درمان زخم پا در بیماران دیابتی، دیابتی ها حتما بخوانند (2 نکته مهم)
“`html
درمان زخم پا در بیماران دیابتی
• روش های پیشگیری و درمان
شش اصل درمان
درمان زخم‌های دیابتی کار ساده‌ای نیست زیرا عوامل زیادی در ایجاد و ادامه‌ی زخم‌ها دخالت دارند. برای اینکه درمان به خوبی انجام شود و نتیجه‌ای پایدار بگیرد، باید به تمام این عوامل توجه کنیم:
• برداشت بافت‌های مرده
• کاهش عوامل تشدید کننده
• کنترل قند خون
• کنترل عفونت
• آموزش بیمار
• در صورت نیاز، درمان عروقی
هدف اصلی، بسته شدن زخم است.
این هدف بسته به عمق زخم، وجود عفونت و خون رسانی به بافت‌ها متفاوت است. به خاطر وجود بیماری‌های دیگر، استفاده از تخصص‌های مختلف کمک می‌کند. این رویکرد باعث بهتر شدن نتایج و کاهش احتمال قطع پا می‌شود.
برداشتن نسوج مرده و پینه و پانسمان زخم
یکی از مراحل مهم درمان، برداشتن بافت‌های مرده و پینه است. بافت‌های سیاه، مرده و سفید معمولاً با استفاده از تیغ جراحی در اتاق عمل یا در مطب پزشک برداشته می‌شوند. هدف این است که حفره‌های بسته باز شوند و چرک‌ها تخلیه شوند تا زخم به سطح پوست سالم برسد.
زخم پا برای بهبودی به محیطی گرم، مرطوب و بدون آلودگی نیاز دارد. استفاده از گاز آغشته به محلول نمکی (سالین) می‌تواند در این زمینه موثر باشد، اما بسیاری از پانسمان‌های دیگر نیز در بازار وجود دارند. در پانسمان‌های جدید از مواد هیدروکولوید استفاده شده‌است که خاصیت جذب آب دارند. برخی از تحقیق‌ها نشان داده‌اند که استفاده از عسل برای پانسمان زخم موثر است، ولی به خاطر اینکه بیشتر آنها از یک محقق در هند آمده و کیفیت بالایی ندارند، در این مورد باید احتیاط کرد.
کاهش عوامل تشدید کننده
عواملی که می‌توانند از تشدید زخم جلوگیری کنند، شامل موارد زیر هستند:
* استراحت
* بالا نگه داشتن پا یا استفاده از جوراب‌های کشی برای کاهش ورم
* رفع فشارهای غیرطبیعی روی پا
* تعویض کفش تنگ با کفش مناسب
• کنترل قند خون
آیا کنترل دقیق قند خون همراه با کاهش عوارض بیماری قند است؟
یکی از معتبرترین بررسی‌ها در این زمینه در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. در این بررسی ۱۴۴۱ بیمار جوان مبتلا به دیابت نوع یک به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول، درمان معمولی شامل تزریق انسولین به میزان مشخص و آزمایش خون در فواصل معین و مراجعه به پزشک هر سه ماه بود.
گروه دوم، میزان قند خون را خود بیماران هر روز حداقل چهار بار اندازه‌گیری کرده و هدفشان کنترل قند بین ۷۰ تا ۱۲۰ قبل از غذا و کمتر از ۱۸۰ بعد از غذا بود. باید توجه داشت که این سطح کنترل به ندرت توسط پزشکان و بیماران ما دنبال می‌شود چون ممکن است قند خون خیلی پایین بیاید. همچنین پیروی از رژیم غذایی، ورزش، مراجعه به پزشک هر ماه و تماس مداوم با مشاور جزو برنامه این گروه بود.
پیگیری به مدت ۵/۶ سال ادامه داشت و در این مدت عوارض قند بر روی چشم، کلیه و اعصاب پا به‌طور مستمر بررسی شد. نتایج نشان داد که کنترل دقیق قند خون در گروه دوم باعث کاهش قابل توجه عوارض قند شد. لازم به ذکر است که در این مطالعه بیشتر بیماری‌های عروق ریز تا عروق بزرگ مورد نظر بود. در گروهی که قند خون را به دقت کنترل می‌کردند، موارد افت شدید قند خون (به حدی که نیاز به اقدام درمانی داشته باشد) سه برابر گروه دیگر بود.
“““html
نتایج تحقیقات بیشتری که بر روی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام شده، نشان‌دهنده یافته‌های مشابهی است. اما در این بیماران هیچ ارتباط واضحی بین قند خون و عوارض عروق بزرگ، مانند بیماری‌های قلبی، مغزی یا عروق محیطی، مشاهده نشده است.
• کنترل عفونت
پس از تشخیص عفونت، قبل از دریافت جواب آزمایش کشت، پزشک داروی آنتی‌بیوتیک با طیف وسیع را برای بیمار تجویز می‌کند. اما در ادامه، با توجه به نتیجه درمان و مشاوره با متخصص عفونی، ممکن است درمان تغییر کند. برای کنترل عفونت، نیاز به خارج‌سازی چرك و بافت مرده همراه با مصرف آنتی‌بیوتیک است.
• آموزش بیمار
اگر دیابت دارید، چگونه می‌توانید از پاهای خود به خوبی مراقبت کنید؟ اطلاعاتی که در مطب به بیمار ارائه می‌شود شامل نکات مهمی است. مراقبت از پاها در بیماری دیابت اهمیت زیادی دارد، زیرا دیابت می‌تواند به اعصاب پا آسیب بزند و حس پا را کاهش دهد. وقتی حس شما کاهش می‌یابد، نمی‌توانید درد و آسیب‌ها را به خوبی تشخیص دهید و همین فشار بر روی پاها می‌تواند موجب بروز مشکلات بیشتر شود.
همچنین، جریان خون در پاها نیز ممکن است کاهش یابد و این امر باعث می‌شود که پا نتواند زخم‌ها را به‌درستی ترمیم کرده و با عفونت‌ها مبارزه کند. آمار نشان می‌دهد که از هر 100 بیمار دیابتی، 15 نفر دچار زخم پا و 3 نفر نیاز به قطع اندام خواهند داشت. با رعایت نکات زیر می‌توانید از پاهای خود محافظت کرده و از زخم و احتمال قطع پا جلوگیری کنید:
* کنترل دقیق قند خون می‌تواند از عوارض دیابت بر چشم‌ها، کلیه‌ها و حس پا جلوگیری کند. سعی کنید که با کمک پزشک معالج خود قند خون شما بعد از هر وعده غذایی از 200 بالاتر نرود.
* از پزشک خود بخواهید تا حس محافظتی پای شما را با استفاده از نایلون مونوفیلامانت بررسی کند.
—————————————————————————————————
* از پزشک خود بخواهید تا نبض پای شما را حتماً چک کند، چون عدم نبض نشان‌دهنده وجود مشکلات بیشتری است. اندازه‌گیری فشار در مچ پا هم می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
* هر روز صبح، همانطور که دندان‌هایتان را مسواک می‌زنید، پاهای خود را نیز معاینه کنید و به قرمزی، ورم، بریدگی و زخم روی پا دقت کنید. برای بررسی تمامی قسمت‌های پا از آینه استفاده کنید و اگر مشکل بینایی دارید، از دیگران کمک بگیرید.
—————————————————————————————————
* برای درمان زخم‌ها و ورم‌های پوستی به پزشک مراجعه کنید و از درمان «خانگی» به شدت خودداری کنید.
* هر روز پاهای خود را با آب ولرم بشویید. زیرا حس شما کاهش یافته، از آرنج خود برای تست دما استفاده کنید و بعد از شستشو، پاها را به‌ویژه بین انگشتان خوب خشک کنید.
—————————————————————————————————
* ناخن‌های خود را مرتب کوتاه کنید و آنها را به صورت صاف برش دهید. به بریدن گوشه‌های ناخن خودداری کنید. اگر ناخن‌ها ضخیم شدند یا به دلیل کاهش دید نمی‌توانید آنها را ببینید، بهتر است از دیگران کمک بگیرید.
سعی کنید همیشه پا برهنه نرَوید و در منزل از دمپایی استفاده کنید.
در انتخاب کفش دقت کنید تا کفش تنگ نباشد (بهتر است از کفش‌های چرمی استفاده کنید) و از کفش‌های پلاستیکی دوری کنید.
—————————————————————————————————
* کفش نو را به مدت کوتاهی بپوشید تا نرم‌تر شود. وقتی کفش نو را از پایتان در می‌آورید، پا را از لحاظ سرخی پوست معاینه کنید.
* برای محافظت از پا در برابر فشار کفش، حتماً از جوراب استفاده کنید. جوراب‌های کتانی برای خشک نگه داشتن پا مناسب‌تر هستند.
“““html
از جوراب‌های پاره یا وصله‌دار استفاده نکنید.
—————————————————————————————————
*قبل از پوشیدن کفش، مطمئن شوید که در آن شن و سنگریزه وجود ندارد.
• ترمیم رگ در صورت نیاز
رفع مشکل کاهش خون‌رسانی برای بهبود زخم ضروری است. در مواقع زیر، مشاوره با جراح عروق پیشنهاد می‌شود:
– بیمارانی که نشانه‌های انسداد عروقی دارند و هنگام راه رفتن درد احساس می‌کنند.
– افرادی که درد دائمی دارند.
در بیمارانی که زخم آنها به درمان پاسخ نمی‌دهد یا به قانقاریا مبتلا شده‌اند. در این بیماران، بهترین راه نجات پا انجام پیوند رگ به قسمت انتهایی پا و برقراری نبض است. اگر شریان‌های ران باز و نبض در شریان‌های زانو احساس شود، بهتر است که پیوند رگ بین شریان زانو و شریان‌های دور مچ پا انجام شود. استفاده از بالن برای باز کردن رگ در قسمت انتهایی پا هنوز به طور کاملاً مشخص تعیین نشده است. داروهای گشادکننده عروق تأثیری ندارند. به همه بیمارانی که مشکل خون‌رسانی دارند، توصیه می‌شود که از داروهای ضدانعقادی و پلاکتی استفاده کنند. همچنین باید سطح چربی خون، فشار خون و قند کنترل شده و استعمال دخانیات قطع شود.
• نتیجه‌گیری
زخم شدن پاها در بیماران دیابتی قابل پیش‌بینی و پیشگیری است. احتمال قطع پا در این بیماران بالاست. با افزایش آگاهی بیمار و پزشک، می‌توان از وقوع زخم و قطع پا جلوگیری کرد.
اقدامات مؤثر در پیشگیری شامل:
– کنترل دقیق قند خون
– معاینه روزانه پا توسط بیمار
– مراجعه سریع در صورت مشاهده علائم
– آموزش بیمار در مورد خطرات کفش‌های تنگ
– استفاده از آب داغ در حمام
– پرهیز از درمان‌های «خانگی» برای پینه‌ها
– معاینه بیماران توسط پزشک متخصص دیابت در هر مراجعه برای بررسی حس و خون‌رسانی و تغییر فرم پا
– استفاده از نایلون مونوفیلامان برای ارزیابی حس محافظتی پا
– استفاده از دستگاه داپلر دستی در مطب برای معاینه رگ‌ها
باید به بیماران با کاهش حس و نارسایی عروقی بیشتر توجه شود چون این گروه بیشتر در معرض زخم پا هستند. این بیماران باید آموزش بیشتری ببینند. نصب پوسترهای آموزشی در اتاق انتظار می‌تواند مفید باشد. در صورت ضرورت، انجام آزمایش‌های بیشتر و ارجاع به متخصص مربوطه الزامی است. انتخاب روش مناسب درمان می‌تواند در بهبود زخم مؤثر باشد. طبقه‌بندی زخم‌ها با سیستم دانشگاه تگزاس می‌تواند در انتخاب روش درمان کمک کند. مصرف آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونی شدن زخم‌ها توصیه نمی‌شود.
تشخیص عفونت بر اساس علائم بالینی انجام می‌شود. کشت زخم برای تعیین درمان آنتی‌بیوتیکی ضروری است. عکس‌های ساده در تشخیص زودهنگام عفونت در استخوان قابل اعتماد نیستند. در بیشتر موارد، درمان این عارضه نیاز به برداشتن استخوان عفونی دارد. در بیمارانی که قانقاریا در انگشت دارند و نبض در مچ پا قابل لمس است، لخته شدن شریان انگشت باید مد نظر قرار گیرد. در این موارد، استفاده از هپارین سبک زیر جلدی و قطع انگشت توصیه می‌شود. برای عفونت‌های شدید، به نظر نویسنده بهتر است زخم باز بماند، هرچند که دوره درمان طولانی‌تر می‌شود و نیاز به پانسمان بیشتری دارد، اما زخم بدون حادثه بسته خواهد شد.
انجام پیوند رگ و برقراری نبض می‌تواند به بهبود زخم در تعدادی محدود از بیماران مبتلا به نارسایی عروقی که زخم به درمان پاسخ نمی‌دهد کمک کند تا زخم بهتر شود.
سایت رضیم
“`
