داروی مخدر اکسی کدون را بیشتر بشناسید (2 نکته مهم)
معرفی داروی اکسی کدون
اکسی کودون، یک نوع داروی مخدر است که برای کاهش درد طراحی شده است. این دارو می‌تواند به صورت قرص یا از طریق تزریق زیر جلدی یا وریدی برای تسکین دردهای متوسط تا شدید مصرف شود.
این دارو ابتدا برای دردهای متوسط و شدید ایجاد شد، اما در آمریکا خیلی سریع به یکی از داروهایی تبدیل شد که مردم به طور نادرست و غیرقانونی از آن استفاده می‌کردند. این مشکل بعدها به کشورهای دیگر نیز منتقل شد.
اکسی کدون به دلیل ایجاد حس سرخوشی مشابه هروئین، توجه افرادی را که در معرض خطر اعتیاد هستند، جلب کرده است. این دارو تحت نظارت بین‌المللی قرار دارد و کشور ایران نیز آن را قبول کرده است. به دلیل ویژگی‌های منفی هروئین، اکسی کدون می‌تواند به راحتی جایگزین جذابی برای این ماده مخدر در ایران شود و می‌تواند موجب افزایش خطر اعتیاد به مواد مخدر باشد.
اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتماً به پزشک خود بگویید. مصرف این دارو در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز علائمی در نوزاد شود که برای او خطرناک است.
مکانیسم اثر اکسی کدون
این دارو به گیرنده‌های درد در بدن وصل می‌شود و سیگنال‌های درد را کاهش می‌دهد، که به این ترتیب احساس درد کمتر می‌شود و همچنین ممکن است خواب آلودگی و کاهش تنفس ایجاد کند.
فارماکوکینتیک اکسی کدون
اکسی کدون از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود و به طور عمده به ترکیبات دیگری تبدیل می‌شود که در ادرار دفع می‌گردند. زمان ماندگاری این دارو در خون بین ۲ تا ۴ ساعت است و می‌تواند به شیر مادر نیز منتقل شود.
نکاتی که باید قبل از استفاده از این دارو بدانید
- اگر به این دارو حساسیت دارید یا شرایط زیر را دارید، نباید از این دارو استفاده کنید:
- آسم یا مشکلات شدید تنفسی،
- مسدود شدن معده یا روده.
- حساسیت به سایر داروهای مخدر (مانند متادون، مرفین و دیگران)، یا داروهای ضد سرفه که شامل کدئین هستند.
- اگر در حال حاضر از داروی مخدر مشابه استفاده می‌کنید، نباید از اکسی کدون استفاده کنید مگر اینکه مطمئن باشید که نسبت به آن دارو مقاوم شده‌اید. اگر در این مورد مطمئن نیستید، با پزشک خود مشورت کنید.
- برخی داروها می‌توانند با اکسی کدون تداخل داشته باشند و عوارض جدی ایجاد کنند. مطمئن شوید که پزشک شما می‌داند شما از چه داروهایی برای درمان بیماری‌های مربوط به افسردگی، اختلالات روانی، پارکینسون، سردرد میگرنی و یا پیشگیری از تهوع استفاده می‌کنید. قبل از هرگونه تغییر در نکته یا زمان مصرف دارو با پزشک خود صحبت کنید.
در این موارد، برای اطمینان از ایمنی مصرف این دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید:
- مشکلات تنفسی یا بیماری‌های ریوی؛
- سابقه صدمات مغزی، تومور مغزی یا تشنج؛
- سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل؛
- مشکلات ادراری؛
- بیماری‌های کبد یا کلیه؛
- بیماری آدیسون یا اختلال غدد فوق کلیوی؛
- مشکلات کیسه صفرا، لوزالمعده یا تیروئید؛
“`html
چگونه اکسی کدون مصرف کنیم
- این دارو را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید. راهنمایی‌های روی برچسب نسخه خود را بخوانید و طبق آن عمل کنید.
- اکسی کدون می‌تواند باعث کاهش یا توقف تنفس شما شود، به ویژه زمانی که شما تازه شروع به مصرف این دارو کرده‌اید یا دوز خود را تغییر داده‌اید.
- هرگز این دارو را در دوزهای بیشتر یا کمتر از مقادیر توصیه‌شده مصرف نکنید.
- این دارو را همراه با غذا بخورید.
- فرم prolonged release این دارو را نشکنید و نجوید، حتما آن را کامل بلعید.
- اگر پزشک به شما گفته که دو یا چند عدد از این دارو را در هر نوبت مصرف کنید، تمام آن‌ها را در یک زمان بخورید.
- قبل از مصرف این دارو، آن را نبلعید، نجوید یا مرطوب نکنید.
- هنگام مصرف این دارو، مقدار زیادی آب بنوشید تا بلع آن راحت‌تر شود و از خفگی جلوگیری کنید.
- قبل از اندازه‌گیری و مصرف سوسپانسیون (مایع) این دارو، آن را تکان دهید. داروی مایع را با استفاده از سرنگ دوز یا قاشق مخصوص اندازه‌گیری کنید. اگر به این وسایل دسترسی ندارید، از داروساز درخواست کنید.
- به طور ناگهانی استفاده از این دارو را قطع نکنید، به خصوص اگر نشانه‌های ناخوشایندی دارید. با پزشک خود در مورد نحوه قطع ایمن این دارو مشورت کنید.
- از خرد کردن یا شکستن قرص برای استنشاق پودر یا مخلوط کردن آن با مایع برای تزریق خودداری کنید. این کار می‌تواند خطرناک باشد و حتی ممکن است به فوت منجر شود.
- این دارو را در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور خورشید نگهداری کنید.
- همیشه برچسب دارو را بررسی کنید تا از درست بودن آن مطمئن شوید و مطمئن شوید که قرص صحیحی که پزشک تجویز کرده را دریافت می‌کنید.
- مراقب باشید که دیگران از داروی شما به طور نادرست یا بدون تجویز پزشک استفاده نکنند.
مقدار مصرف اکسی کدون
دوز معمول برای بزرگسالان جهت کاهش درد:
دوز اولیه:
انتشار فوری (IR) : پنج تا پانزده میلی‌گرم خوراکی هر ۴ تا ۶ ساعت
انتشار کنترل شده (CR): ده میلی‌گرم خوراکی هر ۱۲ ساعت.
دوز نگهدارنده:
انتشار فوری (IR): ده تا سی میلی‌گرم خوراکی هر ۴ ساعت. دوزهای بالاتر از سی میلی‌گرم به ندرت نیاز است و باید با احتیاط استفاده شوند.
“`
انتشار کنترل شده (CR): دوز دارو برای بیماران سرطانی بین ۲۰ تا ۶۴۰ میلی‌گرم در روز است. به طور متوسط، بیماران روزانه حدود ۱۰۵ میلی‌گرم از این دارو مصرف می‌کنند. کسانی که از درد شدید رنج می‌برند، ممکن است به دوز فوری این دارو نیاز داشته باشند تا زمانی که نیاز به فرم کنترل‌شده اکسی کدون پیدا کنند.
دوز معمول مصرفی در افراد سالمند برای کاهش درد:
دوز اولیه:
انتشار فوری (IR): دو و نیم میلی‌گرم هر ۶ ساعت یک بار مصرف شود.
دوز نگهدارنده:
انتشار فوری (IR): از ده تا ۳۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت. معمولاً نیاز به دوزهای بیشتر از ۳۰ میلی‌گرم نیست و باید با احتیاط مصرف شود.
انتشار کنترل شده(CR): دوز بین ۲۰ تا ۶۴۰ میلی‌گرم در روز برای بیماران سرطانی است. میانگین مصرف روزانه حدود ۱۰۵ میلی‌گرم می‌باشد. بیمارانی که درد شدیدی دارند، ممکن است به دوز فوری دارو نیاز داشته باشند تا زمانی که به فرم کنترل‌شده اکسی کدون احتیاج داشته باشند.
دوز معمول مصرفی در کودکان برای کاهش درد:
برای کودکان بالاتر از یک سال و کمتر از ۵۰ کیلوگرم: دوز بین ۰٫۰۵ تا ۰٫۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم بدن هر ۴ تا ۶ ساعت در صورت نیاز.
برای کودکانی که بیشتر از یک سال دارند و وزنشان ۵۰ کیلوگرم یا بیشتر است: درمان از ۵ میلی‌گرم خوراکی هر ۶ ساعت شروع می‌شود و بعد امکان افزایش به ۱۰ میلی‌گرم هر ۳ تا ۴ ساعت وجود دارد.
عوارض جانبی اکسی کدون
اگر علائم واکنش حساسیتی به این دارو از جمله: راش پوستی یا کهیر (با یا بدون تب یا درد مفاصل)؛ مشکل در تنفس؛ و ورم صورت، لب، زبان یا گلو را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
مانند سایر داروهای مخدر، اکسی کدون می‌تواند تنفس شما را کند کند. اگر تنفس شما به حدی کم شود که دچار مشکل شوید، این ممکن است خطرناک باشد. در این موارد به پزشک خود اطلاع دهید:
- تنفس کم عمق، ضربان قلب کم، پوست سرد و رنگ پریده؛
- تشنج؛
- گیجی و خواب‌آلودگی شدید؛
- مشکلات هورمونی مانند ناباروری یا از دست دادن قاعدگی؛
- مشکلات جنسی یا کاهش میل جنسی؛
- احساس سرگیجه یا حالتی شبیه بیهوشی؛
- علائم کمبود هورمون کورتیزول مثل تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، سرگیجه و خستگی؛
- اکسی کدون همچنین ممکن است در بزرگسالان و افراد مسن که به شدت بیمار یا دچار سوء تغذیه هستند، خطر بیشتر ایجاد کند.
- اگر علائم سندرم سروتونین را مانند بی‌قراری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلات، پرش، نقص در هماهنگی، تهوع، استفراغ یا اسهال شدید مشاهده کردید، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی شایع این دارو شامل:
- خواب‌آلودگی، سردرد، سرگیجه و احساس خستگی؛
- درد معده، تهوع، استفراغ، یبوست و از دست دادن اشتها؛
- خشکی دهان؛
- خارش خفیف.
این لیست کاملی از عوارض جانبی دارو نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز رخ دهد. برای راهنمایی و مشاوره راجع به عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید. اگر عوارض جانبی مشاهده کردید، آن‌ها را به FDA نیز گزارش کنید.
کدام داروها بر روی اکسی کدون تأثیر می‌گذارند؟
اکسی کدون یک داروی مخدر است که ممکن است با داروهای دیگر تداخل کند و عوارض جانبی خطرناک یا حتی مرگ را به دنبال داشته باشد. اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک‌تان بگویید:
- داروهای مخدر دیگر مانند مسکن‌ها و داروهای ضد سرفه؛
- داروهایی که باعث خواب‌آلودگی یا کاهش سرعت تنفس می‌شوند، مانند قرص‌های خواب، شل‌کننده‌های عضلانی، آرام‌بخش‌ها یا داروهای ضد جنون;
- داروهایی که بر سطح سروتونین بدن اثر می‌گذارند، مثل داروهای ضد افسردگی، داروهای درمان پارکینسون، داروهای میگرنی، داروهای درمان عفونت‌های جدی و داروهایی که برای جلوگیری از تهوع و استفراغ استفاده می‌شوند;
- ممکن است داروهای دیگری نیز با اکسی کدون تداخل داشته باشند. هر زمان که دارویی مصرف می‌کنید—اعم از داروهای تجویزی یا بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی—به پزشک‌تان اطلاع دهید. هرگز بدون مشورت با پزشک‌تان داروی جدیدی را شروع نکنید.
مواردی که باید در مصرف اکسی کدون احتیاط کنید
در انگلستان، مصرف اکسی کدون برای بیماران با اختلالات متوسط تا شدید کبد و اختلالات شدید کلیوی ممنوع است، اما در آمریکا با کاهش دوز مصرف آن ممکن است مجاز باشد.
اگر یک دوز اکسی کدون را فراموش کنید چه کار باید بکنید؟
چون این دارو فقط در زمان نیاز مصرف می‌شود، احتمالاً دوزی را فراموش نخواهید کرد. اما اگر فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک زمان دوز بعدی هستید، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کنید و برای جبران آن در دوز بعدی دوباره دارو مصرف نکنید.
اگر اکسی کدون را بیش از حد مصرف کنید، چه می‌شود؟
در صورت بروز مسمومیت، سریعاً به خدمات اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل گیجی، مشکلات حافظه، خواب آلودگی و ضربان سریع قلب باشد.
در هنگام مصرف اکسی کدون از چه مواردی باید پرهیز کنید؟
- از مصرف الکل یا نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید، زیرا مصرف همزمان آن‌ها با اکسی کدون می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی خطرناک یا مرگ شود.
- اکسی کدون ممکن است بر تفکر یا پاسخگویی شما تأثیر بگذارد، بنابراین اگر در حال رانندگی یا انجام کارهایی هستید که نیاز به هوشیاری دارند، احتیاط کنید.
- مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت ممکن است بر اکسی کدون تأثیر بگذارد و عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کند. درباره مصرف محصولات گریپ فروت با پزشک‌تان مشورت کنید.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
