خارش بدن و ۱۰ راه ساده برای درمان آن (2 نکته مهم)
خارش بدن و مشکلات ناشی از آن
خارش بدن می‌تواند به خاطر مشکلات جدی مانند نارسایی کلیه یا دیابت باشد، یا ممکن است به‌سادگی به خاطر چیزهایی مانند پوست خشک یا نیش حشرات اتفاق بیفتد. خارش یک احساس ناخوشایند است که فرد را به خاراندن بدنش وادار می‌کند. این احساس یکی از رایج‌ترین مشکلات پوستی است و گاهی به حدی شدید میشود که فرد را از خواب و آرامش باز می‌دارد و در نتیجه به‌خاطر خاراندن مکرر، ممکن است پوستش زخمی شود.
همه ما در طول زندگی‌امان خارش بدن را تجربه می‌کنیم، و در بیشتر مواقع این وضعیت طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد. اما اگر خارش طولانی‌مدت شود یا فقط در نقطه‌ای خاص از بدن اتفاق بیفتد، نباید بی‌توجه باشیم زیرا ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد.
خارش بدن علل متعددی دارد، از جمله واکنش‌های آلرژیک، نیش حشرات، عفونت‌های پوستی، آب‌وهوای خشک، صابون‌ها، مواد شوینده و حتی برخی داروها.
اگر علت خارش مشخص نیست، مراجعه به پزشک بسیار مهم است. پزشک می‌تواند علت اصلی را شناسایی کرده و در جهت درمان و تسکین خارش اقدام کند. استفاده از داروهای خانگی مانند کرم‌های مرطوب‌کننده نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
علت خارش بدن چیست؟
علت واقعی خارش بدن معمولاً ناشناخته است؛ اما به‌طور کلی، خارش ناشی از تحریک اعصاب پوستی است. خارش می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری پوستی، بیماری داخلی، مشکلات عصبی یا ترکیبی از این موارد باشد. بیماری‌ها و مشکلاتی مانند بیماری‌های کبدی، یرقان، دیابت، اختلالات تیروئید، کم‌خونی، فقر آهن، برخی عفونت‌های انگلی و برخی سرطان‌ها می‌توانند باعث خارش شوند. یکی از شایع‌ترین دلایل خارش، نارسایی کلیه است که می‌تواند خارش‌های شدید و غیرقابل‌کنترل ایجاد کند. واکنش‌های حساسیتی به فلزات خاص، عطرها و اسانس‌ها و التهاب مزمن پوست نیز می‌توانند منجر به خارش شوند.
بیماری‌های کبدی مختلف می‌توانند با خارش همراه باشند و به‌طورکلی، ۲۰ تا ۵۰ درصد افرادی که مبتلا به یرقان هستند خارش دارند. خارش در این افراد از منشاء مغزی ناشی میشود، زیرا در مغز میزان پپتیدهای اوپیوئیدی (مواد مشابه مواد مخدر) افزایش یافته و گیرنده‌های آنها کاهش یافته است.
در این‌گونه افراد، سطح اسیدهای صفراوی خون با شدت خارش همخوانی ندارد. سیروز صفراوی اولیه یکی دیگر از بیماری‌های کبدی است که بیشتر در زنان بالای ۳۰ سال به وجود می‌آید و می‌تواند سبب خارش شدید شود.
به‌جز بیماری‌های داخلی، بیماری‌های پوستی متعددی نیز وجود دارند که خارش یکی از علائم اصلی آنها است. به عنوان مثال، اگزما، گال، و درماتیت هرپتی فرم همگی خارش زیادی دارند و معمولاً با گرما تشدید می‌شوند.
همچنین استرس، اضطراب و ترس می‌توانند خارش را تشدید کنند. معمولاً خارش‌ها در شب، زمانی که فرد از فعالیت‌های روزانه‌اش فارغ میشود، بدتر می‌شوند.
نواحی مانند گوش خارجی، پل بینی، سوراخ بینی، نواحی اطراف مقعد و ناحیه تناسلی از نواحی حساس به خارش هستند. برخی از این خارش‌ها در ارتباط با مشکلات روحی و روانی بوده و به همین علت به آنها درماتیت‌های عصبی (نورودرماتیت) می‌گویند.
در این بیماری‌ها، فرد تمایل زیادی به خاراندن نواحی خاصی از پوست دارد، مانند پشت گردن، پلک بالا، ناحیه تناسلی و پشت پا یا جلوی ساق پا.
عواملی که باعث خارش بدن می‌شوند
“`html
پوست خشک
یکی از دلایل اصلی خارش پوست، خشک بودن آن است که ممکن است هیچ علامت ظاهری نداشته باشد. این مشکل بیشتر در افراد مسن، کسانی که سیگار می‌کشند یا زمان زیادی را زیر آفتاب می‌گذرانند و همچنین کسانی که از لوازم آرایشی زیاد استفاده می‌کنند، مشاهده میشود. همچنین فصل‌های خشک مثل پاییز و زمستان و آب و هوای خشک نیز می‌تواند منجر به خارش پوست شود.
وقتی پوست خشک است، ممکن است زبر و پوسته‌پوسته شود، اما نباید برآمدگی یا ورم روی سطح پوست دیده شود. بنابراین، اگر برجستگی روی پوست شما ظاهر شد، باید به دنبال دلیل دیگری برای خارش باشید. پوست خشک ممکن است خارش ایجاد کند، اما معمولاً این خارش به طور مکرر اتفاق نمی‌افتد.
اولین راه حلی که برای درمان خارش ناشی از پوست خشک باید به کار ببرید، این است که روزی سه تا چهار بار پوست خود را با کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده با کیفیت بپوشانید. همچنین، سعی کنید زمان حمام کردن را کاهش دهید. استفاده از کرم‌های حاوی ۱% هیدروکورتیزون نیز یکی دیگر از روش‌های معمول برای درمان خشکی پوست است. اگر بعد از یک هفته استفاده هیچ تغییری مشاهده نکردید، به پزشک مراجعه کنید.
بیماری درماتیت آتوپیک
این بیماری یک نوع بیماری پوستی است که باعث خارش میشود و معمول‌ترین نوع اگزما تلقی میشود. اگزما چیست؟ این بیماری با خشکی، قرمزی و التهاب پوست خود را نشان می‌دهد. اگر این بیماری عفونی شود، ممکن است برآمدگی‌ها و جوش‌های آبداری روی پوست ایجاد شود که احتمال دارد بترکد یا پوسته‌پوسته شود.
یکی از نکات اصلی درمان اگزما، مرطوب نگه‌داشتن پوست است. این روش معمولاً برای افرادی که دچار اگزمای متوسط هستند، مؤثر است. محصولات مراقبت از پوست مثل صابون و شوینده‌ها را با دقت انتخاب کنید و از محصولات معطر پرهیز کنید. لباس‌ها و ژاکت‌هایی که ممکن است خارش ایجاد کنند و همچنین دوش آب داغ می‌توانند شرایط را بدتر کنند. پمادهای استروئیدی که به پماد درمان اگزما معروفند، می‌توانند علائم این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهند. با مراجعه به پزشک متخصص، می‌توانید درمان‌های مؤثرتر و جدیدتری پیدا کنید.
حساسیت پوستی
این نوع خارش پوست معمولاً زمانی بروز می‌کند که فرد با چیزی که به آن حساسیت دارد، تماس پیدا کند. این ماده حساسیت‌زا می‌تواند شامل مواد شیمیایی، رنگ، پشم، عطر و گاهی مواد غذایی باشد. در این حالت ممکن است تاول‌ها و ورم‌هایی ایجاد شوند که حاوی مایعی هستند. علائم خارش پوستی گاهی شبیه به اگزما است.
تشخیص حساسیت پوستی همیشه آسان نیست، زیرا ممکن است چند روز بعد از تماس با ماده حساسیت‌زا ظاهر شود. همچنین، مشاهده شده است که حساسیت‌های پوستی ممکن است به ناگهان به ماده‌ای ایجاد شود که ممکن است برای سال‌ها علائمی نداشته باشد و در این لحظه سیستم ایمنی بدن واکنشی نشان می‌دهد.
برای درمان خانگی حساسیت پوستی، می‌توانید از مرطوب‌کننده‌های درمانی و پمادهای حاوی کورتیکو استروئید برای ناحیه مورد نظر استفاده کنید. اگر شرایط بدتر شد و علائم نگران‌کننده‌ای مشاهده کردید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
گیاهان سمی
تماس با گیاهان سمی که در طبیعت رشد می‌کنند، یکی دیگر از دلایل خارش پوست است. گاهی اوقات این گیاهان به قدری حساسیت‌زا هستند که حتی برخورد کوچک با آنها هم می‌تواند باعث خارش شود. بهتر است این گیاهان را بشناسید و هرگز به آنها دست نزنید. اگر به گیاهان سمی نزدیک شدید، می‌توانید از پمادهای موضعی استفاده کنید یا دوش آب سرد بگیرید و خمیری از جوش شیرین و آب را روی محل تماس بزنید.
“`
بیماری پسوریازیس
پسوریازیس یک نوع بیماری پوستی است که به دلیل عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن ایجاد میشود. در این بیماری، سلول‌های پوست سریع‌تر از معمول رشد می‌کنند و به این ترتیب روی سطح پوست پوسته‌های قرمز و خارش‌دار تشکیل میشود. این علائم ممکن است در بعضی مواقع خیلی ناراحت‌کننده و دردناک باشد.
گاهی اوقات درمان‌های موضعی می‌تواند به بهبود پوست کمک کند، اما در صورت شدید بودن بیماری، پزشک ممکن است از درمان‌های دیگری استفاده کند، از جمله داروهای خوراکی. داروهای بیولوژیک می‌توانند به کنترل فعالیت سلول‌های ایمنی در پوست کمک کنند.
عوارض دارو
بعد از مصرف دارو، خارش پوست ممکن است یکی از عوارض جانبی باشد. این مشکلات ممکن است همراه با ظهور جوش‌های پوستی نیز باشند. اگر متوجه شدید که علائم پوستی شما غیرعادی شده‌اند، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید تا دارو یا دوز مصرفی را تغییر دهد.
گزیدگی حشرات
زمانی که یک حشره شما را می‌گزد، ممکن است به دلیل نیش آن و ورود مواد آلوده به پوست، قرمزی، التهاب و خارش ایجاد شود. برای کاهش این التهاب، می‌توانید از کرم‌های ضدحساسیت استفاده کنید. اگر در جایی هستید که احتمال گزش وجود دارد، سعی کنید پنجره‌ها را ببندید و لباس‌های بلند بپوشید.
بیماری کلیوی
مشکلات کلیوی نیز می‌توانند به خارش پوست منجر شوند. کلیه‌ها مسئول تصفیه خون و حذف مواد سمی هستند. اگر این فرآیند به درستی انجام نشود، مواد مضر در بدن جمع می‌شوند و ممکن است روی پوست خود را نشان دهند. حدود ۴۰% از افرادی که بیماری کلیه شدید دارند، از خارش بدن رنج می‌برند که معمولاً در شب بدتر میشود.
بیماری کبد
کبد نیز مانند کلیه‌ها در تصفیه سموم بدن نقش دارد. بنابراین مشکلاتی که در کبد به وجود می‌آید، ممکن است باعث خارش شود. این خارش می‌تواند خفیف یا شدید بوده و ممکن است در یک ناحیه خاص یا در سطح وسیع‌تری از بدن احساس شود. خارش مربوط به کبد معمولاً در مواقع استرس و در شب بدتر میشود. برای تسکین این نوع خارش، می‌توانید از مرطوب‌کننده‌ها و دوش آب ولرم استفاده کنید.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت ممکن است احساس بی‌حسی، مورمور و خارش در پوست کنند. این افراد معمولاً پوست خشک‌تری دارند، که این نیز می‌تواند باعث خارش شود. استفاده از صابون‌های ملایم و کاهش زمان دوش گرفتن به بهبود وضعیت آنها کمک می‌کند. همچنین مرطوب نگه‌داشتن پوست را فراموش نکنید.
بیماری ام اس و سرطان
در بیماری ام اس، خارش ممکن است به علت مشکلات عصبی ایجاد شود و معمولاً هیچ علامت دیگری مانند قرمزی یا تورم وجود ندارد. در موارد نادر، خارش بدن ممکن است نشانه‌ای از سرطان، به ویژه سرطان خون باشد. افرادی که بعد از دوش آب گرم دچار خارش، سردرد و گیجی می‌شوند، ممکن است به چنین مشکلاتی دچار شده باشند.
عفونت‌های قارچی
عفونت‌های قارچی مانند قارچ پای ورزشکاران یا عفونت پوست سر می‌توانند باعث خارش شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً با استفاده از کرم‌ها و شامپوهای ضدقارچ درمان می‌شوند. در حال حاضر،
بارداری
در دوران بارداری، برخی خانم‌ها ممکن است دچار خارش در بدن شوند، به ویژه در ناحیه شکم و ران‌ها. برای برخی دیگر، مشکلات پوستی مثل درماتیت می‌تواند بدتر شود.
10 روش آسان برای درمان خارش بدن
برای درمان خارش بدن در خانه، می‌توان از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده، کمپرس آب سرد با دستمال یا پارچه مرطوب، دوش آب ولرم، صابون‌های ملایم و بدون عطر و رنگ، و لباس‌های نخی نرم و گشاد استفاده کرد. همچنین، مهم است که استرس خود را کاهش دهید و از تغییرات دمای شدید پرهیز کنید. بهتر است از چیزهایی که ممکن است باعث خارش شوند، مانند بدلیجات و لباس‌های پشمی دوری کنید.
1- اولین کار برای کاهش خارش، استفاده از پمادها و کرم‌هایی است که برای رفع خارش طراحی شده‌اند. بسیاری از این پمادها را می‌توانید بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید. کمپرس آب یخ یا مخلوط آب و سرکه نیز می‌تواند کمک کند.
2- اگر خارش شما بعد از ۲ روز همچنان ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است به یک بیماری پوستی دچار شده باشید.
3- پوست خود را همیشه مرطوب نگه دارید؛ پوست خشک بیشتر دچار خارش میشود.
4- برای شستن بدن، از مواد شوینده بدون عطر یا از لوسیون‌های ملایم استفاده کنید. همچنین زمان شستشو را کوتاه و آب را خنک نگه دارید و بعد از شستشو از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
5- افزایش دمای هوا می‌تواند باعث خارش شود. با نوشیدن مایعات زیاد و خنک کردن پوست می‌توانید به کاهش آن کمک کنید.
6- هرگز بدون مشورت پزشک دارو مصرف نکنید؛ برخی داروها ممکن است خودشان عامل خارش باشند. به عنوان مثال، استامینوفن کدئین که بسیاری به تنهایی مصرف می‌کنند، می‌تواند باعث خارش شود.
7- پوشیدن لباس‌های نخی و سبک و قرار گرفتن در محیط خنک به کاهش خارش کمک می‌کند.
8- در بعضی موارد، پزشک ممکن است پمادهای موضعی مانند ترکیبات کالامین یا کورتون‌ها را تجویز کند. توجه داشته باشید که استفاده از داروهای خوراکی ضد خارش حتما باید تحت نظر پزشک باشد.
9- در برخی افراد، خارش ناشی از عوامل عصبی است و نیاز به درمان‌های خاصی دارد. در این موارد مصرف داروهای آرامبخش با تجویز پزشک مؤثر است.
10- همیشه از ضدآفتاب استفاده کنید، چون آفتاب می‌تواند عاملی برای خارش باشد. آفتاب سوختگی می‌تواند باعث خارش شود و با خشک کردن پوست، مشکل را بدتر کند؛ حتی در تابستان یا زمستان و به خصوص در روزهای برفی باید از ضدآفتاب استفاده کرد، زیرا می‌تواند خشکی پوست را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
