خار پاشنه چیست و علت درد پاشنه پا کجاست (2 نکته مهم)

درد پاشنه به دلایل مختلفی ممکن است به وجود بیاید، ولی شایع‌ترین دلیل آن، فاسئیت پلانتار است. فاسئیت پلانتار یک بیماری خیلی شایع است و تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰ درصد از مردم در طول زندگی خود به نوعی با آن روبرو می‌شوند. این بیماری از التهاب فاسیای پلانتار ناشی می‌شود، اما فاشیای پلانتار چیست و کجاست.

آناتومی

فاشیای پلانتار یک رباط بلند و نازک است که درست زیر پوست کف پای شما قرار دارد. این رباط از پاشنه پا تا زیر انگشتان شما کشیده شده و باعث قوس کف پا می‌شود.

خار پاشنه چیست و علت درد پاشنه پا کجاست

یک سر این رباط به زیر استخوان پاشنه یا کالکانه متصل است و نام قسمتی که این اتصال انجام می‌شود، توبرکل پاشنه است. سر دیگر آن گسترده شده و به بند پرگزیمال که اولین بند انگشت است، متصل می‌شود.

علت درد پاشنه پا

وقتی فشار زیادی به فاشیای پلانتار وارد می‌شود، قسمت اتصال آن به استخوان پاشنه ممکن است دچار کشیدگی و پارگی‌های میکروسکوپی شود. بدن به این وضعیت واکنش نشان می‌دهد و التهاب و درد به وجود می‌آید. درد در جایی احساس می‌شود که این رباط به پاشنه متصل می‌شود.

چه عواملی زمینه این بیماری را مساعد می‌کنند
اصلی‌ترین عواملی که به ایجاد این بیماری کمک می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

سفت بودن عضلات پشت ساق پا یا سفت بودن تاندون آشیل که باعث می‌شود فرد نتواند به راحتی پاشنه پایش را به بالا ببرد.

چرخش کف پا به خارج یا پروند کردن، که فشار بیشتری به فاشیا وارد می‌کند.

چاقی

قوس بیش از حد یا کمتر از حد کف پا (صافی کف پا).

ضربات مکرر به کف پا مثل فعالیت‌های ورزشی که در آن پاشنه پا مکرراً به زمین کوبیده می‌شود.

افزایش ناگهانی در شدت یا نوع فعالیت بدنی.

راه رفتن روی سطوح سخت یا ناهموار.

پوشیدن کفش نامناسب.

افزایش سن و تغییر ساختار بافت فاشیای پلانتار.

خار پاشنه چیست

خیلی‌ها فکر می‌کنند که درد پاشنه به خاطر وجود خار پاشنه است. در حالی که بسیاری از افرادی که فاسئیت پلانتار دارند، برجستگی استخوانی کوچکی در زیر استخوان پاشنه دارند که به آن خار پاشنه می‌گویند. اما این نکته مهم است که درد به خاطر خار پاشنه نیست. ممکن است این برجستگی استخوانی وجود داشته باشد اما باعث درد نشود و حتی پس از برداشتن آن، درد همچنان ادامه داشته باشد. از هر ۱۰ نفر، یک نفر خار پاشنه دارد اما همه آن‌ها درد ندارند.

خصوصیات درد پاشنه چیست
درد در زیر پاشنه، اصلی‌ترین علامت این بیماری است. این درد در صبح و وقتی از خواب بیدار می‌شویم، در چند قدم اول شدیدتر است. همچنین، بعد از مدتی نشستن یا رانندگی و سپس بلند شدن و شروع به راه رفتن، درد در چند قدم اول شدت بیشتری دارد ولی بعد از چند دقیقه کاهش می‌یابد. دردی که ممکن است در حین راه رفتن یا دویدن هم ایجاد شود، ولی معمولاً بعد از راه رفتن شدت درد بیشتر می‌شود.

تشخیص

تشخیص این بیماری از طریق صحبت با بیمار و معاینه فیزیکی انجام می‌شود و نیازی به تست‌های اضافی نیست. در معاینه، فشاری که به زیر پاشنه در ناحیه نزدیک‌تر به داخل پاشنه وارد می‌شود، باعث احساس درد می‌شود.

درمان غیر جراحی

بیش از ۹۰ درصد بیماران با درمان‌های غیر جراحی بهبودی پیدا می‌کنند. روش‌های درمانی شامل:

استراحت: اگر فعالیت ورزشی خاصی دارید که در آن پاشنه پا تحت فشار مداوم قرار می‌گیرد، باید آن فعالیت را کاهش دهید یا به طور موقت قطع کنید.

سرما: استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب در ناحیه دردناک.

کیسه‌ای حاوی یخ یا یک بطری یخچالی را روی محل درد قرار دهید. این کار را 3 تا 4 بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه تکرار کنید.

دارو: داروهای ضدالتهابی مانند بروفن یا سلکوکسیب می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

نرمش: انجام چند نرمش خاص می‌تواند عضله‌های پشت پا را کشش داده و آن‌ها را نرم‌تر کند. این نرمش‌ها عبارت‌اند از:

کشش عضلات پشت ساق: به دیواری تکیه کنید. یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار دهید طوری که زانوی آن پا کمی خم و زانوی دیگر صاف باشد. دست‌ها را روی دیوار بگذارید و بدون اینکه پاهایتان از زمین بلند شوند، سعی کنید بدنتان را به دیوار نزدیک‌تر کنید. این کار باعث می‌شود که عضلات پشت ساق و تاندون آشیل کشیده شوند. حرکت را به آرامی انجام دهید تا زمانی که احساس کشش ملایمی کنید. این حالت را به مدت ده ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به حالت اول برگردید. این نرمش را 20 بار تکرار کنید.

کشش فاشیای پلانتار: در وضعیت نشسته، پایتان را روی زانوی پای سالم بگذارید و با دست پنجه پایتان را بگیرید و به طرف خود بکشید. این کار باعث می‌شود فاشیای کف پا کشیده شود. این حالت را به مدت ده ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اول برگردید. این نرمش را نیز 20 بار تکرار کنید.

تزریق کورتن: پزشک ممکن است برای درمان درد تزریق کورتن را تجویز کند. باید توجه داشت که تزریق مکرر می‌تواند خطرناک باشد و ممکن است فاشیای کف پا آسیب ببیند و مشکلات بیشتری ایجاد کند.

کفی: کفی‌های سیلیکونی به نرمی زیر پاشنه کمک کرده و از ضربات تکراری که ممکن است درد را تشدید کند، جلوگیری می‌کنند.

اسپلینت شبانه: معمولاً در طول شب، پا به سمت پایین خم می‌شود و این باعث می‌شود که فاشیای پلانتار آرام شود و هنگام صبح که فرد بیدار می‌شود، درد بیشتری احساس کند. با استفاده از یک آتل یا اسپلینت در حین خواب که به پای شما بسته می‌شود، می‌توان مچ پا را در حالت 90 درجه نگه داشت و آن را کشیده نگه داشت. این روش ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما مؤثر است.

شوک ویو تراپی: با استفاده از روش Shockwave Therapy، امواج صوتی پرقدرت به ناحیه پاشنه تابانده می‌شود تا روند بهبود آسیب‌های فاشیای پلانتار تسریع شود. تأثیر این روش بر روی همه بیماران یکسان نیست و ثابت نشده است.

درمان جراحی

اگر بعد از 12 ماه درمان، درد همچنان ادامه داشت، پزشک ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. انواع این جراحی‌ها شامل موارد زیر است:

آزاد کردن عضلات پشت ساق برای افزایش انعطاف‌پذیری مچ پا.

آزاد کردن فاشیای پلانتار با بریدن قسمتی از آن برای افزایش انعطاف فاشیا.

هر دو نوع جراحی می‌توانند با روش جراحی باز یا به کمک دوربین آندوسکوپی انجام شوند.

منبع: ایران ارتوپد