درجات دیسک کمر (خفیف و شدید) و بهترین راه درمان این عارضه (2 نکته مهم)

“`html
درجات دیسک کمر
- بیرونزدگی دیسک، که یکی از مشکلات ستون فقرات است، زمانی اتفاق میافتد که مادهی ژلمانند وسط دیسک، درست مثل بیرون زدن مواد یک دونات ژلهای، از یک شکاف در دیوارهی خارجی دیسک خارج شود.
- وقتی محتویات دیسک با یکی از عصبهای نخاعی کنار آن تماس میگیرد یا به آن فشار میآورد، فرد دچار درد در ناحیه کمر یا پا میشود. دیسکهای بیرونزده میتوانند به شدتهای مختلفی تقسیمبندی شوند، از خفیف تا شدید.
- این تقسیمبندیها بسته به اینکه چقدر مادهی مرکزی دیسک از جای خود جابهجا شده، متفاوت است.
- اولین گام برای بهبود این مشکل، استفاده از روشهای درمانی بدون جراحی است. در مواردی که درمان با همکاری بیمار و پزشک انجام میشود، حدود ۸۰% افراد پس از تقریبا ۶ هفته بهبود مییابند و به زندگی عادی خود بازمیگردند.
- اگر بدن بیمار به درمانهای غیرجراحی پاسخ ندهد، در این صورت پزشک متخصص ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد کند.
دیسک کمر خفیف
- مرحلهی اول دیسک کمر خفیف، دژنرانسیون دیسک نام دارد. در این مرحله، به دلیل روند پیری، مواد شیمیایی داخل دیسک تغییر میکنند و دیوارهی دیسک ضعیف میشود، اما محتویات درون دیسک بیرون نمیزنند.
- وقتی دیسک کمی به مرحلهی بیرونزدگی پیشرفت میکند، در این حالت شکل دیسک تغییر میکند و برخی تغییرات جزئی در کانال نخاعی یا اعصاب نخاعی نیز ایجاد میشود.
- به این مرحله، بیرونزدگی دیسک یا برآمدگی دیسک نیز میگویند. برای دیسک کمر خفیف، روشهای درمانی ملایمتر مانند داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی و مراقبتهای کایروپراکتیک میتوانند موثر باشند.
دیسک کمر شدید
- دیسک کمر شدید با بیرونزدگی شروع میشود. در این حالت، مادهی مرکزی دیسک از دیوارهی بیرونی آن (آنولوس فیبروس) خارج میشود، اما هنوز در داخل پوشش دیسک باقی است.
- وقتی دیسک به حالت شدید میرسد، به مرحلهی بیرونزدگی کامل میرسد که در آن مادهی مرکزی دیسک از دیوارهاش عبور میکند و ممکن است به خارج دیسک بین مهرهای برود.
- دیسک کمر شدید که علائم عصبی (ضعف، سوزن سوزن شدن، بیحسی) ایجاد کند، ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد.
علائم دیسک کمر
- علائم دیسک کمر معمولاً به محل بروز، شدت آسیب و واکنش فرد به درد بستگی دارد.
- اگر دچار بیرونزدگی دیسک کمر شده باشید، درد را از قسمت پایینی کمر به یک یا دو پای خود احساس خواهید کرد که ممکن است به مچ پا نیز برسد (به این درد، درد سیاتیک گفته میشود).
- شاید از علائم دیگر نیز درد شبیه شوک الکتریکی را احساس کنید که در هر حالتی (نشسته، ایستاده، یا در حال حرکت) تشدید میشود. فعالیتهایی مثل خم شدن، بلند کردن اجسام، و نشستن، درد را بیشتر میکند.
- در این شرایط، دراز کشیدن به پشت با زانوهای خمیده میتواند برای شما راحتتر باشد زیرا فشار روی دیسک کاهش مییابد. گاهی موهای پا یا مچ پا ممکن است بیحس و سوزن سوزن شود.
- همچنین ممکن است عضلات پشت یا پا در حالت گرفتگی یا اسپاسم باشند.
- علاوه بر درد، ممکن است عضلات پا ضعیف شوند یا رفلکس مچ پا و زانو کاهش یابد. در موارد شدید ممکن است دچار افتادگی پا شوید (موقع راه رفتن مچ پا شل شده و روی زمین کشیده شود) یا کنترل ادرار و مدفوع را از دست بدهید.
