بیماری پسوریازیس چیست؟ آیا پسوریازیس قابل درمان است ؟ (2 نکته مهم)

با مجله رضیم همراه باشید تا با انواع بیماری پسوریازیس آشنا شوید

بیماری پسوریازیس یک مشکل پوستی بسیار رایج است که از زمان‌های قدیم شناخته شده است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به طور نادرست سیگنال‌هایی را ارسال می‌کند که موجب افزایش سرعت رشد سلول‌های پوست می‌شود. به طور طبیعی، سلول‌های پوست به آرامی از لایه‌های زیرین به سطح می‌آیند، هسته‌های خود را از دست می‌دهند و در نهایت به صورت سلول‌های مرده از بدن خارج می‌شوند.

بیماری پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس یک مشکل پوستی رایج است که باعث می‌شود زندگی سلول‌های پوستی به هم بریزد. این بیماری با افزایش سرعت تولید سلول‌ها روی سطح پوست، منجر به ایجاد لکه‌های ضخیم و نقره‌ای و خارش‌دار می‌شود. این لکه‌ها می‌توانند قرمز و گاهی دردناک باشند و معمولا در نواحی اطراف پوست سر، آرنج و زانوها نمایان می‌شوند. برای برخی افراد، پسوریازیس تنها یک مشکل مزاحم است، اما برای دیگران، به خصوص اگر با التهاب مفاصل همراه باشد، می‌تواند کارایی آنان را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم بیماری پسوریازیس

علائم این بیماری در حالت ملایم، شامل برآمدگی‌ها و لکه‌های قرمز روی پوست همراه با پوسته‌های سطحی است.

انواع پسوریازیس شامل

پسوریازیس پلاکی (Plaque psoriasis): این نوع از پسوریازیس، رایج‌ترین نوع این بیماری است و تقریبا ۹۰ درصد از مبتلایان به پسوریازیس از این نوع رنج می‌برند. نشانه‌های آن شامل زخم‌های پوستی خشک و قرمز است که با فلس‌های نقره‌ای پوشانده شده‌اند. این نوع می‌تواند در هر قسمت از بدن ظاهر شود، اما معمولاً در آرنج، زانو و پوست سر بروز می‌کند. پلاک‌ها ممکن است خارش‌دار و خشک باشند. در مراحل پیشرفته، پوست در نواحی دور مفاصل ممکن است ترک خورده و خونریزی کند.

پسوریازیس پوست سر (Scalp psoriasis): این نوع می‌تواند فقط بخشی از پوست سر یا همه آن را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی افراد، این ناحیه ممکن است دچار خارش شدید شود. در موارد پیشرفته، ممکن است باعث ریزش موی موقتی شود که با درمان، ریزش مو نیز بهبود می‌یابد.

پسوریازیس ناخونی (Nail psoriasis): حدود نیمی از افراد مبتلا به پسوریازیس، ناخن‌هایشان نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد حفره‌ها یا تغییر شکل‌های غیرعادی در ناخن‌ها (مانند رشد غیرعادی، تغییر رنگ و حتی جدا شدن از بستر) شود.

پسوریازیس قطره‌ای (Guttate psoriasis): این نوع باعث ایجاد نقاط کوچک شبیه قطره روی قفسه سینه، دست‌ها، پاها و پوست سر می‌شود. معمولاً پسوریازیس قطره‌ای بعد از مدتی از بین می‌رود، اما در برخی افراد ممکن است پیشرفت کند و به پسوریازیس پلاکی تبدیل شود. این نوع از پسوریازیس می‌تواند بعد از یک عفونت گلابی در کودکان و نوجوانان بروز کند.

پسوریازیس معکوس (Inverse psoriasis): این نوع معمولاً در نواحی زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه و نواحی جنسی ظاهر می‌شود. پسوریازیس معکوس باعث به‌وجود آمدن لکه‌های نرم و قرمز و پوست ملتهب در این مناطق می‌شود. این نوع در افراد چاق بیشتر دیده می‌شود و ممکن است با تعریق و مالش بدتر شود.

چه کسانی به بیماری پسوریازیس مبتلا می‌شوند ؟

اینکه چه کسانی به پسوریازیس مبتلا می‌شوند، خیلی قابل پیش‌بینی نیست. این بیماری معمولاً در دو گروه سنی ۲۰ ساله و بالای ۶۰ سال دیده می‌شود. اما در سنین مختلف دیگر نیز گزارش شده است. همچنین، عوامل وراثتی نیز در ابتلا به این بیماری نقش دارند.“`html

در فرزندانی که یکی از والدینشان مبتلا به این بیماری هستند، این عارضه بیشتر مشاهده می‌شود. با این حال، در برخی از موارد، فرد به عنوان اولین فرد در خانواده ممکن است به این بیماری مبتلا گردد.

چگونه پسوریازیس تشخیص داده می‌شود؟

معمولاً بیماری پسوریازیس با معاینه بالینی تشخیص داده می‌شود. متخصصین پوست که تخصص لازم را دارند، با بررسی دقیق پوست می‌توانند به سرعت این بیماری را شناسایی کنند. اما در مواردی که ضایعات مشکوک به نظر می‌رسند، می‌توان از بیوپسی پوست استفاده کرد. در این روش، یک تکه کوچک از پوست برداشته شده و به‌طور کامل بررسی می‌شود تا تشخیص درست‌تر انجام گیرد.

کدام نواحی بیشتر درگیر می‌شوند؟

نواحی که بیشتر تحت تأثیر این بیماری هستند عبارتند از:

• آرنج
• زانو
• ناحیه پشت
• پوست سر
• کف دست
• پاها
• و در برخی موارد صورت

اما در مواقع شدیدتر، پسوریازیس می‌تواند تمام پوست بدن را درگیر کند و پوست تمامی بدن قرمز شود. شکل معمول این بیماری به صورت لکه‌های قرمز و برجسته با پوسته‌های روی آن در ناحیه آرنج و زانو مشاهده می‌شود و ممکن است در تمامی نقاط بدن ظاهر گردد. ضایعات می‌توانند فقط پوست سر را درگیر کنند و باعث ایجاد پوسته‌های شدید و لکه‌های قرمز رنگ شوند، که خوشبختانه منجر به ریزش دائمی مو نمی‌شوند.

یکی دیگر از نواحی که ممکن است به‌طور خاص یا همراه با سایر نواحی در پسوریازیس درگیر شود، ناحیه تناسلی در مردان و زنان است. در این ناحیه به دلیل رطوبت بالاتر، معمولاً پوسته‌های سطحی کمتری مشاهده می‌شود و بیشتر لکه‌ها یا پلاک‌های قرمز رنگ براق دیده می‌شود. پسوریازیس در کف دست و پاها باعث ضخامت پوست و پوسته‌پوسته شدن آن می‌شود و ممکن است رنگ قرمز کمتری را نشان دهد. ضخامت زیاد کف دست و پا برای افراد ناراحت‌کننده و دشوار است. به طور کلی، صورت معمولاً در پسوریازیس درگیر نمی‌شود، اما این امکان در بچه‌ها وجود دارد.

چه عواملی در ایجاد و بازگشت این بیماری نقش دارند؟

علت دقیق ابتلا به پسوریازیس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است. یکی از عواملی که می‌تواند منجر به اختلال در تقسیم سلولی و افزایش آن شود، عوامل ژنتیکی هستند. ژن‌های مختلفی در بروز این بیماری شناسایی شده‌اند، اما هنوز الگوی ارثی معین و ثابتی در بروز آن تایید نشده است. احتمال بروز این بیماری در نوزادانی که یکی از والدینشان مبتلا به آن هستند، بیشتر است. به علاوه، عوامل محیطی نیز تأثیرگذارند.

یکی از عوامل محیطی که در بعضی از الگوهای پسوریازیس شناخته شده این است که عفونت‌های میکروبی، مثل گلودردهای چرکی، می‌توانند به بروز و تشدید این بیماری منجر شوند. همچنین مصرف برخی داروها ممکن است برای افرادی که پیشینه ژنتیکی بیماری را دارند، آن را ایجاد کرده یا شدت آن را افزایش دهد.

استعمال دخانیات، استرس و برخی عفونت‌ها نیز از دیگر عواملی هستند که می‌توانند باعث بروز بیماری برای اولین بار یا عود آن در مبتلایان شوند. شدت این بیماری ممکن است با تغییرات عمومی مانند دوران بارداری، قبل یا بعد از آن تغییر کند. با این حال، در بسیاری از موارد، هیچ علت مشخصی برای بیماری پسوریازیس شناسایی نمی‌شود.

میزان شیوع پسوریازیس در جامعه چقدر است؟

متأسفانه در کشور ما آمار دقیقی از شیوع این بیماری وجود ندارد، اما تخمین زده می‌شود که حدود 2 تا 5 درصد از افراد جامعه به این بیماری مبتلا هستند. آمارهای کلی جهان نشان می‌دهند که بیماری پسوریازیس نسبت به سایر بیماری‌های پوستی شایع‌تر است. اما در مجموع، این بیماری در میان کل جمعیت به وضوح زیاد دیده نمی‌شود.

چه عواملی منجر به تشدید بیماری می‌شوند؟

یکی از عوامل مهمی که می‌تواند باعث تشدید پسوریازیس شود، مصرف برخی داروها مانند داروهای فشار خون، داروهایی که برای درمان بیماری‌های عفونی مثل مالاریا استفاده می‌شوند، و همچنین داروهایی که برای رفع اختلالات روحی مصرف می‌شوند، است. همچنین، برخی داروها که برای درمان بیماری‌های قارچی و تعدادی از مسکن‌ها نیز می‌توانند عوارضی برای این بیماری ایجاد کنند.

استفاده خودسرانه از داروهای کورتونی یا استروئیدی نیز نیاز به توجه دارد. این داروها معمولاً در زمان مصرف به بهبود نسبی بیماری کمک می‌کنند، اما به محض قطع مصرف، بیماری ممکن است به شدت بازگردد.

“`

این بیماری در شرایط شدیدتر قابل مشاهده است. بنابراین افرادی که به بیماری پسوریازیس مبتلا هستند، باید حتماً با مشورت و تجویز پزشک متخصص خود از داروهای دیگر استفاده کنند.

نکته مهم این است که در زمان استرس‌های فکری و روحی، این بیماری بیشتر می‌شود. همچنین در دوران بارداری، معمولاً دیده شده که پسوریازیس بهبود پیدا می‌کند و بعد از زایمان دوباره تشدید می‌شود.

واکنش به برخی داروها

داروهای ضد مالاریا : مانند کلروکین و هیدروسی کلروکین (این داروها نه تنها برای درمان مالاریا بلکه در درمان برخی بیماری‌های روماتیسمی و بیماری‌های پوستی نیز استفاده می‌شود).

پروپرانولول و آتنولول : این دو داروی فشار خون در بعضی از بیماران ممکن است موجب تشدید بیماری پسوریازیس شوند.

کورتون خوراکی : این دارو برای بیماران مبتلا به پسوریازیس بسیار خطرناک است. مصرف آن ممکن است باعث بهبود موقتی شود، اما بعد از آن بیماری به شدت تشدید می‌شود و حتی ممکن است خطر مرگ را نیز به همراه داشته باشد.

ایندومتاسین : در برخی بیماران ممکن است پسوریازیس را تشدید کند.

لیتیوم : این دارو که برای مسائل روانی استفاده می‌شود، در پنجاه درصد بیماران، باعث تشدید پسوریازیس می‌شود.

آیا پسوریازیس قابل درمان است؟

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. همان‌طور که برای بیماری‌هایی همچون دیابت یا فشار خون نیز درمان قطعی نداریم، اما داروهای زیادی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان پسوریازیس را کنترل کرد.

گاهی بیماران ممکن است برای مدت طولانی بدون هیچ گونه ضایعه‌ای بمانند. در مورد درمان نکات اصلی وجود دارد، به این صورت که این بیماری ممکن است کل عمر فرد وجود داشته باشد. بنابراین برای شروع درمان، ابتدا باید بیماری کنترل شود یعنی ضایعات برطرف شده و ظاهر پوست به حالت سالم برگردد.

اگر فرد درمان را ناتمام رها کند و زودتر از موعد مصرف داروها را متوقف کند، ضایعات ممکن است بدتر شوند. در بسیاری از موارد، بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد تا آزمایش‌های لازم برای درمان انجام شود و بر اساس آن درمان شروع شود. همچنین در طول درمان و مصرف طولانی‌مدت داروها، نیاز به پیگیری‌هایی از قبیل کنترل وزن، اندازه‌گیری فشار خون و ارزیابی مجدد آزمایش‌ها وجود دارد.

آیا این بیماری به اگزما پوستی شباهت دارد؟

بله، پسوریازیس بسیار شبیه به اگزما است. در مراحل اولیه، پزشکان ممکن است نتوانند تشخیص دهند که فرد به اگزما مبتلا است یا پسوریازیس. البته در نقاطی که معمولاً درگیری وجود دارد، تشخیص راحت‌تر است. در موارد دیگر، اگر نیاز باشد، برای تشخیص دقیق‌تر می‌توان از روش تیغه برداری پوستی استفاده کرد که تغییرات سلولی را نشان می‌دهد تا بیماری به درستی تشخیص داده شود.

نکات و توصیه‌های مهم

نکته‌ای که همه باید به آن توجه کنند این است که پسوریازیس در بیشتر مواقع بیماری خوش‌خیم و بی‌خطر است، اما درمان آن نیاز به زمان طولانی دارد. همچنین، تبلیغات عجیبی که در اینترنت یا برخی مجلات دیده می‌شود ادعا می‌کنند که درمان قطعی برای پسوریازیس پیدا شده است.

باید ذکر کنم که هنوز هیچ درمان قطعی برای پسوریازیس کشف نشده است و اکثر درمان‌ها، چه داروهای موضعی و چه داروهای بیولوژیک، برای کنترل بیماری و خاموش کردن آن عمل می‌کنند. این داروها می‌توانند برای مدت طولانی ضایعات را از روی پوست محو کنند، اما همیشه احتمال عود دوباره آن‌ها وجود دارد. بنابراین، فرد مبتلا باید تحت نظر پزشک باشد و خودسرانه داروهایش را قطع نکند.

تهیه و گردآوری مجله رضیم

مرضیه ملایری