بالا بودن بیلی روبین : علت بیلی روبین بالا در بزرگسالان چیست ؟ (2 نکته مهم)
“`html
بالا بودن بیلی روبین
علت بیلی روبین بالا در بزرگسالان
کبد بزرگ‌ترین عضو بدن است که وزنی بین ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم دارد. اندازه و شکل کبد بسته به قد و فرم بدنی افراد متفاوت است. به عنوان مثال، می‌تواند دراز و باریک یا چاق و مستطیلی باشد.
کبد در بخش بالایی و سمت راست شکم قرار دارد، درست در زیر قفسه سینه و روبه‌روی دیافراگم. بسته به اندازه، ممکن است تا سمت چپ شکم نیز گسترش یابد.
کبد یکی از معدود اعضایی است که منبع خون‌رسانی دوگانه دارد. تقریباً ۲۰ درصد خون کبدی از شریان کبدی که خون اکسیژن‌دار را می‌آورد، می‌آید و ۸۰ درصد دیگر از ورید پورت تأمین می‌شود.
ورید پورت حاوی خون سیاهرگی است که از معده، روده‌ها، پانکراس و طحال به کبد می‌رسد و سرشار از مواد غذایی می‌باشد.
اکثر سلول‌های کبدی را هپاتوسیت‌ها تشکیل می‌دهند و باقی‌مانده شامل نوعی دیگر از سلول‌ها هستند که به وظایف مختلف کبد کمک می‌کنند.
در این باره بیشتر بخوانید :
هپاتوسیت‌ها
هپاتوسیت‌ها وظایف بسیار مهمی بر عهده دارند که شامل این موارد می‌شود:
- ساخت بیشتر پروتئین‌های ضروری در خون (مثل آلبومین و پروتئین‌های دیگر)
- تولید صفرا و مولکول‌های مرتبط با آن (مثل اسیدهای صفراوی و کلسترول)
- تنظیم مواد غذایی در بدن (مثل قند و چربی‌ها)
- تجزیه و دفع مواد مضر از بدن (مثل بیلی روبین و داروها)
همانطور که مشاهده می‌کنید، کبد وظایف گوناگونی دارد. بنابراین، بررسی عملکرد کبد معمولاً کمی پیچیده‌تر از دیگر اعضای بدن است.
معمول‌ترین آزمایش‌هایی که برای بررسی عملکرد کبد استفاده می‌شوند، شامل تست‌های عملکرد کبد (LFT) و اندازه‌گیری سطح بیلی روبین، آلبومین و زمان پروترومبین (PT) هستند. این آزمایش‌ها نشان‌دهنده سطح سه آنزیم اصلی کبدی یعنی آلکالین فسفاتاز، آسپارتات ترنس آمیناز و آلانین ترنس آمیناز هستند.
در ادامه توضیح خواهیم داد که سطح این آنزیم‌ها در چه بیماری‌های کبدی حائز اهمیت است. سطح بیلی روبین در خون نشان‌دهنده فعالیت کبد در خصوص تجزیه و دفع مواد است.
آلبومین و تست پروترومبین هم نشان‌دهنده میزان تولید پروتئین توسط کبد هستند و به نوعی توانایی کبد در این زمینه را نشان می‌دهند.
در ادامه این مقاله در مورد عملکرد کبد بیشتر صحبت خواهیم کرد و به ویژه روی بیلی روبین و آنزیم‌های کبدی تمرکز داریم.
بیلی روبین چیست ؟
بیلی روبین، یک پیگمان (رنگدانه) چهارحلقه‌ای است که در نتیجه تجزیه هموگلوبین ایجاد می‌شود. تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد بیلی روبین تولید شده در بدن، ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز خون پیر و فرسوده است.
انواع بیلی روبین :
در بدن ما دو نوع بیلی روبین وجود دارد:
- بیلی روبین کونژوگه
- غیرگونژوگه
بعد از تجزیه این سلول‌ها، هموگلوبین آنها در کبد تجزیه می‌شود. وقتی که بیلی روبین به پروتئین آلبومین متصل شود، به بیلی روبین غیرکونژوگه (نامحلول) تبدیل می‌شود.
زمانی که بیلی روبین از پروتئین آلبومین …
“““html
جدا شدن بیلی روبین به نوعی محلول یا مستقیم منجر می‌شود. در این صورت بیلی روبین، در آب حل می‌شود. این نوع بیلی روبین می‌تواند وارد خون شده یا از طریق ادرار خارج شود و باعث زردی ادرار شود.
بیلی روبین و بیماری‌ها
زردی یا ایکتر به تغییر رنگ بافت به دلیل تجمع بیلی روبین اطلاق می‌شود. تجمع بیلی روبین در بافت فقط زمانی اتفاق می‌افتد که میزان بیلی روبین در خون (هایپربیلی روبینمی) افزایش یافته باشد.
این علامت بالینی معمولاً نشان‌دهنده یک بیماری کبدی است یا در موارد کمتر ممکن است به نوع خاصی از آنمی به نام آنمی همولیتیک مرتبط باشد.
افزایش میزان بیلی روبین در خون ممکن است توسط یک پزشک با معاینه فیزیکی تشخیص داده شود. به عنوان مثال، زردی در سفیدی چشم (اسکلرا) نشان‌دهنده این است که میزان بیلی روبین خون حداقل به ۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر رسیده است.
اسکلرا به دلیل داشتن خواص خاصی به بیلی روبین تمایل دارد و به همین دلیل حتی افزایش کم در بیلی روبین در خون می‌تواند باعث زردی در این بخش شود.
اگر پزشک با معاینه سفیدی چشم به زردی مشکوک شود، ممکن است در مرحله بعدی زیر زبان بیمار را معاینه کند.
آخرین جایی که افزایش بیلی روبین زردی را نشان می‌دهد ، پوست فرد است. بنابراین اگر دیدید که پوست فردی زرد شده است، می‌توانید متوجه شوید که او در مراحل پیشرفته‌تری از بیماری کبدی قرار دارد.
به همین دلیل با افزایش بیلی روبین در خون، در نهایت پوست افراد (به ویژه افراد با پوست روشن) زرد می‌شود. حتی اگر بیماری ادامه پیدا کند و بیلی روبین در خون به طور مداوم افزایش یابد، احتمال دارد که پوست به رنگ سبز نیز درآید.
(این رنگ سبز به دلیل تبدیل بیلی روبین به بیلی‌وردین ایجاد می‌شود.)
عوامل افزایش بیلی روبین
هر زمان که تخریب گلبول‌های قرمز خون زیاد شود یا تولید این گلبول‌ها افزایش یابد، یا در مواقعی که سلول‌های کبدی صدمه ببینند و نتوانند بیلی روبین را به درستی دفع کنند، سطح بیلی روبین در خون بالا می‌رود و در نتیجه زردی ایجاد می‌شود.
یکی از دلایل اصلی افزایش بیلی روبین در خون و زردی ناشی از آن، آنمی همولیتیک است. گلبول‌های قرمز از زمانی که از مغز استخوان خارج می‌شوند و به خون وارد می‌شوند، به طور متوسط ۱۲۰ روز عمر می‌کنند.
اگر به هر دلیلی عمر گلبول‌های قرمز کمتر از این مدت باشد، در مکان‌های مختلف بدن می‌شکنند و هموگلوبین موجود در آنها در کبد تجزیه می‌شود و نتیجۀ آن تولید بیلی روبین است. این فرایند به بروز زردی منجر می‌شود.
دلایل مختلفی می‌توانند باعث بروز آنمی همولیتیک شوند. برای مثال، کمبود آنزیم G6PD موجب کاهش انعطاف‌پذیری گلبول‌های قرمز می‌شود و این گلبول‌ها در هنگام عبور از عروق ریز می‌مانند و از بین می‌روند.
دلیل مهم دیگر براي افزایش بیلی روبین در خون و بروز زردی، آسیب به سلول‌های کبدی است. به عنوان مثال، انواع هپاتیت‌های ویروسی و غیر ویروسی یا هپاتیت ناشی از الکل ممکن است باعث بروز این علامت بالینی شوند.
یکی دیگر از علل افزایش بیلی روبین، انسداد مجاری صفرا در کبد یا خارج از آن است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلف بوجود آید. به عنوان مثال، برخی از داروها ممکن است مجاری داخلی کبد را مسدود کنند.
همچنین برخی بیماری‌های انگلی می‌توانند در داخل مجاری صفراوی قرار بگیرند و موجب انسداد شوند. اما این نوع انگل‌ها در برخی مناطق خاص جغرافیایی دیده می‌شوند و تشخیص آنها به طور کلی نادر است.
همچنین، سنگ‌های صفراوی و تومورهای کبدی و تومورهای مجاری صفراوی می‌توانند سبب انسداد مسیر صفرا شوند و به این ترتیب سطح بیلی روبین در خون را افزایش دهند. یکی از نشانه‌هایی که اغلب با زردی ناشی از بیلی روبین همراه است، خارش شدید پوست است.
نشانه‌های…
“`
بالا رفتن سطح بیلی روبین در خون
از نشانه‌های اصلی این مشکل، همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، زردی سفیدی چشم‌ها، زردی زیر زبان و زردی پوست است. همچنین در برخی موارد خاص ممکن است خارش شدید پوست نیز مشاهده شود.
یک نشانه حساس‌تر دیگر در افزایش بیلی روبین سرم، تیرگی رنگ ادرار است. این عارضه به دلیل خروج بیلی روبین کونژوگه توسط کلیه‌ها رخ می‌دهد.
بیماران معمولاً ادرار خود را به رنگ چای یا کولا توصیف می‌کنند. وجود بیلی روبین در ادرار نشان‌دهنده افزایش بیلی روبین مستقیم است و می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کبدی باشد.
بالا بودن سطح بیلی روبین
افزایش سطح بیلی روبین در خون به نام هیپربیلیوبینمی یا زردی معروف است.
در اولین قدم بالا بودن سطح بیلی روبین می‌تواند باعث ایجاد زردی شود. در افرادی که به زردی مبتلا هستند، پوست و سفیدی چشم‌ها به دلیل تجمع بیلی روبین در خون به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای در می‌آید.
سه دلیل اصلی وجود دارد که چرا میزان بیلی روبین در خون افزایش می‌یابد و به زردی منجر می‌شود. این مشکلات می‌تواند:
- قبل از رسیدن به کبد
- در کبد
- بعد از خروج بیلی روبین از کبد اتفاق بیفتد.
افزایش بیلی روبین قبل از رسیدن به کبد: برخی بیماری‌ها می‌توانند سطح بیلی روبین را قبل از رسیدن به کبد بالا ببرند. این مرحله به نام مرحله قبل از کبد شناخته می‌شود و می‌تواند ناشی از کم‌خونی همولیتیک و بازجذب خون از سطح داخلی باشد.
کم‌خونی همولیتیک زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز خون بیش از حد تجزیه شوند.
افزایش بیلی روبین در کبد: اگر کبد عملکرد درستی نداشته باشد، ممکن است نتواند بیلی‌روبین‌ها را به هم متصل کند تا در آب حل شوند. این موضوع می‌تواند باعث تجمع بیلی‌روبین در کبد شود.
عوامل این مشکل عبارتند از:
- وجود ویروس‌ها در کبد مانند هپاتیت A
- مصرف الکل
- مصرف برخی داروها از جمله استامینوفن
- بیماری‌های خودایمنی که باعث می‌شود سیستم ایمنی به سلول‌های خود حمله کند.
بالا بودن بیلی روبین پس از خروج از کبد: هنگامی که بیلی‌روبین کبد را ترک می‌کند، ممکن است سطح آن بالا باشد زیرا نمی‌تواند از بدن خارج شود. این عارضه ممکن است به دلیل انسداد در برخی اعضای دیگر که در دفع بیلی‌روبین کمک می‌کنند، مانند وجود سنگ‌های صفراوی در کیسه صفرا باشد. این مرحله را فاز پس از کبد می‌نامند.
عوامل دیگر عبارتند از:
- التهاب یا سرطان کیسه صفرا که مانع از تولید صفرا می‌شود.
- پانکراتیت
آزمایشات بیلی روبین
آزمایش خون و ادرار می‌تواند سطح بیلی‌روبین را اندازه‌گیری کند.
اگر آزمایش ادرار بیلی‌روبین را تشخیص دهد، پزشک به بررسی سرم خون می‌پردازد تا نتایج را تأیید کرده و ببیند آیا آسیب کبدی وجود دارد یا خیر؟ اگر بیلی‌روبین در ادرار وجود نداشته باشد، پزشکان بررسی می‌کنند که آیا تخریب سلول‌های قرمز خون علت افزایش این مشکل است یا خیر.
سایر آزمایش‌ها برای تشخیص بالا بودن سطح بیلی‌روبین شامل:
- آزمایش خون برای ارزیابی عملکرد کبد
- معاینه فیزیکی که در آن پزشک با لمس ناحیه شکم، بزرگی یا نقص در کبد را تشخیص می‌دهد.
- آزمایش‌های تصویربرداری برای مشاهده کبد که می‌تواند شامل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و یا MRI باشد.
- “`html
گاهی اوقات از اندوسکوپی استفاده می‌شود تا به کانال‌هایی که صفرا را به روده می‌رسانند، نگاه شود. - گاه نیاز به بیوپسی کبدی است. اگرچه این آزمایش خیلی رایج نیست، اما در آن یک نمونه کوچک از بافت کبدی گرفته می‌شود و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا بررسی شود.
درمان بالا بودن سطح بیلی روبین خون
پزشک باید علت بالا بودن سطح بیلی روبین خون را شناسایی کند. درمان به دلیل اصلی بالا بودن سطح بیلی روبین بستگی دارد. اگر علت مشخص باشد، می‌توان مشکل را با درمان یا تغییرات در روش زندگی، مانند پرهیز از مصرف الکل، برطرف کرد.
سطح بیلی روبین خون و سندرم ژیلبرت
سندرم ژیلبرت نوعی حالت ملایم افزایش سطح بیلی روبین خون است. در این حالت، سطح بیلی روبین به خاطر کند بودن فرآیند دفع آن، بالا و پایین می‌شود.
این تغییرات به ندرت به قدری هستند که باعث زرد شدن پوست شوند. اما بعضی افراد ممکن است علائمی مانند درد شکم یا خستگی را تجربه کنند. سندرم گیلبرت معمولاً وقتی که آزمایش خون به دلایل دیگر انجام می‌شود، شناسایی می‌شود.
یک ژن مرتبط با این سندرم وجود دارد که نشان می‌دهد سندرم گیلبرت ممکن است به صورت ارثی در خانواده‌ها وجود داشته باشد. این ژن آنزیمی تولید می‌کند که به کبد کمک می‌کند بیلی روبین را به شکلی تبدیل کند که بتواند از بدن خارج شود. نبود این ژن در سندرم ژیلبرت به این معنی است که این آنزیم در بدن کار نمی‌کند.
بالا بودن سطح بیلی روبین خون در نوزادان
نوزادانی که سطح بالایی از بیلی روبین دارند باید زیر نظر پزشک باشند. این وضعیت به نام هیپربیلیوبینمی نوزاد یا زردی نوزادی شناخته می‌شود. طبق اطلاعات راهنمای مرکل، تقریبا نیمی از نوزادان در هفته اول پس از تولد، زردی قابل مشاهده دارند.
در بزرگسالان، باکتری‌های روده، بیلی روبین را به شکل دیگری تبدیل می‌کنند تا از بدن دفع شود. اما در نوزادان، کمبود این باکتری‌ها به این معناست که این تبدیل به خوبی انجام نمی‌شود.
نوزادان همچنین آنزیمی دارند که ممکن است بیلی روبین غیر متصل را دوباره فعال کند و باعث افزایش سطح آن در بدن شود.
سطح بیلی روبین در بدن نوزادان که باید نگران کننده باشد بستگی به دلیل ایجاد آن دارد. سن نوزاد و اینکه آیا نوزاد زودرس بوده است یا خیر، از دیگر عواملی هستند که در سطح بیلی روبین خون نوزادان تأثیر دارند.
در یک نوزاد سالم که به موقع به دنیا آمده، اگر میزان بیلی روبین بیش از ۱۸ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نگران کننده است.
برای نوزادان نارس، سطح این ماده بیشتر خواهد بود. بیلی روبین بالا می‌تواند برای مغز زیان‌آور باشد و منجر به آسیب مغزی شود.
برای درمان بالا رفتن سطح بیلی روبین در نوزادان نیز باید دلیل اصلی آن برطرف شود.
بیشتر موارد زردی در نوزادان خطرناک نیستند و نشانه‌ها به طور طبیعی برطرف می‌شوند. اما زردی در نوزادانی که شیر می‌خورند، شایع‌تر است و پزشک ممکن است توصیه کند که مادر شیر دادن را موقتا متوقف کند.
بعضی نوزادان فتوتراپی انجام می‌دهند. در این نوع درمان، نوزاد در معرض یک نوع خاص از نور سفید فلورسنت قرار می‌گیرد. این یک درمان رایج است که در آن نور بیلی روبین را به شکلی تبدیل می‌کند که بتواند از طریق کبد و کلیه‌ها از بدن خارج شود.
بیشتر بخوانید :
سایت رضیم
“`
