خواص بی نظیر و معجزه آسا گیاه دارویی گلرنگ( کاجیره یا کاغاله) (2 نکته مهم)
خواص دارویی گیاه گلرنگ
با ما در این بخش از رضیم همراه باشید تا با فواید دارویی گیاه گلرنگ آشنا شویم.
گلرنگ یا کاجیره یا کاغاله
این گیاه که در برخی استان‌های جنوبی مانند کرمان به گل خشت نیز معروف است (نام علمی: Carthamus tinctorius) بومی ایران بوده و در حال حاضر در بیشتر نقاط دنیا کشت می‌شود. این گیاه یکساله است و ارتفاع آن به حدود ۶۰ سانتیمتر می‌رسد. برگ‌های آن پهن و دندانه‌دار بدون دمبرگ هستند. رگبرگ‌های زیرین برگ کاملاً مشخص هستند. گل‌های آن به رنگ زرد مایل به قرمز و منفرد هستند که در انتهای ساقه قرار دارند. میوه‌ی آن سفید و به شکل فندقه است و در انتهای آن یک دسته تار نازک وجود دارد.
مشخصات گلرنگ
این گیاه یکساله و کمی خاردار است و ارتفاع آن حدود ۶۵ سانتیمتر است. شکل کلی آن، بخصوص گل‌هایش، به خارخسک شباهت دارد. برگ‌های آن بدون دمبرگ هستند و به شکل پهن و موج‌دار با دندانه‌های نازک هستند. رگبرگ‌ها در سطح زیرین برگ کاملاً واضح هستند. گل‌های آن منفرد و به شکل لوله‌ای و زرد رنگ مایل به قرمز در انتهای شاخه‌های گلدار ظاهر می‌شوند. میوه آن فندقه‌ای و سفید رنگ است که در قسمت بالای آن تارهای نازکی وجود دارد.
گلرنگ بومی مشرق زمین است و از نواحی عربستان شروع به گسترش کرده و در حال حاضر در بسیاری از کشورها کاشته می‌شود. مهم‌ترین استفاده از آن، تهیه روغن و رنگ از گل‌های آن است. برای کشت گلرنگ، دانه‌های آن را ۲۴ ساعت در آب خیس می‌کنند تا جوانه‌زنی بهتر شود و معمولاً بعد از ۴ تا ۵ ماه می‌توان از آن بهره‌برداری کرد. این گیاه در خراسان، تفرش تبریز و مناطق دیگر نیز پیدا می‌شود.
——————————————————————————————————————
ترکیبات شیمیایی گلرنگ
در گل‌های گلرنگ دو نوع ماده رنگی وجود دارد: یکی ماده رنگی زرد که در آب حل می‌شود و با شستن ساده می‌توان آن را جدا کرد، و دیگری ماده‌ای به نام کارامین که قرمز است و در آب حل نمی‌شود اما در محلول‌های قلیایی ضعیف حل می‌شود. در میوه این گیاه حدود ۳۰ درصد پروتئین و مقداری چربی ثابت خوراکی وجود دارد. میزان چربی بسته به نوع گیاه متفاوت است و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد متغیر است و به همین دلیل گلرنگ به عنوان یکی از دانه‌های روغنی شناخته می‌شود.
بررسی‌های دیگر نشان می‌دهد که در گل‌های گلرنگ، ماده رنگی زردی به نام سلافوریلوکارتامین و ایزوکاتامین یافت می‌شود. همچنین چربی‌های ثابت شامل لینولئیک اسید، اولئیک اسید، استاریک اسید، پالمیتیک اسید و لینولنیک اسید، و دو ماده رنگی به نام‌های کارامین و کارتامیلیک اسید نیز در آن وجود دارد.
در میوه آن آنزیمی شبیه به رنت و ماده رنگی خالص گلرنگ نیز موجود است. در دانه‌های آن روغن ثابتی وجود دارد که عمدتاً شامل لینولئیک اسید و یک گلیسرید است و وجود مایریستیک اسید، آراشیدیک اسید و لینولنیک اسید در آن تأیید شده است.
——————————————————————————————————————
خواص و کاربرد گلرنگ
از گل‌های گلرنگ به عنوان رنگ دهنده غذا به جای زعفران استفاده می‌شود و روغن دانه‌های آن به عنوان روغن گیاهی مایع کم ضرر مورد توجه قرار گرفته است. در تمام مناطق شرقی آسیا از چین تا هند و مناطقی در جنوب شرقی آسیا، گل‌های گلرنگ به عنوان دارویی محرک استفاده می‌شود.
“`html
گلرنگ، که به عنوان مسکن و مسهل نیز شناخته می‌شود، به ویژه در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای تهیه آن، معمولاً از جوشانده ۲۰ گرم گل در یک هزار گرم آب یا خیس کردن در آب نیم گرم استفاده می‌شود. این گیاه همچنین خاصیت قاعده‌آور و ضد ورم دارد و می‌تواند در کاهش تومورها مؤثر باشد.
در چین، از اواخر فروردین تا خرداد، که فصل گلرنگ است، وقتی گل‌ها باز می‌شوند و رنگ گلبرگ‌ها از نارنجی به قرمز تغییر می‌کند، گلبرگ‌ها به دقت چیده می‌شوند تا به تخمدان گل آسیبی نرسد. گلبرگ‌های چیده شده به‌دقت در آفتاب یا در سایه خشک می‌شوند. خوردن گلبرگ‌ها باعث گرما در بدن شده و به بهبود جریان خون کمک می‌کند.
این گیاه به زنانی که به‌طور ناگهانی عادت ماهانه آنها قطع شده یا جنین مرده در رحم دارند نیز توصیه می‌شود. همچنین برای زنانی که بعد از زایمان ترشحات رحم ادامه دارد و برای بیمارانی که خون می‌کُنند، مؤثر است. در هندوستان، گل‌های گلرنگ به عنوان تونیك و برای درمان فلج و عادت ماهانه دردناک استفاده می‌شود. دانه‌های گلرنگ نیز خاصیت مسهلی دارند و برای درمان استسقا و فلج‌های ناگهانی ناشی از خونریزی مغزی استفاده می‌شوند.
از گل‌های خشک گلرنگ برای درمان یرقان و از آب خیس‌کرده‌ی گل‌ها برای شستشوی چشم‌ها استفاده می‌شود. دانه‌های گلرنگ طبق نظر پزشکان طب سنتی ایران گرم و خشک هستند و خاصیت مسهلی دارند. این دانه‌ها به خروج بلغم رقیق و مواد سوخته کمک کرده و بادهارا تحلیل می‌برند. اگر ۲۰ گرم دانه گلرنگ را کوبیده و با شکر سرخ یا عسل مصرف کنند یا ۴۰ گرم آن را در ۲۵۰ گرم آب بجوشانند و بعد صاف کنند و با ۴۰ گرم شکر سرخ بخورند، به عنوان مسهل عمل می‌کند.
اگر شیره دانه گلرنگ را با آبی که در آن انجیر خیس شده، ترکیب کرده و با شکر یا عسل بخورند، می‌تواند برای پاکسازی سینه و بهبود صدا مؤثر باشد و برای بسیاری از بیماری‌های سینه‌ای سرد مفید است. این گیاه قوی‌کننده نیروی جنسی و افزایش‌دهنده اسپرمو است و همچنین به بهبود رنگ صورت کمک می‌کند. گلرنگ به خوبی بادها و نفخ را کاهش می‌دهد.
اگر دانه‌های آن را به آش ماش یا آش نخود اضافه کنند، می‌تواند به تعادل اخلاط کمک کرده و به عنوان مسهل بلغم خام و مواد سوخته عمل کند. اگر ۴۰ گرم شیره‌ی آن را با قند و شکر سرخ یا عسل مصرف کنند، برای درمان عمومی استسقا یا ورم عمومی بدن مفید است و اضافه کردن کمی نمک هندی به آن ترشح ادرار را بیشتر می‌کند. این نمک معمولاً در بازار همان نام عرضه می‌شود و از خاکستر برگ برخی گیاهان مانند کهار، ترب و موز تهیه می‌شود و مقدار مصرف آن حدود ۵ تا ۶ گرم است.
مصرف شیره دانه گلرنگ که در آن فلوس خیار به حل شده باشد، برای کاهش تب بلغمی بسیار مؤثر است. این دارو کمک می‌کند تا اخلاط در بدن منظم و متعادل شود و همچنین اخلاط منجمد را ذوب و اخلاط رقیق را غلیظ می‌کند. به همین دلیل نباید این دارو را بعد از شیر گاو یا گوسفند مصرف کرد، زیرا آنها را منعقد می‌سازد و برای معده مضر است. بهتر است این دارو همراه با انیسون یا شیرینی مصرف شود. مقدار مصرف دانه گلرنگ بین ۲۰ تا ۴۰ گرم است و باید از خوردن آن به مقدار زیاد پرهیز شود.
این گیاه خاصیت‌های زیادی مشابه حبةالخضرا یا میوه درخت بطم دارد. دانه‌های گلرنگ معمولاً با شیره مخلوط شده و مصرف می‌شوند. معمولاً در هر ۵۰۰ گرم شیر، ۴۰ گرم دانه گلرنگ مقشر اضافه می‌شود و نصف آن خورده می‌شود تا اثر کند. روغن دانه گلرنگ خواص مشابهی به روغن گزنه دارد و کمی ضعیف‌تر از آن است و می‌تواند مانند روغن گزنه باعث منعقد شدن شیر شود و آب را جدا کند. روغن نوع تابستانی آن یک مسهل خوب است.
——————————————————————————————————————
گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
سایت رضیم
“`
