بررسی انواع کود برای رشد و افزایش تناژ گندم (2 نکته مهم)

بهترین کود برای افزایش تناژ گندم

برای رشد خوب گندم، نحوه تغذیه آن بسیار مهم است. وقتی ما درست کود بدهیم، می‌توانیم بهتر از منابعی که داریم استفاده کنیم. بنابراین در هر مرحله رشد گندم، باید از بهترین نوع کود استفاده کنیم تا نیازهای آن را تأمین کنیم.

از آغاز پنجه زدن تا مرحله غلاف بستن

از زمانی که گندم شروع به پنجه زدن می‌کند تا زمانی که غلاف‌ها بسته می‌شوند، این گیاه خیلی سریع نیتروژن را جذب و ذخیره می‌کند. این

روند جذب نیتروژن به تدریج افزایش می‌یابد.

در مورد فسفر هم، از زمان پنجه زدن تا مرحله غلاف بستن، جذب و ذخیره‌سازی آن در برگ‌ها به سرعت افزایش می‌یابد. بالاترین جذب فسفر بین این دو مرحله و همچنین بین زمان گرده‌افشانی و رسیدن کامل گندم اتفاق می‌افتد.

پتاسیم نیز در این دوره به سرعت جذب می‌شود. از آنجا که کودهای آلی به تنهایی نمی‌توانند تمام نیازهای غذایی گندم را تأمین کنند، بنابراین ترکیب کودهای شیمیایی و آلی و زیستی بهترین راه برای تأمین نیازهای گیاه است.

رایج ترین کود نیتروژن

رایج ترین کود نيتروژنی برای کشت گندم، کود اوره است که 46 درصد نيتروژن خالص دارد. به دلیل تحرک بالای این کود، توصیه نمی‌شود تمام آن در یک مرحله استفاده شود. بهتر است آن را به چند بخش تقسیم کرده و در دو مرحله مصرف کنیم. کود نیترات آمونیوم با 34 درصد نیتروژن هم می‌تواند در مناطق سردسیر به عنوان یک جایگزین براساس شرایط خاص استفاده شود.

میزان نیاز نیتروژن

در کشت گندم در خاک‌هایی که کربن آلی کمتری دارند، نیاز به مصرف نیتروژن بالاتر می‌رود. در زراعت گندم دیم، مصرف 50 تا 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار معادل با حدود 130 کیلوگرم اوره در هکتار می‌تواند به تولید خوب در باران‌های 300 تا 375 میلیمتر کمک کند. جذب نیتروژن از مرحله نشنیو تا زمان گلدهی به اوج خود می‌رسد.

ضرورت نیاز نیتروژن

میزان نیتروژن کافی به تقویت سیستم ریشه کمک می‌کند. اگر گندم در زمان مناسب کاشته شود، معمولاً قبل از خواب زمستانی، جوانه می‌زند و شروع به پنجه زدن می‌کند. در این شرایط، میزان ماده خشک تولیدی کم است و نیاز به نیتروژن هم کمتر است. اما برای استقرار خوب و تولید پنجه‌های قوی، نیتروژن لازم است.

بیشبود نیتروژن

باید از استفاده زیاد نیتروژن در مراحل رشد جلوگیری کرد. این کار می‌تواند به ورس و کاهش عملکرد منجر شود. همچنین، نیتروژن اضافی در این مرحله ممکن است باعث هدر رفتن آن شود و گیاه را نسبت به بیماری‌ها حساس کند.

پیشگیری از آبشویی خاک

برای جلوگیری از آبشویی و آلودگی آب‌های زیرزمینی، بهتر است نیتروژن به صورت تدریجی و در چند مرحله مصرف شود.

بیشترین نیاز نیتروژن گندم

شروع ساقه گندم معمولاً با ظاهر شدن اولين گره در دو سانتیمتری سطح خاک مشخص می‌شود. در این مرحله، نیاز گندم به نیتروژن بالاترین حد خود را دارد. در مرحله طویل شدن ساقه که دو تا سه هفته طول می‌کشد، میانگره‌های ساقه نمایان می‌شوند. در انتهای این مرحله، خوشه در غلاف ساقه پنهان می‌شود. پیشنهاد شده است که حدود 30 درصد از کل نیتروژن مورد نیاز سالانه در این مرحله مصرف شود. اگر نیاز نیتروژن در مراحل بعدی برآورده نشود و علائم کمبود نیتروژن دیده شود، از کود آزت مایع چیتا سوپرمکس به همراه قرص هورمون جیبرلین ایتالیایی می‌توان استفاده کرد.

