درمان سوزش بینی هنگام نفس کشیدن (2 نکته مهم)

چرا داخل بینی سوزش می‌کند؟

خشکی بینی یکی از علل شایع ناراحتی‌های محیطی است و ممکن است به خاطر عوارض جانبی مصرف برخی داروها هم بروز کند. برای اینکه بینی به درستی کار کند، باید همیشه مرطوب باشد و گرما یا خشک بودن هوا می‌تواند باعث خشکی بینی شود. با رضیم همراه باشید تا با روش‌های صحیح درمان سوزش داخل بینی بیشتر آشنا شوید.

آیا سینوزیت درمان‌پذیر است؟

سینوس‌ها، فضاهای توخالی در استخوان‌های صورت و سر هستند. این فضاها که دور بینی قرار دارند، به ۴ گروه تقسیم می‌شوند:

1- سینوس‌های پیشانی، در بالای ابروها و در وسط صورت.

2- سینوس‌های گونه، در زیر کاسه چشم‌ها.

3- سینوس‌های واقع در استخوان بین چشم‌ها و بینی.

4- سینوس‌های پشت بینی.

آنچه که اکثر مردم به آن سینوزیت می‌گویند، معمولاً ناشی از التهاب در سه دسته اول است.

عملکردهای سینوس‌ها در طب جدید

1- تقویت صدا

سینوس‌ها مانند محفظه‌های پر از هوا در سازهای موسیقی عمل می‌کنند و باعث می‌شوند صدای ما بلندتر و واضح‌تر بشنود. همچنین سینوس‌ها از انتقال صدا از طریق استخوان جلوگیری می‌کنند، بنابراین وقتی صحبت می‌کنیم، تنها صدای خودمان را از طریق هوا می‌شنویم و نه از طریق استخوان.

2- کاهش وزن جمجمه

سینوس‌ها با کم کردن وزن استخوان‌های جمجمه، تحمل وزن آن‌ها را برای ما راحت‌تر می‌کنند. اگر سینوس‌ها وجود نداشتند، وزن سر بر روی بدن خیلی سنگین می‌شد!

وظایف سینوس‌ها

• کنترل رطوبت هوا تنفسی.
• مقابله با عفونت‌ها به صورت موضعی.
• تأمین موکوس (مایع لزج کننده) برای دستگاه تنفسی فوقانی.
• کاهش اثر ضربه‌های وارده به سر.
• عمل کردن به عنوان عایق حرارتی.

وظایف سینوس‌ها از نظر طب سنتی ایران

طبق آموزه‌های طب سنتی ایران، کار اصلی سینوس‌ها، تخلیه رطوبت اضافی و مواد دفعی از ناحیه سر و گردن ( مغز، بینی، گوش‌ها، چشم‌ها، دهان و دندان‌ها و …) است. بنابراین، فهمیدن اینکه چرا التهاب سینوس‌ها و ناکارآمدی آن‌ها می‌تواند حتی باعث کاهش تمرکز، خستگی چشم‌ها و … شود، راحت است.

در این تعریف، کار سینوس‌ها نسبت به ناحیه سر و گردن مانند کار روده‌ها برای کل بدن است. همانطور که اختلال در روده‌ها می‌تواند بر کل بدن تأثیر بگذارد، مشکلاتی در سینوس‌ها هم می‌تواند کارکرد مغز، گوش‌ها، چشم‌ها، بینی، دندان‌ها و … را تحت تأثیر قرار دهد. این بینش که نسبت به نظر طب جدید جامع‌تر است، به ما کمک می‌کند تا عملکرد سینوس‌ها را بهتر درک کنیم و همچنین اهمیت پیشگیری و درمان صحیح سینوزیت را یادآور می‌شود.

سینوزیت

سینوزیت به معنی التهاب سینوس‌ها و تجمع یا احتباس ترشحات در آن‌هاست. سینوزیت به دو نوع تقسیم می‌شود. یکی سینوزیت حاد که معمولاً پس از بیماری‌های عفونی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌شود و غالباً با تب و درد شدید همراه است و دیگری سینوزیت مزمن که متأسفانه تعداد زیادی از مردم کشور ما از آن رنج می‌برند.

“`html

علایم و نشانه های سینوزیت

* سردرد یا سنگینی سر به خصوص در ناحیه پیشانی و گونه ها

در سینوزیت های مزمن، معمولاً درد کمتر حس می‌شود و بیشتر سنگینی سر احساس می‌شود. اما در سینوزیت‌های حاد یا سینوزیت‌های مزمن که به طور ناگهانی عفونی می‌شوند، این درد بیشتر مشهود است. وقتی فرد به جلو خم می‌شود (مثل زمان سجده در نماز)، این درد بیشتر می‌شود چون احتمالاً باعث جابه‌جایی ترشحات موجود در سینوس‌ها می‌شود. ممکن است این درد به قسمت‌های دیگر سر و صورت هم سرایت کند. نوع دیگری از سردرد که بیشتر در سینوزیت‌های مزمن دیده می‌شود، سردرد یا حتی گلودرد است که با تماس با هوای گرم یا سرد اتفاق می‌افتد.

* آبریزش از بینی

این علامت بیشتر در سینوزیت‌های حاد یا سینوزیت‌های آلرژیک مشاهده می‌شود.

* ترشّحات پشت حلقی به ویژه صبح ها

این ترشحات معمولاً کم هستند و از راه بینی خارج می‌شوند؛ اما اگر مقدار آن‌ها زیاد شود و نتوانند به طور معمول خارج شوند، در پشت حلق جمع می‌شوند.

* بوی بد دهان

این بوی ناخوشایند به خاطر تجمع ترشحات غلیظ یا عفونی در سینوس‌ها یا پشت حلق به وجود می‌آید. سینوزیت یکی از اصلی‌ترین دلایل بوی بد دهان است. بنابراین، اگر فرد هیچ مشکلی جز بوی بد دهان ندارد، باید سینوزیت را درمان کند.

* بی اشتهایی به خصوص برای صبحانه

این حالت به خاطر عفونت بدن و احساس ناخوشایندی که به دلیل بلع ترشحات و ورود آن‌ها به معده به وجود می‌آید، ایجاد می‌شود.

* تنگی نفس و بد خوابی شبانه

در شب و با کاهش دما در سینوس‌ها، ترشحات غلیظ‌تر می‌شوند که ممکن است باعث تنگی نفس و کاهش کیفیت خواب شود.

* کندی جریان فکر و کاهش حافظه و تمرکز

این مساله به خاطر کاهش تخلیه مواد دفعی از مغز به وجود می‌آید.

* خستگی طول روز

به دلیل کاهش سطح اکسیژن خون و اختلال در خواب شبانه و عفونت در بدن، فرد ممکن است احساس خستگی کند.

* حالت تهوّع و استفراغ به ویژه پس از برخاستن از خواب

این حالت عمدتاً به خاطر بلع ترشحات و تجمع آن‌ها در معده ایجاد می‌شود.

* حسّاسیت به گرما و سرما به ویژه باد گرم و سرد

سینوس‌های ملتهب معمولاً به سرما واکنش منفی نشان می‌دهند؛ اما در برخی موارد، در مواجهه با باد گرم نیز ممکن است احساس درد کنند.

* سرفه یا عطسه

این موارد نشانه‌ای از واکنش دفاعی بدن برای دفع ترشحات هستند.

* تنگی نفس، گرفتگی و اسپاسم عضلات گلو یا آسم

این علائم معمولاً به خاطر تحریک مداوم ریه‌ها به دلیل ریخته شدن ترشحات سینوس‌ها به آن‌ها ایجاد می‌شوند. متاسفانه، بسیاری از بیماران مبتلا به آسم کسانی هستند که سال‌ها از سینوزیت رنج می‌برند.

* سرماخوردگی مکرّر و مزمن شدن سرماخوردگی ها

بیمارانی که مبتلا به سینوزیت هستند، با کوچک‌ترین عاملی دچار سرماخوردگی می‌شوند و درمان آن‌ها نیز معمولاً طولانی‌تر است.

* سنگینی گوش یا خستگی و کاهش دید چشم

این علائم ناشی از کاهش تخلیه مواد دفعی چشم و گوش به وجود می‌آید.

* گرفتگی بینی

گرفتگی بینی به صورت یک طرفه یا دو طرفه، یکی از شایع‌ترین علایم سینوزیت است.

* تب و لرز در موارد حادّ ….

* پف دور چشم

این علائم یکی از دلایل سینوزیت است.

* خارش و خشک شدن گلو، احساس تشنگی مکرّر و تلخی دهان.

“““html

* تغییر وضعیت خلقی

بیمارانی که دچار سینوزیت هستند، ممکن است به دلایل گفته شده، مشکلات عصبی نیز داشته باشند.

عوامل سبب ساز یا تشدید کننده ی بیماری

عوامل ایجاد کننده سینوزیت به سه دسته تقسیم می‌شوند.

1- عواملی که باعث کاهش شستشوی بینی می‌شوند

سینوس‌ها وظیفه دارند مواد زائد ناحیه سر و گردن را تخلیه کنند؛ بنابراین نیاز دارند که تمیز و تخلیه شوند. مثل دندان‌ها که باید مرتب مسواک زده شوند، سینوس‌ها هم باید به طور مرتب شسته شوند. بسیاری از سنت‌ها مانند استنشاق آب در زمان وضو یا استفاده از انفیه، به همین دلیل شکل گرفته است. اگر به هر دلیلی سینوس‌ها نتوانند به خوبی تخلیه شوند، احتمال سینوزیت بیشتر می‌شود.

کم شدن گریه

گریه یکی از بهترین روش‌ها برای شستشوی بینی و سینوس‌هاست. در گوشه داخلی پلک‌ها منفذی وجود دارد که اشک را به بینی می‌آورد. وقتی گریه می‌کنید، این فرآیند بیشتر می‌شود و به همین دلیل است که وقتی کسی گریه می‌کند، آب بینی‌اش معمولاً پایین می‌آید! اشک اضافی، مجرای سینوس‌ها را شستشو می‌دهد. بنابراین، گریه به میزان متعادل و هدفمند به تمیز شدن سینوس‌ها کمک می‌کند و همچنین بر سلامت روان تأثیر مثبت دارد که باعث بهبود عملکرد بدن می‌شود.

شاید با کمی فکر، بتوانیم درباره تبلیغات رسانه‌ها که بر شادی و خندیدن تأکید دارند، نظر بهتری بگیریم. گریه، حداقل بر تمیزی سینوس‌ها و کاهش سینوزیت تأثیر مثبت دارد و آن‌قدر که رسانه‌ها می‌گویند بد نیست. نوع شادی و خنده‌ای که رسانه‌ها مورد توجه قرار می‌دهند، ممکن است به گریه‌هایی از روی احساس پوچی منجر شود، ولی گریه‌ای که هدفمند باشد می‌تواند به سلامتی جسمی و روحی کمک کند.

نکته مهم این است که هوای اکثر مناطق کشور ما به علت آلاینده‌ها، خشک است و این مسئله می‌تواند به افزایش بیماری‌های پوستی و چشمی کمک کند. مشاهدات نشان می‌دهند که خشکی چشم در بین بیماران افزایش یافته و تجویز اشک مصنوعی از سوی پزشکان هم رو به رشد است که این مسئله اهمیت گریستن هدفمند را بیشتر می‌کند.

استفاده از دستمال به جای شستشوی بینی و فین نکردن!

متأسفانه شستشوی بینی و فین کردن در جامعه امروز به عنوان یک عمل بی‌ادبی در نظر گرفته می‌شود؛ در حالی که این موارد اقدامات بهداشتی مناسبی برای تخلیه بینی هستند؛ بنابراین نباید از انجام آن‌ها غافل شد. فراموش نکنید که فین کردن باید یک‌طرفه باشد و هرگز نباید هر دو طرف بینی را همزمان گرفت؛ زیرا این کار می‌تواند باعث پس زدن ترشحات به داخل سینوس‌ها و حتی مغز شود. استفاده از دستمال‌های فانتزی تقریباً به هیچ وجه به تمیز کردن سینوس‌ها کمکی نمی‌کند.

عدم رعایت مستحب استنشاق آب به هنگام وضو

بهتر است قبل از وضو، مقداری آب به داخل بینی استنشاق شود. این عمل تأثیر زیادی در تمیزی سینوس‌ها دارد. گفته می‌شود که بهتر است به جای داخل کشیدن آب، آن را روی دست ریخته و با خم کردن سر به عقب، آب را به بینی بریزیم.

از بین رفتن سنت‌های بهداشتی مانند استفاده از انفیه یا چکاندن روغن در بینی و …

در گذشته، انجام اقدامات بهداشتی برای پاکسازی سینوس‌ها معمول بود، مانند استفاده از انفیه برای تحریک عطسه (که یکی از بهترین پاک‌کننده‌های سینوس‌هاست) و چکاندن روغن‌های مختلف در بینی. متأسفانه این عادات امروزه دیگر رایج نیستند.

“““html

عوامل مسدود کننده سینوس ها یا تخریب کننده مخاط آنها:

کشیدن سیگار

کشیدن سیگار باعث تحریک سلول‌های داخلی سینوس‌ها می‌شود و به عملکرد مژک‌ها (که به حذف ترشحات کمک می‌کنند) آسیب می‌زند. این وضعیت به بروز سینوزیت کمک می‌کند.

بودن در معرض دود سیگار یا آلودگی هوا

تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند، مانند خود سیگاری‌ها، عوارض منفی مشابهی را تجربه می‌کنند. آلودگی هوا هم تأثیرات منفی بر روی ترشحات سینوس‌ها و تخریب مخاط آنها دارد، مشابه تأثیر سیگار.

وجود توالت یا آشپزخانه در محیط زندگی

مواد شیمیایی موجود در مدفوع، ادرار یا فعالیت‌های آشپزخانه می‌تواند به تخریب مخاط سینوس‌ها کمک کند. در خانه‌های قدیمی، معمولاً آشپزخانه و توالت جدا از بخش اصلی خانه قرار داشتند. استفاده از خوشبو کننده‌ها، ضدّعفونی‌کننده‌ها، سموم و مواد شوینده شیمیایی نیز به این وضعیت دامن می‌زند.

استفاده از بعضی داروها از جمله:

انواع چرک خشک کن ها

آنتی‌بیوتیک‌ها که به نام چرک خشک کن‌ها شناخته می‌شوند، معمولاً به طور نادرست برای درمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی استفاده می‌شوند. این داروها باعث خشکی کلی بدن و به ویژه ترشحات سینوس‌ها می‌شوند. در حالی که عفونت به ظاهر کنترل می‌شود، سینوس‌ها مانند منابعی یخ‌زده عمل می‌کنند که به محض بروز شرایط مناسب دوباره فعال می‌شوند. این امر علاوه بر اینکه موجب بیشتر شدن سینوزیت می‌شود، فاصله زمانی بین سرماخوردگی‌ها را کاهش و شدت و مدت آنها را افزایش می‌دهد.

آنتی هیستامین ها

داروهایی مانند قرص یا شربت سرماخوردگی، آنتی هیستامین، دکونژستانت، پرومتازین، دیفن هیدرامین و لوراتادین اثر مشابهی با آنتی‌بیوتیک‌ها دارند و باعث خشکی ترشحات سینوس‌ها و مسدود شدن مجاری خروجی آنها می‌شوند. بنابراین، می‌بینید که این دو دسته دارویی در واقع باعث افزایش بروز سینوزیت و سرماخوردگی می‌شوند.

استفاده طولانی از قطره های ضد احتقان بینی

این داروها که باعث باز شدن بینی می‌شوند، در استفاده طولانی‌مدت می‌توانند باعث تنبلی سلول‌های مخاط سینوس‌ها و کاهش عملکرد آنها شوند و در نتیجه سینوزیت ایجاد کنند.

ناهنجاری های ساختاری بینی(انحراف یا شکستگی بینی)

این مشکلات به صورت فیزیکی سینوس‌ها را مسدود می‌کنند. متأسفانه، به نظر می‌رسد که بسیاری از عمل‌های جراحی برای اصلاح انحراف بینی غیرضروری هستند. تجربیات نشان داده‌اند که بسیاری از بیمارانی که تحت این عمل قرار گرفته‌اند، با روش‌های ساده‌ای درمان شده‌اند و عمل جراحی نتوانسته است علائم آنها را برطرف کند.

ناهنجاری های مادرزادی ناحیه گوش و حلق و بینی

یکی از شایع‌ترین این مشکلات، بزرگ شدن لوزه‌هاست که یکی از عوارض آن سینوزیت می‌باشد. جالب است که این مشکل معمولاً منجر به عمل جراحی بر روی کودک می‌شود، در حالی که با داروهای گیاهی به سادگی درمان می‌شود که به زودی در بخش بیماری‌های کودکان و نوزادان به آن خواهیم پرداخت.

پولیپ بینی

همچنین می‌تواند باعث انسداد فیزیکی شود.

مصرف مشروبات الکلی

مشروبات الکلی به سلول‌های مخاط سینوس‌ها آسیب می‌زنند و بر روی عملکرد مژک‌ها تأثیر منفی می‌گذارند.

“`

آنها می‌شوند.

عفونت های دندانی

ریشه دندان‌های آسیاب کوچک و سوم دندان آسیاب بزرگ، و گاهی ریشه دندان نیش، به سینوس‌های گونه نزدیک هستند. عفونت این دندان‌ها می‌تواند به سینوس‌ها سرایت کند. ریشه این دندان‌ها در یک لایه نازک از استخوان قرار دارد؛ اما در موارد نادری ممکن است این لایه وجود نداشته باشد و ریشه دندان مستقیماً به سینوس‌ها مربوط باشد. با توجه به این ارتباط، متوجه می‌شویم که کشیدن این دندان‌ها ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در سینوس‌ها شود و عفونت دندان‌ها می‌تواند موجب سینوزیت گردد.

عوامل افزایش دهنده ترشحات مخاطی

* سرماخوردگی مکرر

سرماخوردگی‌های مکرر معمولاً به دلیل سینوزیت مزمن بوجود می‌آیند یا به آن منجر می‌شوند. در هر حال، سرماخوردگی‌های مکرر می‌تواند موجب سینوزیت شود. تقریبا تمام سرماخوردگی‌ها با درجاتی از سینوزیت خفیف همراه هستند که اگر به‌درستی درمان شوند مشکلی پیش نخواهد آمد. اما اگر سرماخوردگی‌ها به‌طور نادرست درمان شوند، حتی یک سرماخوردگی ساده ممکن است به سینوزیت مزمن تبدیل شود.

* خوردنی‌های سرد و یخ‌زده!

نوشیدنی‌های خیلی سرد می‌توانند باعث افزایش ترشحات در ناحیه سر و صورت شوند، به‌ویژه اگر این کار تکرار شود، می‌تواند سینوزیت را به همراه داشته باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود از خوراکی‌های سرد مانند بستنی خودداری کنیم و هنگام سرد کردن آب هرگز از یخ استفاده نکنیم. آبی که با یخ سرد شده بسیار مخاطی است و علاوه بر سینوزیت، می‌تواند موجب التهاب تارهای صوتی و ضعف جسمانی شود.

* پرخوابی و خواب در طول روز

هر عاملی که رطوبت بدن را بالا ببرد ممکن است ترشحات سینوس‌ها را نیز افزایش دهد. یکی از این موارد عادت بد دیر خوابیدن و دیر از خواب بلند شدن است که در شیوع سینوزیت تاثیر دارد.

* رطوبت بدن(دموی‌ها و به‌ویژه بلغمی‌ها)

افرادی که به‌طور طبیعی رطوبت بیشتری در بدن خود دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به سینوزیت دارند. به‌ویژه افرادی که مزاج بلغمی دارند، بسیار در معرض خطر هستند زیرا اغلب ترشحات سینوس‌ها از نوع بلغم است.

* پرخوری

پرخوری نیز یکی از عواملی است که می‌تواند رطوبت بدن و به‌ویژه ترشحات سینوس‌ها را افزایش دهد. بسیاری از کسانی که به هر دلیلی مقدار غذای خود را کاهش می‌دهند می‌توانند شاهد کاهش علائم سینوزیت خود باشند.

* مصرف غذاهای سرد و مرطوب

همانطور که گفته شد، ترشحات سینوس‌ها معمولاً بلغمی هستند و بنابراین غذایانی مانند ماست که دارای طبیعت سرد و مرطوب هستند ممکن است التهاب سینوس‌ها را افزایش دهند.

* بودن در معرض باد شدید (موتور سواری و …)

نسیم مستقیم بر روی صورت – حتی اگر باد گرم باشد – به‌مرور زمان می‌تواند باعث التهاب و افزایش ترشحات سینوس‌ها شود.

* برهنه بودن سر

پوشاندن سر یکی از عادات خوب در بسیاری از فرهنگ‌ها است و باید توجه داشت که این کار به حفظ حرارت سر و کاهش خطر سینوزیت کمک می‌کند. این امر به‌ویژه پس از خروج از حمام اهمیت پیدا می‌کند.

* استفاده از پنکه و کولر

نسیم وزیده شده از پنکه و به‌ویژه کولر که دارای خاصیت سرد و مرطوبی است می‌تواند بر تشدید سینوزیت تأثیر بگذارد. کولر یکی از عناصر منفی زندگی مدرن است که با افزایش رطوبت و سرما می‌تواند مشکلاتی مانند خستگی، خواب‌آلودگی و سینوزیت را ایجاد کند.

* آلرژی‌ها

“`html

آلرژی‌هایی که با علائم سینوزیت خود را نشان می‌دهند، از نظر من اساساً نوعی سینوزیت هستند که در مقاله‌ای جداگانه به روش‌های درمانی آنها خواهیم پرداخت.

* استرس

هر نوع استرسی می‌تواند موجب التهاب سینوس‌ها شود. بسیاری از افرادی که از سینوزیت مزمن رنج می‌برند، تجربه ناخوشایندی دارند که وقتی ناراحتی‌های روحی برایشان پیش می‌آید، سینوزیت آنها نیز بدتر می‌شود.

* شنا کردن در استخر یا شیرجه رفتن

آب استخرها به دلیل وجود موادی مانند کلر می‌تواند سینوس‌ها را ملتهب کند. همچنین شیرجه رفتن بخاطر فشار آبی که به بینی و سینوس‌ها وارد می‌کند، نه تنها می‌تواند سینوزیت را ایجاد کند، بلکه احتمال التهاب‌های مغزی را نیز افزایش می‌دهد.

* نگهداری از حیوانات خانگی

این موضوع می‌تواند به بروز آلرژی منجر شود و این آلرژی‌ها همچنین می‌توانند سبب ایجاد سینوزیت شوند.

* یبوست

یبوست نیز یکی از دلایل مهم افزایش رطوبت بدن است و به همین دلیل علائم و عوارض سینوزیت را تشدید می‌کند.

درمان سینوزیت بر دو پایه اصلی استوار است:

1- باز کردن مجاری سینوس‌ها:

این روش به تخلیه خود به خود ترشحات آنها کمک می‌کند. این رویکرد با طب جدید نیز همخوانی دارد.

2- کاهش تولید ترشحات:

این رویکرد در طب جدید به طور جدی دنبال نمی‌شود. در طب جدید، با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها ترشحات خشک می‌شوند و از حرکت و خروج باز می‌مانند؛ اما در طب قدیم، خشک کردن ترشحات به معنای جلوگیری از تولید بیشتر ماده سینوزیت یعنی بلغم بود.

تذکر بسیار مهم:

1: به عطاری‌های محترم توصیه می‌کنم که بدانند سینوزیت در واقع بسیار بیشتر از آنچه به نظر می‌رسد شیوع دارد. ممکن است پذیرش این مسئله در ابتدا سخت باشد، اما مواردی بوده که بیمارانی با شکایت‌هایی ساده مانند خستگی چشم در حین مطالعه یا کاهش تمرکز به من مراجعه کرده‌اند و هیچ علامت دیگری نداشته‌اند؛ اما من با تشخیص سینوزیت آنها را درمان کرده‌ام و به نتیجه مطلوب رسیده‌ام.

تذکر بسیار مهم2:

تشخیص نادرست در مورد سینوزیت، حتی از طرف پزشکان با تجربه نیز دیده می‌شود. تعداد بیمارانی که با تشخیص‌های نادرستی مانند آسم، آلرژی، میگرن و… درمان‌های غیرموثر دریافت کرده‌اند، اما در واقع به سینوزیت مبتلا بوده‌اند، کم نیستند.

تذکر بسیار مهم3:

سینوزیت خشک معمولاً جدی گرفته نمی‌شود. بینی باید به طور طبیعی ترشحاتی داشته باشد. اگر بیمارج شکایت کرد که بینی‌اش خشک است و هیچ ترشحی ندارد و یا به ندرت عطسه می‌کند، حتماً باید او را به عنوان یک بیمار سینوزیتی درمان کنید و از بهبود سایر بیماری‌هایش که ناشی از سینوزیت بوده‌اند، شگفت‌زده شوید.

تذکر بسیار مهم4:

افزایش ترشحات سینوس‌ها نیز مانند زکام یک واکنش دفاعی طبیعی بدن است که به کمک آن می‌کوشد مواد زائد را از خود دور کند. جلوگیری غیرمنطقی از خروج این مواد می‌تواند به بروز بیماری‌های مختلف منجر شود؛ بنابراین بر اساس آنچه گفتیم، نه در سرماخوردگی و نه در سینوزیت نیاید به دنبال خشک کردن ظاهری ترشحات باشید؛ حتی در سرماخوردگی نیز بهتر است اگر بیمار ترشحاتی از بینی ندارد، با اقداماتی مانند بخور دادن به خروج ترشحات سینوس‌ها کمک کنید. این اقدام ساده می‌تواند بهبودی سریع و واضح بیماری را به همراه داشته باشد.

نسخه‌ها و راهکارهای عملی درمانی

1- مهم‌ترین عامل در درمان سینوزیت و هر بیماری دیگری، برطرف کردن عوامل ایجادکننده آن است.

2- بخورها: بخور به معنای رساندن بخار محلول دارو در آب به ناحیه‌ای مشخص است. این روش یکی از مهم‌ترین درمان‌ها برای سینوزیت است؛ به طوری‌که بسیاری از سینوزیت‌ها فقط با انجام بخور به تنهایی درمان می‌شوند. به همین ترتیب، در هر…

“““html

اگر دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا شدید و هیچ دارویی نداشتید، می‌توانید با آب بخور دهید. هدف بخور دادن، باز کردن مجاری سینوس‌ها و کمک به خروج ترشحات آن‌هاست. البته بعضی داروهایی که در بخور استفاده می‌شود، می‌تواند تولید ترشحات را هم کاهش دهد.

برای بخور دادن، چند روش وجود دارد:

1- مقداری آب به همراه ماده بخور (مثل گیاهان یا روغن‌ها) در ظرفی بریزید و روی شعله کم بگذارید تا بجوشد. سپس با فاصله، سر خود را روی بخار قرار دهید و عمیق نفس بکشید. این کار را حداقل ده دقیقه ادامه دهید تا حسابی عرق کنید.

2- اگر تمایل ندارید روی شعله مستقیم بخور دهید، بعد از جوش آمدن مایع، ظرف را روی زمین قرار دهید و با یک ملافه سر خود را بپوشانید و سر را روی بخار ظرف بگیرید. من شخصاً روش اول را ترجیح می‌دهم.

3- یک روش قدیمی و بسیار مؤثر این است که چند قطعه سنگ یا آجر را داغ کرده و داخل ظرف مایع بخور بیندازید. بخار از آن‌ها بلند می‌شود. یا می‌توانید به آرامی مایع بخور را روی سنگ یا آجر داغ بریزید. البته مراقب باشید، زیرا سنگ‌ها ممکن است دما را تحمل نکنند و بشکنند، بنابراین بهتر است از آجر استفاده کنید.

4- اگر دوست دارید از دستگاه بخور استفاده کنید، باید ماده بخور را با آب بجوشانید و عصاره‌ی صاف شده‌ی آن را داخل دستگاه بریزید.

نکته مهم: بعد از هر بار بخور دادن، سر و صورت خود را با یک پارچه نخی بپوشانید و تا زمانی که کامل خشک نشده‌اید، در معرض باد کولر یا پنکه قرار نگیرید، وگرنه اثر معکوس خواهد داشت.

موادی که می‌توانید در مایع بخور استفاده کنید:

بابونه؛ تخم گشنیز (بهتر است آسیاب یا نیم کوب شود)؛ برگ اوکالیپتوس (تازه یا خشک فرقی نمی‌کند؛ فقط کمی خرد شود)؛ آویشن؛ اسطوخودوس؛ کاه و …

سرکه: می‌توانید ۲-۳ قاشق غذاخوری سرکه (ترجیحا خانگی) به مایع بخور اضافه کنید. سرکه بخاطر بوی تندش می‌تواند مجاری سینوس‌ها را باز کند و به نفوذ بهتر داروها کمک کند. بخور سرکه (مخلوط با کمی آب) به تنهایی هم اثرات خوبی دارد.

ماست: می‌توانید یک آجر را روی شعله گاز داغ کنید و سپس چند قاشق ماست روی آجر بریزید. بخور ماست یکی از بهترین روش‌ها برای باز کردن سینوس‌هاست.

چکاندن دارو در بینی: روغن‌های مختلف می‌توانند با نفوذ به سینوس‌ها، مجاری آن‌ها را باز کرده و ترشحات را نرم کنند. از جمله روغن‌هایی که می‌توان استفاده کرد: روغن سیاهدانه، کنجد و زیتون. روغن سیاهدانه بسیار مؤثر است، اما ممکن است کمی سوزش ایجاد کند. اگر بتوانید این سوزش را تحمل کنید، به نتیجه خوبی خواهید رسید.

برای استفاده از این روغن‌ها، مراحل زیر را دنبال کنید:

1- قبل از مصرف، بهتر است روغن را خوب تکان دهید.

2- در شب اول، یک قطره؛ شب دوم، دو قطره و شب سوم، سه قطره در هر طرف بینی بریزید.

3- از شب سوم به بعد، مصرف سه قطره در هر طرف را ادامه دهید تا زمانی که ترشحات سینوس‌ها کاملاً قطع شوند.

4- برای جلوگیری از ورود قطره به گلو، به پشت دراز بکشید و یک بالش زیر شانه‌هایتان بگذارید. سر را به عقب خم کنید و سپس قطره را در بینی بریزید. به مدت ۳-۴ دقیقه در همین حالت بمانید و چند بار نفس عمیق بکشید تا دارو به سینوس‌ها وارد شود.

5- در هوای سرد، هنگام سرماخوردگی و دیگر مواقعی که ترشحات سینوس‌ها افزایش می‌یابد، میزان مصرف قطره را افزایش دهید و بعد از بهبودی، دوباره کم کنید.

6- ممکن است سوزش بینی و سینوس‌ها، سوزش پشت چشم، اشک یا حتی چند قطره خونریزی از بینی با استفاده از این داروها طبیعی باشد. اگر این سوزش را تحمل نکردید، بهتر است بین قطره‌ها یک ساعت فاصله بگذارید.

7- در مراحل اول استفاده، ممکن است ترشحات سینوس‌ها بیشتر شود که این کاملاً طبیعی است و به دلیل باز شدن مجاری سینوس‌هاست.

“`

سینوس‌ها و ترشحات جمع شده در آن‌ها، موضوع بحث ماست.

8- استفاده از این روغن‌ها عوارض خاصی ندارد، اما ممکن است در ابتدای مصرف، به خاطر ریزش ترشحات سینوس‌ها به حلق، احساساتی شبیه سرماخوردگی ایجاد شود. بنابراین، بهتر است در این زمان‌ها از داروهای مناسبی مانند چهار تخم یا چهار گل استفاده کنید.

9- استفاده از این داروها معمولاً سینوزیت را به طور کامل درمان می‌کند، بنابراین پس از بهبودی، می‌توانید مصرف آن‌ها را به طور کامل قطع کنید. در این صورت، استفاده از قطره فقط در زمان سرماخوردگی یا موارد مشابه توصیه می‌شود.

10- در سینوزیت‌های خیلی شدید و مزمن که نیاز است دارو برای مدت طولانی مصرف شود، هر دو هفته مصرف دارو را ادامه دهید و سپس یک هفته استراحت کنید و دوباره به مصرف قطره برگردید.

پیشنهاد مهندس خدادادی: مقداری عسل را در عرق نعناع حل کنید و به عنوان قطره بینی استفاده کنید. این قطره برای سینوزیت‌های خفیف، سینوزیت‌های حاد همراه با سرماخوردگی و برای افرادی که تحمل سوزش روغن‌ها را ندارند، مناسب است؛ اما به هر حال قدرت نفوذ آن در سینوس‌های پرچربی محدود است.

چکاندن روغن در چشم

برای این کار هر روز ۳ تا ۵ قطره روغن زیتون تصفیه نشده را داخل هر چشم بچکانید. این کار با افزایش ترشحات اشک، باعث شستشوی سینوس‌ها می‌شود. این روش غیرمعمول ممکن است سوزش نسبتا زیادی ایجاد کند و در حالت عادی انجام آن توصیه نمی‌شود.

انفیه‌های طبی (برای ایجاد عطسه)

عطسه باعث باز شدن سینوس‌ها و تخلیه ترشحات آن‌ها می‌شود. برای ایجاد عطسه می‌توان از داروهای متفاوتی استفاده کرد. یکی از ساده‌ترین روش‌ها، استنشاق مقدار کمی فلفل سیاه است. یک راه ساده برای تهیه انفیه طبی این است که یک قسمت کُندش را با ۴ قسمت تخم گشنیز و ۴ قسمت بنفشه به خوبی آسیاب کنید و استفاده کنید.

ضمادها

ضمادها معمولاً با ایجاد گرمای موضعی، ترشحات سینوس‌ها را کم کرده و خروج آن‌ها را راحت‌تر می‌کنند. بهترین ضمادی که تجربه کرده‌ام، ضماد دارچین است. برای استفاده، مقداری دارچین آسیاب شده را با کمی گلاب یا آب به حالت خمیری نرم درآورده و روی پوست صورت در محل سینوس‌ها (بالای ابروها و روی گونه‌ها) بمالید. مدت زمان ماندن این ضماد بسته به افراد متفاوت است. برخی ممکن است سریع دچار سوزش شوند و باید ضماد را پاک کنند؛ اما با همین مدت زمان هم از اثرات آن بهره‌مند خواهند شد. در بعضی از افراد، بهتر است ضماد ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی پوست بماند.

استفاده از زنجبیل یا مخلوط زنجبیل و دارچین هم یک روش مناسب است.

ضماد دیگری که اثرات مثبت دارد، ضماد خاکشی است. این ضماد به تجربه دیده شده که درد سینوزیت را کاهش می‌دهد، اما در مورد تأثیر آن در درمان سینوزیت اطلاعات زیادی ندارم.

مالیدنی‌ها

داروهای مالیدنی نیز با یک ساز و کار مشابه ضمادها تأثیر می‌گذارند. روش کار اینگونه است که یک یا دو بار در روز، داروها را روی سینوس‌ها (بالای ابروها و روی گونه‌ها) ماساژ دهید. در مورد داروهای روغنی، ماساژ را تا زمانی که دارو جذب پوست شود ادامه دهید. بهترین دارو در این گروه، روغن زیتون تصفیه نشده است. سایر روغن‌ها مانند روغن سیاهدانه، بادام تلخ، هسته قیسی و کنجد نیز قابل استفاده‌اند. ماساژ روغن روی سینوس‌ها به ویژه در بیمارانی که حساسیت زیادی به سرما یا باد سرد و گرم دارند، بسیار مؤثر است. از دیگر داروهای این گروه می‌توان به سرکه، اسانس نعناع، روغن سداب و روغن مرزنجوش اشاره کرد.

“`html

داروهای استشمامی

بعضی از بوها به باز شدن مجاری سینوس‌ها کمک می‌کنند. در اینجا چند مورد از این بوها را معرفی می‌کنیم:

1- کافور: این ماده طبع خنکی دارد و بوی آن می‌تواند در درمان سینوزیت‌های گرم موثر باشد.

2- اسانس نعناع: این اسانس به ویژه برای درمان سینوزیت در بچه‌ها مفید است. یک راه آسان این است که ۲ تا ۱ قطره از این اسانس را قبل از خواب روی بالش یا لباس کودک بگذارید به طوری که بوی آن به خوبی استشمام شود.

