بیماری خطرناک سندرم ری و دلایل ابتلا به این بیماری (2 نکته مهم)
سندرم ری چیست؟
سندرم ری (Reye’s syndrome) یک بیماری نادر است که بر روی مغز و کبد تاثیر می‌گذارد. این بیماری میتواند در همه سنین رخ دهد، اما بیشتر در کودکانی که عفونت‌های ویروسی مانند آنفولانزا یا آبله مرغان داشته‌اند، دیده می‌شود. استفاده از آسپرین برای درمان این بیماری‌ها میتواند خطر ابتلا به سندرم ری را افزایش دهد.
سندرم ری معمولا پس از بهبودی کودک از یک عفونت ویروسی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی یا آبله مرغان به وجود می‌آید. این بیماری میتواند تمام اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اما آسیب اصلی به مغز و کبد وارد می‌شود. سندرم ری باعث ورم مغز می‌شود و همچنین چربی زیادی در کبد و سایر اندام‌ها تجمع می‌یابد. اگر این بیماری در کودکان درمان نشود، ممکن است به سرعت منجر به نارسایی کبد، آسیب مغزی و حتی مرگ شود.
سندرم ری میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در کودکان 4 تا 12 ساله شایع است. این بیماری میتواند در هر فصلی رخ دهد، اما در زمستان که آنفولانزا شایع است، بیشتر دیده می‌شود. از آنجا که سندرم ری بسیار نادر است، گاهی اوقات به اشتباه تشخیص داده می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است با بیماری‌هایی مانند انسفالیت، مننژیت، اوردوز دارویی، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا مسمومیت اشتباه گرفته شود. اگر مشکوک به ابتلای کودک خود به سندرم ری هستید، باید به سرعت به مراکز اورژانس مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام این بیماری میتواند شانس نجات دادن کودک را افزایش دهد.
حقایقی درباره‌ی سندرم ری
- سندرم ری یک مشکل نادر و جدی است که بیشتر در کودکان دیده می‌شود.
- عوامل ایجاد این سندروم به استفاده از آسپرین و عفونت‌های ویروسی مرتبط است.
- علائم این بیماری شامل استفراغ و تغییرات روحی است.
- تشخیص این سندروم به سوابق و علائم بالینی هر فرد بستگی دارد.
- برای تشخیص، از آزمایش‌های مختلف برای سنجش سطح آنزیم‌های کبد، سطح گلوکز خون و سطح آمونیاک استفاده می‌شود.
- هیچ درمان قطعی برای این سندروم وجود ندارد، اما درمان میتواند به کاهش علائم و عوارض کمک کند. با این حال، حتی با درمان نیز ممکن است برخی افراد دچار آسیب‌های دائمی مغزی یا مرگ شوند.
- با افزایش آگاهی والدین در مورد پیشگیری از دادن آسپرین به کودکان و نوجوانان، موارد ابتلا کاهش یافته است.
نشانه‌ها و علائم سندرم ری چیست؟
علائم سندرم ری به سرعت بروز می‌کنند. در عرض چند ساعت، علائم شروع می‌شوند. اولین نشانه، معمولاً استفراغ است. این علامت ممکن است با کج‌خلقی و پرخاشگری کودک همراه باشد. بعد از این علائم، کودک ممکن است گیج و بی‌حس شود. در برخی موارد، ممکن است تشنج یا کما نیز اتفاق بیفتد. هیچ درمان خاصی برای سندرم ری وجود ندارد، اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد. برای مثال، استروئیدها می‌توانند به کاهش ورم مغز کمک کنند.
دلایل ابتلا به سندرم ری چیست؟
متخصصان به طور دقیق نمی‌دانند چه چیزی باعث ابتلا به این سندرم می‌شود. چندین عامل میتواند در این زمینه نقش داشته باشد. برخی شواهد نشان می‌دهد که درمان عفونت‌های ویروسی با استفاده از آسپرین ممکن است به بروز سندرم ری منجر شود. به نظر می‌رسد این مشکل بیشتر در کودکانی دیده می‌شود که دچار اختلال اکسیداسیون اسید چرب هستند. این اختلال، ناتوانی بدن در تجزیه و تحلیل اسیدهای چرب را ایجاد می‌کند.
“`html
داروهای بدون نسخه‌ی دیگری هم وجود دارند که مانند آسپرین، حاوی سالیسیلات هستند. مثلا:
- بیسموت ساب سالیسیلات (پِپتو-بیسمول، کائوپِکتات)
- محصولاتی که حاوی گیاه وینترگرین (wintergreen) هستند (معمولا به‌شکل داروهای موضعی استفاده می‌شوند).
این داروها نباید به کودکان مبتلا به عفونت یا آنهایی که قبلاً دچار عفونت ویروسی شده‌اند، داده شوند. همچنین، چندین هفته بعد از دریافت واکسن آبله‌مرغان هم باید از مصرف این داروها خودداری کرد. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض بعضی مواد شیمیایی مانند علف‌کُش‌ها یا تینر نقاشی میتواند موجب ابتلا به سندروم ری شود. روتاویروس (rotavirus) هم که باعث اسهال، استفراغ و التهاب روده می‌شود، یکی از عوامل بروز این بیماری است.
مشکل در عملکرد کبد و در نتیجه، افزایش آمونیاک و مواد سمی در بدن نیز میتواند باعث بروز سندروم ری شود. از عوارض این مشکل می‌توان به آسیب به مغز و حتی مرگ اشاره کرد.
عوامل شیوع و خطر سندرم ری چیست؟
کودکان و نوجوانانی که دچار اختلال اکسیداسیون اسید چرب هستند، بیشتر در معرض ابتلا به سندروم ری قرار دارند. آزمایش‌های غربالگری می‌توانند این مشکل را تشخیص دهند. در برخی موارد، سندروم ری میتواند ناشی از اختلالات سوخت و ساز بدن باشد که به خاطر ویروس‌ها به وجود آمده است. اگر از آسپرین برای درمان عفونت ویروسی کودک و نوجوان استفاده کنید، احتمال ابتلا به سندروم ری افزایش می‌یابد.
ابتلا به سندروم ری بسیار نادر است. به همین خاطر اطلاعات زیادی در مورد آن در دسترس نیست. برای مثال، در آمریکا، از سال ۱۹۸۸ به بعد، سالانه ۲۰ مورد مبتلا به این سندروم گزارش شده است. نرخ بقا برای این سندروم ۸۰ درصد است. هر کودکی که به دلیل اختلال عملکرد مغزی با علت ناشناخته (آنسفالوپاتی)، استفراغ و اختلال در عملکرد کبد به پزشک مراجعه کند، ممکن است دچار این سندرم باشد.
وجود سابقه عفونت ویروسی اخیر و استفاده از آسپرین نیز میتواند راه دیگری برای تشخیص این مشکل باشد. به طور کلی، مطالعات آزمایشگاهی که افزایش مقدار آنزیم‌های کبدی و مقدار آمونیاک و کاهش قند خون (هیپوگلایسمی) را نشان دهد، نیز یکی دیگر از گزینه‌های تشخیص است.
گاهی برای ارزیابی علل دیگر که موجب مشکلات کبدی و اختلال عصبی می‌شود، آزمایشات بیشتری نیاز است، از جمله:
- گرفتن مایع مغزی نخاعی: برای بررسی وجود عفونت مغز و نخاع (مننژیت) و یا التهاب و عفونت مغز (آنسفالیت)، مایع مغزی نخاعی برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
- بیوپسی کبد: برای شناسایی یا رد کردن شرایط دیگر که ممکن است کبد را تحت تأثیر قرار دهد.
- سی تی اسکن و یا ام آر آی: برای شناسایی یا رد کردن شرایط دیگر که ممکن است تغییرات رفتاری یا کاهش هوشیاری را تحت تأثیر قرار دهد.
- بیوپسی پوست: برای بررسی اختلالات اکسیداسیون اسیدهای چرب یا مشکلات متابولیکی لازم است.
درمان سندرم ری چگونه است؟
سندروم ری یک مشکل جدی است و ممکن است نیاز به کمک پزشکی فوری داشته باشد. بنابراین، درمان فوری آن ضروری است. برای پیگیری درمان، معمولاً بیمار باید در بیمارستان بستری شود. در موارد شدید، ممکن است بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه نگهداری شود. درمان خاصی برای برطرف کردن این مشکل وجود ندارد، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانند از عوارض و علائم سندروم ری بکاهند. پزشکان برای کمک به بیمار باید اطمینان حاصل کنند که بدن او به اندازه کافی آب دریافت می‌کند و تعادل الکترولیت‌های او حفظ می‌شود. همچنین، سلامت قلب و تنفس بیمار نیز بررسی می‌شود و عملکرد کبد به دقت نظارت می‌شود.
“`
کودکانی که به دلیل سندرم ری دچار تشنج می‌شوند، باید از داروهایی استفاده کنند تا تشنج‌ها را کاهش دهند و وضعیت آنها را تحت کنترل داشته باشند. سایر درمان‌هایی که برای سندرم ری مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل موارد زیر است:
- استفاده از انسولین برای بهتر شدن سوخت‌وساز گلوکز در بدن
- استفاده از کورتیکواستروئیدها برای کاهش ورم مغز
- استفاده از مُدر (دارویی که باعث دفع مایعات اضافی می‌شود)
در مواقع حاد، اگر بیمار برای تنفس مشکل داشته باشد، از دستگاه تنفس مصنوعی و ماسک استفاده می‌شود. هر چه این سندرم زودتر شناسایی شود، درمان آن موثرتر خواهد بود. در مراحل پیشرفته‌تر این سندرم، آسیب‌های جدی و دائمی به مغز ممکن است وارد شود.
آیا می‌توان از سندرم ری پیشگیری کرد؟
ابتلا به سندرم ری به میزان زیادی کاهش یافته است. دلیل این امر این است که پزشکان و والدین از دادن آسپرین به کودکان خودداری می‌کنند. اگر فرزند شما سردرد دارد، به‌جای آسپرین بهتر است از استامینوفن (تیلنول) استفاده کنید. البته باید حتماً به مقدار مصرف مناسب توجه کنید تا به کبد آسیب نرسد. اگر استامینوفن هم در کاهش تب مؤثر نباشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
این سندرم به ندرت باعث مرگ می‌شود، اما میتواند منجر به آسیب‌های مختلف مغزی شود. اگر متوجه شدید که کودک شما دچار گیجی، بی‌حالی یا سایر مشکلات روحی است، فوراً به مرکز اورژانس مراجعه کنید.
بیشتر تحقیقاتی که در زمینه این سندرم انجام شده، به دنبال کشف علت این بیماری و همچنین ارتباط آسپرین با آن هست. در واقع، متخصصان در تلاش هستند بفهمند چرا برخی افراد به سرعت به این مشکل دچار می‌شوند و برخی دیگر به سادگی از آن بیرون می‌آیند.
بیشتر بخوانید:
