جاذبه های گردشگری مشهد – قسمت اول (+ تصاویر)

حرم مطهر یا مشهد الرضا، قدیمی‌ترین بخش اماکن زیارتی آستان قدس رضوی است. قسمت‌های مختلف حرم و تزئینات آن در طول سال‌ها به دلیل نیاز به تعمیرات و بازسازی‌ها تغییر کرده‌اند، اما ساختار اصلی آن همانطور که بوده حفظ شده است.

ضریح مطهر اولین بار در زمان صفویه بر روی قبر قرار داده شد و قبل از آن تنها یک صندوق بر روی قبر وجود داشت. ضریح فعلی چهارمین ضریح از جنس طلا و نقره است که در سال 1338 شمسی نصب گردید.

گنبد طلایی در بالای حرم قرار دارد و مهم‌ترین بخش مجموعه مکان‌های مقدس است. این گنبد دارای دو پوشش است و طلاکاری آن برای اولین بار در زمان صفویه انجام شده است و به دلیل حوادث مختلف چندین بار مرمت و بازسازی شده است.

مناره ها

قدیم: قدیمی‌ترین مناره طلایی که در اماکن متبرکه وجود دارد، در بالای ایوان طلای صحن انقلاب (عتیق) قرار دارد و مربوط به دوران صفویه است. در کنار آن، مناره دیگری بر روی ایوان عباسی (ایوان شمالی) در دوران افشاریه ساخته شده است. این دو مناره بر اثر حوادث تاریخی آسیب دیده و چندین بار تعمیر شده‌اند.

جدید:

دو مناره طلایی جدید در صحن جمهوری بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ساخته شده است. علاوه بر این، دو گلدسته بزرگ کاشی‌کاری شده در دو طرف گنبد ایوان مقصوره در مسجد گوهرشاد و دو گلدسته کوچک کاشی‌کاری شده بر روی ساختمان‌های بخش جنوبی صحن جمهوری وجود دارد.

نقاره خانه، بنايی دو طبقه با نمای بیرونی کاشی‌کاری است که بر روی ایوان شرقی صحن انقلاب قرار دارد. بنای قبلی آن یک طبقه بوده و از حلب و چوب ساخته شده بود. طبق رسم از زمان صفویه، روزی دو بار، قبل از طلوع و غروب خورشید، نقاره‌خوانی انجام می‌شود و در همه ایام جز ایام سوگواری، این مراسم برگزار می‌شود. نقاره‌چیان در گروه‌هایی به کار خود ادامه می‌دهند و در حال حاضر یک گروه 7 نفره در این مراسم شرکت دارند.

سقاخانه

این مکان در وسط صحن انقلاب واقع شده و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی محسوب می‌شود. بنای اولیه آن توسط فردی به نام اسماعیل طلایی ساخته شده است. این سقاخانه در سال 1345 شمسی پس از چند بار ترمیم و بازسازی به شکل کنونی درآمده و طلاکاری شده است.

در حرم دو ساعت شماطه‌ای بالای دو شبه مناره در ایوان غربی صحن انقلاب و ایوان جنوبی صحن آزادی نصب شده‌اند و قدمت اولین ساعت به دوران صفویه یا زمان مظفرالدین شاه بر می‌گردد.

در مجموع 22 رواق قدیمی و جدید در اماکن متبرکه وجود دارد که شامل:

رواق شیخ بهایی – رواق گنبد حاتم‌خانی – رواق دارالسیادة – رواق دار الفیض – رواق دار السعادة – رواق دارالشکر

رواق توحید خانه – رواق دارالسلام – رواق دارالعزة – رواق دارالسرور – رواق دار الذکر – رواق دارالزهد – رواق دارالعبادة – رواق گنبد الله وردیخان – رواق دارالضیافة – رواق دارالشرف – رواق دارالولایة – رواق دارالاخلاص – رواق دارالهدایة – رواق دار الرحمة

موزه توس در شهر مشهد

موزه توس در مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی قرار دارد. ساختمان این موزه در سال ۱۳۴۷ برای چایخانه سنتی توسط مهندس سیحون طراحی و ساخته شده است. پس از افتتاح آرامگاه و بزرگداشت هزاره فردوسی، تحتاج به مکانی بود تا آثار و اشیا اهدایی به آرامگاه و دیگر آثار تاریخی کشف‌شده از شهر توس را نمایش دهد. به همین منظور، در سال ۱۳۶۱ این بنا به موزه توس تبدیل شد.

اشیای موزه به چهار قسمت تقسیم می‌شود:

قسمت اول: این قسمت شامل اشیایی است که از کاوش‌های باستان‌شناسی در دشت توس به دست آمده‌اند. این اشیا شامل قطعات مختلف سفال از دوره‌های اسلامی و پیش از اسلام، همچنین سکه‌های طلا و نقره از دوره اسلامی هستند.

قسمت دوم: آثار این بخش نشان‌دهنده شهامت و دلاوری هستند. در اینجا وسایل سوارکاری از جمله سپر، گرز، تیر و کمان، و ابزارهای موسیقی و رزمی که در شاهنامه به آنها اشاره شده، وجود دارد.

قسمت سوم: این اشیا در زمان فردوسی (قرن ۴ و ۵ هجری) ساخته شده‌اند و شامل ظروف سفالی با لعاب و بدون لعاب و ظروف مفرغی هستند.

قسمت چهارم: این بخش شامل اشیای اهدایی است، از جمله تابلوهای نقاشی از چهره فردوسی، آثار استاد علی رخساز درباره داستان‌های شاهنامه، فرش‌ها و قالیچه‌ها و دیگر هنرهای زیبا. در حال حاضر به دلیل تعمیراتی که باید انجام شود، موزه به صورت نمایشگاهی اداره می‌شود و اشیا قدری غنی‌تر شده‌اند.

آدرس: مشهد – شهر توس، آرامگاه فردوسی، موزه توس

کلات نادری

کلات نادری یک فلات وسیع است که در بخش خاوران کلات و در مرز شمال خراسان کنونی واقع شده است. این منطقه در شمال خود با ترکمنستان هم‌مرز است و شهر مشهد در ۱۴۵ کیلومتری جنوب غرب آن قرار دارد. دور تا دور این فلات را کوه‌ها و صخره‌های بلند احاطه کرده‌اند، بنابراین به سختی می‌توان به داخل آن نفوذ کرد و به همین دلیل به آن لقب دژ داده شده است. کلات به خاطر موقعیتش در نزدیکی جاده ابریشم بین شهرهای ماوراءالنهر و مناطق مرکزی ایران اهمیت زیادی داشته است. در قرن چهاردهم میلادی، گروهی از ارتش تیمور لنگ به این فلات حمله کردند و آن را تصرف کردند.

سلطان محمد خوارزم‌شاه هم قصد داشت در این فلات در برابر مغول‌ها مقاومت کند، اما ناچار به فرار به سمت غرب شد. نادر شاه در نزدیکی کلات به دنیا آمد و این منطقه را تحت کنترل خود درآورد. در سال‌های پرآشوب پایان حکومت صفویه، نادر به عنوان یک فرمانده نظامی در کلات مستقر شد و برای مقابله با مشکلات پس از سقوط حکومت صفوی، به سلطنت رسید.

در طول سال‌ها، خراسان و کلات به عنوان مرکز فرمانروایی او محسوب می‌شدند و نادر شاه معمولاً از این منطقه دیدن می‌کرد تا از پیشرفت ساخت و سازهایی که دستور داده بود باخبر شود. این پروژه‌ها شامل ساخت باغ‌ها، میدان‌ها، حمام‌ها، مسجدها، کاخ و گنجینه‌ای بود که در نظر داشت، همچنین آرامگاهی برای خود نیز طراحی کرده بود.

گنجینه‌ای که نادر شاه از هند آورده بود، در کلات همواره پر بود، اما در زمان بحران‌های آخر سلطنتش، این ثروت به کار او نیامد. او برای حفظ جان خانواده‌اش، آنها را به کلات فرستاد، اما بعد از این که او کشته شد، برادرزاده‌اش با گروهی از بختیاری‌ها به کلات حمله کرد. آنها با استفاده از نردبانی که به طور اتفاقی در کنار یک برج جا مانده بود، به داخل کلات نفوذ کردند.

در این حمله، تمامی مردان خانواده سلطنتی و حتی زنان حامله را کشتند و تنها یکی از نوه‌های نادر شاه به نام شاهرخ زنده ماند و مدتی کوتاه حکومت کرد.

“`html

پارک جنگلی وکیل آباد در شهر مشهد

یکی از مکان‌های تفریحی و خوش آب و هوا در اطراف مشهد، منطقه‌ای به نام وکیل‌آباد است. این منطقه که قبلاً به نام «میر طراز» شناخته می‌شد، در انتهای بلوار وکیل‌آباد و با مساحت بیش از 70 هکتار قرار دارد. در گذشته این زمین‌ها بخشی از املاک وکیل‌الرعایا حاج حسین ملک بودند و در سال 1348 به طور رسمی وقف شدند.

یکی از ویژگی‌های مهم این منطقه، وجود درختان بلند چنار و کاج و طبیعت زیبای آن است. آب مورد نیاز این پارک از قناتی که از بند گلستان سرچشمه می‌گیرد تأمین می‌شود و در این مکان یک رودخانه زیبا از میان آن عبور می‌کند. امروز با ساخت جاده‌ها و بهبود فضای داخل پارک، پیاده‌روی و لذت بردن از مناظر طبیعی آن بسیار آسان شده است. همچنین در نزدیکی این مکان، یک شهربازی بزرگ به نام «کوهستان پارک شادی» و یک باغ وحش نیز وجود دارد.

باغ وکیل‌آباد یادگاری طبیعی و گردشگری است که برای تمام ساکنان و زائرین مشهدالرضا(ع) ارزشمند است و به نوعی بخشی از هویت این شهر مذهبی به حساب می‌آید. توسعه شهر مشهد و فرهنگ استفاده از فضاهای تفریحی نشان می‌دهد که نیاز به بازسازی این پارک روز به روز بیشتر می‌شود. به همین دلیل، شهرداری در حال بهسازی و گسترش آن به یک پارک بزرگ و زیبا است.

این مکان در فصل‌های گرم سال و همچنین در زمستان زیبا، جاذبه‌ای برای زائرین و علاقه‌مندان است که برای بازی با برف به وکیل‌آباد می‌آیند و لحظات خوشی را در این پارک سپری می‌کنند.

ییلاق طرقبه در شهر مشهد

ییلاق طرقبه در یک منطقه کوهستانی و با وسعت 1600 کیلومترمربع در 15 کیلومتری غرب مشهد و در انتهای بلوار وکیل‌آباد قرار دارد. این منطقه تاریخی دارای قدمتی طولانی است و در گذشته به نام تروغبذ در دوره‌های اسلامی شناخته می‌شد و به عنوان مسیر و منطقه تفریحی محسوب می‌شد.

این مکان در یک دره زیبا واقع شده و به شدت از نظر زمین‌شناسی متنوع است و شامل دشت و کوهستان می‌باشد. طرقبه دارای آب و هوای سرد و خشک با تابستان‌های خنک و دلپذیر است و به دلیل ارتفاع بالاتر، بارندگی بیشتری نسبت به مشهد دارد. به همین خاطر، این منطقه ییلاقی روزانه میزبان زائرین و مسافران زیادی است.

پارک شهر طرقبه نیز یکی از جاهایی است که شهرداری برای رفاه خانواده‌ها در نظر گرفته و مکانی عالی برای استراحت در کنار طبیعت محسوب می‌شود. از صنایع دستی معروف این منطقه می‌توان به بافته‌ها و سبدبافی اشاره کرد که به دلیل جاذبه‌های توریستی طرقبه، بازار این صنایع رونق دارد.

“““html

تولیدات در این منطقه شرایط خوبی دارد. صنایع دستی مثل حصیر بافی در میان گردشگرانی که به مشهد سفر می‌کنند، بسیار محبوب است.

همچنین، پرورش گل و گیاه نیز از فعالیت‌های مهم در طرقبه به شمار می‌رود. در دامنه کوه‌های بینالود، دره‌های زیبا و سرسبزی قرار دارد. دره‌های زیبای مایان، دهبار و جاغرق در طرقبه، با باغ‌های میوه فراوان از جمله این دره‌های سرسبز هستند. -دره مایان شامل روستاهایی مثل ازغد، مایان علیا، مایان سفلی و حصار است که باغات آن با آب رودخانه مایان آبیاری می‌شود. -دره دهبار نیز شامل روستاهای دهبار و کلاته آهن است که زمین‌های آن از آب رودخانه دهبار سیراب می‌شوند.

دره جاغرق شامل روستاهای جاغرق، عنبران، طرقدر و شهر طرقبه است و همگی از آب رودخانه جاغرق بهره‌مند هستند. تمام این روستاها جزو مقاصد گردشگری مشهد هستند و در تمام طول سال، مخصوصا در بهار و تابستان، بازدیدکنندگان و دوست‌داران طبیعت را به سوی خود جذب می‌کنند.

مسجد گوهرشاد مشهد

مسجد گوهرشاد یکی از بناهای تاریخی و زیبا از دوران تیموری است که در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده است.

این مسجد در جنوب حرم مطهر رضوی واقع شده و به دیگر رواق‌ها متصل است.

مسجد به دستور بانو گوهرشاد، دختر یکی از امیران آن زمان، در سال 821 هجری توسط معمار معروف ایرانی، قوام‌الدین شیرازی ساخته شده است و سبک معماری آن به دوران تیموری برمی‌گردد.

کاشی‌کاری این مسجد یک نمونه از آثار ارزشمند آن زمان است. طاق‌های گنبدی و مناره‌های آن با تزیینات خاص و هنری بر روی گچ، جلوه‌ای زیبا دارند.

این بنای تاریخی، نمایان‌گر هنر ایرانی است و به خوبی خصوصیات معماری سنتی را در خود دارد.

به ویژه ایوان جنوبی مسجد که به نام ایوان مقصوره شناخته می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین ایوان‌های آن با اندازه‌های قابل توجه است.

تمام دیوارها و غرفه‌های مسجد با کاشی‌های زیبا تزئین شده و در آن‌ها آیات قرآن و نام‌های خدا وجود دارد.

کتیبه‌ای تاریخی که نام بایسنقر (فرزند گوهرشاد) را روی خود دارد نیز در این ایوان مشهود است و تاریخ ساخت مسجد در آن دیده می‌شود.

محراب مسجد از سنگ مرمر ساخته شده و با تزیینات خاصی جلوه‌گری می‌کند.

منبر صاحب الزمان (عج) که در کنار محراب قرار دارد از چوب گردو و گلابی ساخته شده و بدست هنرمن داد معروفی در زمان قاجار ساخته شده است. این منبر در سال 1325 شمسی مرمت شده است.

گنبد بلند مسجد که بر بالای ایوان مقصوره قرار دارد، ارتفاع زیادی دارد و با کاشی‌های زیبا تزیین شده است.

در دو طرف این ایوان دو مناره با ارتفاع زیاد وجود دارد و مسجد دارای یک صحن و فضاهای بزرگ است.

این بنا شامل 8 ایوان بزرگ و 7 شبستان است و نمایان‌گر شکوه و زیبایی معماری اسلامی است.

“`

سایت رضیم