بیماری آشالازی : از تشخیص تا درمان آشالازی مری ناتوانی در بلع غذا (2 نکته مهم)
آشنایی کامل با علائم، تشخیص و درمان های بیماری آشالازی
بیماری آشالازی چیست؟
در سال 1937، یک پزشک به نام لندرم این بیماری را توصیف کرد و گفت که مشکل در این بیماری به دلیل شل نشدن درست اسفنکتر (دریچه) پایین مری است. به همین دلیل، نام این بیماری را آشالازی گذاشتند که به معنای شل نشدن است.
آشالازی یک نوع بیماری است که در آن اسفنکتر پایین مری به خوبی باز نمی‌شود و فرد با مشکلاتی در بلعیدن غذا و عملکرد عضلات نرم دیواره مری مواجه میشود. در حدود 60 درصد موارد، فشار این اسفنکتر بالا است.
اگر انقباضات غیرطبیعی و همزمانی در مری مشاهده شود که شدت آنها بیشتر از mmHg 60 باشد، به این حالت آشالازی می‌گویند. به نظر می‌رسد که این تغییرات ناشی از اختلالات در عملکرد طبیعی اعصاب و عضلات مری باشد و اختلالات عصبی در این مورد اهمیت بیشتری دارند. مشکلات در عملکرد عضلات نیز ممکن است به علت نوروپاتی باشد.
شیوع بیماری آشالازی
آشالازی بیماری نادری است که در هر 100 هزار نفر در کشورهای اروپایی و آمریکایی حدود یک نفر را مبتلا می‌کند. این بیماری به همان اندازه در زنان و مردان دیده میشود و هرچند در هر سنی ممکن است رخ دهد، معمولاً در بزرگسالان بین 25 تا 60 سال شایع است. همچنین، چون این بیماری طولانی‌مدت است، تعداد افرادی که به آن دچار می‌شوند بیشتر از نرخ ابتلای سالانه است.
علائم بیماری آشالازی
آشالازی بیشتر با علائم و شکایات بیماران مشخص میشود تا با نشانه‌ها و یافته‌های فیزیکی. این علائم شامل دیسفاژی (مشکل در بلع)، رگورژیتاسیون، درد در قفسه سینه، کاهش وزن، سرفه‌های شبانه و مشکلات در آروغ زدن است. زمان بروز این علائم از شروع بیماری تا مراجعه به پزشک معمولاً به طور متوسط دو سال است.
- دیسفاژی (مشکل در بلع):
مهم‌ترین علامت این بیماری، دیسفاژی است که به دو نوع تقسیم میشود: یکی مشکل در بلعیدن غذاهای جامد که تقریباً در تمام بیماران دیده میشود و دیگری مشکل در بلعیدن مایعات که در دو سوم بیماران وجود دارد. در بسیاری از بیماران، شدت این علامت به مرور ثابت می‌ماند اما در برخی دیگر ممکن است شدت آن افزایش یابد و باعث کاهش وزن شدید شود. بیماران معمولاً می‌توانند با انجام برخی حرکات، مانند بالا بردن دست‌ها یا صاف نشستن، مشکل بلع خود را کاهش دهند. همچنین، آهسته غذا خوردن می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. استرس و اضطراب در هنگام غذا خوردن نیز می‌تواند باعث تشدید این مشکل شود.
- رگورژیتاسیون (پس زدن محتویات معده به مری):
این علامت نیز از دیگر علائم بیماری آشالازی است که معمولاً زودتر از حالت‌های دیگر بروز می‌کند و معمولاً بعد از خوردن غذا و در زمانی که غذا در بالای اسفنکتر گیر کند، اتفاق می‌افتد. در طی این فرآیند، بیمار ممکن است محتویات خورده شده را به سادگی با تحریک انگشت خود بالا بیاورد. در مراحل پیشرفته، وقتی مری کشیده میشود و غذا به همراه بزاق برای مدت طولانی (ساعتها و روزها) در مری باقی می‌ماند، این مشکل معمولاً مشاهده میشود و در زمان خواب موجب سرفه‌های شبانه میشود.
- درد قفسه سینه:
این علامت معمولاً یکی از اولین شکایت‌های بیماران است و در دو سوم آنان مشاهده میشود. علت دقیق این درد مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که با انقباضات یا کشیدگی مری مرتبط باشد و اغلب پس از خوردن آب سرد تشدید میشود.
“`html
معمولی) یا آب ولرم تسکین پیدا می کند.
در حالی که خوردن آب یخ می تواند باعث درد و مشکل در بلع غذا در این بیماران شود. این درد ممکن است بین وعده‌های غذایی یا در زمان گیر کردن غذا در مری ایجاد شود و باعث کاهش اشتها و کاهش وزن در بیماران شود. درمان بیماری آشالازی اگرچه در کاهش مشکلات بلع بیماران موثر است، اما در کاهش درد قفسه سینه آنها کمتر تاثیر دارد.
- کاهش وزن:
کاهش وزن یکی دیگر از علائم شایع بیماری آشالازی است و در موارد شدید معمولاً نشان‌دهنده پیشرفت بیماری می‌باشد.
- احساس سوزش در وسط قفسه سینه:
این علامت یکی از نشانه‌های بارز در مبتلایان به ریفلاکس معده است و ممکن است در برخی از بیماران آشالازی نیز وجود داشته باشد. همچنین احساس سوزش ممکن است به دلیل تحریک بافت‌های مری به وسیله غذاهایی که در آنجا گیر کرده‌اند و اسید لاکتیک که از تخمیر آنها توسط باکتری‌ها تولید میشود، به وجود آید.
- مشکل در آروغ زدن:
به دلیل مشکلات موجود در آزاد شدن اسفنکتر فوقانی مری، بیماران ممکن است از مشکل در آروغ زدن نیز گله داشته باشند.
- سرفه‌های شبانه:
با پیشرفت بیماری و بروز علائم ریوی در بیماران مبتلا به آشالازی، سرفه‌های شبانه در 30 درصد از موارد دیده میشود.
عوامل بیماری آشالازی
علت آشالازی هنوز مشخص نیست. با اینکه برخی از محققان عواملی ویروسی را برای آن مطرح کرده‌اند، اما تحقیقات نشان داده‌اند که اجزای ویروسی در اعصاب واگ و شبکه عصبی در دیواره مری وجود ندارند. همچنین داده‌های اپیدمیولوژیک بیماری بیانگر وجود علل عفونی برای آن نیست.
از آنجا که بیماری آشالازی در برخی نژادها و مناطق جغرافیایی بیشتر مشاهده میشود، احتمال دارد که عوامل نژادی و محیطی در بروز آن تاثیرگذار باشند. همچنین گزارش‌هایی از موارد خانوادگی آشالازی وجود دارد که نشان‌دهنده احتمال وجود عوامل ژنتیکی در این بیماری می‌باشد. به ویژه در دوقلوهای تک‌تخمی و در بین خواهران، برادران و فرزندان والدینی که به این بیماری مبتلا هستند، مواردی از آشالازی مشاهده شده است.
با این حال، به نظر می‌رسد تأثیرات ژنتیکی در بروز آلزایوز محدود باشد مگر اینکه آشالازی با بیماری‌هایی که چند عضو را درگیر می‌کند، ارتباط داشته باشد.
از طرفی نیز برخی از محققان بر روی زمینه خودایمنی این بیماری تمرکز کرده‌اند. در مطالعه‌ای که توسط Ruiz-de-leon و همکارانش انجام شده، آنتی بادی‌های ضد شبکه مینتریک در 54 درصد از بیماران آشالازی دیده شده‌اند، در حالی که در گروه کنترل این میزان تنها 7.5 درصد بوده است.
روش‌های تشخیص بیماری آشالازی
رادیوگرافی: رادیوگرافی بلع باریوم تحت فلوئوروسکوپی به عنوان یکی از روش‌های مناسب برای شناسایی بیمارانی که دچار مشکل در بلع هستند، به خصوص هنگامی که آشالازی در لیست تشخیص‌های افتراقی قرار گیرد، در نظر گرفته میشود.
آندوسکوپی: این روش تشخیصی برای تمام بیمارانی که به آشالازی مشکوک هستند، ضروری است. تاکید بر روی انجام آن به منظور شناسایی بیماری‌هایی است که ممکن است مشابه آشالازی به نظر برسند و همچنین برای بررسی مخاط مری قبل از هرگونه درمان.
مانومتری: مانومتری یکی از روش‌های اصلی تشخیص آشالازی محسوب میشود. تمام بیمارانی که با علائم بلع مشکل دارند، پس از انجام آندوسکوپی و رادیوگرافی، در صورت شک به آشالازی باید تحت آزمایش مانومتری قرار گیرند.
این آزمایش به شناسایی زودهنگام آشالازی قبل از انبساط و تغییر شکل مری کمک می‌کند و به این ترتیب کیفیت درمان بهبود می‌یابد؛ بنابراین، رد نهایی تشخیص آشالازی با انجام آزمایش مانومتری صورت می‌گیرد.
تشخیص افتراقی علائم مشابه آشالازی: در حین تشخیص افتراقی آشالازی، برخی دیگر از اختلالات، بیماری‌ها و تومورها که از نظر بالینی، علائم رادیولوژیک یا مانومتری مشابه آشالازی دارند، باید در نظر گرفته شوند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به اختلالات حرکتی و عملکردی مری اشاره کرد.
این بیمار‌ها اغلب به نوعی از بیماری‌های سیستم عصبی خودکار مربوط می‌شوند که ممکن است فقط مری یا به طور عمومی ارگان‌های دیگر بدن را نیز در بر بگیرند.
راه های
“““html
درمان آشالازی
برای درمان آشالازی روش‌های مختلفی وجود دارد. اگرچه همه این روش‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند، اما متأسفانه هیچ‌یک از آنها نمی‌تواند به‌طور کامل بیماری را درمان کند.
روش درمانی اول (دارو درمانی و تزریق سم بوتولینوم) است که با کاهش فشار اسفنگتر تحتانی مری عمل می‌کند. اما (بالون زدن و جراحی) به تضعیف فیبرهای عضلانی اسفنگتر تحتانی مری کمک می‌کند.
دارو درمانی آشالازی:
نیتراتها و بلوک کننده‌های کانال کلسیم دو نوع دارو هستند که به شل شدن عضلات اسفنگتر تحتانی مری کمک می‌کنند. این قرص‌ها زیر زبانی هستند و ۱۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از غذا مصرف می‌شوند.
بالون زدن:
در این روش، با استفاده از بالون، عضلات منقبض شده اسفنگتر مری کشیده می‌شوند. این درمان در حدود دو سوم بیماران مبتلا به آشالازی علائم بیماری را کاهش می‌دهد. البته بسیاری از بیماران برای بهبود کامل، نیاز به تکرار این روش دارند.
میزان موفقیت در این روش:
کسانی که یک بار بالون زده‌اند، ۶۰% تا یک سال بعد از بالون زدگی و ۲۵% تا ۵ سال بعد از آن بدون علامت خواهند بود.
جراحی (میوتومی):
در این روش، یک فیبر عضلانی در ناحیه اسفنگتر تحتانی بریده میشود. در گذشته برای این کار باید قفسه سینه و شکم را باز می‌کردند، اما اکنون این کار با یک برش کوچک و با استفاده از لاپاروسکوپ قابل انجام است.
میزان موفقیت در این روش:
جراحی علائم را در ۷۰ تا ۹۰ درصد بیماران از بین می‌برد. این بهبود در ۸۵ درصد بیماران به مدت ۱۰ سال و در ۶۵ درصد آنها به مدت ۲۰ سال پس از جراحی باقی می‌ماند. بنابراین، بهبود بعد از جراحی معمولاً ماندگارتر است، اما این نوع درمان عوارض جانبی بیشتری دارد و هزینه‌بر است.
تزریق سم بوتولینوم:
این روش جدیدترین راه درمان آشالازی است. سم بوتولینوم به‌طور موقت سلول‌های عصبی را که باعث انقباض اسفنگتر تحتانی مری می‌شوند، فلج می‌کند. به‌نظر می‌رسد این روش برای بیمارانی که بالای ۵۰ سال دارند مناسب است. علاوه بر این، از تزریق این سم می‌توان به‌عنوان یک روش تشخیص برای افرادی که مشکوک به آشالازی هستند نیز استفاده کرد.
میزان موفقیت در این روش:
یک بار تزریق بوتولینوم می‌تواند در ۶۵ تا ۹۰ درصد بیماران در کوتاه‌مدت (بین سه ماه تا یک سال) بهبود ایجاد کند. در صورت عود علائم، می‌توان از تزریق مجدد استفاده کرد.
عوارض آشالازی
- زخم‌های مخاطی ناشی از آزردگی غذای باقی‌مانده (خونریزی ناشی از زخم پپتیک در آشالازی نادر است.)
- سوء تغذیه خفیف تا متوسط، که ممکن است در اثر بی‌توجهی شدید شود.
- کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) در ۳ تا ۵ درصد موارد، که این ضایعه معمولاً چند سال بعد از تظاهرات اولیه اتفاق می‌افتد.
پیش آگهی و عوارض و سیر بالینی
- خطر سرطان مری در بیماران مبتلا به‌طور قابل توجهی بیشتر است (۱۵ تا ۳۰ برابر).
- میزان بروز سوراخ‌شدگی مری پس از گشاد کردن به روش پنوماتیک ۳ تا ۵ درصد است.
عوارض پس از جراحی عبارتند از: ریفلاکس علامت‌دار (۱۰% در مدت یک سال)، اختلال بلع (۱۰%) و مرگ و میر ناشی از میوتومی باز (کمتر از ۲%).
همچنین بخوانید:
سایت رضیم
“`
