تبخال تناسلی و راههای کنترل و درمان آن (2 نکته مهم)

آشنایی با بیماری تبخال تناسلی (HSV)

تبخال تناسلی که به آن هرپس تناسلی هم گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع است. تحقیقات نشان می‌دهد که از هر شش نفر در گروه سنی 14 تا 49 سال، یک نفر به این بیماری مبتلاست. تبخال تناسلی یک عفونت ویروسی است که جزو بیماری‌های مقاربتی به حساب می‌آید و علت اصلی آن دو نوع ویروس به نام HSV-1 و HSV-2 است. ویروس HSV-2 معمولاً باعث بروز تبخال تناسلی می‌شود در حالی که HSV-1 بیشتر موجب تبخال لب‌ها و دهان می‌شود.

این بیماری از طریق تماس جنسی مستقیم (مقعدی، دهانی یا آلت تناسلی) با فرد آلوده منتقل می‌شود. اگر شخصی دچار زخم یا تاول باشد، انتقال ویروس راحت‌تر انجام می‌شود اما حتی فردی که ظاهراً هیچ علامتی ندارد نیز ممکن است ویروس را منتقل کند. روش‌های معمول جلوگیری از بارداری نمی‌توانند مانع از انتقال ویروس (HSV) شوند. کاندوم‌ها، چه زنانه و چه مردانه، همیشه نمی‌توانند از بدن در برابر تبخال تناسلی محافظت کنند، زیرا زخم‌ها ممکن است در نقاطی غیر از ناحیه تناسلی قرار داشته باشند. با این حال، استفاده از کاندوم به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند.

ویروس هرپس تناسلی بسیار مسری است. تاول‌های تبخالی در مردان معمولاً بر روی آلت جنسی، منطقۀ باسن، مقعد، ران، پوست بیضه و حتی داخل مجرای ادراری دیده می‌شود. در زنان، این تاول‌ها ممکن است بر روی باسن، دهانه رحم، نواحی اطراف واژن و مقعد و بخش خارجی اندام تناسلی ایجاد شود. تبخال تناسلی دومین بیماری شایع مقاربتی است و اگر به آن مبتلا شوید، باید با آن برای تمام عمر زندگی کنید زیرا درمان کامل برای آن وجود ندارد.

اگرچه این بیماری به تبخال تناسلی معروف است، اما ممکن است ویروس به نواحی دیگر بدن منتقل شود. این موضوع به ویژه زمانی مهم است که فرد به زخم‌ها دست بزند و پس از آن با دست‌های آلوده به دهان یا چشم‌ها تماس پیدا کند. به همین دلیل، دوری از زخم‌ها بسیار مهم است. اگر نگرانید که حین خواب دستتان به زخم تماس بگیرد، می‌توانید از پارچه‌ای نرم و مشبک مانند گاز برای پوشش زخم استفاده کنید.

علائم ابتلا به تبخال تناسلی

نشانه‌های ابتلا به تبخال تناسلی معمولاً ۲ روز تا ۲ هفته بعد از تماس با فرد آلوده ظاهر می‌شوند. در این زمان، فرد ممکن است درد، سوزش، خارش و قرمزی در ناحیه تناسلی را احساس کند و به تدریج تاول‌های پوستی دردناک در آن ناحیه نمایان می‌شوند. همچنین ممکن است فرد دچار تب، درد عضلانی و بی‌حالی شود.

معمولاً اولین بار که ویروس حمله می‌کند، بسیار آزاردهنده است. پس از چند روز، تاول‌ها کنده شده و مایعات سفید رنگی خارج می‌شود، اما محل زخم هنوز دردناک است و ممکن است چند هفته طول بکشد تا بهبودی حاصل شود. در این مرحله، بیماری به شدت واگیر بوده و هرگونه تماس جنسی می‌تواند فرد دیگر را هم آلوده کند.

این بیماری ممکن است دوباره عود کند و فرد مبتلا ممکن است در طول سال تا ۸ بار به عود بیماری دچار شود. به این ترتیب، فرد همیشه باید با این بیماری مقابله کند که ممکن است به مشکلات روحی و روانی منجر شود. استرس‌های کوچک مانند تب، دوره قاعدگی در زنان، فشارهای روحی و افزایش قند خون می‌توانند باعث عود بیماری شوند و آن را شدیدتر کنند.

علائم اولیه تبخال تناسلی

این علائم ممکن است تا بیش از ۲۰ روز باقی بمانند و سپس به تدریج از بین می‌روند.
۱. تب
۲. احساس درد هنگام ادرار
۳. احساس ناخوشی
۴. ترشحات زیاد در واژن (در زنان)
۵. زخم و تاول در دهانه‌ رحم (در زنان)
۶. تاول‌های قرمز و دردناک در اطراف باسن، ران‌ها، مقعد و اندام‌های جنسی

علائم عود تبخال تناسلی

برخی علائمی که معمولاً بارها و بارها تکرار می‌شوند، عبارتند از:
۱. احساس خارش و سوزن‌سوزن شدن در اطراف اندام‌های جنسی
۲. تاول‌های قرمز و دردناک در نواحی ران‌ها، مقعد، باسن و اندام‌های جنسی که بعد از مدتی سر باز می‌کنند و تبدیل به زخم می‌شوند
۳. زخم و تاول در قسمت پایین رحم

تنها راه برای جلوگیری از ابتلا به تبخال تناسلی، پرهیز از روابط جنسی واژنی، مقعدی و یا دهانی است.

چگونه تبخال تناسلی را تشخیص دهیم

۱- وجود تاول‌های زیادی در ناحیه تناسلی
۲- ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فقط با آزمایش خون مشخص شود.
۳- آزمایش نمونه ترشحات از تاول‌ها

عوارض تبخال تناسلی

۱- ایجاد درد، سوزش و فشار روحی برای فرد، که ممکن است باعث بی‌حالی و کم‌حوصلگی شود.
۲- ابتلای جنین در مادر باردار مبتلا: در این شرایط، بهترین راه پیشگیری انجام زایمان سزارین است تا نوزاد آلوده نشود.

چه عواملی سبب عود تبخال جنسی می‌شوند؟

عود بیماری تبخال تناسلی رایج است و در هر فرد متفاوت است. این نشانه‌ها ممکن است بارها در طول سال‌ها تکرار شوند. برخی افراد ممکن است هر سال چندین بار به این بیماری دچار شوند. اما برای بسیاری از افراد، شدت بیماری با گذشت زمان کمتر می‌شود و عود عموماً به اندازه شیوع اولیه دردناک نیست و زخم‌ها زودتر بهبود می‌یابند. عواملی که می‌توانند باعث عود تبخال تناسلی شوند عبارتند از:
۱. شروع دوره قاعدگی
۲. تغییرات دما (کمبود گرما یا سرما)
۳. استرس
۴. آسیب به پوست ناحیه تناسلی
۵. رابطه جنسی

این ویروس از طریق ترشحات دهان و ترشحات آلت تناسلی منتقل می‌شود. زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری هستند چون انتقال ویروس از مرد به زن آسان‌تر اتفاق می‌افتد. افرادی که روابط جنسی بدون محافظت دارند نیز در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستند.

درمان‌های خانگی برای تبخال تناسلی

روغن زیتون

روغن زیتون به خاطر خاصیت مرطوب‌کنندگی معروف است و سرشار از آنتی‌اکسیدان می‌باشد، که یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای زخم‌های ناشی از تبخال است. یک فنجان روغن زیتون را حرارت داده و مقداری روغن اسطوخودوس و موم زنبور عسل به آن اضافه کنید. بعد از این که کمی خنک شد، آن را روی نواحی آلوده بمالید.

عصاره وانیل
عصاره وانیل خاصیت ضدعفونی کننده قوی دارد و می‌تواند در بهبودی عفونت‌های ویروسی که باعث تبخال می‌شوند، مؤثر باشد. با توجه به خاصیت ضد التهابی وانیل، این ماده می‌تواند به تسکین درد تبخال کمک کند. حتماً از عصاره وانیل ۱۰۰ درصد استفاده کنید. با یک گوش‌پاک‌کن، چند قطره از این عصاره را روی تبخال بزنید و این کار را هر ساعت تکرار کنید.

استفاده از یخ
ساده‌ترین روش برای درمان خانگی تبخال در منزل، استفاده از یخ است. یخ می‌تواند درد ناشی از تبخال را کاهش دهد. مقداری یخ را خرد کرده و در یک کیسه پلاستیکی بریزید. کیسه یخ را با پارچه‌ای بپوشانید و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی زخم‌ها بگذارید تا از تورم و خارش آن‌ها جلوگیری کنید. این کار را در طول روز چندین بار تکرار کنید.
توجه: تماس طولانی مدت یخ با پوست نواحی تناسلی می‌تواند باعث آسیب به بافت آن نواحی شود.

“`html
جوش شیرین
جوش شیرین یکی از روش‌های خانگی خوب برای درمان تبخال است و می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر از شر آن خلاص شوید. این ماده می‌تواند خارش و درد زخم‌های تبخال را کاهش دهد. برای استفاده کافی است یک تکه پنبه را کمی مرطوب کنید و به جوش شیرین آغشته نمایید. سپس پنبه را به طور مستقیم روی ناحیه آلوده قرار دهید. این کار باعث می‌شود تا زخم‌ها سریع‌تر خشک شوند.
توجه: برای جلوگیری از آلودگی بیشتر، از پنبه استفاده شده دوباره بر روی جوش شیرین نزنید.

روی (زینک)
روی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. به دلیل اینکه تبخال معمولاً در زمان‌های استرس‌زا بیشتر می‌شود، شما می‌توانید در این زمان‌ها قرص روی مصرف کنید. همچنین می‌توانید از کرم زینک اکسید برای درمان تبخال استفاده کنید. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که از این کرم استفاده می‌کنند، تبخال آن‌ها سریع‌تر خوب می‌شود و عوارض کمتری نسبت به آن‌هایی که از کرم‌های دارویی استفاده می‌کنند تجربه می‌کنند. روی در مواد غذایی مانند گوشت گاو، حلزون، بادام زمینی و حبوبات موجود است. اما باید بدانید که مصرف روی همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی داروهای دیگر می‌تواند تداخل داشته باشد و اگر در دوز بالا مصرف شود، ممکن است خطرناک باشد؛ بنابراین بهتر است قبل از مصرف روی با پزشک خود مشورت کنید.

شیر
شیر شامل پروتئین‌هایی به نام ایمنوگلوبولین‌ها است که می‌توانند به بدن شما کمک کنند تا با ویروس‌ها مانند هرپس مقابله کند و از شیوع آن جلوگیری نمایند. همچنین، شیر حاوی ال-لیزین است. اگر شیر را روی تبخال بگذارید و فشار دهید، می‌تواند به بهبود سریع‌تر آن و کاهش درد کمک کند. نوشیدن شیر نیز به شما کمک می‌کند تا ال-لیزین کافی دریافت کنید و از شیوع تبخال جلوگیری کنید. اگر قبلاً دچار تبخال شده‌اید، می‌توانید یک پنبه را در یک قاشق غذاخوری شیر بخیسانید و آن را به مدت چند دقیقه روی تبخال بگذارید.

هیدروژن پرواکسید

استفاده از هیدروژن پرواکسید می‌تواند به بهبود سریع‌تر تبخال کمک کند. این ماده به عنوان یک ضدعفونی‌کننده عمل می‌کند و مانع از بدتر شدن تبخال می‌شود. برای استفاده از هیدروژن پرواکسید، یک پنبه را در یک قاشق غذاخوری از آن بخیسانید و پنبه را به مدت چند ثانیه روی تبخال قرار دهید. سپس بعد از ۵ دقیقه آن را با آب بشویید.

وازلین

وازلین حاوی نرم کننده‌های طبیعی است که به نرمی پوست اطراف تبخال کمک می‌کند. اگر وازلین خیلی سفت باشد، می‌تواند مانع از ورود باکتری به تبخال شده و از عفونت باکتریایی جلوگیری کند. چنین عفونتی ممکن است باعث شود زخم بیشتر بماند. برای استفاده از وازلین، ابتدا دستانتان را تمیز کنید و سپس با انگشت یک لایه نازک از وازلین را به صورت مستقیم روی تبخال بمالید. می‌توانید به دفعات در طول روز از وازلین استفاده کنید تا زمانی که تبخال از بین برود.

روغن درخت چای

استفاده از روغن درخت چای برای درمان زخم‌های ناشی از تبخال بسیار مؤثر است. مقداری آب در یک لیوان بریزید و چند قطره روغن درخت چای به آن بیفزایید. این محلول را غرغره کنید تا تبخال‌های داخل دهان کاهش یابند. برای درمان تبخال‌های تناسلی نیز می‌توانید با استفاده از قطره‌چکان چند قطره روغن درخت چای را بر روی نواحی عفونی بچکانید.

ریشه شیرین بیان
ریشه‌شیرین بیان دارای خواص درمانی است.

“`

که برای درمان عفونت تبخال بسیار موثر است. ریشه‌ی شیرین بیان دارای ترکیبی به نام اسید گلیسریزیک است که می‌تواند به مبارزه با ویروس تبخال کمک کند. برای درمان این عفونت، استفاده از عصاره‌ی ریشه شیرین بیان می‌تواند موثر باشد. همچنین کپسول‌هایی که حاوی ریشه‌ی شیرین بیان هستند نیز وجود دارند که می‌توانید دو عدد از آن‌ها را بخورید.

توجه: استفاده‌ی بیش از حد شیرین بیان ممکن است منجر به افزایش فشار خون و کاهش سطح پتاسیم بدن شود. بنابراین افرادی که دچار مشکلات قلبی هستند یا زنان باردار باید از مصرف این ماده پرهیز کنند.

چای کیسه‌ای
چای سیاه سرشار از تانین است و به خاطر خواص ضد ویروسی و ضدالتهابی‌اش شناخته شده است. برای استفاده، یک فنجان چای سیاه تهیه کنید و اجازه دهید کمی خنک شود. وقتی چای به اندازه کافی سرد شد، کیسه‌ی چای را روی ناحیه‌ی عفونی قرار دهید و اجازه دهید به مدت ۵ دقیقه روی تبخال بماند. برای بهترین نتیجه، این کار را روزی دو تا سه بار تکرار کنید.

ژل آلوورا
آلوئه‌ورا یکی از بهترین درمان‌های طبیعی است که با خواص درمانی خود می‌تواند در بهبود تبخال موثر باشد. برای تسکین خارش و قرمزی ناحیه‌ی عفونی، مقداری ژل آلوئه‌ورا را روی آن بمالید. همچنین می‌توانید از برگ تازه آلوئه‌ورا استفاده کنید. یک برگ تازه را به دو قسمت تقسیم کنید و محتویات ژله‌ای داخل آن را روی ناحیه‌ی عفونی بگذارید.

نمک اپسوم
حمام کردن با آب حاوی نمک اپسوم نیز یکی دیگر از روش‌های خوب برای درمان است که می‌تواند به کاهش خارش و درد ناشی از تبخال کمک کند. مقداری نمک اپسوم را در وان حمام یا یک تشت بزرگ بریزید، سپس داخل آن بنشینید تا ناحیه‌ی تناسلی‌تان به طور کامل در آب قرار گیرد. بعد از حمام، دوش بگیرید. این روش می‌تواند به خشک شدن زخم‌ها و کاهش خارش کمک کند.

لیزین
لیزین، که نوعی اسید آمینه است، یکی دیگر از درمان‌های طبیعی برای تبخال به شمار می‌رود. این ماده در غذاهایی مثل شیر، مخمر آب جو، پنیر و مرغ وجود دارد و می‌تواند به کاهش تعداد تبخال‌ها کمک کند. مصرف لیزین باید با احتیاط انجام شود زیرا سطح بالای آن می‌تواند جذب کلسیم را افزایش بدهد. افرادی که کلسترول بالا دارند بهتر است قبل از مصرف لیزین با پزشک مشورت کنند.
همچنین کرم لیزین نیز در داروخانه‌ها موجود است و می‌توانید آن را بر روی نواحی عفونی بمالید.

قهوه‌ی خالص
ویروس تبخال فقط به اندام‌های تناسلی محدود نمی‌شود و می‌تواند در لب‌ها و دهان نیز زخم و تاول ایجاد کند. قهوه‌ی خالص (بدون شکر و افزودنی) یکی از بهترین درمان‌ها برای تبخال است. تاول‌های درون دهان می‌توانند درد زیادی ایجاد کنند. برای درمان سریع، مقداری قهوه‌ی خالص دم کنید، بگذارید کمی خنک شود، سپس مقداری از آن را داخل دهان خود بریزید و مدتی نگه دارید. لب‌ها و داخل دهان‌تان را به قهوه آغشته کنید و این کار را روزی دو بار تکرار کنید.

صابون و آب گرم
شستن زخم‌های تبخال با آب گرم می‌تواند درد و خارش آن‌ها را تسکین دهد. همچنین برای تمیز کردن و ضدعفونی ناحیه‌ی عفونی باید از صابون استفاده کنید.
توجه: فراموش نکنید که بعد از این کار، ناحیه‌های خیس را با حوله‌ی تمیز خشک کنید و هرگز از وان یا تشت‌هایی که افراد آلوده استفاده کرده‌اند، استفاده نکنید.

دمنوش گیاهی
استفاده از دمنوش‌های گیاهی می‌تواند یکی از راه‌های موثر در درمان تبخال باشد.

“`html

در جلوگیری از بیماری‌های پوستی بسیار مؤثر است. برای تسکین درد و خارش ناشی از تبخال، استفاده از دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش لیمو، زنجبیل، دارچین و بابونه مؤثر خواهد بود.

اقدامات پیشگیرانه

تا زمان بهبودی زخم‌های تبخال، از برقراری هرگونه رابطه جنسی یا بوسیدن افراد دیگر پرهیز کنید. این نکته را درباره دیگران نیز رعایت کنید و تا زمانی که زخم‌ها بهبود نیابند، از این کارها خودداری نمایید.
1- از برقراری رابطه جنسی با افراد مشکوک و آلوده دوری کنید.
2- استفاده از کاندوم: هرچند که این روش به تنهایی نمی‌تواند به طور کامل در برابر این ویروس محافظت کند، اما می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
3- زمانی که ویروس فعال است و تاول‌ها وجود دارند، از رابطه جنسی پرهیز کنید، زیرا احتمال انتقال بیماری افزایش می‌یابد.
4- اگر هیچ علامتی ندارید، می‌توانید با آزمایش خون از عدم ابتلا به ویروس مطمئن شوید.
5- در صورت داشتن تبخال دهانی، از تماس با ناحیه تناسلی خودداری کنید تا شخص دیگری آلوده نشود.
6- توجه داشته باشید که تبخال تناسلی درمان قطعی ندارد و برای کنترل آن باید استرس خود را کاهش دهید و از طریق ورزش و کنترل قند خون و بیماری‌های دیگر، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنید.
7- از قرص‌های پیشگیری از عود در زمان‌های استرس، سرماخوردگی و نیز دوران قاعدگی استفاده کنید.
8- اگر شما یا همسرتان مبتلا هستید، حتی در زمانی که زخم قابل مشاهده ندارید، از کاندوم لاتکس استفاده کنید.
9- برای جلوگیری از خراشیدگی پوست در حین رابطه جنسی، از یک روان‌کننده بر پایه آب استفاده کنید؛ زیرا این خراشیدگی‌ها می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

10- در دوران بارداری، مرتباً معاینات ضروری و کارهای مراقبتی پیش از زایمان را انجام دهید.
11- مسائل بهداشتی مانند شستشوی دست‌ها را به دقت رعایت کنید تا از ابتلا به عفونت‌های باکتریایی جلوگیری کنید.
12- از استفاده مشترک قاشق، لیوان، ظروف، مسواک و حوله با افرادی که به ویروس تبخال آلوده هستند خودداری نمایید.
13- ناحیه تناسلی را همیشه تمیز و خشک نگه دارید.
14- روزانه ۷ تا ۸ ساعت خواب کافی داشته باشید.
15- سعی کنید از مصرف مواد غذایی حاوی آرژینین، مانند شکلات، دانه‌های خوراکی، بادام زمینی و غلات صبحانه پرهیز کنید.
16- لباس‌های زیر از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه را انتخاب کنید، زیرا الیاف مصنوعی می‌توانند علائم عفونت تبخال را تشدید کنند.

درمان تبخال تناسلی

هیچ درمان قطعی برای عفونت HSV وجود ندارد. این ویروس ممکن است برای همیشه در بدن شما باقی بماند و برخی از علائم شدید تبخال تناسلی با استفاده از داروهای ضد ویروسی قابل درمان است. این داروها می‌توانند درد، ناراحتی و میزان شیوع بیماری را کاهش دهند، اما خطر انتقال به دیگران را به طور کامل از بین نمی‌برند.

• داروهای ضد ویروسی رایجی که برای درمان HSV استفاده می‌شوند شامل آسیکلوویر (Zovirax)، فامسیکلوویر (Famvir) و والسیکلوویر (Valtrex) هستند.
• این داروها معمولاً برای اولین شیوع تجویز می‌شود و می‌تواند در کنترل شیوع‌های بعدی کمک کنند. برای مثال، یک دوز ۸۰۰ میلی‌گرمی ۵ بار در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز مصرف می‌شود. در موارد عود، این دوز حدود ۵ روز ادامه می‌یابد و می‌تواند دوره بیماری را کوتاه‌تر کرده و بهبودی سریع‌تری را فراهم کند.
• تنها تحت نظر پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری (ارولوژیست) می‌توان بر روی بیماری تبخال تناسلی کار کرد، اما هیچ‌یک از این اقدامات نمی‌تواند ویروس را به طور کامل از بین ببرد.
• شایع‌ترین عوارض جانبی این داروها شامل حالت تهوع و استفراغ، اسهال، سردرد، خستگی، سرگیجه و درد عضلانی است.
• مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند در تسکین دردهای ناشی از تبخال بسیار مؤثر باشند. برخی از این داروها…

“““html

• داروهایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و آسپیرین به صورت بدون نسخه قابل تهیه هستند.
• برای درمان تبخال، می‌توانید از پمادهایی مانند بره‌موم استفاده کنید.

در حال حاضر واکسنی برای تبخال تناسلی وجود ندارد و بهترین راه برای پیشگیری، رعایت نکات مهمی است که ذکر شد.

بیشتر بخوانید:

تهیه شده توسط بخش سلامت

مجله رضیم