خواص درمانی گیاه پیچ امین الدوله چیست؟ (2 نکته مهم)
یاس امین الدوله چه فوایدی دارد؟
نام انگلیسی : Lonicera caprifolium
خانواده : Caprifoliaceae
بومی : نیمکره شمالی
یاس امین الدوله یک گیاه بالارونده است که معمولاً در خانه‌های قدیمی برای تزیین آلاچیق‌ها و داربست‌ها استفاده می‌شود. این گیاه به نور آفتاب و مکان‌های روشن نیاز دارد و خاک غنی و مرطوب برای رشد آن بسیار مهم است. یاس امین الدوله به هرس زیادی نیاز ندارد، اما باید هر از چند گاهی کمی هرس شود تا همیشه سبز و زیبا بماند. برگ‌های این گیاه در تمام طول سال سبز هستند، اما در فصل زمستان بخشی از برگ‌های پایین شاخه‌ها می‌ریزد. گل‌های یاس معمولاً زرد یا سفید هستند و بوی خوشی دارند که در اوایل بهار شکوفا می‌شوند. برخی از گونه‌ها گل‌هایشان ابتدا سفید رنگ هستند و بعدها زرد می‌شوند.
انواع پیچ امین الدوله
1 ـ پیچ امین الدوله پریکلی منیوم L.periclymenium:
این گونه دارای عطری بسیار خوشبوست. گل‌های آن لوله‌ای شکل هستند و به رنگ‌های سفید، کرم و ارغوانی ملایم دیده می‌شوند. زمان شکفتن گل‌هایش از اواسط خرداد تا شهریور است.
2ـ پیچ امین الدوله بلژیکا L.belgica:
این گونه گل‌هایش زودتر از بقیه شکوفه می‌کنند. گلبرگ‌های این گیاه به رنگ‌های مختلف دیده می‌شوند، به‌ویژه قسمت بیرونی گلبرگ‌ها رنگ تیره‌تری نسبت به قسمت داخلی دارند.
3 ـ پیچ امین الدوله سرو تینا Serotina:
این گونه گل‌هایش به آرامی شکوفا می‌شود. یکی از انواع آن گل‌های زرد پرتقالی و برگ‌های دائمی دارد. گل‌های این گونه معمولاً بدون عطر و دارای دوام طولانی هستند و از تیرماه تا آذرماه شکوفه می‌زنند. نوع دیگری از این گیاه نیز وجود دارد که گل‌های زرد ارغوانی دارد و فقط در تابستان گل می‌دهد.
4 ـ پیچ امین الدوله چینی L.chinensis:
این گونه دارای گل‌های صورتی و برگ‌های ارغوانی است که تضاد این دو رنگ ظاهری زیبا ایجاد می‌کند.
5 ـ پیچ امین الدوله ژاپونی L.japonica:
این نوع از گیاهان بسیار مقاوم و قوی است. از اردیبهشت ماه تا شروع سرما گل‌های سفیدی دارد که بسیار زیبا و جذاب هستند.
“`html
دوران گلدهی این گیاه، گلبرگ‌‌هایش به رنگ زرد یا کرم در می‌‌آیند و تا کنون دو رقم از آن به نام ژاپنی مشاهده شده است.
6 ـ پیچ امین الدوله رتیکولاتا L.Reticulata:
این گیاه از انواع گیاهان پاکوتاه است که در سینه مال و مناطق شیب‌دار برای جلوگیری از ریزش خاک و سبز کردن آن استفاده می‌شود. تمام انواع این درختچه، پیچنده هستند و شاخه‌ها به دور پایه‌های انتخاب شده می‌پیچند. اگر پایه‌ها به شکل طاق کوچک یا داربست‌های چوبی کوتاه و بلند انتخاب شوند، به تزئین باغچه کمک می‌کنند.
خواص درمانی پیچ امین الدوله
در طب چینی، غنچه‌های این گل برای درمان تب استفاده می‌شوند. این غنچه‌ها سموم بدن را دفع می‌کنند و در درمان انواع اسهال مؤثر هستند. برای درمان اسهال، غنچه‌ها را کمی تفت می‌دهند و سپس مصرف می‌کنند. چای این گیاه می‌تواند زخم، ورم چشم، گلو و سینه را بهبود دهد.
