درمان مچ پا از زبان دکتر بابک اتوکش فوق تخصص مچ پا (2 نکته مهم)
مچ پا بخاطر کارکردش در راه رفتن، یکی از اعضای فعال بدن به حساب می‌آید. این قسمت از بدن برای تحمل وزن کل بدن و فشارهای روزانه تحت فشار زیادی قرار دارد. به همین دلیل، مچ پا مستعد آسیب‌های مختلفی است. آسیب‌هایی مثل شکستگی و پیچ خوردگی مچ پا از جمله مشکلات رایجی هستند که افراد زیادی آنها را تجربه می‌کنند.
در این متن به بررسی آسیب‌های مچ پا و روش‌های درمان آن با نظر دکتر بابک اتوکش، متخصص مچ پا خواهیم پرداخت.
دلایل درد مچ پا چیست؟
مچ پا با رباط‌ها و تاندون‌ها احاطه شده است و آسیب یا کشیدگی در هر یک از این‌ها می‌تواند باعث ایجاد درد در مچ پا شود. مچ پا به دلیل محل قرارگیری‌اش، وزن کل بدن را در طول روز تحمل می‌کند. این فشار، مچ پا را در معرض مشکلاتی مثل آرتروز و ساییدگی قرار می‌دهد. همچنین، مچ پا در معرض ضربه و پیچ خوردگی هم هست. این آسیب‌های فیزیکی معمولاً با نشانه‌هایی مثل درد، کبودی و ورم همراه هستند. علاوه بر این، بیماری‌ها و عفونت‌های خاص هم می‌توانند علت‌های دیگری برای درد پا باشند که در ادامه به این موضوعات خواهیم پرداخت.
شکستگی مچ پا
مچ پا جایی است که کف پا و ساق پا به هم متصل می‌شوند. مفصل مچ پا از نوع لولایی است و از سه استخوان به نام‌های درشت نی، نازک نی و تالوس تشکیل شده است. دلایل زیادی می‌توانند منجر به شکستگی مچ پا شوند، مانند تصادفات رانندگی، آسیب‌های ورزشی و سقوط از ارتفاع. این شکستگی‌ها می‌توانند از یک ترک کوچک تا شکستگی کامل و بیرون‌زدگی استخوان متفاوت باشند.
شکستگی مچ پا ممکن است بعد از درمان هم مشکلاتی به دنبال داشته باشد. این آسیب‌ها ممکن است باعث تغییر شکل پا یا حتی آرتروز شوند.
یکی از مشکلات حاد در شکستگی، زمانی است که در حوادثی مثل سقوط از ارتفاع، استخوان تالوس دچار شکستگی شود. در اغلب این موارد، برای درمان نیاز به جراحی وجود دارد و مراجعه به متخصص مچ پا برای بررسی پس از عمل و دریافت درمان‌های لازم ضروری است.
ضعف مچ پا
ضعف مچ پا معمولاً با نشانه‌های درد، بی‌حسی و حس مورمور در پا همراه است. بعضی افراد نیز از احساس سبکی در پاهایشان هنگام خواب ناراضی هستند. این مشکلات عموماً ناشی از خستگی طبیعی عضلات پا به خاطر فشار زیاد است، مانند زمانی که پیاده‌روی طولانی می‌کنید. اما گاهی اوقات این ضعف و بی‌حسی می‌تواند ناشی از مشکلات جدی‌تری باشد، مانند فشاری که به اعصاب و رگ‌های خونی در ناحیه کمر و پاها وارد می‌شود.
پیچ خوردگی مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا می‌تواند به خاطر عواملی مانند استفاده از کفش نامناسب، راه رفتن روی سطوح ناهموار یا حوادث دیگر بوجود بیاید. این پیچیدگی می‌تواند مچ پا را به حالت نادرستی بچرخاند و بر رباط‌های مفصل مچ پا فشار آورد. در مواردی که شدت حادثه زیاد باشد، احتمال پارگی رباط هم وجود دارد.
در اثر این آسیب، ممکن است پا متورم و کبود شده و راه رفتن برای فرد مشکل شود. درمان این مشکل شامل استراحت و دوری از فشار به پای آسیب‌دیده است، اما در موارد نادر، امکان نیاز به جراحی هم وجود دارد.
پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل معروف‌ترین تاندون بدن است و نقش بسیار مهمی در راه رفتن دارد. این تاندون عضله گاستروکنمیوس که عضله پشت ساق پا است را به استخوان پاشنه متصل می‌کند. پارگی این تاندون معمولاً در اثر آسیب‌های ورزشی اتفاق می‌افتد، اما عواملی مانند استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خاص، تزریقات استروئیدی و همچنین سن و جنسیت نیز می‌توانند باعث ضعیف شدن این تاندون و افزایش احتمال پارگی آن شوند. پارگی تاندون معمولاً با نشانه‌های زیر نمایان می‌شود:
درد ناگهانی به نظر می‌رسد، مثل اینکه به پشت پا ضربه‌ای خورده است، ناتوانی در خم کردن مچ پا، و در موارد خاص، شنیدن صدای پارگی تاندون.
آرتروز مچ پا
آرتروز ناشی از التهاب مفاصل مچ پا است. این عارضه می‌تواند به خاطر افزایش سن، عوامل ژنتیکی یا عوارض ناشی از حوادث دیگر برای مچ پا ایجاد شود. آرتروز معمولاً با نشانه‌هایی مانند درد، خشکی، ورم و صدا دادن مفصل همراه است.
آرتروز مچ پا به سه دسته تقسیم می‌شود: روماتیسم که ناشی از تخریب غضروف مفصل در اثر بیماری‌های خودایمن است، آرتروز استئوآرتریت که به خاطر ساییدگی طبیعی مفاصل بوجود می‌آید و …
آرتروز معمولاً به خاطر بالا رفتن سن و فرسودگی غضروف مفاصل اتفاق می‌افتد و همچنین آرتریت تروماتیک یا آرتروز ناشی از آسیب به مفصل مچ پا رخ می‌دهد.
درمان درد مچ پا به نقل از بهترین فوق تخصص مچ پا
برای درمان درد مچ پا، اولین کار این است که دلیل درد را شناسایی کنیم. چون دلایل زیادی می‌توانند باعث درد در مچ پا شوند، مانند ضعف عضلات، نقرس، پیچ خوردگی یا التهاب تاندون. وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، بسته به اینکه چه چیزی باعث درد شما شده، راه‌های مختلفی برای درمان ممکن است پیشنهاد شود. برای مشکلات خفیف، انجام حرکات ورزشی برای کشش تاندون‌های مچ پا می‌تواند کمک کننده باشد. اما اگر التهاب شدید باشد، ممکن است پزشک نیاز به تزریق کورتیزون یا حتی جراحی آرتروسکوپی برای درمان التهاب و ترمیم مفصل داشته باشد.
استفاده از روش RICE
روش RICE شامل چند اقدام برای درمان آسیب‌های اسکلتی-عضلانی است که برای آسیب دیدن مچ پا هم موثر است. این روش برای آسیب‌های خفیف کاربرد دارد که نیاز به مراجعه به پزشک ندارد و با کمی استراحت برطرف می‌شود. هر حرف از کلمه RICE نمایانگر یک اقدام است:
1. استراحت دادن به مچ پا و عدم فشار به آن.
2. استفاده از کمپرس یخ بر روی مچ پا بلافاصله پس از آسیب و چند بار در طول روز.
3. استفاده از باند‌های کششی برای تثبیت مفصل و حفاظت از آن.
4. بالاتر نگه داشتن مچ پا از سطح قلب به دفعات.
استراحت
هرچند گزینه‌های درمانی زیادی برای مشکلات مچ پا وجود دارد، اما نکته مهم استراحت دادن به پا و ایجاد فرصت برای بهبودی کامل آن است. بسیاری از افراد بعد از درمان‌هایی مانند جراحی، به دلیل عدم استراحت کافی، دچار عوارض جانبی می‌شوند.
فیزیوتراپی
در هر نوع آسیب به مچ پا، انجام فیزیوتراپی یکی از بهترین روش‌ها برای بهبودی سریع‌تر و جلوگیری از عوارض جانبی است. همچنین فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی در کاهش درد و تقویت عضلات آسیب‌دیده بسیار مؤثر هستند.
به طور کلی فیزیوتراپیست با معاینه و گاهی عکسبرداری، دلیل درد و ناحیه‌ای که نیاز به درمان دارد را مشخص می‌کند. او تمرینات و تکنیک‌های خاصی را تجویز می‌کند و در بعضی موارد ممکن است ماساژ درمانی و استفاده از کفش‌های مخصوص را نیز توصیه کند تا به کاهش درد و تقویت عضلات کمک کند.
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون یکی از راه‌ها برای کاهش درد و التهاب در مفاصل مچ پا است. در این روش، پزشک داروی کورتیکواستروئید را به محل آسیب‌دیده تزریق می‌کند و اغلب با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. این روش برای بیماری‌هایی مانند التهاب مفاصل، نقرس، التهاب فاسیا کف پا، آرتریت روماتوئیدی و التهاب تاندون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، به دلیل احتمال عوارض جانبی، تزریق کورتیزون محدود است. ممکن است در ابتدای تزریق احساس درد و التهاب کنید، اما این علائم پس از مدتی کاهش می‌یابند و اثر آن چند ماه ادامه دارد.
دارو درمانی
برای درمان آسیب‌های مچ پا، معمولاً داروها برای کاهش درد، کاهش التهاب و تسریع بهبودی تجویز می‌شوند. در این موارد، ممکن است مسکن‌ها و پمادهای موضعی مصرف شوند، همچنین پزشک ممکن است برای درمان داروهایی تجویز کند. برای مشکلات آرتریت عموماً داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز می‌شود و در مواردی که التهاب سیستمیک وجود داشته باشد، پزشک کورتیکواستروئیدهای خوراکی تجویز خواهد کرد. برای کمک به ساخت استخوان جدید در موارد شکستگی، داروهای مخصوصی می‌توانند مفید باشند.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی مشکلات مختلفی که ممکن است برای مچ پا پیش بیاید و روش‌های درمان آن با دکتر بابک اتوکش، فوق تخصص و جراح مچ پا، پرداختیم. یکی از نکات اصلی در این زمینه مراجعه به موقع به پزشک برای معاینه است، زیرا در مواردی که فرد دیر مراجعه می‌کند، مشکل تشدید می‌شود و فرآیند درمان سخت‌تر می‌شود. این مسئله می‌تواند عوارض جانبی زیادی نیز برای پا ایجاد کند. از آنجایی که پا و به ویژه مچ پا در فعالیت‌های روزانه ما نقش حیاتی دارند، سعی کنید در این زمینه با دقت عمل کنید.