بهترین تغذیه گندم

برای تامین بهتر کود، توصیه می‌شود که آن را همراه با قرص هورمون جیبرلین استفاده کنیم.
کود ازت مایع چیتا
قرص هورمون جیبرلین ایتالیایی

زمان نیاز نیتروژن در زراعت دیم گندم

در کشت دیم گندم، 70 درصد از نیتروژن توصیه شده باید در پاییز و با استفاده از نیترات آمونیوم، با عمق 7 سانتیمتر زیر بذر مصرف شود. 30 درصد باقی‌مانده نیز در صورت وجود بارندگی بهاره، در زمان‌های مشخص بین 15 اسفند تا 15 فروردین به صورت سرک استفاده شود. همچنین در کشت پاییزه، هرگز نمی‌توان کود نیتروژنی را با بذر در عمق یکسان مصرف کرد، زیرا این کار باعث کاهش کارایی کود خواهد شد.

“`

سوزش بذر و جلوگیری از جوانه زدن آن خواهد بود.

بهترین روش برای استفاده از کودهای نیتروژن

نیتروژن که توسط گندم در اواخر دوره رشد جذب می‌شود، می‌تواند باعث افزایش پروتئین دانه گندم شود. بهترین روش برای استفاده از کودهای نیتروژنی در این زمان، محلول‌پاشی است. محلول‌پاشی نیتروژن در زمان ظهور خوشه و مرحله شیری شدن دانه، به افزایش پروتئین دانه کمک خواهد کرد.

برای این کار، در طول 7 روز پس از 50 درصد گلدهی گندم، محلول‌پاشی کود سولفات آمونیوم یا اوره به میزان 4 تا 8 کیلوگرم در هکتار پیشنهاد می‌شود. غلظت محلول نیتروژن برای محلول‌پاشی نباید بیشتر از 7 در هزار باشد. در کشت گندم دیم، برای افزایش پروتئین و عملکرد دانه، می‌توان از محلول‌پاشی اوره به غلظت 3 تا 5 درصد در اوایل ساقه‌دهی، به همراه علف‌کش‌ها برای کنترل علف‌های هرز، استفاده کرد.

زمان نیاز فسفر در گندم

مراحل اولیه رشد گندم، تقریباً 5 تا 6 هفته اول پس از کاشت است و توصیه می‌شود که در این مرحله، فسفر کافی در دسترس ریشه گیاه قرار گیرد. حدود 15 درصد از کل فسفر جذب شده توسط گندم، در دو هفته اول رشد جذب می‌شود. این مقدار شاید کم به نظر برسد، اما تاثیر زیادی در رسیدن به عملکرد مطلوب دارد.

کمبود فسفر در اواخر دوره رشد تأثیر زیادی بر تولید محصول گندم ندارد. پنجه‌های قوی و کافی نقشی اساسی در افزایش تولید گندم دارند و فسفر در توسعه پنجه‌های قوی بسیار موثر است. حدود 10 تا 30 درصد فسفر جذب شده، توسط گیاه گندم جذب می‌شود و باقی‌مانده آن به صورت غیرقابل جذب باقی می‌ماند.

بیشبود فسفر

استفاده بیش از حد از کودهای فسفری و جذب بیش از حد نیاز فسفر توسط برخی گیاهان می‌تواند موجب کاهش تولید شود. میزان مصرف کودهای ریزدانه فسفری که به همراه بذر استفاده می‌شود، به میزان 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود.

زمان نیاز پتاسیم در گندم

گیاه گندم در مرحله ساقه‌زنی بیشتر از دیگر مراحل به پتاسیم نیاز دارد. پتاسیم همچنین باعث افزایش اثر کودهای نیتروژنی می‌شود. از انواع متداول کودهای پتاسیمی می‌توان به سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم اشاره کرد، که به ترتیب دارای 50 و 60 درصد اکسید پتاسیم هستند. فقط در شرایط کشت گندم در خاک‌های شور، استفاده از کود کلرید پتاسیم توصیه نمی‌شود.

در انتخاب بهترین کود پتاسیمی برای گندم، کودهای پتاسیمی با پایه سولفات که به آسانی در آب حل می‌شوند، برای کاربرد در هنگام کمبود پتاسیم در مراحل مختلف رشد گندم، پیشنهاد می‌شود.

اگر نیاز به پتاسیم در مراحل رشد گندم برآورده نشود و علائم کمبود پتاسیم مشاهده شود، می‌توان از کود پتاسیم 52 درصد سوپرمکس و کود بیوسکانشیال 2 امکس به عنوان بهترین گزینه برای افزایش تولید استفاده کرد.

ذخیره پتاسیم در خاک

اگر کشاورز از نظر اقتصادی در وضعیت خوبی باشد، می‌تواند 150 تا 200 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار استفاده کند. این روش که به عنوان ذخیره پتاسیم در خاک شناخته می‌شود، پتاسیم را در خاک ذخیره و مقدار آن را در سطح بالا نگه می‌دارد. تمامی کودهای پتاسیمی بهتر است قبل از کاشت استفاده شوند و با دیسک یا دندانه زیر خاک قرار گیرند.

اگر پتاسیم موجود در خاک برای تأمین نیاز گیاه کافی نباشد و از قبل از کاشت استفاده نشود، می‌توان در مراحل اولیه رشد گندم از مصرف سرک کلرید پتاسیم در یک نوبت استفاده کرد.

افزایش کارایی کود پتاسیمی

برای افزایش کارایی کود پتاسیمی، می‌توان این کود را با دستگاه بذرکار-کودکار به طور همزمان در ردیف کشت بذر قرار داد. این روش، مصرف کود پتاسیمی را کاهش می‌دهد و برای اثربخشی بیشتر، بهتر است همراه با آن مقداری کود نیتروژنی نیز مصرف شود.

زمان و میزان مصرف پتاسیم

در انتهای مرحله پنجه‌زنی و میانه ساقه‌دهی، استفاده از کودهای محلول در آب که دارای 10 تا 20 کیلوگرم پتاسیم در هکتار هستند، توصیه می‌شود. همچنین محلول‌پاشی کودهای دارای پتاسیم در زمان خاک و تغذیه گندم در همین مراحل به میزان 2 تا 3 کیلوگرم در هکتار، نقش مؤثری در افزایش عملکرد گندم خواهد داشت.

برای دستیابی به…

استفاده از کودهایی که پتاسیم بالایی دارند، چه در آبیاری و چه در محلول‌پاشی در زمان گلدهی و قبل از ظهور خوشه و شیری شدن دانه، می‌تواند به پر شدن دانه‌ها و افزایش عملکرد گندم کمک زیادی کند.

کاربرد کودهای سولفاته (So4)

علاوه بر این، استفاده از کودهایی که بر پایه سولفات هستند، مانند سولفات آمونیوم و سولفات پتاسیم، می‌تواند در رفع کمبود گوگرد در گیاه گندم مؤثر باشد. کشاورزان باید به نیاز کودی گوگرد (S) در گیاهان زمستانی توجه خاصی داشته باشند، زیرا در دماهای پایین و رطوبت بالای خاک، باکتری‌هایی که می‌توانند گوگرد طبیعی را به سولفات تبدیل کنند، کمتر وجود دارند.

کاربرد گوگرد

استفاده از گوگرد به میزان 500 تا 1000 کیلوگرم در هکتار در خاک، همراه با باکتری‌های تیوباسیلوس، 2 تا 4 ماه قبل از کشت توصیه می‌شود. گوگرد می‌تواند همراه با مواد آلی نیز در حاصلخیزی خاک و تغذیه گندم به کار رود، به ویژه زمانی که استفاده از باکتری‌های اکسیدکننده گوگرد ممکن نباشد.

استفاده از گوگرد به همراه مواد آلی، به ویژه کودهای حیوانی، توصیه می‌شود. گوگرد آلی دانه‌ای (گرانوله) یکی دیگر از انواع کودهای آلی است که دارای گوگرد است. بهترین کود برای تأمین نیاز گوگرد گندم، کود گوگرد معدن زرکوه است، زیرا این نوع گوگرد از رسوبات تجزیه شده باکتری تیوباسیلوس است و به‌سرعت و به آسانی جذب گیاه می‌شود.

عناصر غذایی کم مصرف

کمبود عناصر غذایی کم مصرف معمولاً در خاک‌های شنی و آهکی که از مواد آلی کم برخوردارند رخ می‌دهد. کودهای سولفات روی، سولفات آهن، سولفات مس، سولفات منگنز، اسید بوریک، کود میکرو کامل و کلاته از جمله این کودها هستند که هرکدام نقش خاصی در زراعت گندم دارند.

زمان استفاده از عناصر کم مصرف

کودهای حاوی عناصر کم مصرف باید قبل از کشت استفاده شوند و با خاک ترکیب شوند. همچنین می‌توان با غلظت 3 تا 4 در هزار در زمان پنجه‌زنی و اوایل ساقه‌دهی و گلدهی محلول‌پاشی شوند.

بهترین کود برای قبل از کاشت گندم و غلات، کودهای ماکرو کامل کمپلکس پلاس و کود فرموکمپلکس هستند، زیرا این کودها دارای درصد مطلوبی از عناصر غذایی ماکرو و ریزمغذی هستند و ترکیب خاص و مؤثری به عنوان کود قبل از کاشت گیاهان زراعی دارند.

کود ماکرو کامل کمپلکس پلاس

در مناطقی که خاک شور وجود دارد، استفاده از بور توصیه نمی‌شود. محلول‌پاشی این عناصر از منابع کودی سولفاته مانند سولفات آهن و روی با غلظت 5-7 در هزار امکان‌پذیر است. با این حال، مصرف خاکی سولفات آهن همراه با کود اوره به‌صورت آبیاری در رفع کمبود آهن مؤثر است. در شرایط کمبود شدید عناصر کم مصرف، کودهای حاوی عناصر کم مصرف، به ویژه سولفات روی و منگنز به مقدار 25-40 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود. اگر در مراحل رشد گندم علائم کمبود آهن و ضعف فتوسنتز مشاهده شد، می‌توانید از کود آهن باواریا آلمان استفاده کنید.

کود آهن باواریا آلمان

برای رفع کمبود روی، مصرف توام خاکی به همراه محلول‌پاشی سولفات روی موثرتر است. کودهای دارای عناصر کم مصرف باید پیش از کاشت استفاده شوند یا در مراحل پنجه‌زنی کامل، اوایل ساقه‌روی و حتی در مرحله گلدهی به‌صورت محلول‌پاشی مصرف شوند. پس از محلول‌پاشی بهتر است با کمترین فاصله زمانی آبیاری مزرعه انجام شود. در اراضی شور بهتر است از کود میکروی کامل بدون بور استفاده شود.

ماده آلی خاک

با افزایش هر 3 تن ماده آلی به خاک در هکتار، عملکرد گندم به‌طور میانگین 286 کیلوگرم در هکتار افزایش می‌یابد. مواد آلی ترکیبات کربنی هستند که به وسیله‌ی گیاهان، ریزجانداران و جانوران در خاک تولید می‌شوند.

معایب کود مرغی

کود مرغی ممکن است خطر بروز نماتد را در گندمزار افزایش دهد. بنابراین بهتر است از کودهای مرغی فرآوری شده استفاده کرد. کود آلی نپوسیده بهتر است چند ماه پیش از مصرف با خاک مخلوط و با رطوبت مناسب پوسانده شود. اگر کود آلی به درجه رسیدگی کافی رسیده باشد، می‌توان همزمان با کشت آن را مصرف کرد. بهتر است کود آلی در عمق موثر ریشه با خاک ترکیب گردد.

کود مرغی ارگومیکس

به صورت پلت شده با درصد خلوص بالا
همراه با انواع عناصر غذایی مهم و ضروری گیاه
افزایش حاصلخیزی خاک و تناژ محصول
عاری از ناخالصی در بسته‌بندی‌های 25 کیلوگرمی

منبع : کشاورزنت