خرس و گوزن پنج میلیون, سمندر صد تا دویست هزار تومان (+ تصاویر)

در دادگاه مربوط به شکار خرس‌های سمیرم، یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که کارشناسان و دوستداران حیوانات به آن اشاره کردند، جریمه‌های بسیار کم برای شکار گونه‌های ارزشمند و در حال انقراض بود. این جریمه‌ها حتی اگر ده برابر هم شوند، به اندازه قیمت یک تفنگ شکاری معمولی هم نمی‌رسند!

شکار حیوانات نادر و در خطر انقراض در ایران، موضوعی است که حتی برای کسانی که خیلی با مسائل محیط زیست آشنایی ندارند هم مهم است. مگر می‌شود خبرهایی مثل شکار شوکاهای باردار یا تصاویری از کشتن توله خرس‌ها را دید و نگران نشد؟ یا از داستان‌های ببر بزرگ ایران که حالا دیگر وجود ندارد و شیرهایی که قرن‌ها روی پرچم کشور ما بودند، ولی حالا فقط در سیرک‌ها دیده می‌شوند، نشنید؟

ایران به عنوان کشوری با تنوع آب و هوایی بالا و در مرز بین قاره‌ها، نه تنها زیستگاه گونه‌های متنوعی بوده، بلکه همیشه به عنوان خانه بسیاری از گونه‌های منحصر به فرد شناخته می‌شده است. متأسفانه، خیلی از این گونه‌ها نتوانسته‌اند در برابر عوامل مختلفی که شامل محیط، ذات و فعالیت‌های انسانی می‌شود، مقاومت کنند و اکنون در معرض خطر انقراض قرار دارند.

گربه پالاس

نگاهی به یافته‌های باستان‌شناسی در کشور ما نشان می‌دهد مانند کرگدن‌های بزرگ، فیل‌هایی که خیلی بزرگ‌تر از انواع امروزی بودند و شترمرغ‌های ایرانی که خیلی وقت پیش منقرض شده‌اند. البته اخیراً نوعی جدید از آن‌ها وارد شده است، هرچند بیشتر به عنوان غذایی برای مردم شناخته می‌شود! داستان ببرها و شیرهای ایرانی نیز نشان‌دهنده خسارتی است که به ما وارد شده و باید درس‌هایی برای حفاظت از گونه‌های باقی‌مانده باشد؛ البته به شرطی که گذشته را فراموش نکنیم و به آینده به شکل بهتری نگاه کنیم.

گوزن زرد ایرانی

سخن از محافظت از میراث طبیعی‌ است که خیلی قبل از ظهور انسان گام به گام بر روی زمین گذاشته، اما به تدریج این انسان بود که باعث انقراض آنها شد. انسان نه تنها به شکل مستقیم این جانداران را تهدید می‌کند، بلکه به‌واسطه از بین بردن زیستگاه‌ها و محیط زندگی آن‌ها، به تدریج آنها را به سمت انقراض می‌کشاند و این موضوع بر هیچ‌کس خوشایند نیست؛ حتی برای شکارچیان!

روباه شنی

با وجود این نگرش ناامیدکننده، حفاظت از گونه‌هایی که هنوز باقی‌مانده‌اند بسیار مهم‌تر از تلاش برای احیای گونه‌های منقرض شده است. برای این کار، مهم است که از تجربیات موفق دیگر کشورها استفاده کنیم؛ مثلاً روشی که در چین برای حفظ پاندا انجام شده و جریمه‌های سنگینی برای شکار آن در نظر گرفته شده است، دلیلی بر ارزشمند بودن و فواید این گونه برای انسان هاست.

“`html

حفظ وضعیت موجود محیط زیست اولویت اصلی ماست و این کار فقط با اعمال جریمه‌های سنگین برای کسانی که به حیات وحش آسیب می‌زنند، ممکن خواهد بود. این افراد شامل شکارچیانی هستند که با استفاده از تله‌ها و روش‌های دیگر به حیات وحش آسیب می‌زنند و همچنین کسانی که به صورت غیرمستقیم با تخریب محیط زیست، این خطر را متوجه میراث طبیعی می‌کنند.

گور ایرانی

در این شرایط، شدت جریمه‌های تعیین شده برای شکار این موجودات، می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد ما در حفاظت از محیط زیست و پیش‌بینی آینده طبیعت ایران باشد.

دیروز، جزئیات جدیدترین نرخ‌نامه مصوب شورای عالی حفاظت محیط زیست منتشر شد و نشان داد که این نرخ‌ها با واقعیت‌های اقتصادی، به ویژه با توجه به تورمی که در یک سال اخیر داریم، هماهنگی ندارند و برای دوستداران محیط زیست، بسیار عجیب به نظر می‌رسند.

شاه روباه

نکته شگفت‌انگیز این نرخ‌نامه این است که بر اساس پیشنهادی از سازمان حفاظت محیط زیست که در تیرماه امسال به کمیسیون مربوطه داده شده، تنظیم شده است، اما کسی نمی‌داند که این نرخ‌ها به هیچ وجه با اوضاع اقتصادی امروز همخوانی ندارد و اساس این تصمیم‌گیری منطقی به نظر نمی‌رسد.

سیاه گوش

واضح است که ما زمانی متوجه غیرمنطقی بودن این جریمه‌ها می‌شویم که ارزش یکی از این موجودات را بسنجیم. مثلا وقتی هنوز نتوانسته‌ایم جمعیت پلنگ‌ها در کشور را شمارش کنیم، تعیین جریمه پنج میلیون تومان برای شکار آنها بسیار اشتباه است. زیرا برخلاف تصور عموم، بیشتر حیوانات منقرض شده، به خاطر شکار نیستند بلکه به خاطر تخریب محیط زیست و عدم جفت‌گیری از بین رفته‌اند.

مرال

به این نکته توجه کنید که در حالی که وضعیت کروکدیل دریاچه هامون نامشخص است، تمساح گاندو در سیستان و بلوچستان حدود سیصد عدد برآورد می‌شود و در وضعیت بحرانی قرار ندارد. اما حتی یک سیلاب گلالود ممکن است به بچه تمساح‌ها آسیب بزند و نتایج آن خطرناک باشد.

“““html

با این شرایط، ارزش حفظ جان یکی از درنده‌های خاص رودخانه‌ای کشورمان (که بعضی‌ها آن را الهام‌بخش اژدهای شاهنامه می‌دانند) چقدر است؟ ده میلیون تومان یا بیشتر؟

گربه شنی

حالا به یوز ایرانی می‌رسیم، موجودی که اغلب باعث افتخار ما شده است. این حیوان که از نظر ویژگی‌هایش بین خانواده‌ی سگ‌ها و گربه‌ها قرار دارد، از نظر ارزش یکی از گران‌ترین جانوران در جدول جریمه‌ها است. در بعضی موارد قیمت آن برابر با گران‌ترین خودروی تولید داخل در نظر گرفته شده است، اما سی سال نگاه ویژه به آن، باعث شده که جمعیت این گونه به شدت کاهش یابد؛ به طوری که برآوردها نشان می‌دهند جمعیت آن نزدیک به 50 درصد کاهش یافته است!

خرس سیاه بلوچی

حالا بیایید نگاهی به قیمت جریمه برای خرس‌های ایرانی بیندازیم. خرس قهوه‌ای با ۵ میلیون تومان و خرس سیاه (بلوچی) که معلوم نیست منقرض شده یا خیر، با ۶ میلیون تومان ارزش گذاری شده‌اند. وقتی این اعداد را با قیمت یک گاو معمولی مقایسه می‌کنیم، به نظر می‌رسد قیمت این جواهرهای طبیعی بسیار ناچیز است!

جبیر

اگر به دیگر حیوانات نگاه کنیم، نرخ گوزن‌های ایرانی، گور باستانی، شوکا، مرال، سیاه‌گوش، گربه پالاس، روباه شنی، جبیر، فوک، عقاب، شاهین، دلفین، لاک‌پشت، قرقاول و کبک به حدی پایین است که حتی یک گوسفند لاغر یا پروار، یک سگ با شناسنامه یا یک میمون وارداتی در مقایسه با این نرخ‌ها، گران‌تر خریده و فروخته می‌شوند!

سمندر لرستان

مثلاً تصور کنید که قیمت سمندر کوچک و زیبا اما لرستانی با قیمت یک لجن‌خوار آکواریومی برابر است. با این وضعیت آیا ممکن است افرادی که اطلاعات کمی دارند، وسوسه شوند که یک سمندر افسانه‌ای در آکواریوم خانه‌شان داشته باشند و از ایرانی بودن آن پیش دیگران صحبت کنند؟!

کوکر طلایی

با چنین شرایطی، جز افسوس خوردن، چاره‌ای برای ما نمی‌ماند. اما شاید بد نباشد که از مسئولان بخواهیم که قیمت‌گذاری‌هایشان را با هزینه‌های دیگر مانند لوازم منزل یا حتی یخچالشان هم هماهنگ‌تر کنند؛ با توجه به قیمت‌های فعلی.

“““html

خودنویسشان و یا حتی پول توجیبی فرزند دلبندشان!

ردیف	نام گونه	قیمت(ریال)
1	یوزپلنگ	۲۵۰ میلیون
2	گوزن زرد ایرانی	۵۰ میلیون
3	گورخر،خرس سیاه	۶۰ میلیون
4	پلنگ	۵۰ میلیون
5	مرال، شوک	۳۲ میلیون
6	آهو، جبیر	۲۰ میلیون
7	روباه شنی، روباه ترکمنی، گربه پالاس، گربه شنی، شاه روباه، دوپای فیروز، فوک خزری	۳۰ میلیون
8	خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، کارال سیاه گوش	۵۰ میلیون
9	قوچ و میش وحشی	۱۸ میلیون
10	کل و بز وحشی	۱۸ میلیون
11	سنجاب، سمور، سنگ	۳۰ میلیون و ۵۰۰ هزار
12	خدنگ، انواع رودوک	۳ میلیون
13	انواع دیگر روباه	۳ میلیون
14	انواع دیگر گربه وحشی	۳ میلیون
15	سایر پستانداران وحشی	۲ میلیون
16	انواع نهنگ، کوسه نهنگ	۱۵۰ میلیون
17	انواع دلفین گاو دریایی	۱۰۰ میلیون
18	تمساح پوزه کوتاه	۱۰۰ میلیون
19	انواع لاک‌پشت‌های دریایی شامل، سبز عقابی، زیتونی، سرخ، چرمی	۳۰ میلیون
20	لاک‌پشت فراتی	۱۰ میلیون
21	لاک‌پشت مهمیزدار و لاک‌پشت آسیایی	۳ میلیون
22	سایر انواع لاک‌پشت‌ها	۲ میلیون
23	سمندر لرستانی، کردستانی و غاری	۲ میلیون
24	سمندر آذربایجانی	۱ میلیون
25	سایر انواع دوزیستان	۵۰۰ هزار
26	افعی لطیفی، البرزی، زنجانی گرز، کفچه مار و دم عنکبوتی	۵ میلیون
27	مارجعفری و شاخ دار	۳ میلیون
28	سایر مارها	۲ میلیون
29	انواع بزمجه و خاردم	۱۰ میلیون
30 “““html گکوی پلنگی، مارمولک دوند(پلسک) آگامای سروزغی ایران	2میلیون
31	سایر انواع مارمولک	1 میلیون
32	شاهین، بحری، بالابان، طرولان، لاچین	200میلیون
33	انواع قوش‌ها از قبیل قرقی و پیغو	50میلیون
34	انواع دلیجه، کورکور، سنقر، ترمتای، لیل انواع دال و سایر پرندگان شکاری	20میلیون
35	انواع عقاب و هم	15میلیون
36	هوبره	20میلیون
37	میش مرغ و زنگوله بال	15میلیون
38	قو، فلامینگو، پلیکان، باکلان مارگردون	6میلیون
39	قرقاول، لک‌لک،درنا،جیرفتی،دراج	4میلیون
40	کبک دری، عروس غار، اردک مرمری زاغ بور، گیلانشاه خالدار	10میلیون
41	آنقوت، طاووسک، اردک سر‌سفید، خوتکا هندی	2میلیون و 500هزار
42	انواع مرغابی، وحشی، انواع کوکر	800هزار
43	کبک، کبک چیل، تیهو، ابیاف دودوک	600هزار
44	انواع دیگر پرندگان وحشی	400هزار
45	ماهی آزاد و انواع ماهی خاویاری	50میلیون
46	ماهی کورغار، ماهی گورخری گنو	10میلیون
47	ماهی قزل آلا خال قرمز	200هزار
48	ماهی سفید	500هزار
49	ماهی کوکوتوس	150هزار
50	سایر انواع ماهی‌های آبهای داخلی	100هزار
51	مرجان دریایی(هرکیلو)	100هزار
52	سیست آرتمی	100هزار

منبع:رضیم