چای پیچ امین الدوله سردرد را از بین می‌برد. دم‌کرده تهیه شده از برگ‌های این گیاه که خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد، برای غرغره و شستشوی دهان به کار می‌رود. عصاره این گل می‌تواند سرفه‌های مزمن، آسم و مشکلات تنفسی را درمان کند. همچنین، چای این گیاه به مقابله با عفونت‌های مثانه کمک می‌کند.
چای این گیاه باکتری‌هایی که باعث عفونت‌های سل و سالمونلا می‌شوند را از بین می‌برد. این چای مجرای تنفسی را باز کرده و حالت تهوع ناشی از هپاتیت C را کاهش می‌دهد. روغن آن حرارت، نفخ و سموم را از خون و کبد دفع می‌کند و می‌تواند گلودرد، لکه‌های پوست و جوش‌های ریز را درمان کند.
برای جلوگیری از خشکی و شکنندگی مو و نرم کردن آن، می‌توانید کمی روغن این گل را به شامپو یا نرم‌کننده دیگری اضافه کنید. همچنین، افزودن چند قطره از روغن این گل به آب حمام حس طراوت و نشاط را ایجاد می‌کند.
شرایط نگهداری و پرورش پیچ امین الدوله
آبیاری پیچ امین الدوله :
این گیاه، مخصوصا وقتی که بالغ شده و گلدهی دارد، تا حدی به خشکی خاک مقاوم است اما برای بهترین رشد و گلدهی به آبیاری منظم نیاز دارد. بهتر است صبر کنید تا سطح خاک رطوبت خود را از دست بدهد و سپس گیاه را آب دهید. این کار مانع از خیس شدن خاک و خفگی ریشه‌ها می‌شود.
از طرفی، آبیاری بیش از حد می‌تواند موجب زرد شدن برگ‌ها و ریزش گل‌ها شود. همچنین، گیاه نباید خشکی بکشد، زیرا خشکی یکی از دلایل عدم گلدهی و تولید گل‌های کم و بدون عطر است. در فصل زمستان باید آبیاری را کاهش دهید و باز هم با توجه به رطوبت خاک گیاه را آب دهید.
نور مناسب پیچ امین الدوله :
این گیاه به نور کامل نیاز دارد، یعنی باید روزی ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم آفتاب دریافت کند. می‌تواند در مکان‌های سایه نیز رشد کند، اما گلدهی آن کاهش می‌یابد و زمان شکل‌گیری گل‌ها به تأخیر می‌افتد. نور مستقیم آفتاب ممکن است در روزهای خیلی گرم به گیاه آسیب برساند و در این شرایط نیز گلدهی کم یا متوقف می‌شود و احتمال سوختگی نوک و حاشیه برگ‌ها وجود دارد.
اگر گیاه را در گلدان نگه می‌دارید، دقت کنید که تابش آفتاب بر روی بدنه گلدان می‌تواند منجر به داغ شدن آن و سوختگی ریشه‌ها شود، بنابراین گلدان را در محلی قرار دهید که بدنه‌اش در سایه باشد ولی شاخسار گیاه از آفتاب به طور کافی برخوردار باشد.
دمای مورد نیاز پیچ امین الدوله :
این گیاه در فصل زمستان دما را تا منفی ۱۵ درجه سانتی‌گراد به خوبی تحمل می‌کند ولی اگر دما سردتر از این باشد، می‌توانید با استفاده از پوششی به ضخامت حدود ۱۰ سانتیمتر، ریشه‌ها و قسمت پایین گیاه را محافظت کنید.
“““html
ساقه این گیاه به خوبی محافظت می‌شود. بنابراین، در مناطق سردتر، حتی اگر قسمت هوایی گیاه از بین برود، امکان نجات و زنده ماندن قسمت‌های پایین‌تر وجود دارد. با گرم شدن هوا، جوانه‌های جدید از قسمت‌های پایینی ساقه دوباره رشد می‌کنند.
در فصول رشد، این گیاه می‌تواند دماهایی تا ۴۰ درجه را تحمل کند، به شرطی که آبیاری به‌خوبی انجام شود و قسمت پایین ساقه و خاکی که ریشه‌ها در آن هستند، از تابش مستقیم آفتاب محافظت شوند. البته با چنین گرمایی، این گیاه گل نمی‌دهد و احتمال سوختگی نوک و حاشیه برگ‌ها وجود دارد.
اگر در منطقه‌ای گرم زندگی می‌کنید که تابستان‌ها با چنین گرمایی روبه‌رو هستید، بهتر است گیاه خود را در جایی بکارید که در وسط روز سایه داشته باشد. نور مستقیم آفتاب، که برای رشد و گلدهی گیاه مهم است، می‌تواند در صبح یا عصر بر روی گیاه بتابد. این گیاه در دماهای پایین‌تر، حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه، بیشترین گلدهی را خواهد داشت.