3- ویکس: اگر کمی ویکس را روی پل بینی ماساژ دهید، می‌تواند به باز شدن سینوس‌ها کمک کند. اما توصیه نمی‌شود که طولانی مدت از آن استفاده کنید. ویکس علاوه بر اثرات موضعی‌اش، به دلیل بوی خود سینوس‌ها را باز می‌کند، که این اثر به خاطر کافور و اوکالیپتوس موجود در آن است. بهتر است ویکس را با کمی روغن زیتون مخلوط کنید و هر شب روی سینوس‌ها (بالای ابرو و روی گونه‌ها) به آرامی ماساژ دهید.

حجامت یا زالواندازی سر و سینوس‌ها

یکی از بهترین روش‌ها برای درمان سینوزیت، حجامت سر یا سینوس‌ها و زالواندازی روی سینوس‌هاست. با مشاوره با افراد باتجربه در این زمینه، می‌توانید از فواید این روش‌ها بهره‌مند شوید. بسته به شدت سینوزیت، ممکن است این کار را ۳ تا ۲ بار در فواصل ۳۰ تا ۲۰ روزه تکرار کنید.

بادکش سینوس‌ها

بادکش سینوس‌ها علاوه بر اثر درمانی بر سینوزیت (با ایجاد گرما، باز کردن مجاری سینوس‌ها و کاهش ترشحات) می‌تواند تسکینی مناسب برای سردردهایی که ناشی از سینوزیت‌های حاد هستند، فراهم کند. البته باید مراقب باشید که بادکش به صورت منقطع یا متناوب انجام شود تا جای آن روی پوست نماند. برای این کار به دستگاه ساکشن برقی نیاز است و بهتر است در مطب انجام شود.

تدخین (دود دادن)

تدخین یا دود دادن یکی از روش‌های مناسب برای درمان سینوزیت است. یکی از بهترین مواد برای این کار، «عنبرنسارا» است. این ماده در واقع پشگل الاغ ماده است. ممکن است بعضی از شما با خواندن این عبارت ناراحت شوید، اما باید بدانید که این درمان نه تنها غیر بهداشتی نیست، بلکه برای درمان بیماری‌های زیادی مفید است. دود دادن و استنشاق دود عنبرنسارا می‌تواند سینوزیت را به خوبی کنترل کند. یکی دیگر از مواد مناسب، کندر است. می‌توانید مقداری کندر معمولی یا دودی را در اسفند دودکن گذاشته و روی حرارت کم دود آن را استنشاق کنید.

داروهای خوراکی کاهنده التهاب و رطوبت سر

بسیاری از داروها، وقتی خوراکی مصرف می‌شوند، اثر ضدّ بلغمی دارند و علاوه بر کاهش التهاب و عفونت سینوس‌ها، ترشحات آنها را نیز کاهش می‌دهند. از جمله این داروها می‌توان به بابونه، مرزنجوش، آویشن، پونه و نعناع اشاره کرد که به صورت دم‌کرده، جوشانده یا عرقیات قابل استفاده هستند.

تذکر مجدد: در اسلام و طب سنتی ایران، باز کردن مجرای خروجی سینوس‌ها و شستشوی آنها یکی از توصیه‌های بهداشتی است که باید به طور منظم انجام شود؛ یعنی افراد سالم باید مانند مسواک زدن، کارهایی برای تمیز کردن سینوس‌های خود انجام دهند. زیرا همانطور که سینوس‌ها برای پاکسازی ناحیه سر و گردن از مواد دفعی عمل می‌کنند، احتمال بروز عفونت یا بسته شدن آنها وجود دارد. به عبارت دیگر، عملکرد صحیح سینوس‌ها برای سلامتی ضروری است، همانطور که کارکرد صحیح روده‌ها مهم است. پس افزایش ترشحات سینوسی (به نوعی اسهال سینوسی) یا احتباس آنها (یبوست سینوسی) هم می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد.

عود سینوزیت

بعضی‌ها می‌پرسند چرا پس از بهبودی، سینوزیت دوباره عود می‌کند. پاسخ این سوال با توضیحات بالا ساده است. فرض کنید در خیابان تصادف می‌کنید و پایتان می‌شکند. پزشک پای شما را گچ می‌گیرد و بعد از مدتی آن را باز می‌کند و شما به حالت قبلی خود برمی‌گردید. حالا اگر دوباره در خیابان تصادف کنید و پایتان بشکند، آیا به پزشک می‌گویید که «شکستگی پای من دوباره عود کرده است»؟

“`

بسیاری از عوامل می‌توانند باعث بروز سینوزیت شوند. به همین دلیل، اگر بعد از بهبودی، تغییراتی در شرایط زندگی خود ندهید، احتمال دارد دوباره دچار سینوزیت شوید. این به این معناست که سینوزیت قبلی شما دوباره برنمی‌گردد، بلکه یک سینوزیت جدید ایجاد می‌شود. بنابراین، باز هم تأکید می‌کنیم که تغییر سبک زندگی و رعایت نکات بهداشتی که در این مقاله مطرح شده، اساس درمان سینوزیت است.

مدیریت درمان

سینوزیت بیماری است که تاکنون پزشکی مدرن درمان قطعی برای آن پیدا نکرده است. اما با استفاده از روش‌های ساده‌ای که ذکر شد، من شخصاً هیچ بیمار سینوزیتی را نداشته‌ام که درمان نشده باشد. بنابراین، به جای اینکه خود را درگیر درمان‌های طولانی، پرهزینه و کم‌فایده پزشکی مدرن کنید – که گاهی به جراحی یا روش‌های جدیدی مانند ساینوپلاستی می‌انجامد – با همین دستورهای ساده می‌توانید به درمان خود بپردازید.