بیماری ازوفاژیت چه دلایلی دارد؟ آیا قابل درمان است؟ (2 نکته مهم)
دلایل، علائم و درمان بیماری ازوفاژیت
ازوفاژیت یعنی التهاب مری، که می‌تواند به بافت مری آسیب بزند. این بیماری حتی می‌تواند باعث درد در زمان بلع، مشکل در بلع و همچنین درد در قفسه سینه شود. دلایل این بیماری شامل رفلکس اسید معده، عفونت، مصرف داروهای خوراکی و آلرژی ها هستند. برای درمان ازوفاژیت بسته به علت اصلی و شدت آسیب بافتی ناشی از التهاب، اقدام می‌شود.
اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند به پوشش مری آسیب بزند و بر روی عملکرد طبیعی آن، یعنی انتقال غذا و مایعات از دهان به معده، تأثیر گذارد. ازوفاژیت همچنین می‌تواند عواقبی مانند زخم شدن یا تنگی مری را به همراه داشته باشد.
به هرگونه التهاب یا سوزش مری، ازوفاژیت می‌گویند. مری لوله‌ای است که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند. علل معمول این بیماری شامل رفلکس اسید، عوارض جانبی برخی از داروها و عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی است. رفلکس، حالتی است که در آن محتویات معده و اسیدهای موجود در آن با مری تماس پیدا می‌کنند.
این مشکل می‌تواند نشانه‌هایی از جمله دشواری در بلع، گلو درد و سوزش معده را به همراه داشته باشد. اگر ازوفاژیت درمان نشود، ممکن است منجر به زخم و یا حتی تنگی شدید مری شود. درمان و آینده بیماری به علت دقیق آن بستگی دارد. در ادامه این مطلب اطلاعات مهمی درباره ازوفاژیت برای شما آورده‌ایم.
چگونه بفهمیم که ازوفاژیت داریم؟
علائم و نشانه‌های ازوفاژیت چیست؟
علائم ازوفاژیت شامل:
- دشواری یا درد در هنگام بلع
- احساس اینکه غذا در گلو گیر کرده است
- سوزش معده
- رفلکس اسید
- طعم ناخوشایند در دهان
- گلو درد
- تغییر در صدا (دلایل خشونت صدا)
- سرفه
- زخم‌های دهان
- احساس تهوع
- استفراغ
- درد شکم یا مشکل در هضم
- درد در وسط قفسه سینه که معمولاً به کمر می‌زند و بعد از غذا به وجود می‌آید.
- بوی بد دهان
انواع ازوفاژیت
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد. ازوفاژیت رفلکسی به دلیل رفلکس اسید معده به مری ایجاد می‌شود و ممکن است به ازوفاژیت فرسایشی منجر شود.
ازوفاژیت عفونی به دلیل عفونت‌هایی که توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها ایجاد می‌شود، رخ می‌دهد. ازوفاژیت بارت ناشی از التهاب مزمن مری است که می‌تواند تغییراتی در نوع سلول‌های پوشش داخلی مری ایجاد کند و خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک به خاطر التهاب در مری به دلیل افزایش تعداد سلول‌های سفید خون به نام ائوزینوفیل ایجاد می‌شود. سندرم بهجت، که به بیماری بهجت هم معروف است، نوعی از التهاب عروقی است که می‌تواند زخم‌هایی در دهان، مری و دیگر نقاط بدن ایجاد کند.
بیماری پیوند علیه میزبان یک عارضه است که می‌تواند پس از پیوند (به ویژه بعد از پیوند مغز استخوان) ایجاد شود و زمانی که سلول‌های پیوندی به بدن فرد میزبان حمله می‌کنند، رخ می‌دهد. ازوفاژیت سرطانی نیز می‌تواند نشانه‌ای از سرطان مری باشد.
چه عواملی باعث التهاب مری می‌شوند؟
التهاب مری به دلیل عفونت یا سوزش آن ایجاد می‌شود.
عفونت مری می‌تواند به خاطر عوامل زیر ایجاد شود:
عفونت قارچی کاندیدا: این عفونت معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند بیماران دیابتی یا آنهایی که تحت درمان شیمی درمانی هستند، بیشتر دیده می‌شود.
تبخال: این یک عفونت ویروسی است که وقتی سیستم ایمنی بدن آسیب ببیند، ممکن است به مری گسترش یابد. یکی از علل اصلی التهاب مری همین عفونت است.
مری ریفلاکس اسید معده است.
علل متفاوتی برای این حالت وجود دارد:
GERD (رفلاکس معده به مری): اگر ماهیچه‌ای که معده را می‌بندد به خوبی عمل نکند، اسید معده می‌تواند به مری بازگردد و باعث سوزش درون آن شود.
استفراغ: اگر فردی به طور مکرر یا مداوم دچار استفراغ شود، ممکن است اسید موجود در آن به مری آسیب بزند. استفراغ شدید می‌تواند پوشش داخلی مری را آسیب‌پذیر کند.
فتق هیاتال: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بخشی از معده از دیافراگم به سمت بالا هجوم آورد و یک کیسه کوچک غیرعادی ایجاد کند.
آشالازی: این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های پایین مری ضعیف شده و غذا نمی‌تواند به معده برود. افرادی که به آشالازی مبتلا هستند، در مقایسه با سایرین بیشتر در معرض خطر سرطان مری قرار دارند.
درمان بعضی از مشکلات دیگر نیز می‌تواند به التهاب مری منجر شود. جراحی‌ها، به ویژه برای درمان چاقی، ممکن است ریسک التهاب مری را افزایش دهند. داروهایی مثل آسپرین و دیگر داروهای ضدالتهابی نیز می‌توانند باعث تحریک جدار مری و افزایش تولید اسید در معده شوند.
التهاب مری ممکن است به دلیل مصرف قرص‌های بزرگ با مقدار کم آب و قبل از خواب نیز رخ دهد. در این حالت، قرص در مری گیر کرده و حل می‌شود که این امر موجب سوزش می‌گردد. همچنین، درمان سرطان با تابش اشعه به قفسه سینه می‌تواند زخم و التهاب موجب باشد.
علل دیگر التهاب مری عبارتند از:
- بلعیدن مواد خارجی یا مواد سمی
- وجود غذاهای اسیدی در رژیم غذایی یا مصرف بیش از حد کافئین
- سیگار کشیدن
آیا بیماری ازوفاژیت خطرناک است؟
عوامل خطر ابتلا به ازوفاژیت
عوامل خطری که می‌توانند احتمال ابتلا به التهاب مری را افزایش دهند عبارتند از:
- ضعف سیستم ایمنی به علت بیماری‌هایی مانند HIV، دیابت، لوسمی، لنفوم و دیگر بیماری‌های خود ایمنی
- فتق هیاتال
- استفاده از شیمی درمانی
- استفاده از پرتو درمانی در ناحیه قفسه سینه
- جراحی در ناحیه قفسه سینه
- مصرف داروهایی برای جلوگیری از رد پیوند
- آسپرین و داروهای ضدالتهابی
- استفراغ مزمن
- چاقی
- مصرف الکل و سیگار
- سابقه خانوادگی آلرژی یا ازوفاژیت
التهاب مری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصص گوارش ممکن است آزمایش‌هایی برای پیدا کردن علت و وسعت التهاب مری تجویز کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (EGD): در این آزمایش، با استفاده از آندوسکوپ مری، معده و قسمت اول روده بررسی می‌شود. همچنین ممکن است در این آزمایش نمونه‌برداری (بیوپسی) برای بررسی شدت آسیب به مری صورت گیرد.
مانومتری مری: این آزمون برای اندازه‌گیری فشار در قسمت پایین مری استفاده می‌شود. در این تست، یک لوله نازک به معده فرستاده می‌شود و بعد به آرامی کشیده می‌شود تا فشار انقباضات عضلانی اندازه‌گیری شود.
بلع باریم (UGI): در این آزمایش، اشعه ایکس از مری بعد از نوشیدن محلول باریم گرفته می‌شود. باریم در عکس اشعه ایکس به صورت سفید نشان داده می‌شود و به این ترتیب می‌توان میزان آسیب را مشخص کرد.
درمان ازوفاژیت چیست؟
درمان ازوفاژیت بستگی به علت آن دارد. اگر التهاب به دلیل عفونت باشد، با دارو می‌توان عفونت را درمان کرد. اگر التهاب ناشی از ریفلاکس اسید باشد،
این بیماری با داروهایی درمان می‌شود که تولید اسید را کاهش می‌دهند.
اگر ازوفاژیت به دلیل یک روش پزشکی ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز باشد داروهای کاهش‌دهنده اسید برای مدت طولانی‌تری مصرف شوند.
اگر ازوفاژیت به دلیل استفاده از داروها باشد، تغییر در داروهای مصرفی می‌تواند یک راه‌حل مؤثر باشد.
اگر این بیماری زود تشخیص داده شود، می‌توان با دارو، تغییر در رژیم غذایی یا سبک زندگی، آن را درمان کرد. اما اگر آسیب شدید باشد یا باعث ایجاد بافت اسکار شود که در بلع مشکل ایجاد کرده است، ممکن است نیاز به درمان‌های سخت‌گیرانه‌تری باشد.
برای مثال، آندوسکوپی می‌تواند قرص‌ها، غذا یا اشیاء خارجی گیر کرده در مری را بیرون بیاورد. همچنین، کشش (اتساع) مری معمولاً به عنوان یک بخشی از روش آندوسکوپی انجام می‌شود. جراحی نیز برای بخش‌های آسیب‌دیده مری ممکن است لازم باشد.
در مورد ازوفاژیت بارت، که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد، عمل جراحی بهترین گزینه است. ازوفاژیت ائوزینوفیلیک با اتساع ملایم مری و داروهایی که تعداد گلبول‌های سفید (ائوزینوفیل) در دیواره مری را کاهش می‌دهد، درمان می‌شود. آشالازی هم به همین شکل با اتساع مری و داروهای خوراکی درمان می‌شود.
تغییراتی در سبک زندگی که می‌توانند علائم GERD و ازوفاژیت را کاهش دهند، شامل موارد زیر است:
- ترک سیگار
- ایستادن یا نشستن حداقل ۳ ساعت پس از خوردن غذا
- برداشتن لقمه‌های کوچک و جویدن خوب غذا
- بالا بردن ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر سر در زمان دراز کشیدن
- کاهش وزن
- پوشیدن لباس‌های گشاد
- اجتناب از آسپرین یا ایبوپروفن
- توجه به رژیم غذایی و التهاب مری
رژیم غذایی معمولاً یکی از نکات کلیدی برای کاهش علائم ازوفاژیت است. رژیم غذایی که به کاهش رفلکس اسید کمک کند، همچنین می‌تواند علائم التهاب مری را نیز کاهش دهد. این رژیم شامل موارد زیر است:
- مصرف چربی کم و پروتئین بالا
- اجتناب از غذاهای چرب
- اجتناب از غذاهای تند
- اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی
- اجتناب از شکلات، نعناع، پیاز یا سیر
- مصرف وعده‌های غذایی کوچک
- مصرف غذاهای نرم که به راحتی هضم می‌شوند
- ممنوعیت غذا خوردن قبل از احساس سیری.
- اجتناب از قهوه و چای (حتی نوع بدون کافئین)، الکل و نوشابه
چه گزینه‌ای برای تسکین فوری درد ازوفاژیت وجود دارد؟
بسیاری از داروهای خنثی‌کننده اسید معده برای تسکین درد ازوفاژیت که به دلیل رفلکس اسید است، مناسب هستند. با این حال، نباید این داروها را به مدت طولانی استفاده کرد. اگر درد بیش از دو هفته ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید.
داروهای مسکن و داروهایی که التهاب را کاهش می‌دهند مانند کورتیکواستروئیدها می‌توانند به عنوان مکمل در درمان التهاب ازوفاژیت مورد استفاده قرار بگیرند.
عوارض بیماری ازوفاژیت چیست؟
عوارض ناشی از ازوفاژیت :
اگر این بیماری درمان نشود، التهاب مری که به دلیل GERD به وجود آمده، می‌تواند منجر به خونریزی، زخم معده و اسکار مزمن شود. این زخم‌ها می‌توانند مری را محدود کنند و در نهایت در بلع مشکل ایجاد کنند.
عوارض جدی‌تری که در برخی از افراد مبتلا به GERD مزمن یا طولانی‌مدت رخ می‌دهد، التهاب مری بارت است که خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. ازوفاژیت شدید می‌تواند به مشکلاتی در بلع و سوء تغذیه منجر شود.
همچنین بخوانید:
