خواص دارویی و درمانی گیاه آقطی سیاه (2 نکته مهم)

خواص دارویی گیاه آقطی سیاه

گیاه آقطی سیاه دارای خاصیت های زیادی است و همواره برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با خاصیت‌های این گیاه دارویی آشنا خواهیم شد. آقطی سیاه، که در همدان به نام انگور کولی شناخته می‌شود، از زمان‌های گذشته توسط مردم استفاده می‌شده و آن را برای درمان بیماری‌های مختلف مانند رفع بلغم و صفرا به کار می‌بردند.

آقطی سیاه که به نام خمان کبیر نیز شناخته می‌شود، یک درختچه است که ارتفاع آن در مناطق مناسب به 10 متر می‌رسد. این درختچه عموماً در کنار جاده‌ها و حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه رشد می‌کند. برگ‌های آن سبز رنگ، بیضوی، دندانه‌دار و معمولاً از 5 تا 7 برگچه تشکیل شده‌اند. اگر برگ‌ها را بشکنید یا مالش دهید، بویی ناخوشایند از آن منتشر می‌شود.

گل‌های آقطی سیاه سفید و به صورت خوشه‌ای هستند و در اواخر بهار ظاهر می‌شوند. میوه آن گوشتی، ریز و به رنگ آبی تیره شبیه انگور است. قسمت‌های مورد استفاده این درختچه شامل گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن می‌باشد. آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان رشد می‌کند.

ترکیبات شیمیایی گیاه آقطی سیاه

پوست این درختچه و برگ‌های آن شامل موادی مانند ساو بوسین، سامبو نیگرین، کولین، سیکوتین و مقدار کمی نیترات پتاسیم هستند. گل‌های آن نیز دارای الدرین و مقدار کمی اسانس می‌باشند. میوه آقطی سیاه شامل کریزانتمین، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسید والزیانیک و اسید استیک است.

خواص درمانی آقطی سیاه

از نظر طب سنتی ایران، آقطی سیاه سرد و خشک است. پوست داخلی ساقه و ریشه این گیاه از نظر درمانی موثرترین قسمت‌های آن هستند.

1- در درمان رماتیسم و درد مفاصل تاثیرگذار است.

2- ادرارآور است.

3- ملین و ضد یبوست بوده و بهترین انتخاب برای درمان یبوست در سالمندان و کسانی است که انقباضات روده بزرگشان ضعیف شده است.

4- دمنوش برگ‌های خشک شده آن برای درمان اسهال موثر است.

5- برای تسکین درد و بهبود بواسیر، برگ‌های تازه این گیاه را له کرده یا از آن پماد تهیه کنید و روی بواسیر دردناک بگذارید.

6- این گیاه می‌تواند به درمان استسقاء کمک کند و آب اضافی بدن را از بین ببرد.

7- برای رفع خارش بدن، پوست ساقه آن را در روغن بجوشانید و سپس صاف کرده و بگذارید سرد شود. این روغن را روی قسمت‌های خارش‌دار بزنید.

8- برای جوش خوردن استخوان و درمان شکستگی، از دمنوش ریشه این درختچه استفاده کنید.

9- دمنوش گل‌های خشک‌شده آقطی سیاه برای درمان آنفولانزا، سرماخوردگی، بیماری‌های تنفسی و نقرس مفید است.

10- جوشانده گل‌های این گیاه برای درمان برونشیت و ذات‌الجنب مناسب است.

11- بخور گل‌های آقطی سیاه برای درمان بیماری سل مفید بوده و اخلاط چسبناک را از گلو خارج می‌کند.

12- به درمان بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار کمک می‌کند.

13- می‌تواند سنگ کلیه را خارج کند.

14- شیر مادران شیرده را افزایش می‌دهد.

15- در درمان بیماری‌های صرع مفید شناخته شده است.

16- جوشانده گل‌های خشک‌شده آقطی سیاه را به صورت کمپرس روی زخم‌های اگزما بگذارید تا اثر خوبی داشته باشد.

17- خوردن میوه آقطی سیاه یا مالیدن آن به سر می‌تواند موجب سیاه شدن و تقویت موی سر شود.

18- جوشانده گل‌های آقطی سیاه را روی سوختگی‌ها بگذارید و کمپرس کنید تا درد را تسکین دهد.

19- برای رفع ورم چشم می‌توان چشم را با جوشانده گل‌های این گیاه شست‌وشو داد.

20- جوشانده برگ‌های این درخت برای از بین بردن آفت درختان و سبزیجات مفید است.

21- اگر پوست حساسی دارید، برای شستن صورت یا پاک کردن آرایش می‌توانید از دمنوش آقطی سیاه استفاده کنید.

22- برای شادابی پوست صورت و از بین بردن لکه‌ها و کک و مک، می‌توانید از ماسک زیر استفاده کنید: گل‌های خشک‌شده آقطی سیاه را دم کنید و مقداری پودر باقالی خشک را در ظرفی بریزید، سپس دمنوش آقطی سیاه را روی آن بریزید و خمیری تهیه کنید. این خمیر را به صورت ماسک روی صورت بگذارید و بعد از نیم ساعت بشویید. این ماسک را هر روز روی پوست خود بگذارید تا صورت جوان و شاداب بماند.

طرز استفاده از آقطی سیاه

1) جوشانده: مقدر
“““html

60 گرم از پوست ساقه، برگ یا میوه این درختچه را در یک لیتر آب بریزید و بگذارید به آرامی بجوشد تا حجم آن نصف شود. سپس آن را صاف کنید.

2) شراب آقطی سیاه: 150 گرم از پوست ساقه یا ریشه این گیاه را در یک لیتر آب شراب سفید بریزید و بگذارید 15 روز بماند و هر روز آن را هم بزنید. بعد از این مدت، آن را صاف کرده و در شیشه‌ای به صورت دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف این شراب یک قاشق سوپ‌خوری و سه بار در روز است.

3) سرکه آقطی سیاه: 10-20 گرم از برگ‌های خشک شده این درختچه را در یک لیتر سرکه بریزید و بگذارید به مدت دو هفته بماند و هر روز آن را هم بزنید. پس از این مدت آن را صاف کرده و در شیشه‌ای به صورت دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف این سرکه یک قاشق سوپ‌خوری و سه بار در روز است.

4) دم کرده آقطی سیاه: حدود 100 گرم گل خشک شده این درختچه را در یک لیتر آب جوش بریزید و به مدت 10 دقیقه دم کنید. می‌توانید از این دم‌کرده برای شستشوی زخم‌ها استفاده کنید.

5) شیره یا آب میوه: میوه‌های رسیده آقطی سیاه را فشار دهید تا شیره آن خارج شود. مقدار مصرف این شیره یک قاشق چای‌خوری مخلوط در یک لیوان آب است.

6) شراب آقطی سیاه: آب میوه را گرفته و با همان وزن قند مخلوط کنید. سپس این مخلوط را بجوشانید تا شربت غلیظی به دست آید.

مقدار مصرف این شربت یک قاشق غذاخوری قبل از هر غذا است.

طرز تهیه دمنوش آقطی سیاه

برای تهیه این دمنوش باید 100 گرم گل خشک شده آقطی سیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید 10 دقیقه دم بکشد.

موارد منع مصرف دمنوش آقطی سیاه

زیاده‌روی در مصرف آقطی سیاه ممکن است باعث تهوع و ورم روده‌ها شود. طبع آقطی سیاه سرد و خشک است بنابراین افراد سردمزاج باید آن را با عسل مصرف کنند.

شرایط محیط رشد گیاه آقطی سیاه به شرح زیر است:

• خاک: خاک شنی، ماسه‌ای، لومی، غنی از هوموس، مرطوب و خوب زهکشی شده.
• نور: آفتابی – نیم‌سایه.
• این گیاه در سایه رشد نخواهد کرد.
• دما: دمای بین 1 تا 16 درجه برای رشد این گیاه مناسب است.
• آقطی سیاه در برابر سرما و باد مقاوم نیست و از بین می‌رود.
• آبیاری: به طور متوسط انجام شود (به گونه‌ای که خاک گیاه همیشه مرطوب باشد).
• کوددهی: بهتر است دو بار در سال انجام شود.
• هرس: زمان هرس برای گیاه آقطی سیاه اواخر زمستان است و بهتر است ساقه‌های ضعیف گیاه کوتاه شوند.

تکثیر این گیاه به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:

1- کاشت دانه: دانه‌های این گیاه را در فصل پاییز زمانی که کاملاً رسیده‌اند بکارید. کاشت دانه‌ها بهتر است در قابی سرد انجام شود و در فصل بهار منتظر جوانه‌زنی باشید.

2- قلمه چوب نرم که در فصل پاییز و در خارج از منزل صورت می‌گیرد.

از این گیاه به عنوان پرچین و برای مرزبندی نیز استفاده می‌شود.

گرده‌افشانی این گیاه توسط حشرات انجام می‌شود.