بیماری ضعف عضلات و روشهای پیشگیری از آن (2 نکته مهم)

بیماری ضعف عضلات چیست؟

ضعف عضلات به این معنی است که قدرت یک یا چند عضله کم شده است. دلایل زیادی برای ضعف عضلات وجود دارد. این دلایل ممکن است شایع یا نادر، خطرناک یا بی خطر، موقتی یا دائمی باشند. عموماً، وقتی مغز از طریق نخاع و اعصاب سیگنال‌هایی به عضلات می‌فرستد، فرد می‌تواند فعالیت مورد نظر را انجام دهد. اگر به هر دلیلی مغز، سیستم عصبی یا عضلات نتوانند به درستی با یکدیگر همکاری کنند، عضلات به طور طبیعی منقبض نمی‌شوند و این موضوع باعث ضعف عضلات می‌شود.

برخی بیماری‌ها، آسیب‌ها، بیماری‌های متابولیک و حتی سموم می‌توانند باعث ضعف عضلات شوند. خوشبختانه، در بیشتر موارد ضعف عضلانی که بدون دلیل بروز می‌کند، موقتی بوده و خود به خود برطرف می‌شود. در موارد نادر، ضعف عضلات می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد. علائم ضعف عضلات شامل مشکلاتی در انجام کارهای روزمره مانند نوشتن، راه رفتن و حفظ تعادل است.

ضعف عضلات به این معناست که فرد حتی با تلاش‌های زیاد هم نمی‌تواند یک عضله را به اندازه معمول منقبض کند یا حرکت دهد. همه افراد ممکن است گاهی این مشکل را تجربه کنند، چه بیمار باشند و چه فقط به کمی استراحت نیاز داشته باشند. مثلا سخت کار کردن می‌تواند باعث خستگی عضلات شود و فرد باید کمی استراحت کند تا عضلاتش بهبود یابند. اما اگر فرد به ضعف عضلانی دائمی دچار شود و این ضعف دلیل خاصی نداشته باشد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری باشد.

با بالا رفتن سن، قدرت و بافت‌های عضلانی کاهش می‌یابد. این تغییرات به دلیل کاهش فعالیت در افراد مسن و همچنین کم شدن تولید هورمونی است که به رشد عضلات کمک می‌کند، اتفاق می‌افتد. بنابراین استراحت طولانی مدت به خاطر بیماری در افراد مسن می‌تواند عواقب بدی داشته باشد. همچنین در مقایسه با افراد جوان‌تر، شروع یک بیماری در سالمندان می‌تواند باعث کاهش سریع‌تر بافت و قدرت عضلانی شود.

علت ضعف عضلات

علل متابولیک ضعف عضلات

ضعف عضلات می‌تواند به دلایل متابولیکی بروز کند که شامل موارد زیر است:

• بیماری آدیسون (عدم تولید هورمون توسط غدد فوق کلیوی)
• هیپرپاراتیروئیدسم (پرکاری غدد پاراتیروئید)
• هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید)
• هایپوکالمی (کاهش پتاسیم)
• هایپوناترمی (کاهش سدیم)

علل عصبی ضعف عضلات

ضعف عضلات ممکن است به خاطر مشکلات عصبی باشد. این علل شامل موارد زیرند:

• فلج بل (تورم یا التهاب عصبی که عضلات صورت را کنترل می‌کند)
• فلج مغزی (وضعیتی که بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد)
• بیماری شارکو ماری توث (نوعی بیماری ارثی که بر اعصاب محیطی تاثیر می‌گذارد)
• سندرم گیلن باره (نوعی اختلال خودایمنی اعصاب)
• MS یا تصلب چندگانه (بیماری‌ای که بر مغز و نخاع تاثیر گذاشته و باعث ضعف و مشکلات دیگر می‌شود)
• فشار یا آسیب به عصب، مانند عصب اولنار در دست
• سکته مغزی

بیماری‌های عضلانی که باعث ضعف عضلات می‌شوند

برخی بیماری‌های عضلانی نیز ممکن است باعث ضعف عضلات شوند. این بیماری‌ها عبارتند از:

“`
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) که به نام بیماری لو گهریگ شناخته می‌شود، یک بیماری جدی است که بر روی اعصاب و عضلات تاثیر می‌گذارد و باعث ضعف و ناتوانی در عضلات می‌شود.
• درماتومیوزیت (که باعث التهاب در عضلات و بروز راش‌های پوستی می‌شود) از علائم اصلی این بیماری است.
• دیستروفی عضلانی (این بیماری ارثی باعث از بین رفتن تدریجی بافت عضلانی و ضعف عضلات می‌شود).

سموم باعث ضعف عضلات

ضعف عضلات ممکن است ناشی از وجود برخی سموم باشد. این سموم شامل موارد زیر است:

• بوتولیسم (یک نوع مسمومیت غذایی شدید که به دلیل باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود).
• مصرف حشره‌کش‌ها به صورت خوراکی.
• قرار گرفتن در معرض گازهای اعصاب.
• مسمومیت ناشی از مصرف صدف‌های آلوده.

دلایل دیگر ضعف عضلات

ضعف عضلات می‌تواند به دلایل دیگری نیز باشد که شامل:

• آنمی (کمبود سلول‌های قرمز خون).
• آسیب ناشی از استفاده بیش از حد از عضلات.
• پلیمیوزیت (التهاب و ضعف گسترده در عضلات).

تشخیص علت ضعف ناگهانی بدن

اگر بدون دلیل مشخصی دچار ضعف ناگهانی شدید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. مهم است که بدانید این احساس چند وقت است که ادامه دارد و کدام عضلات شما ضعیف شده‌اند، زیرا پزشک شما احتمالا سوالاتی در این زمینه خواهد داشت. همچنین، او ممکن است در مورد نشانه‌های دیگر و تاریخچه پزشکی خانواده شما سؤال کند. پزشک احتمالاً بازتاب و حس عضلات شما را معاینه می‌کند و ممکن است آزمایشات دیگری را مانند:

• ام‌آر‌ای (MRI) یا سی‌تی‌اسکن (CT) برای بررسی ساختار داخلی بدن.
• آزمایش‌های عصبی برای ارزیابی کارایی سیستم عصبی.
• الکترومیوگرافی عضلات (EMG) برای بررسی فعالیت عصبی عضلات.
• آزمایش خون برای بررسی احتمال عفونت یا بیماری‌های دیگر.

عوارض عدم درمان ضعف عضلات

چون ضعف عضلات می‌تواند ناشی از بیماری‌های جدی باشد، اگر درمان نشود، ممکن است عوارض و آسیب‌های دائمی به وجود آید. وقتی علت بیماری شناسایی شد، بیمار باید برنامه درمانی که پزشک برایش تنظیم کرده را دنبال کند تا خطر عوارض احتمالی کاهش یابد. عوارض ممکن شامل موارد زیر است:

• از دست دادن تحرک.
• فلج شدن.
• از دست دادن دائم حس.
• آسیب دائمی به اعصاب (به خاطر تحت فشار قرار گرفتن عصب) که می‌تواند منجر به فلج شود.
• گسترش عفونت.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان ضعف عضلات

در بعضی از موارد، ضعف عضلانی می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد، به ویژه اگر به صورت ناگهانی و در یک سمت بدن ایجاد شود. اگر شما هر یک از علائم ناگهانی و خطرناک زیر را داشتید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر غیر طبیعی در اندازه مردمک چشم یا عدم واکنش به نور.
• کاهش سطح هوشیاری، مانند عدم پاسخگویی یا از دست دادن هوشیاری.
• فلج یا عدم توانایی در حرکت دادن قسمتی از بدن.

“`html

درد شدید شکم

تغییر ناگهانی در دید، از دست دادن بینایی یا درد در چشم

سردرد شدید (سخت‌ترین سردردی که تجربه کرده‌اید)

بهبود ضعف عضلات با تغذیه مناسب

برای حفظ فرم و عملکرد عضلات، باید هر روز به طور مرتب از آنها استفاده کنیم. درست عمل کردن و هماهنگی عضلات به مواد مغذی و تغذیه درست بستگی دارد. اصولاً، تغذیه صحیح به همراه ورزش، به حفظ سلامتی عضلات و اعصاب کمک می‌کند. بدن برای تقویت و مستحکم کردن عضلات به مواد غذایی نیاز دارد. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:

سفیده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ به تقویت و استحکام عضلات کمک می‌کند. به همین خاطر، ورزشکاران معمولاً از آن استفاده می‌کنند. نسبت پروتئین به چربی در سفیده تخم مرغ 60 به 1 است که نشان می‌دهد این ماده یکی از خالص‌ترین منابع پروتئینی است. همچنین، دارای مقدار کمی کربوهیدرات و منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

مرغ و بوقلمون
این دو مورد غذایی برای عضلات بسیار مهم هستند. مرغ و بوقلمون علاوه بر پروتئین، مقدار کمی چربی‌های اشباع نیز دارند.

ماهی

اگر می‌خواهید بدنی عضلانی و محکم داشته باشید، باید از چربی‌های ناسالم کاهش دهید و در عوض چربی‌های ضروری مانند امگا 3 را به بدنتان برسانید. ماهی‌هایی مانند سالمون، تن، قزل آلا و ساردین، بهترین منابع پروتئین و چربی‌های سالم هستند.

لوبیا و حبوبات

چرا هنگامی که می‌خواهید عضلات خود را تقویت کنید، فقط به گوشت فکر می‌کنید؟ لوبیا و حبوبات علاوه بر پروتئین، فیبر هم دارند. فیبر برای تنظیم حرکات روده مهم است و همچنین ترشح انسولین را تنظیم می‌کند که برای رشد و عملکرد عضلات ضروری است. در یک لیوان لوبیا چیتی، 14 گرم پروتئین و 14 گرم فیبر وجود دارد و به همین دلیل ورزشکاران تمایل به مصرف آن دارند.

