بیماری تریکوموناس (خوره کبوتر) چیست و چگونه درمان می شود؟ (2 نکته مهم)
خوره در کبوتر
بیماری تریکومونیازیس: این بیماری ناشی از یک نوع میکروب تک یاخته‌ای به نام تریکوموناد است. بیماری بیشتر در هوای گرما بروز می‌کند و در کبوتران بزرگتر ممکن است بدون علامت باشد. اما وقتی کبوتران تحت استرس قرار می‌گیرند، این میکروب بیشتر تکثیر می‌شود و علائم آن نمایان می‌شود. این میکروب در دهان، مری، حاق و چینه‌دان زندگی می‌کند و باعث بروز زخم‌های جدی می‌شود. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد کبوترها به این میکروب آلوده هستند و جوجه کبوترها به شدت از آن آسیب می‌بینند. در آلودگی‌های شدید، مایعی سبز رنگ در دهان دیده می‌شود که می‌تواند باعث مرگ و میر شود.
راه انتقال بیماری تریکومونیازیس
این بیماری از طریق تماس پرنده‌های سالم با مواد ترشحی و مدفوع پرندگان بیمار منتقل می‌شود. انتقال به صورت مستقیم بین کبوترها اتفاق می‌افتد و همچنین از مادر به جوجه‌ها بعد از تخم‌گذاری، و برای دیگر پرندگان مانند بوقلمون و ماکیان ممکن است از طریق آلودگی آب صورت بگیرد.
تشخیص خوره در کبوتر
تشخیص این بیماری به سرعت با بررسی نمونه‌ای از زخم‌های داخل دهان یا ترشحات چینه‌دان و مشاهده میکروب زیر میکروسکوپ امکان‌پذیر است. این میکروب به صورت یک تک یاخته متحرک دیده می‌شود. همچنین برای مشاهده بهتر می‌توان از ترشحات دهان یا چینه‌دان نمونه‌برداری کرد و با رنگ‌آمیزی خاصی به نام گیمسا آن را بررسی کرد. انواع مختلفی از این میکروب از نظر قدرت بیماری‌زایی وجود دارد که می‌توانند عوارض گوارشی و تلفات زیادی را ایجاد کنند.
نوع اول بیماری تریکومونیازیس
اگر قدرت بیماری‌زایی میکروب کم باشد و پرنده در شرایط بهداشتی خوبی باشد، عوارض خاصی به جز حالت تهوع، کم اشتهایی، لاغری تدریجی، ژولیدگی پرها و بوی بد دهان ظهور نمی‌کند.
نوع دوم بیماری تریکومونیازیس
در صورتی که قدرت بیماری‌زایی میکروب بالا باشد یا پرنده ضعف داشته باشد، علاوه بر عوارض قبلی، زخم‌های سفید مایل به زرد در دهان و مری ایجاد می‌شود که بوی بدی دارد و ممکن است قابل جدا شدن باشد.
نوع سوم بیماری تریکومونیازیس
در موارد پیشرفته‌تر ممکن است اسهال نیز مشاهده شود. اگر میکروب بسیار تهاجمی باشد یا پرنده به شدت ضعیف باشد، ممکن است حتی بدون علائم بمیرد. معمولاً این بیماری در پرندگان جوان، به‌ویژه جوجه‌هایی که از والدین خود غذا می‌گیرند، شدیدتر است.
نوع چهارم بیماری تریکومونیازیس
بسته به شدت بیماری، در هنگام کالبدگشایی ممکن است علائم مختلفی مشاهده شود. این علائم شامل لاغری لاشه، زخم‌های چرکی سفید مایل به زرد در دهان و مری، تجمع مایعات بدبو در چینه‌دان و در موارد نادر زخم‌های زرد در کبد می‌باشد.
راه‌های پیشگیری خوره در کبوتر
برای پیشگیری از این بیماری، رعایت بهداشت و آزمایش پرنده‌های تازه خریداری شده از نظر پاک بودن از میکروب ضروری است. به محض مشاهده علائم اولیه در جوجه، اگر ممکن باشد، آن را از گله جدا کنید.
موارد زیر می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد:
- رعایت کامل بهداشت.
- در صورت ورود پرنده جدید، آن پرنده باید ۳۰ روز در قرنطینه باشد.
- استفاده از آب تازه و پرهیز از آب مانده.
درمان تریکوموناس گالیه در کبوتر
برای درمان، از داروی مترونیدازول به میزان 10 میکروگرم به ازای هر گرم وزن بدن پرنده به مدت 10 روز از طریق آب آشامیدنی استفاده می‌شود. همچنین دارویی به نام دیمتریدازول در این زمینه می‌تواند کمک کند.
با تجربه، داروهای زیر در درمان تریکوموناس موثر هستند:
- آنتی بیوتیک‌هایی مانند تتراسکلین
- محلول 0.1 درصد سولفات مس
- محلول 0.5 درصد اسید هیدروکلریک یا 0.02 درصد
