بوپرنورفین و عوارض مصرف آن برای ترک اعتیاد ! (2 نکته مهم)

بوپرنورفین چیست و چه کاربردهایی دارد؟

عوارض مصرف قرص بوپرنورفین چیست؟

داروی بوپرنورفین (buprenorphine) که به اسم بیوترانز (Butrans) هم شناخته می‌شود، یک داروی مسکن یا ضد درد است. این دارو برای درمان دردهای متوسط تا شدید که داروهای دیگر نمی‌توانند کنترل کنند، به کار می‌رود. از بوپرنورفین برای تسکین دردهای خفیف استفاده نمی‌شود. با ما در مجله رضیم همراه باشید تا بیشتر درباره کاربردها و عوارض بوپرنورفین بگوییم.

بوپرنورفین جزو داروهای مخدر و در دسته آگونیست آنتاگونیست‌های ترکیبی قرار دارد و با تأثیر بر مغز، علائم ترک ناگهانی مواد مخدر را متوقف می‌کند.

بوپرنورفین (بوپرکسین) برای درمان اعتیاد به مواد مخدر در کلینیک‌های ترک اعتیاد استفاده می‌شود. این دارو به دلیل ویژگی‌های خاصش از دیگر مواد مخدر متمایز است زیرا یک نوع آگونیست است. این ویژگی منجر به تاثیرات متفاوتی می‌شود، نسبت به آگونیست‌های کامل (مانند هروئین و oxycodone):

• نئشگی و وابستگی جسمی کمتر
• پتانسیل کمتر برای سوء استفاده
• اثرات مخدری محدودتر
• علایم خفیف‌تر ترک

بوپرنورفین (بوپرکسین B2) یک ماده مخدر نیمه صنعتی است که از تبائین (thebaine) استخراج می‌شود و خود تبائین از آلکالوئیدهای خشخاش (Papaver somniferum) به دست می‌آید. بوپرنورفین (بوپرکسین) یک آگونیست نسبی است. این به این معناست که، باوجود اینکه بوپرنورفین (بوپرکسین) یک ماده مخدر است و می‌تواند عوارض متداول مواد مخدر را ایجاد کند، شدت اثر آن کمتر از آگونیست‌های کامل مانند هروئین و متادون است. در دوزهای پایین بوپرنورفین، اثرات آن می‌تواند به افراد معتاد کمک کند تا بدون تجربه علائم ترک، از مواد مخدر سوء استفاده نکنند. اثرات بوپرنورفین (بوپرکسین) با افزایش دوز دارو افزایش می‌یابد تا زمانی که به یک حداکثر (سقف اثر) برسد و سپس با افزایش بیشتر دوز، این اثرات دیگر افزایش نمی‌یابد. بنابراین، بوپرنورفین (بوپرکسین) خطر کمتری از نظر سوء استفاده، اعتیاد و عوارض جانبی در مقایسه با مواد مخدر کامل دارد. در حقیقت، بوپرنورفین (بوپرکسین) می‌تواند اثرات آگونیست‌های کامل را مسدود کند و در نتیجه علائم ترک شدید را در بیماران دچار اعتیاد به مواد مخدر ایجاد کند، زیرا این دارو تمایل بیشتری به اتصال به گیرنده‌های مخدر دارد.

مشخصات عمومی داروی B2 یا بوپرنورفین:

این دارو به صورت قرص در سه دوز 0.4، 2 و 8 میلی‌گرم موجود است که توسط پزشک تجویز می‌شود.
هر جعبه شامل 10 بلیستر است و هر بلیستر شامل 10 عدد قرص زیرزبانی است.

موارد مصرف بوپرنورفین:

بوپرنورفین برای درمان وابستگی فیزیکی و یا اعتیاد به مواد مخدر استفاده می‌شود و بخشی از درمان جامع معتادان به مواد مخدر است.

1. کاهش علائم ترک مواد مخدر
2. کاهش ولع به مواد مخدر
3. کاهش سوء مصرف مواد
4. مسدود کردن اثر سایر اپیوئیدها
5. کمک به ثبات در مراحل درمان

نحوه مصرف بوپرنورفین:

بوپرنورفین باید به طور کامل بر اساس دستورات پزشک مصرف شود.
معمولاً دارو یک بار در روز مصرف می‌شود. برای استفاده، قرص را به مدت 3 تا 5 دقیقه زیر زبان قرار دهید و اجازه دهید به آرامی حل شود.
برای اینکه اثرگذاری بوپرنورفین بیشتر باشد، بهتر است 48 ساعت بعد از آخرین مصرف سایر مواد مخدر از آن استفاده کنید.

“`html

مصرف داروی بوپرنورفین باید با فاصله زمانی بیش‌تر از 4 ساعت از مصرف سایر مخدرها انجام شود، زیرا این کار می‌تواند باعث بروز علائم شدید ترک مخدرها شود. این علائم شامل بی‌قراری، آبریزش چشم و بینی، حالت تهوع، تعریق و درد ماهیچه‌ای است. پزشک دوز دارو را بر اساس شرایط بیماری و روند درمان شما تجویز می‌کند، بنابراین از افزایش دوز، تعداد دفعات مصرف در طول روز و مدت زمان مصرف خودداری کنید. مصرف طولانی مدت یا افزایش دوز این دارو می‌تواند علائم ترک ناگهانی مخدرها را ایجاد کند و در این صورت ممکن است پزشک شما دوز مصرفی را به تدریج کاهش دهد. اگر علائم ترک را مشاهده کردید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید.

مصرف بوپرنورفین در دوران بارداری و شیردهی

اگر در دوران بارداری از داروی بوپرنورفین استفاده کنید، ممکن است کودک شما به این دارو معتاد شود. این موضوع می‌تواند برای نوزاد در زمان تولد مشکلات جدی پدید آورد. نوزادانی که با اعتیاد به این دارو به دنیا می‌آیند ممکن است به مدت چند هفته به درمان‌های خاص نیاز داشته باشند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتماً این موضوع را به دکتر خود اطلاع دهید.

این دارو می‌تواند به شیر مادر برود و برای نوزاد مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین، در زمان مصرف بوپرنورفین، از شیر دادن به نوزاد خود خودداری کنید.

احتیاط‏های پیش از مصرف:

قبل از مصرف دارو، سابقه پزشکی خود را برای پزشک توضیح دهید. برخی از بیماری‌های مهمی که باید ذکر کنید عبارتند از:
• هرگونه آلرژی؛
• بیماری‌های مغزی همچون آسیب مغزی، سابقه جراحی مغز، تومور و تشنج؛
• بیماری‌های تنفسی مانند آسم و COPD؛
• بیماری‌های کبدی و کلیوی؛
• بیماری‌های اعصاب و روان مانند افسردگی؛
• بیماری‌های دستگاه گوارش مانند انسداد روده و یبوست؛
• بیماری‌های قلبی.
اطلاع از این موارد به پزشک کمک می‌کند که داروی مناسب شما را تجویز کند.
چون این دارو ممکن است موجب خواب‌آلودگی شود، در حین مصرف (به ویژه در چند ساعت اول) از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند مثل رانندگی یا کار با ابزار پرهیز کنید. از مصرف همزمان الکل و این دارو به شدت خودداری کنید، چون الکل می‌تواند مشکلات تنفسی را بدتر کند. دارو را به‌صورت زیر زبانی مصرف کنید و از جویدن یا بلعیدن آن خودداری کنید. تزریق این دارو بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث بروز علائم بسیار جدی مانند ایست تنفسی شود. از تزریق این دارو پرهیز کنید. قبل از هر نوع جراحی، پزشک خود را از مصرف این دارو مطلع کنید. دارو را قبل از بارداری قطع نمایید و در زمان شیردهی، مصرف آن باید تحت نظر پزشک انجام شود.

عوارض مصرف بوپرنورفین :

مصرف بوپرنورفین می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، احساس شادی بیش از حد، یبوست، مشکل در ادرار و تنفس ضعیف شود. در دوزهای بالای 50 میلی‌گرم، به ندرت ممکن است خطر تشنج (آوردوز) وجود داشته باشد.

آیا بوپرنورفین اعتیادآور است ؟

بله، مصرف بوپرنورفین اعتیادآور است و یکی دیگر از عوارض شایع این دارو، خشکی گلو است.

بوپرنورفین نیز همانند سایر داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. باید توجه داشته باشید که پزشک شما این دارو را تجویز کرده چون می‌داند فواید آن برای شما بیشتر از عوارض آن است. با این حال، آگاهی از عوارض جانبی بوپرنورفین می‌تواند به شما در کنترل و کاهش این علائم کمک کند. رایج‌ترین عوارض این دارو عبارتند از:
یبوست: برای پیشگیری از یبوست، مصرف غذاهای پر فیبر، نوشیدن آب به مقدار کافی و ورزش تاثیر زیادی دارد.
سرگیجه: برای کاهش سرگیجه، هنگام بلند شدن از حالتی نشسته یا درازکش، به آرامی و با احتیاط حرکت کنید.
سردرد: این علامت معمولاً در روزهای اول مصرف دارو ممکن است ظاهر شود. در مورد مصرف مسکن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
این عوارض معمولاً با ادامه مصرف دارو کاهش می‌یابند. در صورت بروز هر مشکل جدی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

“`

اگر علائم شما شدیدتر شد، لطفاً پزشک خود را در جریان بگذارید. اگر احساس تنگی نفس، ضربان قلب تند، تغییر حال و حوصله، یا مشکلات ذهنی مثل گیجی شدید و توهم، درد در ناحیه شکم، بیهوشی، سرگیجه شدید، یا هر نوع علائم غیرمعمول و آزاردهنده دیگری داشتید، بدون درنگ پزشک خود را مطلع کنید.

بیشتر بدانید:

نحوه عمل بوپرنورفین

بوپرنورفین یک دارو است که به صورت نسبی گیرنده‌های مو را تحریک می‌کند و همچنین یک آنتاگونیست قوی برای گیرنده کاپا می‌باشد. این دارو به گیرنده‌های مو متصل می‌شود و آنها را فعال می‌کند، اما این فعال‌سازی به اندازه یک آگونیست کامل نیست. به عبارت دیگر، با وجود اینکه بوپرنورفین خاصیت اپیوئیدی دارد و ممکن است عوارضی مانند سرخوشی و تضعیف تنفس ایجاد کند، اثر آن کمتر از داروهای کامل اپیوئید مانند هروئین و متادون است.

به دلیل آنکه بوپرنورفین تمایل زیادی به گیرنده‌های مو دارد، می‌تواند با سایر اپیوئیدها رقابت کند و اثر آنها را مسدود کند. این بدان معناست که اگر در بدن فردی مورفین وجود داشته باشد، بوپرنورفین باعث بروز علائم ترک خواهد شد و دیگر آگونیست‌های مربوط به گیرنده مو نمی‌توانند بوپرنورفین را از گیرنده جدا کنند. بنابراین، دیگر نمی‌توانند تأثیر آگونیستی خود را روی آن گیرنده‌ها که قبلاً توسط بوپرنورفین اشغال شده‌اند، بگذارند.

در دوزهای بالاتر، بوپرنورفین به عنوان یک آنتاگونیست عمل می‌کند، به این معنا که گیرنده‌ها را اشغال می‌کند اما آنها را فعال نمی‌کند و همزمان می‌تواند آگونیست‌های کامل را از گیرنده‌ها جدا کند یا مسدود کند. تأثیر درمانی عمده بوپرنورفین در دوزهای بین ۱۶ تا ۳۲ میلی‌گرم مشاهده می‌شود.

تهیه و گردآوری
بخش سلامت مجله رضیم