بهترین درمان تیک عصبی (2 نکته مهم)

علت تیک های عصبی چیست؟برای درمان تیک های عصبی چه کنیم؟

با رضیم همراه باشید تا بهترین روش برای درمان تیک های عصبی را بدانید.

مقدمه ای در مورد تیک عصبی

اولین قدم برای ترک عادات عصبی این است که بفهمید مشکلی وجود دارد! از دور کردن موها به دور انگشتان تا شکستن انگشتان، جویدن ناخن‌ها، پریدن پلک، سرفه‌های بی‌دلیل و … همه این‌ها نشانه‌های عادات عصبی هستند که به آن‌ها «تیک عصبی» می‌گوییم.

یکی از بزرگ‌ترین ایرادهای این عادات این است که دیگران را آزار می‌دهند. تصور کنید کسی جلوی شما نشسته و دائم انگشتان خود را می شکند یا با موهایش بازی می‌کند! دیدن این حرکات مداوم می‌تواند واقعاً آزاردهنده باشد. تیک‌ها حرکاتی غیرارادی و انقباضات ناگهانی عضلات هستند که حداقل بطور موقت در بسیاری از افراد دیده می‌شوند.

تیک‌های صوتی نیز به شکل صداهایی مانند سرفه کردن و صاف کردن گلوی خود ظاهر می‌شوند و بیشتر تیک‌هایی که به تازگی شروع شده‌اند، معمولاً نیازی به درمان ندارند.
پیشنهاد مهم به والدین و اطرافیان کودکی که تیک دارد این است که به تیک‌ها توجه نکنند، زیرا تمرکز بر روی تیک باعث بدتر شدن آن می‌شود. این تیک‌ها مانند نیم نگاهی به بالا یا گوشه‌ای از بینی نیز بروز می‌کنند.

بیشتر تیک‌هایی که تازه شروع شده‌اند، تنها به مدت کوتاه وجود دارند و معمولاً به اختلالات جدی‌تری تبدیل نمی‌شوند و بیشترین زمان در دوره‌های پر استرس دوباره می‌آیند.
تعداد کمی از تیک‌ها بیش از یک سال طول می‌کشند. آمار نشان می‌دهد که در مردها سه برابر بیشتر از زن‌ها تیک دیده می‌شود و تیک‌های مزمن معمولاً بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی شایع‌تر هستند.
تیک می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند بالا انداختن شانه، پلک زدن، تنگ کردن چشم‌ها، حرکات سریع سر یا شانه، شکلک درآوردن، حرکت سر به طرفین و یا پائین آوردن سر و چین دادن بینی دیده شود.

این تیک‌های حرکتی در کودکی کاملاً معمول هستند. با توجه به آمار انجمن روان‌پزشکی آمریکا، بین ۵ تا ۲۴ درصد از کودکان نوعی تیک دارند.

شایع‌ترین نواحی بدن که تیک‌های حرکتی در آن‌ها مشاهده می‌شود شامل سر، صورت، دست‌ها و بازوها می‌باشد و حرکات معمول شامل چشمک زدن، شکلک درآوردن، چین دادن پیشانی، بالا انداختن ابروها، پلک زدن مکرر، چرخاندن سر، پرتاب کردن دست‌ها و بازوها، بالا انداختن شانه و تکان دادن پا است.

تقسیم بندی تیک های عصبی

تقسیم‌بندی تیک

تیک‌ها را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد: بر اساس ساده یا چندگانه بودن، و اینکه آیا گذرا هستند یا مزمن.

تیک‌های ساده گذرا

این نوع تیک‌ها در کودکی بسیار شایع هستند و معمولاً پس از یک‌سال (معمولاً در چند هفته) خودبه‌خود بهبود می‌یابند. این تیک‌ها عمدتاً نیاز به درمان ندارند. بیشتر کودکان این نوع تیک را در حدود ۳ سالگی آغاز می‌کنند و کمک می‌کند تا توانایی عصبی خود را تخلیه کنند. ۷۵ درصد از کودکان این نوع تیک را در عرض ۶ ماه پشت سر می‌گذارند.

اگر کودک شما دچار تیک شد، بهترین کار نادیده گرفتن آن است. هیچ‌گاه او را سرزنش نکنید و یا تنبیه نکنید. شما می‌توانید با استفاده از روش‌های پیشگیرانه به کودکان کمک کنید تا این رفتار تبدیل به عادت نشود، اما تیک‌های گذرا نباید در برنامه کامل ترک عادت مورد توجه قرار گیرند.

تیک‌های مزمن

اگر تیک بیش از ۱۲ ماه ادامه یابد، به عنوان تیک مزمن شناخته می‌شود. این نوع تیک‌ها دائم هستند و معمولاً انقباض ماهیچه‌ای در آن‌ها زیاد و به شدت دیده می‌شود.“`html

این تیک‌ها در واقع حملات دوره‌ای هستند و شدت آنها معمولاً از ماهی به ماهی دیگر، روزی به روز دیگر یا حتی ساعت به ساعت تغییر می‌کند. در واقع، رفتار تیک ممکن است برای هفته‌ها یا ماه‌ها کاملاً ناپدید شود، اما بار دیگر نمایان گردد.

این تیک‌ها ممکن است در هر سنی بروز کنند، اما معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شوند. در اکثر موارد نیاز به درمان نیست و باید به بیمار توضیح داده شود که این اختلال اهمیت چندانی ندارد.

تیک‌های ساده یا متعدد مداوم

این نوع تیک‌ها معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی و قبل از ۱۵ سالگی آغاز می‌شوند. در بسیاری از موارد، تیک‌های موقتی به وجود می‌آیند، اما معمولاً این اختلال بهبود کامل را در پایان دوران نوجوانی تجربه می‌کند.

سندروم تیک‌های حرکتی و صوتی متعدد مزمن

این سندروم به نام پزشک فرانسوی که نخستین بار این بیماری را توصیف کرده، “سندروم ژیل دو لا توره” نامگذاری شده است.

این اختلال معمولاً با تحریک‌پذیری و وسواس همراه است که می‌تواند فرد را از جامعه دور کند و این رفتارهای منفی اجتماعی ممکن است او را به افسردگی بکشاند و حتی در برخی موارد او را به سمت خودکشی رهنمون شود.

تیک‌های توره در صورتی که درمان نشوند، ممکن است به حالتی مزمن تبدیل شوند. در این افراد، حرکات لب و دهان به طوری است که به نظر می‌رسد واژه‌های رکیک را ادا می‌کنند، در حالی که این گونه نیست. به جز تیک‌های موقتی، احتمال بازگشت در سایر تیک‌های عصبی وجود دارد.

علت تیک عصبی

زمانی باور می‌شد که تیک‌ها نشانه‌های بیرونی احساسات سرکوب شده و درگیری‌های درونی هستند. امروزه در بسیاری از نقاط دنیا، آنها را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می‌دانند.

تیک‌ها تقریباً در یک سوم موارد دارای پایه ژنتیکی هستند، اما در بعضی از موارد ممکن است این عادت از طریق تقلید به دست آید. همچنین، این موضوع مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می‌یابند که این امر به “تیک عصبی” منجر می‌شود.

اگر از وجود تیک‌های عصبی در کودکتان رنج می‌برید، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

کاهش فشار روانی

از آنجا که رفتارهای تیکی به طور معمول با فشار روانی تشدید می‌شوند، به دنبال مواردی در زندگی کودک تان باشید که ممکن است منبع ناراحتی یا نگرانی او باشند. مثلاً بررسی کنید که آیا او در تلاش است که از تکالیف مدرسه و درس‌ها عقب نماند یا اینکه انتظارات ورزشی او زیاد است؟

برای کاهش فشارهای احتمالی کودکتان و ایجاد آرامش و اطمینان در او، سعی کنید موقعیت‌های استرس‌زا را از بین ببرید و با او مهربان باشید. تعداد تیک‌ها غالباً با کاهش فشار روانی، کمتر می‌شود.

راه‌های درمان تیک عصبی

یکی از نکات مهم در مورد انواع تیک‌ها، نحوه برخورد و دید مردم نسبت به آنهاست که باعث می‌شود فرد مبتلا احساس ناخوشایندی کند و خود را از انظار پنهان کند. اگر افراد با نشانه‌های طولانی‌مدت تیک مواجه شدند، بهتر است برای جلوگیری از اختلالات گسترده‌تر به روان‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنند.

اولین روش، عدم توجه مستقیم به تیک‌ها است که از سوی خانواده انجام می‌شود و در صورت مزمن بودن، می‌توان از روش‌های غیردارویی از جمله “آموزش معکوس عادت” استفاده کرد که شامل پنج مرحله است:

▪ توصیف و تکرار تیک در آینه
▪ شناسایی جزئیات تیک توسط درمانگر
▪ تمرین شناسایی اولین علامت بروز تیک
▪ تحلیل موقعیتی که تیک در آن رخ می‌دهد
▪ آموزش پاسخ فیزیکی معکوس توسط بیمار ۱ تا ۳ دقیقه

با آموزش این روش به کودک، او می‌تواند علائم را تحت کنترل درآورد.

فرد مبتلا را دعوا یا مسخره نکنید، بلکه رژیم غذایی یا شیوه زندگی او را تغییر دهید.

بیشتر تیک‌های عصبی به استرس و اضطراب مرتبط هستند. ایجاد آرامش از طریق ورزش‌های تنفس عمیق به مرور زمان این وضعیت را بهبود می‌بخشد.

“`

برای رفع این مشکل، باید توجه کرد که عادت‌هایی مثل کشیدن گوش به خاطر خجالت یا عصبی بودن می‌توانند با گذر زمان به تیک‌های عصبی تبدیل شوند. پس سعی کنید این عادات را کنار بگذارید.

گاهی این مشکلات به دلیل کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند منیزیم در بدن ایجاد می‌شود. مصرف قرص‌های مولتی‌ویتامین می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند. اگر دلیل این مشکل استفاده از داروی خاصی است، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز داروها را تغییر دهد. تیک‌هایی که به اضطراب یا مشکلات عاطفی و روحی مرتبط هستند، با گفتگو درباره استرس‌ها و مشکلات زندگی با فردی نزدیک، می‌توانند کاهش یابند و حتی حذف شوند.

طب سنتی برای درمان تیک عصبی

بهتر است از تقویت‌کننده‌های عصبی مثل سنبله طیب همراه با عسل یک قاشق چای‌خوری در صبح و گل بهار نارنج با عسل یک قاشق چای‌خوری قبل از غروب استفاده کنید. باید از مصرف مواد ترش و تند دوری کنید زیرا برای شما مضر هستند.

چگونه می‌توان این عادت را ترک کرد؟

اولین قدم این است که خودتان بخواهید این عادت را ترک کنید. سپس به دنبال کنید که این عادت از چه زمانی و چطور شروع شده و در چه مواقعی آن را انجام می‌دهید. این پیگیری به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید آن را کنار بگذارید.

برای ترک این نوع عادت‌ها، مثلاً شکستن انگشتان، می‌توانید یک توپ نرم و انعطاف‌پذیر در جیب خود داشته باشید و هر زمان که خواستید انگشتانتان را بشکنید، با آن توپ بازی کنید.

روان‌شناسان تاکید دارند که عوامل مختلفی مثل خستگی زیاد، استرس و کمبود کلسیم می‌توانند سبب تیک‌های عضلانی در صورت شوند. حتی استرس می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جسمی‌ای از قبیل افزایش ضربان قلب، اختلال در تنفس و گوارش و احساس درد در استخوان‌ها و بدن شود.

از دست دادن عزیزان، تنش و جدایی در خانواده، ترس از بیکاری، کمبود امکانات اجتماعی، زندگی در مناطق پرجمعیت و ترافیک سنگین از جمله عوامل استرس‌زا هستند. به‌طور کلی، تیک‌های عصبی از استرس و فشارهای روحی شروع می‌شوند. همچنین کمبود برخی مواد معدنی مثل منیزیم در ایجاد تیک‌ها تاثیرگذار است و بهتر است برای پیشگیری از تیک‌های عصبی، از املاح معدنی استفاده شود.

گردآوری شده‌ی مجله‌ی اینترنتی رضیم

مرجان امینی