خواص دارویی و درمانی گیاه چریش Azadirachta indica (2 نکته مهم)

فواید و کاربردهای چریش، “برگ حیرت‌انگیز”

با این بخش از رضیم همراه باشید تا با فواید بی نظیر درخت چریش آشنا شوید.

مقدمه ای در مورد چریش

اسم علمی: Azadirachta indica

اسم انگلیسی: Neem

چریش یک درخت بزرگ و همیشه سبز است که در داروسازی کاربرد بالایی دارد و همچنین به عنوان حشره‌کش نیز استفاده می‌شود. دانه‌ها، روغن دانه، برگ‌ها و پوست چریش خواص درمانی دارند و در موارد مختلفی مانند گال، پسوریازیس، مالاریا، دیابت و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هر گیاه چریش چندین برگ دارد که مانند سبزی تره در انتهای آن پیچیده شده است. گیاه چریش در فصل بهار در همه سبزی‌فروشی‌ها پیدا می‌شود. مردم خراسان شمالی، به ویژه روستاییان، با استفاده از این گیاه آش معروفی به نام آش چریش و نان چریشی درست می‌کنند.

آش چریشی مخلوطی از حبوبات، بلغور و گیاه چریش است و نان چریشی نیز با استفاده از خمیر، زردچوبه، سیب‌زمینی، پیاز، روغن حیوانی و گیاه چریش تهیه می‌شود. گیاه چریش در مناطق مختلف خراسان شمالی، به ویژه در مناطق شمالی مانند گلول شیروان، راز، جرگلان و ارتفاعات اسدلی و دیگر مناطق می‌روید.

کارشناسان منابع طبیعی خراسان شمالی، آموزش بهره‌برداران در شناسایی گونه‌های قابل برداشت، زمان گلدهی و بهترین زمان برداشت ریشه‌ها را مهم می‌دانند تا از تخریب مراتع جلوگیری شود.

ریشه‌های غده‌ای برخی از این گونه‌ها چسبناک هستند و به عنوان چسب طبیعی در ایران، ترکمنستان و افغانستان استفاده می‌شوند. این گیاه به‌جز مصرف خوراکی دارای خواص دارویی و بهداشتی نیز است. متخصصان توصیه می‌کنند تنها برگ‌های آن را برداشت کرده و از قطع ریشه‌اش خودداری شود تا پراکندگی آن کاهش نیابد. در فصل بهار در خراسان شمالی حدود 50 نوع گیاه خوراکی و دارویی برداشت می‌شود.

فواید دارویی و درمانی چریش در طب سنتی

• خواص ضدسرطانی چریش

چریش دارای خواص درمانی بسیار زیادی است، اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها قدرت آن در از بین بردن سلول‌های سرطانی است. در بدن همه ما سلول‌های سرطانی وجود دارد، اما این سلول‌ها به طور طبیعی بی‌نظم و بدون ساماندهی هستند. اگر شرایط خاصی در بدن ایجاد شود، این سلول‌ها سازماندهی یافته و ممکن است مشکلات جدی ایجاد کنند. تا زمانی که این سلول‌ها بی‌هدف در حرکت باشند، مشکلی نیست، اما به محض اینکه جمع شوند، فاجعه‌ای رخ می‌دهد. مصرف روزانه مقداری چریش، تعداد این سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهد و از تجمع آن‌ها و حمله به بدن جلوگیری می‌کند.

• خواص ضدباکتریایی چریش

دنیا پر از باکتری است و بدن ما نیز همینطور. ما درون خود میکروارگانیسم‌های زیادی داریم که حتی نمی‌توانیم تصور کنیم. بدون آن‌ها، نمی‌توانیم هیچ چیزی را هضم کنیم و زندگی‌مان دچار مشکل می‌شود.

“`

شما وجود ندارید و در واقع، احتمال اینکه وجود داشته باشید هم وجود نخواهد داشت. بیشتر باکتری‌ها مفید هستند، اما برخی از آن‌ها باعث ایجاد مشکل می‌شوند. بدن شما همیشه در حال مصرف انرژی برای کنترل این باکتری‌هاست. اگر تعداد باکتری‌های مضر زیاد شود، شما احساس خستگی می‌کنید، زیرا سیستم دفاعی بدنتان مجبور است انرژی بیشتری برای مقابله با آن‌ها صرف کند.

با مصرف خوراکی و موضعی چریش، می‌توانید باکتری‌ها را کنترل کنید و از رشد زیاد آن‌ها جلوگیری کنید. این کار باعث می‌شود که انرژی بدن شما صرف مقابله با آن‌ها نشود. اگر روزانه مقدار مشخصی چریش مصرف کنید، باکتری‌های مضر روده‌ای از بین می‌روند و روده شما پاک و عاری از عفونت خواهد ماند.

اگر در برخی نقاط بدن شما بوی نامطبوعی حس می‌شود، این نشان می‌دهد که باکتری‌ها در آنجا فعال هستند. تقریباً همه‌ی افراد به نوعی دچار مشکلات پوستی خفیف هستند. اگر چند برگ چریش را قبل از حمام روی پوست خود بمالید و بگذارید مدتی بماند و سپس با آب بشویید، می‌تواند به عنوان یک تمیزکننده ضدباکتری عمل کند.

• شیوه دیگری برای استفاده موضعی از چریش

چند برگ چریش را یک شب در آب خیس کنید و صبح با این آب حمام کنید. شستن بدن با آب چریش، پوستی تمیز و درخشان به شما می‌دهد.