- اگر دچار ضعف شدید در پا شدهاید یا نمیتوانید عملکرد مثانه و روده را کنترل کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علتهای دیسک کمر
- بیرونزدگی خفیف و کامل دیسک میتواند به دلیل آسیبدیدگی، بلند کردن اشتباه اجسام، یا حتی به صورت خودبهخود رخ دهد. پیری نیز نقش مهمی دارد. با افزایش سن، دیسکها کم کم مواد مایع خود را از دست میدهند و ضعیف میشوند.
“““html
- با گذشت زمان، دیسک های بین مهرهای که در کمر قرار دارند، ممکن است حالت طبیعی خود را از دست بدهند و سفتتر شوند.
- دیواره بیرونی دیسک که به آن فیبر گفته میشود، ضعیف میشود و دیگر قادر به نگه داشتن بخش نرم و ژلهای درون خود نیست. اگر این بخش نرم کمی بیرون بزند و دیواره دیسک را برآمده کند، یا از طریق یک پارگی بیرون بیفتد، ممکن است با یک عصب تماس پیدا کند و درد ایجاد کند.
- عوامل ژنتیکی، سیگار کشیدن و برخی مشاغل و فعالیتهای تفریحی میتوانند دلیل بروز مشکلات دیسک کمر باشند و در سنین پایینتر باعث تخریب دیسکها شوند.
چه افرادی بیشتر در خطر بیرونزدگی دیسک هستند؟
- بیرونزدگی دیسک در افراد بین ۳۰ تا ۴۰ سال شایعتر است، اما افراد میانسال و یا پیرتر که فعالیتهای سنگین انجام میدهند، کمی بیشتر در خطر هستند.
- بیرونزدگی دیسکهای کمر یکی از دلایل رایج درد کمر است که ممکن است به پاها هم سرایت کند و این مشکل ۱۵ برابر بیشتر از بیرونزدگی دیسکهای گردنی رخ میدهد. تنها ۸% از موارد به بیرونزدگی دیسک گردن مربوط میشود و فقط ۱ تا ۲% در ناحیه قفسه سینه دیده میشود.
- عادتهایی مثل سیگار کشیدن یا نشستن در وضعیت نادرست میتواند خطر ابتلا به بیرونزدگی دیسک کمر را افزایش دهد.
درمان دیسک کمر
- بهبود بیرونزدگی دیسک کمر به طور غیر جراحی اولین قدم برای درمان این مشکل است و میتواند شامل مصرف دارو، استراحت، فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی در منزل، آبدرمانی، تزریق استروئید اپیدورال، درمانهای دستی (کایروپراکتیک) و مدیریت درد باشد. اگر این روشها موثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
روشهای غیر جراحی برای دیسک کمر خفیف
در بیشتر موارد، درد ناشی از بیرونزدگی دیسک بعد از ۲ تا ۳ روز بهبود پیدا میکند و در ۴ تا ۶ هفته به طور کامل از بین میرود. محدود کردن فعالیتها، استفاده از یخ و گرما، و مصرف داروهای بدون نسخه نیز به بهبودی کمک میکند.
داروها
- پزشک ممکن است داروهای مسکن، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها)، شلکنندههای عضلات و استروئیدها را تجویز کند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDها): مانند آسپرین، ناپروکسن (آلوِ، ناپروسین)، ایبوپروفن (مورتین، نوپرین، آدویل) و سلکوکسیب (سلبرکس) که برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده میشوند.
- مسکنها: مانند استامینوفن (تایلنول)، که درد را تسکین میدهند اما خاصیت ضدالتهابی NSAIDها را ندارند. استفاده طولانیمدت از آنها ممکن است باعث زخم معده یا مشکلات کبدی و کلیوی شود.
- شل کنندههای عضلات: مثل متوکاربامول (روباکسین)، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) که برای کنترل اسپاسم عضلات تجویز میشوند.
- استروئیدها: که برای کاهش تورم و التهاب عصبها تجویز میشوند و به صورت خوراکی (متیل پردنیزولون) در یک دوره ۵ روزه تجویز میشوند. این داروها به سرعت درد را تسکین میدهند.
- تزریق استروئید: در مواردی که درد شدید باشد انجام میشود. در این روش، داروی استروئید و یک داروی بیحسی به فضای اپیدورال ستون مهره تزریق میشود.
حدود ۵۰% بیماران بعد از تزریق بهبودی را تجربه میکنند، هرچند این نتایج به صورت موقت هستند. ممکن است نیاز باشد تزریقها به فواصل دو هفتهای تکرار شوند.
فیزیوتراپی
- هدف فیزیوتراپی کمک به بیمار برای بازگشت سریع به فعالیتهای روزمره و جلوگیری از آسیب دوباره است.
- فیزیوتراپ میتواند به شما وضعیت صحیح بدن و روشهای درست بلند کردن اجسام و راه رفتن را آموزش دهد.
“`
- این برنامه به شما یاد میدهد که چگونه عضلات کمر، پاها و شکم خود را قویتر کنید.
- همچنین تمرینهای کششی را انجام میدهید تا انعطافپذیری ستون فقرات و پاهایتان بهتر شود. ورزش و تمرینات تقویتی بخشی مهم از درمان هستند و باید جزو فعالیتهای همیشگی شما شوند.
- علاوه بر روشهای گفته شده برای درمان دیسک کمر، گزینههای دیگری مثل اوزونتراپی و استفاده از کمربند طبی نیز وجود دارد.
درمانهای کلنگر
- برخی از بیماران دوست دارند از روشهای کلنگر مانند طب سوزنی، طب فشاری، مکملهای غذایی و بیوفیدبک استفاده کنند. این روشها میتوانند به بهبود کلی وضعیت سلامت بیمار کمک کنند و به او یاد دهند که چگونه با درد مقابله کند.
عمل جراحی بسته: جدیدترین روش برای درمان دیسک کمر شدید
- هدف اصلی جراحی بسته دیسک کمر، درمان مشکل دیسک و کمک به ثبات ستون فقرات و کاهش فشار روی عصبهاست. این فشار میتواند ناشی از مشکلاتی مانند ناپایداری ستون فقرات، خارهای استخوانی، بیرونزدگی دیسک، انحراف ستون فقرات یا تومورها باشد.
- برخلاف جراحی باز، جراحی بسته سریعتر، ایمنتر و به زمان بهبودی کمتری نیاز دارد. زیرا در این روش آسیب کمتری به عضلات و بافتهای نرم میزند. مزایای درمان دیسک کمر با جراحی بسته شامل:
- نتایج بهتر از نظر ظاهری چون برشها کوچکتر هستند (گاهی فقط ۲ سانتیمتر طول دارند)
- خونریزی حین عمل کمتر است
- خطر آسیب به عضلات کمتر است، زیرا برشهای کمتری انجام میشود یا نیازی به برش نیست
- خطر عفونت و درد بعد از عمل کمتر است
- سرعت بهبودی بیشتر و نیاز به توانبخشی کمتر است
- وابستگی به مسکنها بعد از عمل کاهش مییابد
- برخی از جراحیهای بسته به صورت سرپایی انجام میشوند و فقط از بیحسی موضعی استفاده میشود که این خطر واکنش منفی به بیهوشی عمومی را کاهش میدهد.
بهبودی و پیشگیری
از هر ۱۰ نفر، ۸ نفر حداقل یک بار در زندگی خود دچار درد کمر میشوند که معمولاً طی ۶ هفته خودبهخود خوب میشود. داشتن نگرش مثبت، فعالیت بدنی منظم و بازگشت سریع به کار از مهمترین عوامل بهبودی هستند. اگر بیمار نتوانست در ابتدا به کار همیشگی خود برگردد، بهتر است چند کار سادهتر را انجام دهد.
پزشک میتواند برای کوتاهمدتی نسخههایی برای انجام چنین فعالیتهایی تجویز کند. برای جلوگیری از بروز دوباره این مشکل، اقدامات زیر مهم هستند:
- استفاده از تکنیکهای صحیح برای بلند کردن اشیاء
- حفظ وضعیت صحیح بدن در هنگام نشستن، ایستادن، حرکت و خوابیدن
- داشتن برنامه ورزشی مناسب برای تقویت عضلات ضعیف شکم و جلوگیری از بروز دوباره مشکل
- ایجاد محیط کار ارگونومیک
- حفظ وزن سالم و توده بدنی مناسب
- داشتن نگرش مثبت و مدیریت استرس
- عدم استفاده از دخانیات
همچنین بخوانید: