بیماری پلاگر چه علائمی دارد؟ آیا این بیماری قابل درمان است؟ (2 نکته مهم)
بیماری پلاگر چیست؟
پلاگر (Pellagra) یک بیماری است که ناشی از کمبود نیاسین (ویتامین B3) در بدن به وجود می‌آید. همچنین، کمبود دو نوع اسید آمینه به نام‌های تریپتوفان و لوسین نیز می‌تواند در ایجاد این بیماری مؤثر باشد. علاوه بر این، پلاگر ممکن است به دلیل بعضی اختلالات دیگر، مانند سندرم کارسینویید، که بر متابولیسم پروتئین‌ها تأثیر می‌گذارد، ایجاد شود.
آماس پوست (درماتیتیس) هستند. این بیماری بیشتر در مناطقی که با فقر، قحطی و سوء تغذیه مواجه هستند، شایع است و معمولاً رژیم غذایی این افراد پروتئین حیوانی کمی دارد (مانند مصرف زیاد ذرت به جای گوشت).
علت بیماری پلاگر
- بیماری پلاگر عمدتاً به خاطر کمبود نیاسین ایجاد می‌شود. ناکافی بودن این ویتامین در رژیم غذایی یکی از دلایل اصلی ابتلا به این بیماری است. کمبود تریپتوفان نیز می‌تواند باعث ورود فرد به این وضعیت شود. تریپتوفان یک اسید آمینه ضروری است که در گوشت، ماهی، مرغ، سویا و تخم مرغ وجود دارد و به نیاسین تبدیل می‌شود.
- کمبود لوسین، یکی دیگر از اسیدهای آمینه ضروری، نیز به نظر می‌رسد که در ابتلا به پلاگر نقش دارد، هرچند که ارتباط دقیق آن هنوز مشخص نیست. همچنین، برخی اختلالات در زمینه متابولیسم پروتئین نیز می‌توانند منجر به این بیماری شوند.
به عنوان مثال، نشانگان کارسینویید یک بیماری است که شامل نوعی تومورهای بدخیم در دیوارهٔ روده کوچک می‌شود.
- این تومورها تولید سروتونین (یک ماده شیمیایی در مغز) را افزایش می‌دهند. در افراد سالم، حدود یک درصد از تریپتوفانی که از غذا دریافت می‌شود به سروتونین تبدیل می‌گردد، در حالی که در بیماران مبتلا به این نشانگان این مقدار ممکن است به ۷۰٪ برسد. این وضعیت باعث کمبود تریپتوفان و نهایتاً کمبود نیاسین می‌شود.
همه چیز درباره بیماری پلاگر، کمبود ویتامین B3
پلاگر معمولاً در مناطقی مشاهده می‌شود که فقر، قحطی و سوء تغذیه حاکم است.
مهم‌ترین نشانه‌های پلاگر
این بیماری با سه علامت اصلی شناخته می‌شود: اسهال، آماس پوست (درماتیتیس) و در موارد شدید، زوال عقل که در صورت عدم درمان ممکن است به مرگ منجر شود. سایر علایم شامل:
- حساسیت شدید به نور خورشید
- ریزش مو
- تورم و زخم‌های پوستی
- التهاب یا عفونت زبان
- ضعف
- بی‌خوابی
- اضطراب و فراموشی
- آتاکسی (اختلال حرکتی و عدم تعادل)
- اختلالات عاطفی، مانند پرخاشگری
- کاردیومیوپاتی اتساعی
- عارضه گردن‌بند پلاگر، که شامل طوق ملتهب و کبود در دور گردن می‌شود.
عوارض بیماری پلاگر چیست؟
پلاگر بر روی سه بخش مهم بدن شامل دستگاه گوارش، پوست و اعصاب تأثیر می‌گذارد.
- عوارض پوستی:
این عوارض شامل ورم، التهاب، ناراحتی، خشکی پوست، تاول و تغییر رنگ پوست می‌باشند که سه ویژگی اصلی دارند:
اول، علایم در دو طرف بدن مشابه هستند، دوم، شدت عارضه به قدری زیاد است که مرز واضحی بین نواحی مبتلا و غیر مبتلا وجود دارد و سوم، در تابستان به علت تابش بیشتر آفتاب این عوارض شدیدتر می‌شوند. عارضه گردن بند پلاگر به صورت طوقی ملتهب و کبود دور گردن ظاهر می‌شود.
- عوارض گوارشی:
این عوارض شامل عدم اشتها، التهاب و ناراحتی زبان، کاهش اسید معده که منجر به عفونت‌های مکرر گوارشی، تهوع، دل‌درد و ورم روده می‌شود. بارزترین علامت گوارشی این بیماری، اسهال شدید است.
- عوارض عصبی:
در مراحل اولیه، این عوارض به صورت حساسیت، سردرد و بی‌خوابی ظاهر می‌شوند و به زودی علائم ذهنی و روحی شدیدتری مانند فراموشی، توهم و در نهایت افسردگی شدید که می‌تواند به مرگ منجر شود، به دنبال آنها می‌آید.
بیماری پلاگر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص بیماری پلاگر می‌تواند کاری چالش‌برانگیز باشد، چون نشانه‌های مختلفی دارد. همچنین تست خاصی برای اندازه‌گیری کمبود نیاسین وجود ندارد. بنابراین، پزشک شما ابتدا با بررسی مشکلات معده و روده، جوش‌ها و تغییرات در وضعیت روحی شما شروع خواهد کرد.
همچنین ممکن است ادرار شما مورد آزمایش قرار بگیرد
در بسیاری از موارد، تشخیص پلاگر با بررسی این که آیا علائم شما به مکمل‌های نیاسین پاسخ می‌دهند یا نه، انجام می‌شود.
بررسی تاریخچه پزشکی توسط پزشک
پزشک چندین سوال درباره شدت و مدت زمان علائم، همچنین زمان آغاز آنها از شما می‌پرسد تا بداند آیا ممکن است خطر ابتلا به پلاگر وجود داشته باشد یا نه.
تست فیزیکی
پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا ببیند آیا علائم فیزیکی مشخصی از پلاگر وجود دارد یا خیر.
منابع ویتامین B3
- بدن شما ویتامین ب۳ را از پروتئین به دست می‌آورد، بنابراین اگر در رژیم غذایی‌تان مقدار کافی پروتئین باشد، به اندازه لازم به بدن‌تان ویتامین می‌رسد.
- بهترین منابع ویتامین ب۳، غذاهای پرپروتئین هستند، مانند:گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لوبیای پخته و نخود، کبد، شیر کم‌چرب یا بدون چربی و پنیر، سویا و آجیل.
- منابع خوب دیگر برای این ویتامین شامل مخمر آبجو، سبوس گندم و حبوبات، غلات (به جز ذرت)، قارچ و سبزیجات تازه است. در هر ۱۰۰ گرم ماهی ۷/۱۱ میلی‌گرم، یک لیوان آرد گندم ۴/۷ میلی‌گرم، ۱۰۰ گرم قارچ خام ۴/۱ میلی‌گرم، نصف لیوان ذرت پخته ۳/۱ میلی‌گرم، ۱۰۰ گرم هویج خام ۷۰۰ میلی‌گرم و یک لیوان شیر خام دو درصد چربی ۲ میلی‌گرم ویتامین B3 وجود دارد.
- درمان پلاگر با افزایش نیاسین موجود در رژیم غذایی انجام می‌شود. اگر درمان نشود، فرد بیمار تقریباً بعد از ۴ الی ۵ سال فوت می‌کند. همچنین، توجه داشته باشید که ویتامین B3 در سبزیجات با پختن از بین می‌رود و سبزیجات را فریز نکنید.
پیشگیری و درمان بیماری پلاگر
- خوردن غذاهای غنی از تریپتوفان که در تولید نیاسین مؤثر هستند مانند غذاهای دریایی، گوشت، مخمر، تخم‌مرغ، سبوس، بادام‌زمینی، سبزیجات سبز، دانه‌های کامل، حبوبات و دانه‌ها.
- مقدار روزانه توصیه شده، به شرح زیر است: نوزادان – ۵ تا ۶ میلی‌گرم، کودکان – ۹ تا ۱۳ میلی‌گرم، بزرگسالان – ۱۳ تا ۲۰ میلی‌گرم، خانم‌های باردار – ۱۷ میلی‌گرم، خانم‌های شیرده – ۲۰ میلی‌گرم.
- مصرف مکمل‌های نیاسین به میزان ۲۰ تا ۳۰ میلی‌گرم در روز مطلوب است.
- اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی شما شامل غذاهایی است که حاوی نیاسین هستند، مانند غلات، تخم‌مرغ، سبزیجات سبز، ماهی و شیر.
- به دنبال یک برنامه غذایی سالم باشید که شامل انواع غذاها از تمام گروه‌های غذایی باشد.
- برای پیشگیری ثانویه، در طول دوره فعال بیماری باید از نور آفتاب دوری کنید.
- استراحت می‌تواند در کنترل پلاگر بسیار مؤثر باشد، چون استرس ممکن است باعث تشدید علائم شود و شرایط را پیچیده‌تر کند.
همچنین بخوانید:
