درمان بیماری گلوکوم سیاه (2 نکته مهم)
گلوکوم (آب سیاه)
گلوکوم یک بیماری نیست، بلکه شامل گروهی از بیماری‌ها می‌شود. این بیماری زمانی به وجود می‌آید که فشار مایع در چشم افزایش پیدا کند. بروز این بیماری در افراد زیر 40 سال نادر است، ولی با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود. آسیب‌های ناشی از جراحی، تصادفات و سوختگی‌های شیمیایی می‌توانند از عوامل مهم بروز گلوکوم باشند.
در دنیا، حدود 4.5 میلیون نفر به خاطر گلوکوم بینایی خود را از دست می‌دهند. افزایش فشار در داخل چشم به سه عامل بستگی دارد: سرعت تولید مایع زلالیه توسط جسم مژگانی، مقاومت در برابر خروج مایع زلالیه از چشم و سطح فشار وریدی. گلوکوم به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
1– گلوکوم اولیه که به بیماری‌های چشمی مربوط نیست و به دلیل مقاومت در خروج مایع زلالیه ایجاد می‌شود. این نوع معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند و می‌تواند ارثی باشد.
2– گلوکوم ثانویه که به بیماری‌های چشمی که جریان مایع زلالیه را کاهش می‌دهند، مرتبط است. این نوع گلوکوم معمولاً فقط یک چشم را درگیر می‌کند و شیوع فامیلی در آن نادر است.
فشار داخل چشم تحت تأثیر عواملی مانند: ساعات مختلف روز، فصول، فشار خون، سرعت ضربان قلب و تنفس تغییر می‌کند. همچنین، گلوکوم می‌تواند به دو دسته زاویه بسته و زاویه باز تقسیم شود که هر کدام خود چند نوع دارند. گلوکوم زاویه باز به آرامی پیشرفت می‌کند و فرد متوجه کاهش بینایی خود نمی‌شود.
گلوکوم زاویه بسته اولیه معمولاً با افزایش فشار داخل چشم همراه است و به صورت ناگهانی بروز می‌کند. این نوع گلوکوم دردناک است و کاهش دید به سرعت اتفاق می‌افتد که افراد را مجبور می‌کند زودتر به پزشک مراجعه کنند.
گلوکوم زاویه بسته شایع‌ترین نوع گلوکوم است و 60 تا 70 درصد موارد گلوکوم در بزرگسالان را شامل می‌شود. گلوکوم زاویه باز اولیه در سیاه‌پوستان بیشتر از سفیدپوستان مشاهده می‌شود و در سنین پایین‌تری ایجاد شده و بیشتر به کوری منتهی می‌شود.
عالی بودن فشار چشم به تنهایی نشان‌دهنده ابتلا به این بیماری نیست و به میزان تحمل عصب بینایی در برابر فشار چشم بستگی دارد. با مراجعه به پزشک چشم، این بیماری به سادگی قابل تشخیص است و افرادی که بالای 35 سال سن دارند، باید هنگام مراجعه به چشم‌پزشکی مورد آزمایش قرار گیرند (به خصوص افرادی که در خانواده‌شان سابقه این بیماری وجود دارد).
راه درمان بیماری گلوکوم
دکتر قاسم فخرایی، یک متخصص چشم، می‌گوید که گلوکوم یکی از بیماری‌های چشمی است که می‌تواند به آسیب عصب بینایی منتهی شود. در بیشتر موارد، افزایش فشار داخل چشم باعث این آسیب می‌شود، اما درصد کمی از بیماران این وضعیت را ندارند و فشار چشمشان بالایی نیست.
این متخصص ادامه داد: در این بیماری، سلول‌های عصب بینایی به تدریج از بین می‌روند و در نتیجه فرد دچار کاهش بینایی می‌شود. گلوکوم بیشتر در افراد بالای 40 سال و کسانی که تاریخچه خانوادگی گلوکوم دارند، مشاهده می‌شود.
دکتر فخرایی همچنین گفت: این بیماری به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود. در نوع حاد، بیماران دچار علائم شدید و ناگهانی می‌شوند؛ فشار داخل چشم به ناگاه بالا می‌رود و فرد دچار درد چشم، کاهش دید، سردرد و قرمزی چشم می‌شود.
در نوع مزمن گلوکوم که شایع‌تر است، فشار داخل چشم به تدریج افزایش می‌یابد. به همین خاطر، فرد معمولاً متوجه بیماری نمی‌شود و خیلی دیر به پزشک مراجعه می‌کند. این مراجعه معمولاً زمانی انجام می‌شود که بیماری بسیار پیشرفت کرده است.
این پزشک خاطرنشان کرد: درمان در هر مرحله از گلوکوم فقط به حفظ وضعیت موجود کمک می‌کند و نمی‌توان دید از دست رفته را به حالت اولیه برگرداند. بنابراین، مراجعه منظم و زودهنگام به پزشک چشم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری ضروری است.
به گفته وی، در مراحل اولیه بیماری…
داروهایی برای درمان تجویز می‌شوند. برخی انواع لیزر نیز می‌تواند به عنوان جایگزین یک یا دو دارو عمل کند، ولی اثرات آنها با گذشت زمان کم می‌شود.
فخرایی گفت: در بعضی از موارد ممکن است نه دارو و نه لیزر به درمان کمک نکند و در این شرایط باید به فکر روش‌های دیگری مثل جراحی باشیم.
او که در بیست و سومین کنگره بین‌المللی سالیانه انجمن چشم پزشکان ایران، سمپوزیومی تحت عنوان “روش‌های نوین درمان برای بیماران گلوکومی” را مدیریت می‌کند، توضیح داد که این برنامه به مدت یک ساعت و نیم برگزار خواهد شد و در آن نظرات جدیدی درباره درمان بیماران گلوکوم مطرح می‌شود.
این فوق تخصص گلوکوم همچنین از حضور سه مهمان خارجی از کانادا و ایالات متحده در این سمپوزیوم خبر داد و گفت که این مهمان‌ها به ارائه روش‌های جدید در برخورد و تشخیص بیماری گلوکوم خواهند پرداخت.
منبع: دانشنامه دکتر جلیلی
