عفونت HIV هستند (گاهی این موضوع در مراکز درمانی پیش می‌آید) می‌تواند باعث ابتلای افراد به عفونت HIV شود.

خالکوبی با سوزن‌های آلوده، سوراخ کردن گوش با سوزن‌ها و وسایل آلوده، استفاده از مسواک و تیغ ریش‌تراش یک فرد بیمار، درمان‌های دندان‌پزشکی، ختنه یا عمل‌های جراحی دیگر با ابزار آلوده، هم از دیگر راه‌های انتقال HIV هستند.

سرایت از طریق خون و فرآورده‌های خونی

در اوایل دهه 1980، عفونت HIV به سرعت در بین افرادی که به خاطر بیماری هموفیلی نیاز به تزریق خون داشتند، افزایش یافت. افراد مبتلا به هموفیلی در هنگام خونریزی خون‌شان لخته نمی‌شود و به همین دلیل وقتی آسیب می‌بینند، مقدار زیادی خون از بدنشان خارج می‌شود. در اوایل شیوع ایدز، بیش از نیمی از 20000 نفر مبتلا به هموفیلی به عفونت HIV مبتلا شدند.

در اواسط دهه 1980، آزمایش شناسایی HIV (که وجود عفونت را مشخص می‌کرد) به منظور عمومی قرار گرفت و بانک‌های خون شروع به بررسی خون‌های اهدا شده کردند. از سال 1987 به بعد، دیگر هیچ فرد مبتلا به هموفیلی به خاطر تزریق خون، به عفونت HIV مبتلا نشد.

هرچند تزریق خون یکی از راه‌هایی بود که افراد به HIV مبتلا می‌شدند، ولی هیچ‌کس از طریق اهدای خون به این ویروس مبتلا نشد. چرا که در زمان اهدای خون از سوزن‌های یکبار مصرف استفاده می‌شد و همچنین خون‌های تزریقی قبل از استفاده برای وجود HIV آزمایش می‌شد.

راه های عدم انتقال ویروس ایدز

• ویروس ایدز از طریق تماس‌های عادی مانند کار کردن با همدیگر، صحبت کردن، هم سفر بودن، دست دادن، بوسیدن و موقعیت‌های اجتماعی مثل سوار شدن به اتوبوس و تاکسی منتقل نمی‌شود.
• ویروس ایدز از طریق حمام عمومی، استخر و توالت قابل انتقال نیست.
• از طریق لباس، پتو و رختخواب نیز نمی‌توان به این ویروس مبتلا شد.
• عطسه، سرفه و نیش حشرات باعث انتقال این ویروس نمی‌شود.

پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به ایدز

بهترین راه برای کاهش خطر، اجتناب از تماس با خون، منی، مایعات قبل از انزال، ترشحات مهبلی و شیر مادر افراد مبتلا به ایدز است.

این بدین معناست که از هر نوع فعالیت جنسی پرخطر و بی‌قاعده و همچنین تزریق مواد مخدر خودداری کنید.

به عبارت دیگر، اگر در چنین فعالیت‌هایی شرکت نکنید، به ایدز مبتلا نخواهید شد.

استفاده از کاندوم‌های لاتکسی به طور صحیح و مداوم می‌تواند احتمال انتقال ایدز را به شدت کاهش دهد.

علائم و نشانه‌های بیماری ایدز کدام است؟

تب

یکی از اولین نشانه‌های ARS می‌تواند تب خفیفی باشد که تا حدود 102 درجه فارنهایت بالا می‌رود. این تب معمولاً با علائم خفیف دیگری مانند خستگی، ورم غدد لنفاوی و گلودرد همراه است.

در این مرحله ویروس در حال حرکت به سمت جریان خون است و شروع به تکثیر می‌کند. وقتی این اتفاق می‌افتد، سیستم ایمنی بدن واکنش التهابی نشان می‌دهد.

“““html

گلودرد و سردرد

گلودرد و سردرد مانند سایر علائم، تنها زمانی نشان دهنده بیماری ARS هستند که به همراه دیگر نشانه‌ها مشاهده شوند.

درد عضلانی، درد مفصلی و تورم گره‌های لنفاوی

بیماری ARS اغلب با عفونت‌های دیگری مثل آنفولانزا، مونونوکلئوز و حتی عفونت‌هایی مانند سفلیس و هپاتیت اشتباه گرفته می‌شود. از آنجا که بسیاری از علائم این بیماری‌ها مشابه هستند، بین دردهای مفصلی و عضلانی و ورم گره‌های لنفاوی سردرگمی پیش می‌آید.

گره‌های لنفاوی جزئی از سیستم ایمنی بدن شما هستند و وقتی عفونت وارد بدن می‌شود، ورم می‌کنند. این گره‌ها عمدتاً در زیر بغل، کشاله‌های ران و گردن قرار دارند.

علائم پوستی ابتلا به ایدز

جوش و دانه‌های پوستی

جوش‌های پوستی ممکن است در مراحل اولیه و انتهایی عفونت HIV/AIDS نمایان شوند. این جوش‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن شما ایجاد شوند و اگر دلیل خاصی برای آنها نداشته باشید، بهتر است تست HIV بدهید.

حالت تهوع، استفراغ و اسهال

30 تا 60 درصد از افراد در مراحل اولیه عفونت HIV ممکن است دچار حالت تهوع، استفراغ یا اسهال شوند. این علائم می‌توانند ناشی از درمان‌های ضدویروسی یا عفونت‌های دیگر نیز باشند. اسهالی که مدام ادامه دارد و به درمان‌های عادی جواب نمی‌دهد نیز می‌تواند نشانه‌ای از وجود این ویروس باشد.

کاهش وزن

کاهش وزن نشانه‌ای از پیشرفت بیماری است و می‌تواند به واسطه اسهال شدید اتفاق بیفتد. اگر در حال کاهش وزن هستید، نشان می‌دهد که سیستم ایمنی بدنتان بسیار ضعیف شده است. در این شرایط، حتی اگر غذاهای سالم بخورید و به اندازه کافی هم غذا بخورید، همچنان وزن کم می‌کنید. این مشکل معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری بروز پیدا می‌کند، ولی الان به کمک درمان‌های ضدویروسی کمتر شده است.

سرفه‌های خشک

این نوع سرفه — که ممکن است هفته‌ها ادامه یابد و با هیچ‌چیز بهبود پیدا نکند — یکی از نشانه‌های شایع در بیماران HIV در مراحل پیشرفته بیماری است.

تعرق شبانگاهی

نزدیک به نیمی از افرادی که در مراحل اولیه عفونت HIV هستند، ممکن است به تعریق شبانه دچار شوند. این مشکل با پیشرفت بیماری می‌تواند بدتر شود و ارتباطی با ورزش یا دمای اتاق ندارد. تشخیص این حالت که شباهت زیادی به گرگرفتگی دارد، که زنان در شروع یائسگی تجربه می‌کنند، دشوار است. این تعریق ناگهانی و شدید حتی ممکن است فرد را از خواب بیدارد تا لباس‌هایش را عوض کند.

عفونت‌های قارچی

عفونت‌های قارچی دیگر که در مراحل نهایی بیماری ایجاد می‌شوند، شامل تبخال هستند. تبخال دهانی و تبخال تناسلی هر دو می‌توانند نشانه‌هایی از ARS و HIV یا ایدز باشند. یکی دیگر از نشانه‌های پیشرفته عفونت HIV تغییراتی مانند ضخیم و خمیده شدن ناخن‌ها، شکاف برداشتن و تغییر رنگ آنها است. این مشکل معمولاً ناشی از عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا است و افرادی که سیستم ایمنی‌شان ضعیف شده، بیشتر در معرض این عفونت‌ها قرار دارند.

سردرگمی و مشکل در تمرکز

مشکلات شناختی نیز می‌توانند یکی از نشانه‌های ناشی از HIV باشند که معمولاً در مراحل نهایی بیماری بروز پیدا می‌کنند. علاوه بر سردرگمی و مشکلات تمرکز، این وضعیت شامل مشکلات حافظه و تغییرات رفتاری مانند عصبانیت و حساسیت و زود رنجی نیز می‌شود.

حتی ممکن است تغییرات حرکتی نیز به همراه داشته باشد

دست و پاچلفتی شدن، نداشتن هماهنگی و مشکلاتی در فعالیت‌هایی که به مهارت‌های حرکتی نیاز دارند، مانند نوشتن. همچنین باید بدانید که ابتلا به بیماری ایدز معمولاً با علائم ساده‌ای مانند اسهال، خارش پوست و افزایش کم حرارت بدن شروع می‌شود. این علائم بعد از چند هفته خود به خود بر طرف می‌شوند و شخص ممکن است فکر کند مشکلی ندارد.

“`

فردی که دچار سرماخوردگی شده است، باید بداند که ساخت پادتن‌های مؤثر حدود 14 روز زمان می‌برد و در این مدت، مبارزه بین ویروس‌ها و پادتن‌ها در حال انجام است.

این نکته را هم بدانید که بدن در روزهای ابتدایی ورود ویروس HIV به طور مستقیم شروع به تولید آنتی‌بادی نمی‌کند. به همین دلیل ممکن است اولین آزمایش، نتیجهٔ منفی بگیرد. بعد از گذشت این دوران، شخص ممکن است احساس بهبودی کند، اما در خون او پادتن‌های ضد ایدز قابل تشخیص هستند و می‌توان ویروس ایدز را از خون او استخراج کرد.

سلول‌های لنفوسیت T4 که آلوده شده‌اند، شروع به تقسیم می‌کنند، و این باعث تورم غدد لنفاوی می‌شود. این ورم غدد ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد از ابتلا به ویروس ایجاد شود و مدت‌ها باقی بماند. در بسیاری از موارد، مشکلات جدی‌تری نیز به آن اضافه می‌شود. بیماران معمولاً به شدت لاغر می‌شوند زیرا دیواره رودهٔ آن‌ها توانایی جذب مواد غذایی را به طور کامل ندارد.

عرق کردن در شب و احساس خستگی، و همچنین التهاب بیضه‌ها، از دیگر نشانه‌های این بیماری هستند. مرحله بعدی که در آن تصویر کلی بیماری ایدز نمایان می‌شود، به دلیل شکست کامل سیستم دفاعی بدن است. تعداد سلول‌های لنفوسیت T4 به شدت کاهش یافته و در این حالت، انواع بیماری‌های باکتریایی، ویروسی و انگلی می‌توانند فرد را به شدت بیمار کنند.

اولین تست اچ. آی. وی.

چه زمانی باید بعد از رفتار خطرناک آزمایش اچ. آی. وی. بدهیم؟

اگر شما در ایران زندگی می‌کنید:

• اولین آزمایش ۸ هفته بعد از رفتار خطرناک

• تکرار آزمایش ۶ ماه بعد از رفتار خطرناک

در ایران معمولاً دسترسی به آزمایش استاندارد اچ. آی. وی. ( HIV-ELISA ) آسان‌تر است. این نوع آزمایش برای بار اول ۸ هفته بعد از رفتار خطرناک توصیه می‌شود. اما به دلیل اینکه سرعت و میزان تولید پادتن در افراد متفاوت است، باید ۶ ماه بعد از رفتار خطرناک نیز آزمایش تکرار شود تا نتیجهٔ دقیقی به دست آید.

اگر شما در اروپا یا آمریکای شمالی زندگی می‌کنید:

• اولین آزمایش ۲ هفته بعد از رفتار خطرناک

• تکرار آزمایش ۱۲ هفته بعد از رفتار خطرناک

در کشورهای اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی، به دلیل دسترسی آسان‌تر به روش تست (HIV-PCR)، اولین آزمایش ۲ هفته بعد از رفتار خطرناک توصیه می‌شود. این روش می‌تواند دو هفته بعد از ورود ویروس به شناسایی مستقیم ویروس در خون بپردازد. قابل ذکر است که اطمینان به این تست تنها ۹۵ درصد است. بنابراین یک آزمایش دیگر (HIV-ELISA) 12 هفته بعد نیز توصیه می‌شود تا میزان پادتن‌هایی که خون فرد آلوده تولید کرده است، اندازه‌گیری شود.

در پایان:

ایدز تأثیر زیادی روی جوامع داشته است، هم به عنوان یک بیماری و هم به عنوان عاملی برای تبعیض. همچنین اثرات اقتصادی قابل توجهی دارد. تصورات نادرست زیادی درباره ایدز وجود دارد، مثل تصور انتقال ایدز از طریق تماس‌های سطحی غیرجنسی. این بیماری همچنین موضوع بحث‌های دینی نیز بوده است.

مجموعه‌ای از مجلهٔ اینترنتی رضیم

مرجان امینی