• خواص چریش برای افرادی که تمرین‌های سادانا انجام می‌دهند

مهم‌ترین خاصیت چریش، گرمابخشی به بدن است. گرما در بدن به تولید انرژی بیشتری کمک می‌کند. بدن افراد ممکن است تحت تأثیر طبیعت‌های مختلف قرار گیرد که دو نوع آن در اصطلاح سنتی به نام‌های “شیتا” و “اوشنا” خوانده می‌شود. نزدیک‌ترین واژه به “شیتا” در انگلیسی “سرما” است، اما این واژه به‌طور کامل معادل نیست.

اگر بدن شما به سمت شیتا تمایل داشته باشد، ترشحات مخاطی در بدن شما افزایش می‌یابد. ترشحات بیش از حد ممکن است باعث بروز بیماری‌های مختلف از جمله سرماخوردگی و سینوزیت شود. برای کسی که هاتایوگی (یوگا) تمرین می‌کند، مصرف چریش بسیار مهم است، زیرا بدن را به سمت طبیعت اوشنا هدایت می‌کند. اوشنا به معنای قابلیت سوخت‌گیری است. برای سادهاکا (شخصی که در دنیای ناشناخته‌ها سفر می‌کند)، داشتن مقداری انرژی اضافه در مواقع نیاز بسیار مفید است.

مهم است که حرارت در بدن را کمی بیشتر از حد عادی نگه‌دارید. وقتی طبیعت شیتا غالب شود، فرد نمی‌تواند به راحتی فعالیت کند. اما اگر بدن را به سمت طبیعت اوشنا سوق دهید، حتی اگر با مشکلاتی روبرو شوید، این آتش داخلی همیشه روشن خواهد ماند و به راحتی می‌تواند از نفوذ عوامل خارجی جلوگیری کند. چریش در این مسیری که شما را حمایت می‌کند، نقش مؤثری دارد.

نکاتی که باید در نظر داشته باشید

باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد چریش می‌تواند به نابودی نطفه منجر شود. خانم‌های باردار در چهار تا پنج ماه اول بارداری که جنین در حال رشد است، نباید چریش مصرف کنند. چریش به تخمدان آسیب نمی‌زند، اما دمای اضافی در ناحیه آن ایجاد می‌کند و در دوران بارداری که دمای بدن به طور طبیعی بالاست، این گرمای افزوده ممکن است باعث نابودی نطفه شود.

زنانی که قصد بارداری دارند هم نباید چریش استفاده کنند، زیرا این امر موجب افزایش دما می‌شود و این وضعیت به عنوان تهدیدی مشابه با یک جسم خارجی برای جنین به حساب می‌آید. وقتی دمای بدن بالا می‌رود، تغییرات خاصی در دستگاه‌های بدن اتفاق می‌افتد که زنان بیشتر از مردان متوجه آن می‌شوند. بعد از شروع مصرف روزانه چریش، برخی از زنان ممکن است متوجه شوند که فاصله‌های چرخه قاعدگی آن‌ها کوتاه‌تر شده است.

در این مواقع کافیست آب بیشتری بنوشید. اگر نوشیدن آب کافی نیست، می‌توانید کمی آب لیمو یا برش لیمو به آب خود اضافه کنید. اگر باز هم موثر نبود، آب کدوئی که خاصیت خنک‌کنندگی دارد، بخورید. گزینه دیگر می‌تواند مصرف روغن کرچک باشد. اگر کمی از آن را به ناف، اطراف چاکرای قلب، گود گردن و پشت گوش خود بمالید، به زودی احساس خنکی خواهید کرد.

کرد.

قسمت‌های قابل استفاده: پوست، برگ، دانه، شاخه‌های جوان

• اثرات مهم: ضدباکتری، ضد قارچ، ضد التهاب، پاک کننده خون، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهنده قند خون، ضدخارش
• بیماری‌های پوستی: رایج‌ترین استفاده از چریش در کشورهای غربی به صورت روغن است که می‌تواند درد و جوش‌های خارش‌دار را درمان کند. این گیاه برای التهابات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس و همچنین برای درمان شپش سر، گال و مشکلات قارچی مانند کچلی موضعی استفاده می شود. روغن آن نیز به عنوان یک ضماد برای خارج کردن سموم از محل جوش‌های پوستی کاربرد دارد.
• پوست این گیاه در کاهش تب مفید است.
• گل آن برای رفع اختلالات روده‌ای استفاده می‌شود.
• استفاده روزانه از ساقه آن در تمیز کردن دندان‌ها به کار می‌رود. چریش دندان‌ها را سفید و محکم کرده و از ناراحتی لثه، دندان درد، بوی بد و عفونت دندان جلوگیری می‌کند.
• قرار دادن پودر یا روغن این گیاه روی زخم باعث بهبود سریع آن می‌شود.
• روغن این گیاه از سفید شدن، ریزش و شوره سر جلوگیری می‌کند.
• این روغن برای ماساژ و برطرف کردن درد عضلات، نقرس، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت مؤثر است.
• مصرف خوراکی آن یبوست را درمان کرده و سوء هاضمه را رفع می‌کند.
• این گیاه به کمک از بین بردن کرم‌های روده به عملکرد سالم آن کمک می‌کند.
• این گیاه توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد و می‌تواند هر نوع بیماری که باعث ضعیف شدن بدن می‌شود را برطرف کند.

سایر کاربردها

استفاده از چریش به صورت داخلی در موارد عفونت‌های باکتریایی، قارچی و ویروسی، واکنش‌های آلرژیک مثل آسم، دیابت، مشکلات گوارشی مانند زخم معده و اختلالات کبدی رایج است. این داروی قوی و مؤثر عموماً بی‌خطر به نظر می‌رسد، اما بهتر است قبل از مصرف آن با یک پزشک گیاهی مشورت کنید. چریش اثر ضدبارداری دارد و زنانی که قصد باردار شدن دارند باید از مصرف آن خودداری کنند.

مجموعه گردآوری شده توسط مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی