دانستنی های ونوس حشره خوار (2 نکته مهم)

دانستنی های ونوس حشره خوار: گیاه شگفتانگیزی که حشرات را شکار میکند
گیاه ونوس حشره خوار یکی از جذابترین و عجیبترین گونههای گیاهی در جهان است که به خاطر تواناییاش در شکار حشرات شهرت دارد. برخلاف گیاهان معمولی که فقط با نور خورشید و مواد مغذی خاک زنده میمانند، ونوس حشره خوار میتواند طعمهی خود را شناسایی، به دام بیندازد و هضم کند.
در این مقاله، به بررسی کامل ویژگیها، نحوه عملکرد، محیط زندگی، روشهای نگهداری و نکات جالب در مورد این گیاه گوشتخوار خواهیم پرداخت. اگر به دنیای گیاهان عجیب علاقهمندید یا قصد دارید یکی از آنها را در خانه نگهداری کنید، این مطلب برای شماست.
ونوس حشره خوار چیست؟
معرفی گیاه ونوس حشره خوار (Venus Flytrap)
ونوس حشره خوار با نام علمی Dionaea muscipula یک گیاه گوشتخوار کوچک است که بومی مناطق باتلاقی کارولینای شمالی و جنوبی در ایالات متحده آمریکاست. این گیاه یکی از معدود گیاهانی است که میتواند حرکت کرده و طعمه را به دام بیندازد.
ویژگیهای ظاهری
-
دارای برگهای دو لبهای با لبههای دندانهدار
-
رنگ سبز با سایههای قرمز در قسمت داخلی برگها
-
برگها مانند یک تلهی زنده عمل میکنند
چگونه ونوس حشره خوار شکار میکند؟
سازوکار تلهی گیاه
برگهای این گیاه مانند یک تلهی فنری هستند که به فشار حساساند. درون هر برگ، چند موی ریز به نام موی حساس (Trigger Hair) وجود دارد. وقتی یک حشره این موها را لمس کند، واکنشی سریع در گیاه ایجاد میشود:
-
با دوبار لمس در عرض چند ثانیه، برگ به سرعت بسته میشود.
-
دندانههای کناری برگ، فضای بستهای برای به دام انداختن حشره ایجاد میکنند.
-
غدد ترشحی شروع به ترشح آنزیمهای گوارشی میکنند.
-
پس از چند روز، مواد مغذی حشره جذب شده و برگ دوباره باز میشود.
مدت زمان هضم طعمه
-
بین ۵ تا ۱۲ روز بسته به اندازهی طعمه
-
پس از هضم، بقایای غیر قابل جذب (مثل اسکلت حشرات) باقی میماند
شرایط نگهداری ونوس حشره خوار در خانه
نور مناسب
-
نیازمند نور مستقیم خورشید حداقل ۴ تا ۶ ساعت در روز
-
در صورت نگهداری در داخل خانه، از لامپ رشد گیاه (LED Grow Light) استفاده شود
خاک و گلدان
ویژگی | توصیه |
---|---|
نوع خاک | ترکیب خاک اسفاگنوم یا پیت ماس با پرلیت |
pH خاک | اسیدی (حدود ۴.۵ تا ۵.۵) |
زهکشی | بسیار خوب، بدون تجمع آب در ریشه |
آبیاری
-
استفاده از آب مقطر یا باران (عدم تحمل مواد معدنی آب لولهکشی)
-
خاک همیشه مرطوب باشد اما نه غرقاب
دمای محیط
-
دمای مطلوب بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد
-
در زمستان، دورهی خواب با دمای پایینتر (۵ تا ۱۰ درجه)
تغذیه و غذا دادن
-
نیازی به تغذیه روزانه نیست
-
هر ۲ تا ۴ هفته یک حشره زنده کوچک کافی است
-
از غذا دادن با گوشت یا غذای انسانی خودداری کنید
حقایق جالب دربارهی ونوس حشره خوار
-
این گیاه قادر است تفاوت بین باران و حرکت حشره را تشخیص دهد.
-
تله فقط ۳ تا ۴ بار قادر به بسته شدن است؛ پس از آن از کار میافتد.
-
اگر گیاه تغذیه نشود، باز هم میتواند از طریق فتوسنتز زنده بماند.
-
ونوس حشره خوار میتواند در دورههای طولانی بدون شکار زنده بماند.
-
در زمستان، بسیاری از برگها خشک شده و میمیرند؛ اما این فرآیند طبیعی خواب زمستانی است.
رایجترین اشتباهات در نگهداری ونوس حشره خوار
استفاده از آب شهری
آب لولهکشی به دلیل داشتن املاح معدنی میتواند به ریشههای گیاه آسیب بزند. همواره از آب بدون املاح استفاده کنید.
تغذیه بیش از حد
بیش از حد غذا دادن میتواند باعث بسته شدن مکرر تلهها و در نهایت از بین رفتن برگها شود.
نور کم
قرار گرفتن در مکان کمنور باعث ضعف در رنگ برگها و کاهش انرژی گیاه خواهد شد.
تفاوت ونوس حشره خوار با سایر گیاهان گوشتخوار
ویژگی | ونوس حشره خوار | گیاه پارچ (Nepenthes) | دروزرا (Drosera) |
---|---|---|---|
نحوهی شکار | بسته شدن تله | جذب حشره در مخزن آبکی | ترشح چسبنده از برگها |
سرعت واکنش | بسیار سریع (کمتر از ۱ ثانیه) | کند | متوسط |
نوع تغذیه | آنزیمهای گوارشی | تجزیه در مایع داخلی | آنزیمهای سطح برگ |
نیاز به نور | بالا | متوسط | بالا |
نکاتی برای پرورش موفق ونوس حشره خوار
-
محیطی مرطوب، پرنور و بدون املاح معدنی فراهم کنید.
-
در زمستان اجازه دهید گیاه وارد دوره خواب شود.
-
با دقت غذا بدهید و از تحریک بیمورد تلهها پرهیز کنید.
-
گلدان را هر سال یا هر دو سال یک بار عوض کنید تا خاک تازه و بدون املاح داشته باشید.
راهنمای نهایی برای پرورش ونوس حشره خوار سالم و سرزنده
ونوس حشره خوار گیاهی جذاب، زنده و متفاوت از تمام گیاهانی است که میشناسید. اگر شرایط مناسب زیستیاش فراهم شود، میتواند سالها زنده بماند و شما را با رفتار شگفتانگیزش سرگرم کند. با رعایت نکاتی مانند استفاده از خاک اسیدی، نور کافی، آب بدون املاح و ایجاد دورهی خواب زمستانی، میتوانید یک ونوس سالم و سرزنده در خانه داشته باشید.
اگر از علاقهمندان به گیاهان خاص هستید یا به دنبال یک تجربه متفاوت در دنیای گیاهان هستید، پرورش ونوس حشره خوار انتخابی جذاب و آموزنده خواهد بود. همین امروز شروع کنید و دنیای جدیدی از گیاهان را کشف نمایید.
دانستنی های ونوس حشره خوار
راسته: Caryophyllales
خانواده: Droseraceae
جنس: Dionaea
گونه: D. muscipula
گیاه Dioanea muscipula که به نام ونوس حشره خوار شناخته میشود، متعلق به خانواده دروزراسه و جنس دیونه است. این گیاه، یکی از شگفتانگیزترین گیاهان جهان محسوب میشود و معمولاً اندازه آن از 15 سانتیمتر بزرگتر نمیشود. مناطق رشد این گیاه محدود به برکههای دارای تورب در کارولینای شمالی و جنوبی در ایالات متحده آمریکا است.
گیاه ونوس حشره خوار برای اولین بار توسط دالیلیس (Dalilis)، فرماندار کارولینای شمالی، کشف شد. او در نامهای به گالن سان (Gallnsan) در تاریخ 24 ژانویه 1760، نام Flytrap sensitive را به این گیاه داد، اما متأسفانه این نام تا سال 1843 منتشر نشد. یک نمونه از این گیاه به انگلستان ارسال و سپس به باغ وو (vew) منتقل گردید.
ونوس حشرات را با استفاده از بخش انتهایی برگهای خود شکار میکند. برگ ونوس دو قسمت اصلی دارد. یک قسمت صاف مانند برگ که به آن پایه برگ میگویند، توانایی فتوسنتز دارد و از خاک مواد مورد نیازش را تأمین میکند. قسمتی دیگر که وظیفه به دام انداختن حشرات را دارد، به نام پهنگ برگ شناخته میشود. این قسمت در انتهای برگ قرار دارد و از دو لوب تشکیل شده که توسط یک رگ به هم متصل هستند. هرکدام از این لوبها (که به عنوان تله حشره عمل میکنند) دارای 3 تا 5 تار هستند که حشرات را به دام میاندازند. لبه هر یک از این لوبها دندانهها یا انگشتانی شبیه مژه دارد.
ونوس حشره خوار به هوای گرم، مرطوب و آفتابی نیاز دارد. برگهای قهوهای رنگ که فعالیتهای حیاتی خود را انجام دادهاند، باید از گیاه جدا شوند. رنگ قرمز داخل برگها هنگام رشد و نمو گیاه نمایان میشود. اگر گیاه ونوس در سایه نگهداری شود، رنگ آن سبز باقی خواهد ماند.
نور:
وجود نور کافی برای حفظ سلامت ونوس ضروری است. در طول فصل رشد فعال، ونوس باید حداقل 12 ساعت نور دریافت کند (12 ساعت نور ضروری است تا گیاه بتواند گل بدهد) و حداقل 4 ساعت نور مستقیم از خورشید داشته باشد.
به طور کلی، هر چه گیاه نور مستقیم بیشتری دریافت کند، سالمتر و قویتر خواهد بود. محل قرارگیری ونوس باید در مقابل پنجرههای جنوبی، شرقی یا غربی باشد تا حداقل 4 ساعت از نور مستقیم خورشید در طول روز بهرهمند شود. همچنین میتوان از نور مصنوعی به صورت متناوب برای گیاه استفاده کرد.
آب:
این گیاه به رطوبت زیادی نیاز دارد. ونوس برای سلامت خود به آب خالص احتیاج دارد و آب معمولی گزینه مناسبی برای آن نیست.
آب معمولی حاوی عناصری مثل سدیم، کلسیم، نمکهای قلیایی، گوگرد، کلر و منیزیم است که ممکن است به گیاه آسیب برساند. اگرچه ممکن است بلافاصله علایمی از آسیب دیده نشود، اما در بلندمدت میتواند باعث تضعیف گیاه و در نهایت مرگ آن شود. ونوس حشرهخوار و سایر گیاهان حشرهخوار باید با آب مقطر، آب باران یا آب تصفیهشده آبیاری شوند ***(بهترین گزینه برای آبیاری این گیاه آب مقطر است)***.
در طول فصل رشد، گیاه به بررسی و مراقبت بیشتری نیاز دارد، به ویژه در شرایط آب و هوایی گرم و خشک. باید اطمینان حاصل شود که محیط رشد گیاه به طور کامل خشک نشود. خاک گیاه باید ایدهالاً مرطوب باشد و نباید غرقاب از آب باقی بماند.
بنابراین، استفاده از یک ظرف آب در زیر گلدان زمانی که ونوس در شرایط نور مستقیم و هوای گرم قرار دارد، و یا …
وقتی به هر دلیلی برای مدتی آبیاری گیاه متوقف میشود، مهم است که خاک گلدان بهطور کامل خشک نشود.
بهتر است روزانه به وضعیت گیاه ونوس و خاک آن نگاه کنیم و آبیاری انجام دهیم زمانی که خاک تا حدودی خشک شده باشد نه کاملاً خشک. این موضوع به ویژه در فصول سرد، که گیاه در خواب و رکود است، اهمیت بیشتری دارد.
در این مدت گیاه باید از شرایط مرطوب محافظت شود. بهتر است قبل از آبیاری مجدد، اجازه دهیم خاک ونوس تقریباً خشک شود.
معمولاً در زمان رکود، گیاه ۲ تا ۳ بار در ماه آبیاری میشود، البته این موضوع به عواملی مثل آب و هوا، رطوبت و اندازه گلدان بستگی دارد (گلدانهای بزرگ معمولاً آب را برای مدت طولانیتر نگه میدارند). بنابراین، حفظ رطوبت مناسب در خاک ونوس، نه خیلی خیس و نه خیلی خشک، اغلب مناسب است. همچنین در دماهای خنک و سرد، بهتر است کمتر آبیاری کنیم.
محیط کشت (خاک پرورش ونوس):
ونوس برای رشد خوب به خاکی غنی از مواد غذایی نیاز دارد. استفاده از کود برای این گیاه توصیه نمیشود، زیرا ممکن است ریشه گیاه را بسوزاند و به آن آسیب بزند.
بعضی از کارشناسان از کود به صورت محلول و بر روی برگ گیاهان استفاده میکنند، اما این روش برای افراد مبتدی خطر دارد و توصیه نمیشود.
سادهترین خاکی که میتوانیم برای این گیاه استفاده کنیم، پیت ماس خالص است، که هیچ ماده دیگری به آن اضافه نشده باشد. اما بهترین ترکیب شامل نسبت یک به یک پرلیت و پیت ماس است. زیرا پرلیت به خوبی هوا و آب را در خود نگه میدارد و کیفیت خاک را بهتر میکند.
روش های تکثیر گیاه ونوس حشره خوار:
ونوس به دو روش اصلی تکثیر میشود: ۱- تکثیر جنسی یا زایشی و ۲- تکثیر غیر جنسی یا رویشی.
تکثیر جنسی ونوس:
قبل از توضیح دربارهی تکثیر جنسی ونوس، به روش گردهافشانی و تشکیل بذر در این گیاه میپردازیم. گردهافشانی در چند مرحله انجام میشود.
به طور کلی، گردهافشانی یعنی انتقال دانه گرده از بساکها (که در بالای میله پرچم قرار دارند) به مادگی که در مرکز گل قرار گرفته است. بالای مادگی، کلاله قرار دارد.
در گیاه ونوس، کلاله زمانی که آماده پذیرش دانه گرده میشود که ظاهری کرکی و پرزدار پیدا کند. اگر یک پارچه نخی یا یک گلوله پنبهای را به بساکها بزنید و سپس روی کلاله قرار دهید، باروری و لقاح انجام میشود.
بعد از باروری، اگر به مادگی نگاه کنید، میتوانید دانه گرده در تماس با مادگی را با ذرهبین مشاهده کنید.
۱- وقتی گل ونوس باز میشود، دانه گرده روی بساکها قرار میگیرد، اما مرکز کلاله هنوز آماده پذیرش دانه گرده نیست.
۲- سپس بساکها سقوط میکنند و در این زمان کلاله آماده پذیرش دانه گرده است، اما چون دانه گرده گل خودش را به دلیل عدم آمادگی کلاله از دست داده، دانه گرده از گل دیگری وارد میشود که به آن دگر گردهافشانی میگویند.
۳- بعد از گردهافشانی، گلبرگها به سمت داخل جمع میشوند و اگر گردهافشانی به خوبی انجام شده باشد، گل متورم میشود، اما در غیر این صورت (اگر دانه گرده دریافت نکرده باشد یا گردهافشانی ناقص باشد) چروکیده، سیاه و در نهایت خشک میشود.
۴- تخمدان متورم میشود و بذرها در داخل آن رشد میکنند.
۵- پس از کامل شدن (بلوغ) بذرها، تخمدان خشک شده و شکاف بر میدارد تا بذرها دیده شوند.
۶- تعداد ۲۰ تا ۳۰ بذر بالغ و درخشان سیاه رنگ که تقریباً یک میلیمتر طول دارند، از داخل تخمدان سقوط میکنند.
سایت رضیم
“`