خواص دارویی و درمانی دمنوش بنفشه در طب سنتی (2 نکته مهم)

“`html
“دمنوش بنفشه” و تاثیر فوق العاده آن بر روی کم خوابی
با این بخش از رضیم همراه باشید تا با فواید دمنوش بنفشه بیشتر آشنا شوید.
بنفشه Viola
بنفشه گیاهی است با شاخههای بسیار باریک که از یک ریشه رشد میکند و برگهایش شبیه به برگ انار و حنا هستند. این گیاه در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد و در مناطق سایه و مرطوب رشد میکند.
نام فارسی آن بنفشه و نام عربیاش بنفسج است. به فارسی همچنین به آن کاکوش و به عربی فرفیرو میگویند.
بنفشه گیاهی شناخته شده است که تاریخچهای چندین هزار ساله دارد و در فرهنگ زرتشتی نیز مورد ستایش قرار گرفته است. همچنین در اسلام، روایتهای زیادی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در مورد خواص درمانی آن آورده شده است.
بنفشه معطر
- نام های فارسی: بنفشه معطر، بنفشه
- نام علمی: viola odorata
- نام عمومی: sweet violet
- نام انگلیسی: sweet violet
- نام عربی: بَنَفْسَج (Banafsaj)
- نام فرانسوی: violette odorante
- نام آلمانی: Marzviole
- نام خانواده: violaceae (بنفشه)
گیاه شناسی بنفشه
بنفشه معطر گیاهی است علفی و چند ساله که پایا میباشد. برگهای آن به شکل قلب است و بر روی دمبرگهای بلندی قرار دارند که از یک نقطه مشترک در بالا رشد میکنند و اغلب روی زمین گستردهاند. این گیاه بدون ساقه است و گلهای آن به صورت تک گل روی دمگلها قرار دارند. گلهای این گیاه معطر و معمولاً بنفش هستند و میوه آن به صورت پوشینهای است که حاوی دانههای زرد رنگ میباشد.
بنفشه معطر معمولاً در مناطق سایهدار و مرطوب رشد میکند و به طور گستردهای برای استفاده دارویی کشت میشود. همچنین به عنوان یک گیاه زینتی محبوب است و گلهای زیبا آن در اوایل بهار ظاهر میشوند. این گیاه بومی اروپا و آسیاست و در مناطق دیگر مانند شمال امریکا و استرالیا نیز پرورش داده میشود. نامهای عمومی دیگر آن بنفشه انگلیسی و بنفشه باغی است.
این گیاه در مناطق مختلف ایران، بهویژه در نقاط شمالی و مرطوب کشور، رشد میکند. خوابیدن زیاد و بیدار ماندن در شب منجر به خشکی دماغ میشود. فعالیتهای طولانی مدت و بیداری شبانه میتواند باعث خشکی مغز شود و خوابیدن زیاد نیز به این خشکی کمک میکند. افرادی که ورزش سنگین میکنند یا شاطرهایی که در نانوایی کار میکنند، نیز ممکن است مشکل خشکی دماغ داشته باشند.
وقتی که مغز دائماً در حال فعالیت است، حرارتی تولید میکند و این حرارت باعث کاهش رطوبت میشود که نتیجهاش خشکی مغز است. در نتیجه، هر عاملی که باعث کاهش رطوبت در مغز میشود، میتواند موجب بیخوابی شود. گیاه بنفشه میتواند در درمان هر بیماریای که به دلیل خشکی ایجاد میشود، کمک کننده باشد.
این گیاه به ویژه برای مشکلات پوستی مانند خارش، خشکی و التهاب پوست موثر است. بنفشه حاوی مادهای نرم و مرطوبکننده به نام موسیلاژ است که میتواند در مشکلات ریوی و خشونت صدا کمک کند. همچنین، بنفشه میتواند برای درمان آسم و آلرژیهایی که ناشی از گرما و خشکی هستند، مؤثر باشد.
“““html
مثبت بگذارد.
استفاده از دمنوش بنفشه برای درمان کم خوابی موثر است
این گیاه میتواند به صورت مالیدنی (مثل روغن یا کرم) برای بیماریهای پوستی، و همچنین به شکل عرق یا شربت استفاده شود. شربت آن در بازار موجود است و معمولاً برای مشکلات تنفسی و ضد سرفه به کار میرود؛ همچنین میتوان برای درمان کمخوابی، بنفشه را به صورت دمنوش مصرف کرد.
درمان بیماریهای ریوی با مصرف گیاه بنفشه
برای درمان کمخوابی، بهتر است یک تا دو بار در روز از بنفشه استفاده کنید، اما برای مشکلات ریوی باید هر ۸ ساعت یک بار آن را استفاده کنید.
دارو شناسی و اثرات مهم
دمنوش بنفشه در داروخانهها هنوز به فروش میرسد. گلهای این گیاه خاصیت ملین دارند. در داروخانههای انگلستان، بهترین شکل مصرف گلها به صورت شربت است که برای نوزادان میتوان نصف یا یک قاشق چایخوری از آن را با همان مقدار روغن بادام مخلوط کرد. در گذشته از شربت بنفشه برای درمان ورم چشم، بیخوابی، یرقان، تب و لرز، عفونت لوزهها و همچنین صرع استفاده میشد. جرالد، یکی از متخصصان گیاهان دارویی، میگوید که بنفشه معطر برای تسکین ورم گوش، آرامش قلب، برطرف کردن خشکی و گرفتگی گلو، بهبود سردرد و به عنوان خوابآور مفید است.
میتوان از گلهای بنفشه مربای شیرینی تهیه کرد که در زمان چارلز دوم، با نام قند بنفشه یا “violet plate” در داروخانهها محبوب بود. این مربا خاصیت خلطآور دارد. گلهای تازه نیز میتوانند به سالاد اضافه شوند. همچنین، جرالد اشاره میکند که برگها میتوانند برای تهیه مرهم و ضماد سوختگیها استفاده شوند و اثرشان بهتر از گل ختمی و ترکیبات جیوهای است.
تمام بنفشهها خواص سرد و مرطوب دارند. وقتی تازه و سبز هستند، میتوانند به عنوان سردکننده و کاهشدهنده حرارت بدن داخلی و خارجی استفاده شوند؛ مثلاً برای کاهش ورم چشمها، میتوان از جوشانده گل و برگ و برای تسکین سردرد، از مرهم آن روی پیشانی استفاده کرد. این مرهم را میتوان با اسانس گل سرخ هم ترکیب کرد.
گل و برگ بنفشه به عنوان یک ماده غذایی، صفرا آور هستند و به خصوص برای کودکان موثرند (البته اثر برگها در این زمینه قویتر است). همچنین، گلهای تازه یا خشک به شکل خوراکی در رفع مشکلات ریوی مؤثر هستند. ریزوم این گیاه به صورت خوراکی خاصیت قوی ضد تهوع و ملین دارد و از این نظر شباهت به ایپاکوانا دارد. دانهها خاصیت ملین و ادرارآور دارند و در مشکلات مجاری ادرار، به ویژه دفع سنگ ریزهها به کار میروند. در هومیوپاتی مدرن، از تنتور گل تازه برای سرفههای اسپاسمی همراه با تنگی نفس و روماتیسم مچها استفاده میشود. خواص گلوکوزید موجود در این گیاه هنوز به طور کامل بررسی نشده، اما مطالعات اولیه نشاندهنده اثر آنتیسپتیک آن است.
از زمانهای قدیم، از فرآوردههای بنفشه تازه به صورت خوراکی و موضعی برای بیماران سرطانی، به ویژه سرطان گلو، استفاده میشده است. میتوان از دمکرده برگها در آب جوش و به نسبت ۱ به ۵ به صورت موضعی (مالیدنی) یا به صورت کمپرس در دردهای موضعی استفاده کرد.
برای نرم کردن گلو، برگ بنفشه را خشک و پودر کرده و در روغن زیتون بریزید. سپس آن را به مدت ۶ ساعت روی بخار قرار دهید و بعد مصرف کنید. این روغن برای رفع خشکی گلو مؤثر است. از دیگر اثرات بنفشه میتوان به تسکین سردرد، ضد میگرن، رفع بیخوابی، ضد سرفه، تسکین آسم و برونشیت اشاره کرد. بنفشه معطر چون خاصیت عرقآور دارد، در تسکین علائم سرماخوردگی مؤثر است. از اسانس گلها در رایحهدرمانی، درمان برونشیت، خستگی زیاد و مشکلات پوستی استفاده میشود.
طریقه و میزان مصرف دمنوش بنفشه
دمکرده: بنفشه را
“““html
به شکل سرد مصرف میشود. برای این کار، حدود 70 گرم از برگهای تازه را با آب سرد بشویید و سپس با نیم لیتر آب بجوشانید. بعد از حدود 12 ساعت، وقتی آب به رنگ سبز درآمد، آن را صاف کرده و در شیشه دربداری در یخچال قرار دهید و هر دو ساعت یکبار مقداری از آن را بنوشید. بهتر است این دمکرده هر روز تازه تهیه شود و اضافی آن دور ریخته شود.
کمپرس: برای استفاده خارجی، پارچه یا باند نخی را در دمکرده گرم فرو ببرید و بر روی ناحیه مورد نظر قرار دهید و روی آن را با پارچهای ضد آب (لاستیکی یا پارچه نازک) بپوشانید و پس از سرد شدن، این کار را تکرار کنید.
روزانه میتوانید از دو قاشق غذاخوری گل خشک به صورت چای گرم یا دمکرده سرد (همانطور که توضیح داده شده) یا 5 گرم از ریشه استفاده کنید. از بنفشه داروهای جدیدی در صنعت داروسازی به روشهای مختلف تولید شده که طریقه و میزان مصرف آنها در راهنمای همراه دارو ذکر شده است (خارج از ایران).
موارد استفاده بنفشه
گل و برگ بنفشه کاملاً خوراکی هستند و میتوان آنها را به صورت خام یا پخته مصرف کرد. برگها در تمام زمستان قابل استفاده و دارای طعمی ملایم هستند. میتوانید از برگها در سالاد استفاده کنید (اگر از گلها برای سالاد استفاده شود، مزه و بوی قویتری دارد). گل و برگ بنفشه همچنین در تهیه چای، شیرینیها، سوپ و کیک کاربرد دارد.
ابن سینا در کتاب قانون درباره بنفشه اینگونه نوشته است
بنفشه گیاهی است شناخته شده و ریشهاش مانند سایر بخشهای آن خاصیت دارویی دارد. طبیعت آن سرد و تر است. عدهای گفتهاند که گرم است، اما سردی برگ آن مورد اختلافی نیست. گفته میشود تولید خون معتدل میکند. بو کردن و مالیدن آن بر سر سردرد را تسکین میدهد. مالیدن و خوردن آن برای تورم چشم مفید است. بنفشه، به ویژه مربای آن، برای سرفه گرم مفید است و سینه را نرم میکند. شربت بنفشه در درمان ذات الجنب و بیماریهای ریه مؤثر است و نسبت به جلاب (شربتی که با گلاب و عسل یا شکر تهیه میشود) بهتر عمل میکند. التهاب معده را از بین میبرد. شربت بنفشه در درمان درد کلیه و ملین ملایم است. مصرف بنفشه خشک، صفرا را دفع میکند.
در کتاب مخزن الادویه درباره بنفشه چنین آمده است
بنفشه دارای طبعی سرد و تر است و برخی گفتهاند گرم و تر میباشد. مسهل صفرا، آرامکننده تشنگی و حرارت خون و برای سرفه و خشونت سینه و گلو و ذات الجنب و ذات الرئیه و برای معده و کبد و طحال و احتباس ادرار مفید است و بوییدن تازه آن خواب آور است و گفته میشود که گل تازهاش پادزهر سموم و خواب آور است. مصرف زیاد آن باعث ضعف قلب و سنگینی معده و استفراغ میشود که برخی این مشکلات را ناشی از خشک آن دانستهاند.
گردآوری شده در مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
سایت رضیم
“`