خواص و فواید نوشیدنی کفیر از دیدگاه علمی (2 نکته مهم)
در روزهای اخیر، توجه بیشتر به تقویت سیستم ایمنی بدن، به ویژه در برابر ویروس‌هایی مثل کرونا، باعث شده که درباره‌ی کفیر و خواص آن بیشتر بشنویم. اما پشتوانه‌ی علمی این باکتری قارچی در جهان چیست؟ در این مقاله به تاریخچه‌ی کفیر و نتایج تحقیقات علمی آن خواهیم پرداخت.
برای جمع‌آوری اطلاعات علمی درباره‌ی کفیر، به منابع علمی و نتایج تحقیقات منتشر شده در کتابخانه ملی دارویی آمریکا به آدرس nlm.nih.gov و مرکز ملی اطلاعات فناوری زیستی این کشور به آدرس PubMed.gov مراجعه کرده‌ایم. همچنین، برای بررسی بیشتر، به بخش تحقیق و توسعه گروه صنایع غذایی سولیکو-کاله رفته‌ایم که به تازگی محصول «کفیر ناری» را با شعار تقویت سیستم ایمنی به بازار عرضه کرده است.
بخش تحقیق و توسعه این شرکت که متشکل از ۲۰ نیروی متخصص است، سال‌هاست درباره‌ی پروبیوتیک‌ها، انواع باکتری‌های آن از جمله کفیر و تاثیرات آن بر سلامت انسان تحقیق می‌کند. همچنین محصول دیگری از برند کاله به نام «لاکتیویا» (Lactivia) نیز در همین بخش فرموله شده که امروز به یکی از محصولات پر فروش لبنیات در ایران و کشورهای منطقه تبدیل شده است.
کفیر چیست و چگونه تبدیل به نوشیدنی و ماست محبوب شد؟
کفیر (به انگلیسی Kefir)، به نوعی یک قارچ حاوی باکتری است که هزاران سال پیش و به صورت تصادفی توسط چوپانان در کوه‌های قفقاز کشف شد. این قارچ وقتی با شیر ترکیب می‌شود، به یک نوشیدنی خاص و سالم تبدیل می‌شود.
از لحاظ علمی، کفیر یک دانه‌ی پروبیوتیک است که منابعی از ویتامین‌های گروه ب، کلسیم، منیزیم، فسفر و ویتامین K دارد و وقتی با محصولات لبنی مثل شیر و ماست ترکیب می‌شود، نوشیدنی و ماست کفیر را تشکیل می‌دهد.
کفیر از نظر ارزش غذایی
یک وعده ۱۷۵ میلی‌لیتری کفیر کم‌چرب شامل موارد زیر است:
- پروتئین: ۴ گرم
- کلسیم: ۱۰ درصد نیاز روزانه
- فسفر: ۱۵ درصد نیاز روزانه
- ویتامین ب ۱۲: ۱۲ درصد نیاز روزانه
- ریبوفلاوین (ویتامین ب ۲): ۱۰ درصد نیاز روزانه
- منیزیم: ۳ درصد نیاز روزانه
- ویتامین D: به میزان قابل توجه وجود دارد
آیا شواهد علمی برای تقویت سیستم ایمنی بدن با کفیر وجود دارد؟
در مطالعه‌ای که نتایج آن در سال 1392 در آرشیو کتابخانه ملی دارویی آمریکا منتشر شد، تاثیر مصرف روزانه 200 میلی‌لیتر کفیر بر روی سیستم ایمنی ۱۸ فرد در طی شش هفته مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، نمونه خون افراد به‌طور روزانه و ناشتا گرفته شد و نتایج نشان داد که مصرف کفیر باعث کاهش قابل توجهی در «اینترلوکین ۸» یا IL-8 شد. همچنین، سطح «اینترلوکین ۵» یا IL-5 در هفته اول افزایش قابل توجهی داشت، اما در هفته نهم این سطح کاهش یافت. سطح فاکتور نکروزیس تومور (TNF-α) با مصرف کفیر افزایش نشان داد.
شواهد نشان داد که مصرف کفیر تاثیر خاصی بر سیتوکین‌های دیگر (IL-1 و TGF-β) نداشت. این نتایج نشان می‌دهد که کفیر ممکن است به کنترل واکنش‌های آلرژیک بدن کمک کرده و ایمنی جدار روده را تقویت کند.
آیا کفیر به استخوان‌ها قوت می‌دهد؟
همانطور که ذکر شد، کفیر منبع خوبی از کلسیم است. محققانی از تایوان مطالعه‌ای دو سوکور (double-blind) را برای بیش از ۶ ماه انجام دادند تا اثرات شیر تخمیر شده‌ی کفیر به همراه بی‌کربنات ۱۵۰۰ میلی‌گرمی را با بی‌کربنات کلسیم (بدون کفیر) مقایسه کنند. این مطالعه روی ۴۰ بیمار مبتلا به پوکی استخوان انجام شد.
شرکت‌کنندگان در این تحقیق در این ۶ ماه مورد ارزیابی‌های گسترده‌ای قرار گرفتند، از جمله سنجش تراکم مواد معدنی استخوان. افرادی که از شیر تخمیر شده‌ی کفیر استفاده کرده بودند، در این مدت افزایش قابل توجهی در تراکم مواد معدنی لگن خود داشتند.
فواید علمی کفیر در مبارزه با سرطان
در سال ۲۰۱۵، پژوهشگران ایرانی تحقیقی جامع درباره تاثیر کفیر بر سرطان انجام دادند. آنها ابتدا ۲۰۲۸ مقاله مرتبط با این موضوع را بررسی کردند و در نهایت ۱۱ مقاله را انتخاب کردند که شامل ۷ مطالعه آزمایشگاهی و ۴ آزمایش تجربی بود. در این مطالعات، نتایج نشان‌دهنده تاثیر مثبت کفیر در مبارزه با سرطان بود.
آیا کفیر علائم عدم تحمل لاکتوز را بهبود می‌بخشد؟
پژوهشگران دانشگاه ایالت اوهایو در یک تحقیق، تاثیر کفیر بر هضم لاکتوز و تحمل آن در بزرگسالانی که در هضم لاکتوز مشکل دارند را بررسی کردند. آنها ۱۵ فرد مبتلا را با انواع مختلفی از کفیر، از جمله کفیر لاکتوزدار و موزار ساده و طعمی، مورد آزمایش قرار دادند. نتایج نشان داد که مصرف هم کفیر و هم ماست، نفخ را به طور چشمگیری کاهش داد.
آیا کفیر در هضم بهتر و مبارزه با سندروم روده تحریک‌پذیر موثر است؟
به طور کلی، کفیر نوعی پروبیوتیک است. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که به سلامتی بدن کمک کرده و سیستم ایمنی آن را تقویت می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که کفیر در سلامت سیستم گوارش تاثیر مثبت دارد.
محققان ترکیه در یک مطالعه ۴ هفته‌ای، به این نتیجه رسیدند که مصرف کفیر در ۲۰ بیمار مبتلا به یبوست باعث افزایش تعداد دفعات مدفوع و بهبود کیفیت آنها شد و نیاز به داروهای ملین را کاهش داد.
آنها بیان کردند: «این مطالعه نشان می‌دهد که کفیر تاثیرات مثبتی بر علائم یبوست دارد و به سلامت روده کمک می‌کند، در حالی که سرعت عبور در روده بزرگ را افزایش می‌دهد. برای تایید این نتایج، انجام آزمایشات بیشتر ضروری است.»
آیا کفیر به بهبود آلرژی کمک می‌کند؟
یک مطالعه در کره نشان داده که مواد موجود در کفیر می‌توانند به بهبود علائم بیماری آسم در موش‌ها کمک کنند.
در مطالعه‌ای دیگر در تایوان، مشاهده شد که کفیر پاسخ‌های ایمنی در حیوانات را کاهش می‌دهد.
آیا مصرف کفیر بی‌خطر است؟
پژوهشگران از کشورهای برزیل و کوبا با انجام آزمایش‌هایی بر روی ۱۸ موش صحرایی، سلامت انواع مختلف کفیر را مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند که همه انواع کفیر هیچگونه اثر منفی بر رشد یا نتایج خون نداشته و کاملا ایمن هستند.
از آزمایشات دیگر بر روی ۷۲ موش که طی ۲۸ هفته انجام شد، نتایج نشان داد که باکتری‌های موجود در کفیر بی‌خطر هستند و تاثیری بر خون یا بافت‌های بدن ندارند.
این نتایج نشان می‌دهد که کفیر نه تنها ایمن است، بلکه می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. اگرچه بعضی آزمایشات بر روی حیوانات انجام شده، ولی فروش بالای محصولات کفیر در دیگر کشورها نشان‌دهنده خواص درمانی آن است.
در کشورهای اروپایی، کفیر به خاطر خواص درمانی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی خود، محبوبیت زیادی دارد.
کفیر ناری
شرکت کاله برای تقویت سیستم ایمنی بدن، محصولی به نام کفیر ناری را ارائه کرده است. این محصول شامل دو نوع نوشیدنی کفیر و ماست کفیر است که هر دو دارای خواص درمانی کفیر هستند.
کفیر موجود در کفیر ناری به روش طبیعی تولید می‌شود و گازدار بودن نوشیدنی آن هم از افزودنی‌های شیمیایی نیست. شرکت کاله باکتری‌های باکیفیت کفیر را از بهترین کارخانه‌های دنیا تأمین می‌کند. استفاده از این باکتری‌های مرغوب و در مقادیر بیشتر از حد استاندارد باعث می‌شود که کفیر ناری خواص سلامتی بالایی داشته باشد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
منابع:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23621727
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26655888
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26621019
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12728216
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27199969
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21749079
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24972474
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24842838
پایان خبر