گوشت قرمز
این غذا شامل پروتئین، آهن، روی و ویتامین‌های گروه B است. گوشت قرمز به نسبت خود، کالری بالایی دارد. اما به خاطر اینکه چربی اشباع زیادی دارد، نمی‌توان هر روز از آن به عنوان غذای اصلی استفاده کرد.

کربوهیدرات‌های آرام سوز
ساخت عضله تنها با پروتئین انجام نمی‌شود؛ بلکه به کربوهیدرات‌هایی نیز نیاز داریم که به آرامی سوزانده شوند و عضلات را حفظ کنند. این کربوهیدرات‌ها در غذاهایی مانند نان، غلات و سیب‌زمینی وجود دارند. زمانی که ورزش می‌کنید، گلیکوژن عضلانی (کربوهیدرات ذخیره شده در عضله) مهم‌ترین منبع انرژی عضلات است. اگر گلیکوژن در اثر فعالیت شدید کاهش یابد، قدرت بدنی شما هم کم می‌شود و بدن از خود عضلات به عنوان سوخت استفاده می‌کند و عضلات کوچک می‌شوند.

آب
آب برای ساخت عضله بسیار مهم‌تر از گوشت است. 70 درصد بدن ما از آب تشکیل شده است. عضلات، رباط‌ها و بافت‌های بدن ما آب دارند و همچنین خون که یکی از اجزای مهم بدن است، آب دارد.
برای افزایش قدرت بدنی، باید آب کافی بنوشید تا از کم‌آبی و لاغر شدن عضلات جلوگیری کنید.

“`

درمان ضعف عضلانی

برنامه درمانی برای ضعف عضلانی هر فرد متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند دلیل ضعف، وجود بیماری‌های دیگر، سن و سوابق پزشکی، شدت ضعف و غیره. به‌طور کلی، درمان ضعف عضلانی شامل یک برنامه چند بعدی برای مقابله با علل ضعف، افزایش قدرت، جلوگیری از عوارض مثل آتروفی عضلانی و کمک به داشتن زندگی سالم و فعال است.

این برنامه درمانی معمولاً شامل استراحت کافی، نوشیدن آب به مقدار مناسب و رعایت تغذیه سالم است. همچنین، کارشناسان معمولاً توصیه می‌کنند که افراد تحت توانبخشی، فیزیوتراپی، کار درمانی، و یک برنامه ورزشی منظم قرار بگیرند. در برخی موارد ممکن است برای حمایت از عضلات ضعیف و بهبود تحرک از وسایلی مانند اسپلینت، عصا، چوب زیر بغل یا واکر استفاده شود.

در برخی شرایط، مانند بیماری‌های خاصی که التهاب سیستم عصبی را به همراه دارند، ممکن است از داروهای کورتیکواستروئید استفاده شود. همچنین، اگر ضعف عضلانی ناشی از عفونت باکتریایی باشد، معمولاً پزشکان آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند.

ضعف عضلانی ناشی از کم‌خونی معمولاً با تزریق خون و درمان علت کم‌خونی برطرف می‌شود. در مورد ضعف ناشی از عدم تعادل الکترولیت‌ها یا کم آبی، درمان شامل مقابله با علل کم آبی و جبران الکترولیت‌ها از طریق خوراکی یا تزریق مایعات است.

نکات مهمی که باید به آن توجه کنید

• بسیاری از افراد وقتی فقط خسته هستند یا به علت درد و سفتی حرکت نمی‌کنند، اشتباهاً فکر می‌کنند که ضعف دارند.
• ضعف واقعی عضلانی زمانی بروز می‌کند که قسمتی از مسیر ارتباطی بین مغز و عضلات دچار مشکل شود.
• اگر ضعف ناگهانی و شدید طی چند روز یا چند ساعت بیشتر شود یا اگر فرد علائم هشداردهنده‌ای داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند.
• بیشتر پزشکان می‌توانند تشخیص دهند که مشکل واقعاً ضعف عضلانی است یا خیر و بر اساس علائم و معاینات فیزیکی، علت ضعف را مشخص می‌کنند.
• فیزیوتراپی به‌طور کلی در حفظ قدرت عضلانی، بی‌توجه به علت ضعف، مفید است.

پیشگیری از ابتلا به بیماری ضعف عضلات

برای جلوگیری از ضعف عضلات به‌طور منظم ورزش کنید تا:
۱) قدرت و انرژی به دست آورید.
۲) اعصابتان را آرام کنید.
۳) انعطاف‌پذیری بدنتان را افزایش دهید.
۴) عضلات خود را تقویت کنید.
۵) خستگی را از خود دور کنید.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم