توکسوپلاسموز در سگ | تشخیص و دارو های درمان آن (2 نکته مهم)
توکسوپلاسموز در سگ
توکسوپلاسموز یکی از مهم‌ترین بیماری‌های انگلی است که بین انسان و حیوان مشترک می‌باشد و پزشکان دامپزشکی به طور زیادی با آن سر و کار دارند.
این بیماری توسط یک انگل بسیار کوچک و تک‌سلولی به نام توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود.
این انگل تنها در بدن گربه‌سانان، چه گربه‌های خانگی و چه گربه‌های وحشی، می‌تواند تولید مثل کند.
اما توکسوپلاسما می‌تواند هم در گربه و هم در بعضی از پستانداران (از جمله انسان) و پرندگان موجب بیماری شود.
طبق تحقیقات انجام شده در آمریکا، حدود 40 درصد از گربه‌ها به این انگل مبتلا هستند، اما تنها 6.6 درصد از آن‌ها قادر به دفع این انگل هستند.
توکسوپلاسموز در سگ (Toxoplasmosis) نوعی عفونت است که توسط ارگانیسم تک‌سلولی توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) ایجاد می‌شود.
این عفونت می‌تواند هم سگ و هم صاحبش را تحت تأثیر قرار دهد.
بیماری از طریق اسپوروزوئیت‌ها (sporozoites) موجود در مدفوع گربه بیمار یا کیست‌هایی که در گوشت نپخته وجود دارند، منتقل می‌شود.
زمانی که مواد آلوده به بدن وارد می‌شوند، این ارگانیسم‌ها به معده و روده حمله می‌کنند و به سرعت در بدن پخش می‌شوند.
اگر بیماری توکسوپلاسموز در حیوانات جوان یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند درمان نشود، ممکن است به مرگ آن‌ها منجر شود.
حیوانات بزرگ‌تر که سیستم ایمنی سالمی دارند، معمولاً به درمان نیاز ندارند.
چراکه آن‌ها عفونت را در بدنشان حفظ می‌کنند و معمولاً خودشان بر آن غلبه می‌کنند.
گاهی اوقات نیز ممکن است که عفونت به صورت کیست‌هایی حاوی ارگانیزم‌های تک‌سلولی در بدن حیوان باقی بماند که به آن برادی‌زوئیت (bradyzoites) می‌گویند.
توکسوپلاسموز یکی از عفونت‌های تهاجمی پروتوزوآیی (aggressive protozoal disease) محسوب می‌شود که بر انسان‌ها و حیوانات خون‌گرم تأثیر می‌گذارد.
این بیماری در سرتاسر دنیا وجود دارد و بسیار قابل انتقال است و می‌تواند برای سلامت هم حیوانات خانگی و هم صاحبان آن‌ها خطرناک باشد.
اگر رفتار عجیبی از سگتان مشاهده کردید یا متوجه شدید که تب یا لرز دارد، سریعاً او را به دامپزشک ببرید، به ویژه اگر شک دارید که سگتان به جعبه خاک گربه رفته یا به حیوانات مرده نزدیک شده و شاید از آن‌ها خورده باشد.
بیشتر بخوانید::
نشانه‌های توکسوپلاسموز در سگ
- استفراغ (Vomiting)
- اسهال (Diarrhea)
- لرز (Tremors)
- تنگی نفس (Shortness of breath)
- تب (Fever)
- کاهش وزن (Weight loss)
- نخوردن غذا (Refusal of food)
- التهاب چشم‌ها (Inflammation of the eyes)
- کسالت/ضعف عضلات (Lethargy/muscle weakness)
انواع و تشخیص توکسوپلاسموز در سگ
- حاد
- مزمن
- جنینی
1. توکسوپلاسموز حاد در سگ
اگر سگ شما گوشت خام یا گوشتی که به خوبی پخته نشده باشد یا از مدفوع گربه بخورد، یا به محیطی که آلوده به مدفوع گربه است نزدیک شود، ممکن است به توکسوپلاسموز حاد مبتلا شود.
در این شرایط حتماً باید نشانه‌های بیماری‌های دستگاه گوارش یا عصبی را به دامپزشک گزارش دهید.
تأخیر در درمان ممکن است جان حیوان‌های جوان یا آسیب‌پذیر را به خطر بیندازد.
دامپزشک با انجام چند آزمایش می‌تواند توکسوپلاسموز حاد را تشخیص دهد.
این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، مدفوع و مایع نخاعی می‌باشد.
توجه داشته باشید که: این بیماری را نمی‌توان فقط بر اساس نشانه‌های بالینی تشخیص داد و انجام این آزمایش‌ها ضروری است.
بیشتر بخوانید::
2. توکسوپلاسموز مزمن در سگ
سگ‌های بالغ ممکن است به توکسوپلاسموز دچار شوند، اما نشانه‌های زیادی از بیماری در آن‌ها دیده نمی‌شود.
فقط کیسه‌های عفونت در بدن سگ شکل می‌گیرد و او ممکن است برای چند ماه یا حتی چند سال از این بیماری حامل باشد.
در این شرایط، سگ هیچ علامتی ندارد و توکسوپلاسموز برای او خطرناک نیست،
اما اگر این سگ به حیواناتی که ممکن است به بیماری مبتلا شوند، نزدیک شود، ممکن است بیماری را به آن‌ها منتقل کند و جان آن‌ها را به خطر بیندازد.
3. توکسوپلاسموز جنینی در سگ
اگر یک سگ ماده به توکسوپلاسموز مبتلا باشد و حامله شود، ممکن است این بیماری را به جنین‌هایش منتقل کند.
این جنین‌ها ممکن است به دنیا نیایند یا خیلی زود بعد از تولد بمیرد. در انسان‌ها، ابتلا به توکسوپلاسموز در زنان باردار ممکن است باعث نقص‌های مادرزادی شدید یا سقط جنین شود.
داروی درمان توکسوپلاسموز در سگ
توکسوپلاسموز حاد در سگ می‌تواند با مصرف سولفادیازین (Sulfadiazine) و پیریمِتامین (Pyrimethamine)، که داروهای ضد انگل هستند و رشد انگل را متوقف می‌کنند، درمان شود.
کلیندامایسین (Clindamycin) نیز معمولاً برای درمان سگ‌ها تجویز می‌شود.
این داروها معمولاً تمام عفونت را از بین نمی‌برند، بنابراین باید به سیستم ایمنی سگ نیز توجه شود تا او بتواند بقیه عفونت را خودش از بین ببرد.
اگر درمان در سگ جوان بلافاصله بعد از خوردن گوشت آلوده شروع شود، می‌توان بیماری را کاملاً درمان کرد.
بنابراین زمان مراجعه به دامپزشک بسیار مهم است. متاسفانه، هنوز درمانی برای توکسوپلاسموز مزمن و توکسوپلاسموز جنینی وجود ندارد.
بیشتر بخوانید::
دوران نقاهت توکسوپلاسموز در سگ
در دوران نقاهت، ممکن است سگ شما نیاز به تزریق مایعات و درمان‌های دیگر داشته باشد تا در هنگام مبارزه با عفونت سالم و قوی بماند.
بهتر است در این دوران سگ استراحت کند و با سایر حیوانات تماس نداشته باشد.
بهترین راه برای جلوگیری از توکسوپلاسموز در سگ‌ها این است که از ابتلا به آن جلوگیری کنید.
سگ‌ها را از جعبه خاک گربه دور نگه دارید، زباله‌ها را روزانه از خانه خارج کنید و محصولات حیاط یا باغ را بشویید تا خطر ابتلا به توکسوپلاسموز کاهش یابد.
اگر قصد دارید به سگ خود گوشت شکار یا خام بدهید، حتماً آن را حداقل به مدت دو روز در فریزر نگه دارید.
زنان باردار باید بسیار مراقب باشند که با گوشت حیوانات شکار شده یا مدفوع گربه تماس نداشته باشند.
بیماری مشترک و انتقال توکسوپلاسموز از گربه به انسان و حیوانات دیگر
معمولاً انسان‌ها از طریق غذای آلوده به T. gondii مبتلا می‌شوند. اگر گاوها و گوسفندهایی که در علفزارها یا با غذاهای آلوده به مدفوع گربه تغذیه می‌کنند، به توکسوپلاسموز دچار شوند.
اگر گوشت آلوده (به ویژه گوشت گوسفند و گاو) به درستی پخته نشود یا در هنگام دست زدن به گوشت بهداشت رعایت نشود، انسان‌ها نیز ممکن است مبتلا شوند.
- نوشیدن شیر خام و غیر پاستوریزه (شامل شیر بز) نیز خطرناک است.
- دست زدن یا خوردن میوه و سبزی‌های شسته نشده که ممکن است با خاک آلوده به ائوسیست‌های عفونی در تماس باشند.
- انتقال مستقیم از زن حامله به نوزاد در دوران بارداری
زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، در معرض خطر بیشتری برای توکسوپلاسموز هستند. این بیماری در این افراد می‌تواند با علائم شدید عصبی، مانند تشنج، فلج، کما و حتی مرگ (با وجود درمان) همراه باشد.
زنان باردار باید مراقب باشند! اگر مادر در سه ماهه اول بارداری به T. gondii آلوده شود، این عفونت می‌تواند باعث مرگ جنین، بیماری چشم یا بیماری عصبی شود.