خاک مناسب برای پرورش پیچ امین الدوله:
این گیاه به شدت به خاک حساس نیست ولی استفاده از خاکی با زهکشی مناسب و غنی از مواد مغذی می‌تواند به بهتر شدن رشد و گلدهی کمک کند. بنابراین، استفاده از کود دامی پوسیده یا خاک برگ در زمان تهیه خاک توصیه می‌شود. سنگینی خاک و عدم عبور آب‌های اضافی، به ویژه در گیاهانی که در گلدان نگهداری می‌شوند، می‌تواند باعث زردی و ریزش برگ‌ها و در نهایت مرگ گیاه شود.
اگر این گیاه را در گلدان نگهداری می‌کنید، زمانی باید گلدان را تعویض کنید که ریشه‌ها از سوراخ‌های زیر گلدان بیرون آمده باشند. این نشان می‌دهد که ریشه‌ها به فضای بیشتری برای رشد نیاز دارند. به همین دلیل، باید گلدان را بزرگ‌تر کنید. قطر گلدان باید به اندازه نیمی از ارتفاع آن باشد، به عنوان مثال اگر قطر گلدان ۲۰ سانتیمتر است، ارتفاع آن باید حدود ۴۰ سانتیمتر باشد.
اگر خاک به خوبی تهیه شده و حاوی کود دامی پوسیده و یا خاک برگ باشد، می‌توانید در فصل رشد از کودهای ملایم با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ برای تغذیه گیاه استفاده کنید. این فرمول برای گیاهان کاشته شده در فضای باز و یا در گلدان مناسب است. البته برای گیاهان گلدانی بهتر است فاصله‌های بیشتری بین استفاده از کود باشد تا از رشد بیش‌ازحد گیاه جلوگیری شود. به گفته برخی از پرورش‌دهندگان، استفاده از این نوع کود یک بار در اوایل فصل رشد، یعنی در بهار، و بار دوم در اواسط فصل رشد، یعنی در تابستان، کافی است.
تکثیر پیچ امین الدوله:
اصلی‌ترین روش تکثیر این گیاه، گرفتن قلمه است. می‌توان قلمه‌ها را در طول فصل رشد، در اواخر بهار یا تابستان تهیه کرد. برای این کار، حدود ۱۰ سانتیمتر از نوک ساقه‌های تازه را جدا کنید. بریدگی را از زیر یکی از گره‌ها (محل اتصال برگ به ساقه) انجام دهید. سپس برگ‌های قسمت پایین قلمه را جدا کنید و آنها را در بستر کاشت قرار دهید. قلمه‌ها را می‌توان در ترکیبی از یک قسمت شن و یک قسمت پیت کاشت.
عمق بستر کاشت باید حداقل ۱۰ سانتیمتر باشد. قبل از قرار دادن قلمه‌ها، بستر کاشت را خوب خیس کنید. فاصله قلمه‌ها از یکدیگر بهتر است حدود ۱۰ سانتیمتر باشد. برای حفظ رطوبت دور قلمه‌ها، می‌توانید یک کیسه پلاستیکی شفاف بر روی ظرف حاوی قلمه‌ها بکشید.
این قلمه‌ها را می‌توان در آب نیز ریشه‌دار کرد. بعد از جدا کردن برگ‌های قسمت پایین، قلمه‌ها را در آب قرار دهید و ظرف آنها را در یک مکان روشن، اما دور از نور مستقیم آفتاب، بگذارید. بعد از ۲ تا ۳ هفته ریشه‌ها شکل خواهند گرفت. در این مدت، باید هر چند روز یک بار آب ظرف را عوض کنید تا آب کهنه نشود.
از این گیاه می‌توان قلمه‌های چوبی نیز تهیه کرد که زمان مناسب آن اواخر پاییز یا اوایل زمستان است، یعنی زمانی که گیاه در حالت خوابیده است. طول این قلمه‌ها حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر مناسب است. قلمه‌ها را به‌طوری در بستر کاشت قرار دهید که تنها نوک آنها از بستر بالا باشد. بعد از کاشت، بستر را خوب آبیاری کنید. ریشه‌ها در طول قلمه‌ها تشکیل خواهند شد.
نوع دیگری از تکثیر، خوابانیدن است که در آن ساقه‌های بلند و انعطاف‌پذیر را خم می‌کنیم تا تمام طول ساقه به جز ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر از نوک آن در خاک باشد. طرف دیگر ساقه نیز به گیاه مادری متصل باقی می‌ماند. عمق دفن این ساقه باید حدود ۱۵ سانتیمتر باشد. ریشه‌ها از…
“““html
قسمتی که در داخل خاک قرار دارد به تدریج شکل می‌گیرد.
کاشت بذر نیز وقتی میوه‌ها و رشد آنها شکل بگیرد، قابل انجام است. بذرهای تازه باید در پاییز کاشته شوند و در جایی سرد و خنک، مثل یخچال نگهداری شوند. در بهار، می‌توان بذرها را در خاک مرطوب کاشت و در دمای ۱۸-۱۳ درجه سانتی‌گراد، ۱۲-۴ هفته طول می‌کشد تا بذرها جوانه بزنند.
هرس پیچ امین الدوله :
گیاهان امین الدوله که به صورت پیچ رشد می‌کنند، از نظر محل شکل‌گیری گل‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند:
- گل‌ها بر روی ساقه‌هایی که در سال جاری رشد کرده‌اند، شکل می‌گیرند؛ مانند Lonicera japonica.
- گل‌ها بر روی ساقه‌هایی که در سال قبل رشد کرده‌اند، شکل می‌گیرند؛ مانند Lonicera periclymenum (این نوع در اوایل بهار گل می‌دهد).
برای گروه اول کافی است که با هرس، میزان رشد را کنترل کرده و شاخه‌های بلند و آسیب‌دیده را کوتاه کنیم. برای گروه دوم، در اواخر تابستان و بعد از اتمام فصل گلدهی، باید حدود ۷۰٪ از شاخه‌ها را کوتاه کرده و تنها ۳۰٪ را نگه داریم.
در مورد گیاهان بزرگ‌تر، می‌توان هرس جوانسازی انجام داد. این کار به این شکل است که اوایل بهار باید حدود ۶۰ سانتیمتر از ساقه‌ها را نگه داشته و باقی آنها را قطع کنیم. همچنین، گیاهانی که به صورت بوته‌ای رشد می‌کنند نیز در دو گروه قرار می‌گیرند. گروه اول بوته‌هایی هستند که گلدهی آنها در اواخر بهار یا اوایل تابستان است، مانند L. tatarica.
برای این بوته‌ها، باید تمام ساقه‌های شکسته و آسیب‌دیده را از قسمت پایین قطع کرده و در بین هر سه ساقه اصلی، یک ساقه را کوتاه کنیم تا رشد جدید آغاز شود. هرس جوانسازی نیز در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام می‌شود. بوته‌های همیشه سبز مانند L. nitida هم می‌توانند در فاصله بین بهار و پاییز سه بار هرس شوند و هرس جوانسازی نیز با قطع ساقه‌ها از ۱۵ سانتیمتر بالای خاک انجام خواهد گرفت.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم، تربیت این گیاه است. همانطور که می‌دانید، برخی از انواع این گیاه که به شکل پیچ رشد می‌کنند، نیاز به قیم مناسب برای بالا رفتن و رشد ساقه‌ها دارند. توجه داشته باشید که این قیم باید قبل از کاشت گیاه در خاک قرار بگیرد و سپس گیاه کاشته شود. همچنین باید فاصله مناسبی بین گیاه و قیم در نظر گرفته شود تا ساقه‌ها فضای کافی برای رشد داشته باشند. فاصله حدود ۳۰ سانتیمتر بین گیاه و قیم برای این کار مناسب است.
برای گیاهانی که در گلدان کاشته می‌شوند، باید قیم را نزدیک لبه گلدان و در فاصله چند سانتیمتری از گیاه قرار داد. بهتر است فاصله ۱۵ سانتیمتر را بین گیاه و قیم رعایت کنیم.
آفات و بیماری‌های پیچ امین الدوله :
شته، کنه تارعنکبوتی و شپشک از جمله آفات رایج این گیاه هستند. در واقع، این گیاه به بیماری خاصی تهدید نمی‌شود و اگر شرایط خوبی برای رشد داشته باشد، مشکل خاصی از نظر بیماری‌ها نخواهد داشت. اما در مکان‌های سایه و مرطوب، ممکن است برخی بیماری‌های قارچی مثل سفیدک پودری مشاهده شود.
سایت رضیم
“`
