تفسیر و جواب آزمایش غربالگری سه ماهه دوم (2 نکته مهم)

غربالگری چهارگانه سه ماهه دوم

غربالگری سه ماهه دوم برای خانم‌های باردار از ابتدای هفته 15 تا انتهای هفته 21 برگزار می‌شود (بهتر است این غربالگری بین هفته‌های 15 تا 17 انجام شود).

برای انجام غربالگری 3 ماهه دوم نیازی به ناشتا بودن نیست. اما مصرف دخانیات ممکن است نتایج غربالگری را تحت تأثیر قرار دهد.

بهتر است قبل از انجام آزمایش غربالگری با آن آشنا شوید. این کار به کاهش نگرانی‌ها کمک می‌کند. تست‌های غربالگری فقط به نتایج آزمایش خون توجه نمی‌کنند.

آنها به بررسی عوامل مختلفی (از جمله سن، قومیت، نتایج آزمایش خون و غیره) می‌پردازند و احتمال بروز بیماری را مشخص می‌کنند.

این آزمایش‌ها به تشخیص مشکل نمی‌پردازند، بلکه نشان می‌دهند که آیا نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری وجود دارد یا خیر.

غربالگری سه ماهه دوم (غربالگری کوآد)

آزمایش کوآد یا مرحله دوم، یک آزمایش غربالگری خون مادر است که به دنبال چهار نشانگر می‌گردد: AFP، hCG، Estriol و Inhibin-A

1. AFP : آلفا فتو پروتئین، پروتئینی است که توسط جنین تولید می‌شود.
2. hCG : گنادوتروپین مزمن انسان، هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود.
3. استریول: استریول، استروژنی است که توسط جنین و جفت تولید می‌شود.
4. Inhibin-A: inhibin-A یک پروتئین است که توسط جفت و تخمدان تولید می‌شود.

آزمایش کوآد، آزمایش خونی مشابه آزمایش سه‌تایی است (همچنین به عنوان AFP Plus و Screening Marker Multiple شناخته می‌شود).

با این حال، آزمایش کوآد به‌جای سه ماده خاص قبلی، به دنبال ماده چهارمی به نام Inhibin-A نیز می‌گردد.

احتمال نتیجه مثبت کاذب در این آزمون کمتر است.

چه بیماری‌هایی با غربالگری مرحله دوم بارداری مشخص می‌شود؟

کاهش سطح استریول

افزایش سطح AFP، BhCG، Inhibin-A و یا کاهش سطح PAPP-A و یا استریول غیر کونژوگه نشان‌دهنده:

• رشد ناقص داخل رحمی (IUGR)
• پره‌اکلامپسی در سه ماهه سوم بارداری
• جدا شدن زودرس جفت

چه زمانی آزمایش غربالگری مرحله دوم انجام می‌شود؟

آزمایش غربالگری کوآد بین هفته 14 تا هفته 22 بارداری انجام می‌شود (یعنی از 14 هفته و صفر روز تا 22 هفته و 6 روز).

بهترین زمان برای انجام آن بین هفته 15 تا 16 بارداری است. بهتر است خانم‌های باردار این آزمایش را انجام دهند. اما این آزمایش برای خانم‌هایی که شرایط زیر را دارند حتماً توصیه می‌شود:

1. سابقه خانوادگی نقایص زایمانی داشته باشید
2. سن مادر 35 سال یا بیشتر باشد
3. مصرف داروهای مضر در دوران بارداری
4. دیابت دارید و انسولین مصرف می‌کنید
5. عفونت ویروسی در دوران بارداری
6. در معرض سطوح بالای تابش قرار گرفته‌اید

آزمایش غربالگری مرحله دوم چگونه است؟

1. آزمایش کوآد میزان AFP و hCG و استریول را اندازه‌گیری می‌کند و مقادیر Inhibin-A را نیز بررسی می‌نماید. نتایج با توجه به سن و قومیت مادر به منظور ارزیابی احتمال بروز اختلالات ژنتیکی ترکیب می‌شوند.
2. مقدار زیاد AFP نشان می‌دهد کودک ممکن است دچار نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا یا آنانسفالی باشد.
3. شایع‌ترین علت افزایش سطح AFP زمان غیر دقیق بارداری است.
4. مقدار کم AFP و سطوح غیرطبیعی hCG و استریول نشان می‌دهد که کودک ممکن است مبتلا به Trisomy 21 (سندرم داون) یا Trisomy 18 (سندرم ادواردز) باشد.

“““html
از اختلالات کروموزوم است.

دلیل انجام آزمایشات بیشتر پس از غربالگری مرحله دوم بارداری چیست ؟

غربالگری کوآد یک آزمایش معمولی است که هیچ خطری برای مادر یا جنین به همراه ندارد.

نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که آیا نیاز به انجام آزمایشات بیشتر وجود دارد یا نه. دلایل انجام آزمایشات اضافی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

انجام آزمایش‌های بیشتر به شما این امکان را می‌دهد که از نتایج مطمئن شوید و موقعیت‌های خاصی برای شما فراهم می‌کند:

• ممکن است به مداخلات نیاز باشد (مثل جراحی جنین برای مشکلاتی چون اسپینا بیفیدا)
• برنامه‌ریزی برای یک کودک با نیازهای ویژه
• تغییر شیوه‌های زندگی
• شناسایی گروه‌ها و منابع حمایتی
• تصمیم‌گیری در مورد ادامه بارداری

برخی از زوج‌ها به دلایل متفاوتی از انجام آزمایش‌های بیشتر اجتناب می‌کنند:

• آنها از نتایج راضی هستند و به نتیجه اهمیت نمی‌دهند.
• به دلایل شخصی، اخلاقی یا مذهبی، تصمیم به سقط جنین نمی‌گیرند.
• برخی از والدین هیچ آزمایشی که ممکن است جنین را به خطر بیندازد، انجام نمی‌دهند.
• بهتر است در مورد خطرات و مزایای انجام آزمایش با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا مزایا و معایب را بررسی کرده و تصمیم درست بگیرید.

نتایج آزمایش غربالگری سه ماهه دوم چه معنی دارند ؟

به خاطر داشته باشید که تست غربالگری کوآد مانند غربالگری سه ماهه اول بارداری، تنها به عنوان یک آزمایش غربالی عمل می‌کند و آزمایش تشخیصی نیست.

این تست تنها نشان می‌دهد آیا مادر در خطر داشتن جنین مبتلا به اختلال ژنتیکی هست یا نه. بسیاری از خانم‌ها با نتایج غیرطبیعی نیز نوزادان سالم به دنیا می‌آورند.

نتایج غیرطبیعی این آزمایش نشان‌دهنده نیاز به انجام آزمایشات بیشتر برای تشخیص دقیق‌تر هستند. پیشنهاد می‌شود که پس از انجام آزمایش کوآد، سونوگرافی نیز انجام شود.

اگر نتایج آزمایش غیرطبیعی باشد، ممکن است به آمنیوسنتز نیز نیاز باشد. پیش از انجام هرگونه آزمایش جدید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

تفسیر جواب مرحله دوم غربالگری

بر اساس نتیجه تست غربالگری سندرم داون در سه ماهه دوم، مادران در چهار گروه تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- گروه اسکرین مثبت (high risk)

اگر ریسک جنین بیشتر از 1:250 باشد، بعد از تأیید سن جنین، مادر برای مشاوره ژنتیک و انجام آمنیوسنتز ارجاع داده می‌شود.

اگر سن جنین با سن گزارش شده در جواب آزمایش بیش از 7 روز اختلاف داشته باشد، مادر برای محاسبه مجدد ریسک به آزمایشگاه ارجاع می‌شود.

اگر برای تعیین سن جنین از LMP (اولین روز از آخرین قاعدگی) استفاده شده باشد، حتماً باید پیش از انجام آمنیوسنتز، یک سونوگرافی برای تأیید سن جنین انجام شود.

تبصرة 1: اگر ریسک جنین فقط برای تریزومی 18 مثبت باشد، به دلیل این که تریزومی مزبور با (IUGR1) (که همان عقب ماندگی رشدی داخل رحمی است) همراه است، اختلاف سن بین سونوگرافی و LMP حائز اهمیت نیست.

تبصرة 2: اگر جواب آمنیوسنتز طبیعی باشد، این زنان باید از نظر پیامدهای نامطلوب بارداری در گروه پرخطر قرار گیرند و مراقبت‌های لازم در دوران بارداری برای آنها افزایش یابد.

2- گروه با ریسک بینابینی (borderline risk)

اگر ریسک سندرم داون بین 1:800-1:250 باشد، انجام سونوگرافی تفصیلی در هفته‌های 20-18 توصیه می‌شود. همچنین، وجود سطح غیرطبیعی مارکرها مانند:

• (AFP (MoM ≥2.5
• (hCG (MoM ≥3.0
• (Inhibin A (MoM ≥3.0
• (uE3 (MoM ≤0.4

می‌تواند احتمال پیامدهای نامطلوب بارداری را افزایش دهد و نیاز به مراقبت‌های بیشتر را توجیه کند.

3- گروه اسکرین منفی (low risk)

ریسک به دست آمده کمتر از 1:800 است. در این صورت غربالگری سندرم داون پایان می‌یابد.

4- در صورتی که نتیجه غربالگری اختلالات طناب عصبی بیشتر از ریسک تفکیک کننده (1:100) باشد

بر اساس آخرین راهنمای BCPGSP، انجام سونوگرافی تفصیلی یا آنومالی سه ماهه دوم در هفته‌های 20-18 باید به تمام زنان باردار پیشنهاد شود.

اگر در این سونوگرافی هیچ گونه علامت مربوط به سندرم داون تحت عنوان مارکرهای خفیف وجود نداشته باشد، می‌توان ریسک تریزومی 21 را تا 50% کاهش‌یافته محسوب کرد.

به هر حال نیز، اگر ریسک بالا باشد باید تست آمنیوسنتز انجام شود و اگر ریسک پایین باشد باید در هفته‌های 18 تا 19 بارداری، سونوگرافی آنومالی انجام شود.

بیشتر بخوانید :