بررسی اثر مصرف مشروبات الکلی در ایجاد سیروز کبدی (2 نکته مهم)

سیروز کبدی‌ یک بیماری خطرناک و کشنده است

بسیاری از عوامل می‌توانند باعث ایجاد سیروز شوند. در گذشته، الکل به عنوان یکی از دلایل اصلی سیروز کبدی شناخته می‌شد، اما امروزه هپاتیت، به ویژه از نوع ویروس‌های هپاتیت B و C، به عنوان عوامل مهم این بیماری شناخته شده‌اند.

از اوایل قرن هفده، پزشکان به این نتیجه رسیدند که الکل در بروز سیروز کبدی موثر است. امروز هم اگر چه درباره چگونگی دقیق این تاثیر اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، اما تقریباً همگی بر این باورند که مصرف الکل به ایجاد بیماری سیروز کبد کمک می‌کند.

درست است که در بعضی کشورها، با اینکه مردم الکل نمی‌نوشند، باز هم سیروز وجود دارد. اما در کشورهای دیگری که مردم الکل می‌نوشند، این بیماری شایع‌تر است و تعداد مبتلایان به این بیماری به طور مستقیم با میزان مصرف الکل در آن کشور مرتبط است.

آیا مصرف الکل مستقیماً باعث سیروز می‌شود؟

این سوال یکی از موضوعات پیچیده و مهم است که مصرف الکل به طور مستقیم باعث سیروز نمی‌شود! هیچ پژوهشگری نتوانسته است سیروز را با مصرف الکل در حیوانات آزمایشگاهی ایجاد کند، اما برخی دانشمندان با محدود کردن رژیم غذایی موش‌ها، به ویژه با حذف مواد مغذی خاصی مانند کولین و میتونین از آنها، توانسته‌اند نشان دهند که این موش‌ها به سیروز مبتلا می‌شوند.

بنابراین، الکل به طور مستقیم کبد را سمّی نمی‌کند، بلکه به دلیل کمبود مواد غذایی که معمولاً الکلی‌ها با آن مواجه هستند، یا به علت اینکه الکل اشتها را کاهش می‌دهد، این افراد دچار سیروز می‌شوند.

واقعیت این است که در ابتدا الکل می‌تواند اشتها را افزایش دهد، اما بعد از مدتی به طور کامل اشتها را از بین می‌برد. همچنین الکل در بدن می‌سوزد و انرژی تولید می‌کند و به این ترتیب، فرد را از مصرف غذاهای ضروری مانند پروتئین‌ها بی‌نیاز می‌کند که این مسئله باعث ایجاد نوعی کمبود غذایی در بدن می‌شود و این کمبود غذایی می‌تواند موجب سیروز شود. به همین دلیل است که در برخی کشورها با وجود اینکه مردم الکل نمی‌نوشند، باز هم بیماری سیروز کبد به مقدار زیادی وجود دارد و این می‌تواند به خاطر کمبود غذایی باشد.

تحقیقات پزشکان از دانشکده پزشکی نیویورک نشان می‌دهد که اگر به انسان یا حیوانی الکل داده شود، کبد دچار تغییراتی می‌شود و در کبد “جمع شدن چربی” یا “چربی‌زایی” رخ می‌دهد و حتی اگر فرد دچار سوءتغذیه هم نباشد، با آسیب به بافت کبد مواجه خواهد شد. حتی اگر مقدار غذا را دو برابر بیشتر کنیم، این تغییرات چربی در کبد، می‌تواند نشانه‌ای از شروع بیماری سیروز باشد.

پزشکان ذکر شده از پژوهش‌های خود نتیجه‌گیری کرده‌اند که حداقل بخشی از تاثیر الکل در ایجاد سیروز به دلیل تأثیر سمی اتانول آن است.

تحقیقات دیگری نیز نشان می‌دهد که الکل و سوءتغذیه به طور همزمان بر روی کبد تأثیر می‌گذارند و اگر این دو در کنار هم باشند، آسیب به کبد بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که هر کدام به تنهایی وجود داشته باشند. در واقع این دو معمولاً با هم رخ می‌دهند، زیرا همان طور که اشاره شد، الکل به طور اتفاقی باعث سوءتغذیه نیز می‌شود.

چرا همه کسانی که الکلی هستند دچار سیروز کبد نمی‌شوند؟

ما می‌دانیم که استعدادهای مختلفی وجود دارد. بسیاری از افراد در معرض میکروب‌های مختلف قرار می‌گیرند، اما تنها تعداد کمی از آن‌ها به بیماری مبتلا می‌شوند.

برای مثال، اگر تعدادی از مردم با میکروب حصبه در تماس باشند، تعداد کمی از آن‌ها به حصبه مبتلا می‌شوند. این بدان معنا نیست که میکروب تنها مسئول بیماری است، زیرا اگر اینطور بود باید همه مبتلا می‌شدند.

در بروز سیروز، احتمال دارد عوامل دیگری نیز به جز الکل و سوءتغذیه نقش داشته باشند مانند (التهاب ویروسی کبد)، اما هیچکدام به اندازه الکل اثرگذار نیستند.

اگر التهاب کبدی باعث سیروز شود، معمولاً این بیماری خیلی زود بروز می‌کند، البته این در صورتی است که…

تورم کبدی که بخاطر ویروس بوجود می‌آید، اگر درمان نشود و به‌صورت مزمن ادامه یابد، می‌تواند عواقب جدی‌تری داشته باشد. اگر این مشکل در افرادی که الکلconsume می‌کنند روی دهد، احتمال اینکه این افراد دچار سیروز کبدی شوند، بیشتر است.

بر اساس تحقیقات در بیمارستانی در ماساچوست: افرادی که تصمیم به ترک نوشیدنی‌های الکلی می‌گیرند، معمولاً طول عمر بیشتری دارند. در واقع، 60 درصد از افرادی که به‌طور کامل الکل را ترک کرده بودند، در طی 5 سال بعد زنده ماندند در حالی که افرادی که ترک نکرده بودند، همه فوت کرده بودند. به‌طور کلی، افرادی که الکل را ترک کردند، وضعیت‌شان به‌طور ثابت باقی مانده بود و بدتر نشده بود.

نکته جالب این است که اگر کسی به خاطر مصرف الکل دچار سیروز شود و سپس الکل را ترک کند، عمر وی معمولاً بیشتر از افرادی خواهد بود که به سیروز غیرالکلی مبتلا شده‌اند. همچنین اگر این فرد که الکل را ترک کرده دوباره مصرف کند، این کار برای او خطرناک و ممکن است کشنده باشد.

به‌طور کلی، هر چه مقدار الکل مصرفی روزانه بیشتر باشد و هرچه مدت زمان مصرف آن طولانی‌تر باشد، مشکلات کبدی نیز شدت بیشتری خواهد داشت.

شایع‌ترین علائم سیروز

علائمی همچون زردی پوست و چشم‌ها، ادرار تیره، کاهش اشتها، ضعف و خستگی بیش از حد و حساسیت در ناحیه بالایی شکم از جمله علائم سیروز هستند. همچنین آزمایش‌های بیولوژیک نشان می‌دهند که سطح اوروبیلینیوژن در ادرار افزایش پیدا کرده و آنزیم‌های کبدی TLA و TSA به بیش از 2.5 برابر طبیعی می‌رسند.

در مراحل اولیه، علائم مشابه سرماخوردگی می‌تواند مشاهده شود که شامل تب، درد شکم، تهوع، استفراغ و گاهی جوش‌های پوستی و درد و التهاب مفاصل است. مهم‌ترین نشانه هپاتیت ویروسی، افزایش شدید آمینوترانسفرازهای سرم TSA و TLA است که معمولاً به 5 تا 10 برابر سطح طبیعی می‌رسد.

برای آشنایی بیشتر با بیماری سیروز کبد بیشتر بخوانید: