بیماری بهجت یک بیماری خود ایمن وحشتناک (2 نکته مهم)

“`html
بیماری بهجت و عوارض آن
بیماری بهجت یا بیماری راه ابریشم یا بیماری آدمنتیاس (نام علمی:Behçet’s disease) یک بیماری خودایمنی مزمن است که بر روی رگهای خونی بدن تأثیر میگذارد. این بیماری میتواند علائم مختلفی بروز دهد، مانند مشکلات عروقی، زخمهای دهانی، زخمهای پوست و ناحیه تناسلی، التهاب چشم، آرتروز، و التهاب معده، مغز و طناب نخاع. نام این بیماری از نام هولوسی بهجت، پزشک پوست ترکیهای که اولین بار آن را توصیف کرده، گرفته شده است.
به طور طبیعی، سیستم ایمنی بدن با تولید آنتیبادی از بدن در برابر عوامل مضر مثل میکروبها محافظت میکند. اما در بیماریهای خودایمنی، این سیستم با مشکل مواجه میشود و آنتیبادیهایی علیه خود بدن تولید میکند. در بیماری بهجت، آنتیبادیها علیه دیواره رگها ساخته میشوند و این باعث ایجاد التهاب در عروق میگردد. هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. این بیماری در خاورمیانه، آسیا و ژاپن شایعتر است و معمولاً در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی بیشتر مشاهده میشود. زنان و مردان تقریباً به طور یکسان به این بیماری مبتلا میشوند، اما شدت بیماری در مردان بیشتر است.
بیماری بهجت یکی از بزرگترین و شایعترین بیماریهای خودایمنی در جهان است و بیشتر در کشورهایی که در مسیر جاده ابریشم قرار دارند، شیوع دارد. هرچه از این راه دور شویم، شیوع این بیماری کمتر میشود به طوری که در نیمکره جنوبی بسیار نادر است. این بیماری بیشتر در نژاد زردپوست دیده میشود و عامل ژنتیکی در بروز آن نقش مهمی دارد. این بیماری ابتدا توسط هولوسی بهجت در سال 1937 معرفی شد.
این بیماری به شکل زخمهای دهانی، جوشهای پوستی و التهاب روده خود را نشان میدهد. مهمترین علامت آن آفتهای مکرر دهان است. با استفاده از درمانهای جدید و داروهای موجود، این بیماری میتواند برای مدت طولانی خاموش بماند.
علائم و نشانههای بیماری بهجت
علائم بهجت در بیماران مختلف متفاوت است. چهار علامت شایع در بیماری بهجت عبارتند از :
1. آفت دهانی
2. جوشهای ناحیه تناسلی
3. جوشهای پوستی
4. التهاب چشم
علامتهای کلیدی برای تشخیص بیماری بهجت :
1. آفت دهان: حداقل سه بار در ۱۲ ماه
2. جوشهای ناحیه تناسلی
3. التهاب چشم
4. جوشهای پوستی
5. تست پاترژی مثبت: این تست توسط پزشک انجام میشود. با استفاده از سوزن استریل، پوست فرد مشکوک به بیماری بهجت سوراخ یا خراشیده میشود و پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت توسط پزشک دوباره بررسی میشود. در صورتی که واکنش پوستی مشاهده شود، میتواند یکی از نشانههای تشخیصی بیماری باشد.
مشکلات حاصل از بیماری بهجت
زخمهای واژن
بر اساس نظر موسسه ملی آرتروز و بیماریهای پوستی، حدود نیمی از کسانی که بیماری بهجت دارند، زخمهای تناسلی خواهند داشت. این مسئله شامل هم مردان و هم زنان میشود. مردان ممکن است زخمهایی بر روی بیضه یا آلت تناسلی داشته باشند. گاهی اوقات این زخمها با شرایط دیگری به نام اپیدیدیمیت – التهاب لولههایی که اسپرم را حمل میکنند، مرتبط است. زنان ممکن است زخمهایی روی فرج، مهبل و دهانه رحم داشته باشند. این زخمها معمولاً به صورت زیر ظاهر میشوند:
- زخمهای باز و قرمز که دردناک هستند.
- ممکن است بزرگ و عمیق باشند.
- زمانی که زخمها خوب میشوند، گاهی اوقات آثار آنها روی پوست باقی میماند.
زخمهای پوستی
افرادی که بیماری بهجت دارند ممکن است دچار مشکلات پوستی به نام اریتم…
“““html
این واکنش التهابی در پوست باعث میشود که پوست قرمز شود و جوشهای زخمی ایجاد کند. این زخمها ممکن است شبیه به جوشهای چرکی یا کبودی به نظر برسند. زخمهای دیگری که با بیماری بهجت همراه هستند شامل جوشهای آکنهای، شبه فولیکولیت و ضایعات پاپولوپوستولار میباشند.
مشکلات چشم
افرادی که به بیماری بهجت مبتلا هستند، معمولا دچار التهاب در لایه میانی چشم میشوند که به آن التهاب عنبیه یا یووئیت گفته میشود. التهاب عنبیه در قسمت جلو چشم اتفاق میافتد و علائم آن شامل درد، تاری دید، حساسیت به نور و تولید زیاد اشک است. ممکن است داخل چشم مقداری چرک دیده شود. التهاب عنبیه همچنین میتواند به قسمت پشت چشم و شبکیه آسیب بزند. علائم رایج آن شامل تاری دید، مگس پران چشم، درد، قرمزی و حساسیت به نور است. مشکلات چشمی ناشی از بیماری بهجت اگر درمان نشوند میتوانند عوارض جدی به بار آورند، مانند نابینایی یا از دست دادن بخشی از بینایی.
مشکلات عروقی
التهاب در سرخرگها و مفاصل میتواند مشکلات جدی مانند لختههای خونی، آنوریسم و باریک شدن یا مسدود شدن عروق را به همراه داشته باشد. افرادی که به بیماری بهجت مبتلا هستند ممکن است دچار بیماریای به نام ترومبوفلبیت شوند که علائمی مانند قرمزی، درد، گرما و ورم به دلیل وجود لخته خون را به همراه دارد. همچنین، اشخاص ممکن است از سوزن سوزن شدن قفسه سینه شکایت کنند.
التهاب مفاصل
یک یا چند مفصل ممکن است به دلیل التهاب مفصلی ناشی از بیماری بهجت تحت تأثیر قرار گیرند. درد و ورم معمولاً پس از چند هفته کاهش مییابد. مفاصل معمولی که تحت تأثیر قرار میگیرند شامل گردن، زانو، مچ دست و آرنج میباشند. بعضی از بیماران مبتلا به بهجت ممکن است درد کمر یا باسن را احساس کنند که ناشی از التهاب در مفصل لگن است. در این بیماری آسیب طولانیمدت به مفاصل دیده نمیشود.
زخمهای روده
در بعضی مواقع، زخمها ممکن است در هر نقطه از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، به وجود بیایند. بیماران در این ناحیه ممکن است علائمی مانند کاهش اشتها، درد، استفراغ، اسهال و خونریزی مقعدی را تجربه کنند. در موارد نادر، وضعیتی به نام سندرم باد کیاری ممکن است در برخی از بیماران بروز کند که در آن سیاهرگی که خون را از کبد به بدن میبرد مسدود میشود.
مشکلات ریه
اگرچه این مورد نادر است، اما ممکن است ریهها نیز تحت تأثیر بیماری بهجت قرار بگیرند. این وضعیت میتواند علائمی مانند سرفه، تنگی نفس و آنوریسم در سرخرگ ریه را به وجود آورد.
مشکلات سیستم عصبی مرکزی
بیماری بهجت میتواند منجر به التهاب در مغز و ساقه مغز شود. این التهاب باعث علائمی مانند سردرد، گیجی، سکته، تغییرات شخصیتی، عدم تمرکز، تب، ضعف در تعادل و از دست دادن حافظه میشود. علائمی که بیماران باید به تیم پزشکی گزارش دهند شامل موارد زیر است:
- تب
- سردرد
- گرفتگی گردن
- مشکل در هماهنگی
- این علامت میتواند نشانه التهاب در ساقه مغز باشد. اگر علائم درمان نشوند، ممکن است منجر به سکته شوند.
در برخی موارد، ممکن است عوارضی از قبیل بیماری کلیوی یا قلبی نیز ایجاد شود. همچنین، برخی بیماران ممکن است دچار زخمهای دهانی و تناسلی به همراه التهاب غضروفها شوند که به آن سندرم MAGIC گفته میشود. این علامت به طور معمول در بیمارانی که به بیماری بهجت و یکی از اختلالات نادر دیگر به نام پلیساکاریدهای مکرر مبتلا هستند، رخ میدهد. این وضعیت سبب التهاب در غضروف و سایر بافتهای مفصلی میشود.
“`
تشخیص بیماری بهجت
چون تست خاصی برای شناسایی بیماری بهجت وجود ندارد، پزشکان باید دیگر بیماریها را کنار بگذارند تا به این نتیجه برسند. برای تشخیص بیماری بهجت، پزشکان به علائم خاصی نیاز دارند. برای اینکه بیماری بهجت شناسایی شود، باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
- زخمهای دهان که حداقل سه بار در سال بروز کنند
- زخمهای تناسلی که به صورت مکرر رخ میدهند
- زخمهایی روی پوست افرادی که در حال استفاده از داروهای کورتیکواستروئید هستند
- نتیجه مثبت در تست پاترژی طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از آزمایش
در تست پاترژی، پزشک با استفاده از یک سوزن تمیز، پوست ساعد را سوراخ میکند. اگر نتیجه مثبت باشد، در طی ۱ تا ۲ روز بعد یک تاول کوچک قرمز روی پوست ایجاد میشود.
درمان بیماری بهجت
هیچ درمانی برای بیماری بهجت وجود ندارد، اما برخی درمانها و تغییرات در سبک زندگی میتوانند به کاهش علائم کمک کنند. موسسه ملی آرتروز و بیماریهای پوستی و عضلانی (NIAMS) توصیه میکند که استراحت و ورزش به کاهش درد و پیشگیری از مشکلات بیشتر کمک میکند.
وقتی کسی بیماری بهجت دارد، یک تیم از متخصصان سلامت به او مشاوره درمانی میدهند. این تیم ممکن است شامل یک متخصص گوارش، متخصص پوست، چشمپزشک و متخصص روماتولوژی باشد.
درمانهای دارویی بیماری بهجت
براساس نظرات سرویس سلامت ملی بریتانیا (NHS)، داروهایی که برای این بیماری استفاده میشوند شامل موارد زیر هستند:
کورتیکواستروئیدها: این داروها به کاهش التهاب کمک کرده و میتوانند به صورت عمومی برای کل بدن یا به صورت موضعی برای درمان زخمهای دهانی استفاده شوند.
داروهای سرکوب کننده ایمنی: این داروها به کاهش فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی کمک میکنند که بیشتر علائم بهجت را تحت تاثیر قرار میدهد.
درمانهای زیستی: این نوع درمانها جدیدتر هستند و به طور خاص فرایندهای بیولوژیکی که باعث بروز علائم میشوند را هدف قرار میدهند. به عنوان مثال، مهارکنندههای آلفای نکروز تومور (TNFa-inhibitors) بر آنتیبادهای ایجادکننده التهاب تاثیر میگذارند.
درمان موضعی : این درمان برای نواحی بیرونی بدن استفاده میشود و ممکن است شامل داروهای تسکیندهنده درد مانند کورتیکواستروئیدها، ژلها، قطرههای چشمی و پمادها باشد. نمونههایی شامل تریامسینولون آستونید، بتامتازون و دگزامتازون است.
درمان خوراکی: گاهی نیاز به درمان خوراکی با داروهایی که بر کل بدن اثر میکنند، وجود دارد. این داروها شامل کلشیسین هستند که معمولاً برای درمان نقرس استفاده میشود.
- داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین، سیلکوسپورین و سیکلوسفامید
- داروهایی که عملکرد سلولهای ایمنی را تغییر میدهند.
- داروهای دیگر ممکن است بر اساس علائم ایجاد شده توصیه شوند.
- بیماران باید درباره گزینههای درمانی با پزشک خود مشورت کنند.
درمان بهجت در دوران بارداری
بهجت به نظر نمیرسد که تاثیر خاصی بر مشکلات بارداری داشته باشد، اما داروهایی که برای درمان این بیماری در هنگام بارداری استفاده میشود ممکن است خطرناک باشند و حتی منجر به سقط جنین شوند. بنابراین، بهترین کار این است که پیش از بارداری با پزشک خود مشورت کنید و برای آن برنامهریزی کنید. در برخی موارد، نوزادی که به دنیا میآید ممکن است به بیماری بهجت دچار باشد، ولی این مسئله معمولاً نادر است و معمولاً خود به خود در عرض ۵ تا ۶ هفته بهبود مییابد.
تغییرات در سبک زندگی
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یک رژیم غذایی خاص میتواند علائم بهجت را بهتر کند، اما غذاهای سالم میتوانند به بهبود سلامت عمومی کمک کنند و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند. خوردن غذاهای متنوع و متعادل که شامل مقدار کافی میوه و سبزیجات باشد و دوری از غذاهایی که چربی یا شکر زیادی دارند، برای سلامت کلی بدن مهم است. بعضی افراد مبتلا به این بیماری متوجه شدهاند که برخی غذاهای خاص ممکن است باعث التهاب شوند.
نکات مهم درباره بیماری بهجت
در زمان عود بیماری، استراحت برای کاهش شدت علائم پیشنهاد میشود، اما انجام حرکات ورزشی سبک مانند پیادهروی و شنا میتواند به بهبود یا کاهش علائم کمک کند. ورزشهای تقویتکننده عضلات نیز میتوانند مفاصل را قوی و نرم نگه دارند.
بهجت یک بیماری مزمن است که دارای دورههای عود و بهبودی میباشد، اما معمولاً علائم بیماری با گذشت زمان کاهش مییابند. اکثر بیماران میتوانند با مصرف صحیح دارو، استراحت و ورزش مناسب و همچنین با دوری از استرس، زندگی خوبی داشته باشند.
متخصصینی که میتوانند به کاهش مشکلات مبتلایان به بهجت کمک کنند
چون در این بیماری بخشهای مختلف بدن درگیر میشوند، یک بیمار ممکن است نیاز به ویزیت توسط چند پزشک داشته باشد. بین این پزشکان، یک نفر معمولاً مسئول هماهنگی مراقبتها میباشد.
روماتولوژست : این متخصص به درمان بیماریهای خودایمن و مشکلات مفاصل میپردازد. معمولاً هماهنگی بین پزشکان مختلف برای بیمارانی که به بهجت مبتلا هستند توسط روماتولوژست انجام میشود.
متخصص چشم : این پزشک به بررسی التهاب چشم در بیماران میپردازد.
متخصص پوست : این پزشک مسئول پیگیری و درمان مشکلات پوستی است.
متخصص یورولوژی : این پزشک زخمهای دستگاه تناسلی در مردان را تشخیص داده و درمان میکند، در همکاری با روماتولوژست.
متخصص زنان : این پزشک زخمهای تناسلی در خانمها را تشخیص و درمان میکند، در همکاری با روماتولوژست.
متخصص بیماریهای مغز و اعصاب : این متخصص بیمارانی که با علائم عصبی مواجه هستند را تحت نظر دارد.
متخصص خون : این پزشک به بیماران مبتلا به اختلالات خونی کمک میکند.
پزشک متخصص ریه :این پزشک بیماران را در صورت بروز مشکلات تنفسی پیگیری میکند.
بیشتر بخوانید: