حساسیت خارش گلو و راههای درمان آن (2 نکته مهم)

علت خارش گلو چیست ؟

خارش گلو معمولاً به خاطر عفونت‌های قسمت بالایی تنفس یا گلودرد چرکی ایجاد می‌شود. این خارش معمولاً در عرض چند روز با مراقبت‌های ساده برطرف می‌شود.

خارش گلو یک بیماری نیست، بلکه یک علامت از یک مشکل یا بیماری دیگر است و معمولاً با علائم دیگری مثل تب، درد گلو، مشکل در بلع غذا، احساس درد در هنگام بلع، سرفه و غیره همراه است. در بیشتر موارد، خارش گلو ممکن است به دلیل حساسیت‌های فصلی یا دیگر عوامل آلرژیک به وجود بیاید.

عموماً به وجود آمدن گلودرد چرکی، عفونت‌های قسمت بالایی تنفس و آلرژی‌ها می‌توانند باعث خارش گلو شوند. برخی علل دیگر به ندرت باعث این مشکل می‌شوند.

خارش گلو یک حس تحریک کننده در گلو است که باعث می‌شود فرد بخواهد سرفه کند. گاهی با چند سرفه و نوشیدن آب، این خارش برطرف می‌شود، اما گاهی این خارش ادامه پیدا می‌کند و آزاردهنده می‌شود.

علت خارش گلو

درون گلو با یک غشای مخاطی پوشیده شده که شامل اعصاب است. این غشا ممکن است به خاطر هوای آلوده، مواد غذایی، التهاب یا واکنش‌های آلرژیک تحریک شود. غدد مخاطی مایعی به نام موکوس ترشح می‌کنند که از دیواره گلو محافظت کرده و بلع غذا را آسان می‌کند.

وقتی غدد موکوسی به اندازه کافی موکوس تولید نکنند، اعصاب گلو تحریک می‌شوند. کاهش موکوس معمولاً ناشی از کم آبی، مصرف بعضی داروها یا هوای خشک است.

داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد بی‌اختیاری ادرار، بلادونا (آتروپین)، باربیتورات‌ها، ارگوتامین، تریاک، دیورتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها یا اسپری‌های درمان آسم ممکن است خارش گلو را تشدید کنند.

بسته به علت، سایر علائم مانند درد، ترشحات، مشکل در غذا خوردن یا صحبت کردن، آبریزش بینی و یا خارش چشم نیز ممکن است وجود داشته باشد.

شرایطی که ممکن است خارش گلو ایجاد کنند عبارتند از:

• هوای سرد و بادخیز
• بیماری‌هایی که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند.
• بسته شدن بینی و تنفس از طریق دهان
• التهاب حاد یا مزمن گلو
• کمبود آب در بدن
• فعالیت کم غدد بزاقی در سالمندان
• استعمال ماری‌جوانا و سیگار
• کافئین موجود در قهوه، نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا
• الکل
• سندرم شوگرن

درمان خشکی گلو

برای درمان خشکی گلو باید علت آن را پیدا و از بین برد. نوشیدن زیاد آب و خوردن شربت عسل می‌تواند به تسکین گلو کمک کند. آب‌نبات‌های گیاهی بدون قند هم ممکن است با ایجاد یک پوشش نازک روی غشا، موقتی خارش را کاهش دهند. تنفس از بینی و خودداری از صحبت کردن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

در سندرم شوگرن، استفاده از بزاق مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن گلو مفید است. افزایش رطوبت در منزل با استفاده از دستگاه‌های بخور نیز به بدن کمک می‌کند.

نوشیدن چای‌هایی حاوی ریشه شیرین‌بیان، گل ختمی، گل پیچ امین‌الدوله، زرشک، اکالیپتوس، بابونه یا نارون نیز ممکن است در درمان گلودرد و خارش آن مؤثر باشد.

صحبت با صدای بلند و یا آواز خواندن

صحبت طولانی‌مدت، آواز خواندن یا فریاد زدن ممکن است باعث ایجاد خارش و درد در گلو شود. این درد معمولاً پس از چند روز از بین می‌رود.

وجود جسم خارجی در گلو

گاهی یک تکه استخوان ماهی یا یک دانه کوچک ممکن است در گلو گیر کند و باعث خارش شود. برای خارج کردن این جسم، فرد می‌تواند سرفه کند، نان بخورد یا آب نمک غرغره کند. بعد از این اتفاق، ممکن است تا چند روز احساس درد در ناحیه آسیب‌دیده وجود داشته باشد.

مواد محرک

گازهای ناشی از آلودگی‌های صنعتی، شامل دی‌اکسید گوگرد هستند. همچنین گرد و غبار، حلال‌ها، مواد شیمیایی آزمایشگاهی و حتی پاک‌کننده‌های خانگی نیز ممکن است گلو را تحریک کنند.

دود ماری‌جوانا، سیگار و کوکائین هم برای گلو تحریک‌کننده هستند. علاوه بر این، گاهی اوقات مصرف ادویه‌جات و ترشی‌جات تند می‌تواند باعث سوزش و خارش شود که معمولاً پس از یک ساعت خود به خود از بین می‌رود. نوشیدن مایعات داغ یا مواد خورنده ممکن است برای مدت طولانی باعث خارش گلو شود.

علل روانی

سرفه مکرر و خشک بدون دلیل خاص، ممکن است علامتی از مشکلات روانی باشد. در این شرایط، فرد ممکن است سعی کند با سرفه کردن دیگران را جلب توجه کند.

عفونت‌های ویروسی

عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و بعضی از بیماری‌های دیگر معمولاً باعث عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی و گلو درد می‌شوند. برای درمان این عارضه، می‌توان از راهکارهای مشابه گلو درد استفاده کرد. توجه داشته باشید که کودکان باید از مصرف آسپرین پرهیز کنند زیرا می‌تواند خطرناک باشد.

آنفولانزای پرندگان که از پرندگان به انسان منتقل می‌شود، نیز می‌تواند باعث سرفه و گلو درد شود، و در صورتی که بر ریه‌ها تأثیر بگذارد، خطرناک می‌شود.

• تبخال و هرپس زوستر به ندرت بر گلو تأثیر می‌گذارند.
• برخی بیماری‌های ویروسی مناطق گرمسیری مانند تب دانگ یا تب Q نیز می‌توانند باعث خارش گلو شوند.

عفونت‌های باکتریایی

باکتری‌ها مانند هموفیلوس آنفولانزا و استرپتوکوک پنومونیه می‌توانند باعث عفونت در لوزه‌ها (گلو درد) و اپی گلوت، به‌ویژه در کودکان، شوند. همچنین بیماری‌هایی مانند دیفتری هنوز در بعضی از نقاط دنیا وجود دارند و خارش گلو یکی از علائم آنهاست. برخی از عفونت‌های باکتریایی ممکن است به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ ندهند و گلو درد مزمن ایجاد کنند.

عفونت باکتریایی ممکن است مدت طولانی‌تری باقی بماند و باعث گلو درد دائمی شود. وجود چرک سفید در لوزه‌ها و بوی بد دهان می‌تواند نشانه‌ای از این عفونت‌ها باشد. در این حالت، ممکن است لازم باشد درمان‌های آنتی‌بیوتیکی یا حتی جراحی انجام شود.

قارچ

قارچ‌ها مانند کاندیدا می‌توانند در دهان و گلو افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، رشد کرده و عفونت ایجاد کنند. شستشوی دهان با محلول‌های ضد قارچی یا استفاده از قرص‌های مخصوص می‌تواند در این موضوع کمک‌کننده باشد.

خروسک

التهاب گلو در کودکان که دچار سرفه‌های شدید هستند، می‌تواند به علت یک عفونت ویروسی یا باکتریایی یا حتی حساسیت ایجاد شود. درمان‌هایی مثل هوای مرطوب، استفاده از کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و مصرف آنتی‌بیوتیک در صورت عفونت باکتریایی می‌توانند به بهبود این وضعیت کمک کنند.

خارش گلو به دلیل مشکل در اندام‌های نزدیک گلو

• علائم سینوزیت و درد در سینوس‌ها می‌تواند خارش گلو را به دنبال داشته باشد.
• اوزنیا، التهاب مزمن موکوس در بینی یا گلو است که باعث خشکی و بوی بد در این نواحی می‌شود.
• برونشیت حاد عارضه‌ای است که معمولاً به خاطر سرماخوردگی یا آنفولانزا به وجود می‌آید. برونشیت مزمن بیشتر در افراد سیگاری دیده می‌شود. در هر دو حالت، سرفه می‌تواند باعث خشکی و خارش گلو شود.
• پنومونی باکتریایی، یک عفونت شدید در ریه‌ها است که با علائمی مانند تنفس سریع، ضربان قلب بالا، ضعف و سرفه همراه است. درمان شامل استراحت، مصرف آنتی‌بیوتیک و مایعات است. معمولاً این عارضه باید در عرض یک هفته برطرف شود.
• پنومونی آتیپیک، ناشی از میکروب‌های خاصی است که تب، سرفه خشک و درد قفسه سینه طولانی‌مدت به وجود می‌آورند.
• بیماری‌هایی مانند سل و عفونت‌های ریه که منجر به سرفه می‌شوند، می‌توانند موجب خارش گلو نیز شوند.
• فیبروز کیستیک، یک بیماری ژنتیکی است که باعث انباشت بزاق، عرق و ترشحات دیگر می‌شود. این بیماری معمولاً با عفونت‌های مکرر ریوی و سرفه‌های مداوم مشخص می‌شود. درمان شامل پاک‌سازی مجاری هوایی و مبارزه با عفونت است.
• در التهاب کیسه قلب (پریکاردیت)، عصب‌هایی که به گلو متصل هستند ممکن است تحریک شوند و این می‌تواند خارش گلو را به همراه داشته باشد. این مشکل می‌تواند در مواردی مانند آنوریسم یا دیسکسیون آئورت نیز اتفاق بیفتد.

خارش گلو در بیماری‌های سیستمیک

بیماری‌های بافت همبند مانند سندرم شوگرن، اسکلروز سیستمیک، آرتریت روماتوئید، لوپوس و واسکولیت ممکن است بر روی گلو تأثیر بگذارند و باعث خارش آن شوند.

آلرژی به غذا و آلرژن‌های محیطی

آلرژی غذایی معمولاً موجب خارش گلو، احساس سوزش در لب‌ها، ورم صورت و کهیر در قسمت بالایی بدن می‌شود.

آلرژی به گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی، کپک و گرد و غبار نیز می‌تواند خارش پوست، آبریزش بینی، آبریزش چشم و خارش گلو را به همراه داشته باشد. بیماران آسمی ممکن است به دلیل تنفس از طریق دهان با استفاده از اسپری‌های استنشاقی نیز دچار خارش گلو شوند.

درمان این نوع خارش گلو شامل پرهیز از مصرف غذاهایی است که ممکن است تحریک‌کننده باشند و همچنین استفاده از آنتی‌هیستامین بعد از یک حمله آلرژیک است.

تومور

تومورهایی که در حلق و حنجره به وجود می‌آیند می‌توانند باعث خارش گلو شوند. تومورهای خوش‌خیم معمولاً در افرادی که زیاد صحبت می‌کنند یا آواز می‌خوانند، شایع‌تر هستند.

تومورهای بدخیم در بزرگسالان سیگاری بعد از ۵۰ سالگی بیشتر دیده می‌شوند. درمان شامل جراحی برای برداشتن تومور است. لنفوما، متاستاز در گره‌های لنفاوی گردن یا سرطان در گردن و قفسه سینه نیز ممکن است سرفه را شروع کنند.

اختلال در گردن

تیروئید بزرگ…

گاهی اوقات، ممکن است مشکلاتی مانند بزرگ شدن غدد لنفاوی، آبسه، تومور یا بافت‌هایی که بعد از آسیب یا جراحی به وجود می‌آید، بر روی گلو فشار بیاورد و باعث تحریک آن شود.

ریفلاکس معده

در بیماری ریفلاکس معده و مری (GERD)، اسید معده به مری عقب‌گرد کرده و به گلو می‌رسد که ممکن است باعث سوزش و خارش گلو شود. درمان این مسئله شامل کاهش میزان اسید معده با داروهای ضد اسید است که از جمله آن‌ها می‌توان به آنتاگونیست‌های H2 (مانند سایمتیدین و رانیتیدین) و مهارکننده‌های پمپ پروتون (مثل امپرازول) اشاره کرد.

استفراغ

پس از استفراغ، گلو ممکن است به دلیل التهاب ناشی از اسید معده، دچار خارش شود. اگر محتوای استفراغ به ریه‌ها برود، ممکن است موجب التهاب حنجره و ریه‌ها (پنومونی آسپیراسیون) گردد.

عوارض جانبی دارو

• برخی داروها ممکن است باعث سرفه‌ و خارش گلو از طریق واکنش‌های آلرژیک شوند.
• افرادی که برای فشار خون از مهارکننده‌های ACE استفاده می‌کنند، باید بدانند که این داروها ممکن است باعث خارش گلو و سرفه‌های خشک شوند.
• این علائم معمولاً به‌ سرعت پس از شروع دارو ایجاد می‌شوند و معمولاً با علائم دیگری که با خارش گلو مرتبط است، همراه نیستند.

درمان‌های خانگی خارش گلو

• خارش گلو معمولاً ناشی از حساسیت‌های فصلی یا دیگر عوامل آلرژی‌زا است.
• تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که عسل یک درمان طبیعی و مؤثر برای تسکین درد و خارش گلو است. می‌توانید چای عسل و زنجبیل درست کنید و بنوشید تا سریع‌تر بهبود یابید.
• استفاده از قرص‌های مکیدنی مخصوص گلو درد نیز می‌تواند به تسکین خارش کمک کند.
• آب‌نبات‌ها که باعث ترشح بزاق می‌شوند نیز در کاهش خشکی گلو و زبان مؤثرند، به‌ویژه برای افرادی که بیشتر از راه دهان نفس می‌کشند.
• اگر دچار خارش گلو می‌شوید، فراموش نکنید شب‌ها با محلول آب نمک ولرم قرقره کنید.

درمان‌های دارویی خارش گلو

• داروهای آنتی‌هیستامین مانند ستیریزین به بهبود خارش گلو از جمله در اثر آلرژی کمک می‌کنند.
• بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا معمولاً نیازی به داروی خاصی برای خارش گلو ندارند و داروهای آنتی‌بیوتیک فقط در صورت بروز عفونت‌های باکتریایی مورد نیاز هستند.
• اگر خارش گلو با تب و درد همراه باشد، می‌توان از داروهای مسکن مانند بروفن یا استامینوفن استفاده کرد.
• اگر خارش گلو با سرفه نیز مشاهده شود، داروهای ضد سرفه لازم است.
• توصیه می‌شود داروها را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید.
• در فصل زمستان، استفاده از دستگاه رطوبت ساز در منزل یا محل کار ضروری است، زیرا کمبود رطوبت هوا می‌تواند یکی از عوامل حساسیت‌زا و ایجاد خارش گلو باشد.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم