دلایل ایجاد عفونت بیمارستانی ، علائم و راه پیشگیری (2 نکته مهم)
“`html
عفونت بیمارستانی یکی از مشکلات جدی است که ممکن است در بیمارستان‌ها برای بیماران ایجاد شود و می‌تواند عوارض متعدد و شدیدی به همراه داشته باشد. این نوع عفونت‌ها به دلیل عوامل مختلفی مانند استفاده از وسایل پزشکی، قرار گرفتن در محیط‌های آلوده و سیستم‌های بهداشتی ناکافی به وجود می‌آید.
برای کاهش و پیشگیری از این عفونت‌ها، باید اقداماتی مؤثر و منظم انجام شود تا امنیت بیماران و پرستاران افزایش یابد و کیفیت خدمات درمانی بهتر شود. در واقع، در برخی از مواقع ممکن است نیاز به یک پرستار در منزل پیدا کنید.
عفونت بیمارستانی چیست؟
به عفونت‌هایی که در طول زمانی که بیمار در بیمارستان است یا پس از آن ایجاد می‌شوند، عفونت بیمارستانی می‌گویند. این عفونت‌ها می‌توانند از طریق تماس با محیط بیمارستان، وسایل پزشکی یا به خاطر تعامل با کارکنان بیمارستان به بیماران منتقل شوند. بعضی از عواملی که موجب افزایش خطر ابتلا به این نوع عفونت‌ها می‌شوند شامل ضعف در سیستم ایمنی، جراحی‌های بزرگ و استفاده ناکافی از داروهای ضدعفونی کننده هستند.
عفونت‌های بیمارستانی می‌توانند به اشکال مختلفی ظاهر شوند، از جمله عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های جراحی و عفونت‌های تنفسی. این عفونت‌ها ممکن است شدت بیمار را افزایش دهند و زمان بستری شدن را طولانی‌تر کنند. برای کنترل و پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی، رعایت دقیق استانداردهای بهداشتی، استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها و نظارت مداوم بر وضعیت بهداشتی محیط بیمارستان الزامی است.
برای کم کردن خطر عفونت‌های بیمارستانی، بیمارستان‌ها باید به بهداشت و ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و محیط بیمارستان توجه ویژه‌ای داشته باشند. همچنین آموزش بهداشتی برای کارکنان و پیگیری وضعیت بیماران نیز بسیار حائز اهمیت است تا از شیوع این عفونت‌ها جلوگیری شود.
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می‌شود که وقتی شما در بیمارستان هستید، به دلیل آلودگی‌ها به آن مبتلا می‌شوید. به آن عفونت اکتسابی در بیمارستان هم گفته می‌شود.
بیماران و کارمندان بهداشتی میکروب‌ها را به بیمارستان‌ها می‌آورند و آنها را به هم منتقل می‌کنند. گاهی اوقات افراد بدون علامت، این میکروب‌ها را حمل می‌کنند، یعنی بدون اینکه بدانند آنها را به دیگران منتقل می‌کنند. اگر قبلاً برای درمان بیماری یا جراحی در بیمارستان بستری باشید، ممکن است سیستم ایمنی شما در مقابله با این میکروب‌ها ضعیف‌تر باشد.
عفونت‌های بیمارستانی زمانی اتفاق می‌افتند که میکروب‌ها شما را در طول ۴۸ ساعت بعد از ورود به بیمارستان بیمار کنند. شما می‌توانید در هر مرکز درمانی به این عفونت مبتلا شوید. اگر این عفونت‌ها درمان نشوند، می‌توانند مشکلات جدی برای سلامتی شما ایجاد کنند.
علائم عفونت بیمارستانی
علائم عفونت بیمارستانی که به عفونت‌های مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی (HAIs) نیز معروف است، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
تب: یکی از نشانه‌های اصلی عفونت، افزایش دمای بدن است. تب معمولاً نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن است.
قرمزی و تورم: قرمزی و تورم در نواحی جراحی یا سایر زخم‌ها می‌تواند به وجود عفونت در این نقاط اشاره کند.
ترشح غیرطبیعی: ترشح یا چرک از زخم‌ها یا محل‌های جراحی که ممکن است دارای بوی نامطبوع باشد.
درد: احساس درد در نقاط خاص، به ویژه در مکان‌هایی که عمل جراحی شده‌اند یا آسب‌دیده‌اند.
کاهش فشار خون: عفونت‌های شدید ممکن است منجر به کاهش فشار خون و شرایط خطرناک شوند.
علامت‌های گوارشی: مثل تهوع، استفراغ، اسهال یا درد شکم که ممکن است نشان‌دهنده عفونت‌های دستگاه گوارش باشد.
مشکل در تنفس: عفونت‌های تنفسی ممکن است باعث دشواری در تنفس، سرفه یا درد در قفسه سینه شوند.
خستگی و ضعف عمومی: احساس خستگی و ضعف عمومی نیز می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
تشخیص زودهنگام این علائم و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. زخم بستر نیز در بسیاری از موارد هم به عنوان علت و هم به عنوان علامت ظاهر می‌شود.
انواع عفونت‌های بیمارستانی
عفونت بیمارستانی (یا عفونت‌های مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی) به عفونت‌هایی اطلاق می‌شود که در محیط‌های بیمارستان یا بهداشتی ایجاد می‌شوند. این عفونت‌ها ممکن است ناشی از میکروب‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها باشند و ممکن است در طول بستری شدن بیمار یا پس از ترخیص او از بیمارستان ایجاد شوند.
“`
عفونت‌های بیمارستانی یکی از مشکلات رایج در مراکز درمانی هستند. برخی از انواع معمول این عفونت‌ها عبارتند از:
عفونت‌های مرتبط با دستگاه‌های تنفسی: این نوع عفونت‌ها معمولاً هنگامی که بیماران از لوله‌های تنفسی و دستگاه‌های ونتیلاسیون استفاده می‌کنند، به وجود می‌آیند. باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند از طریق این لوله‌ها به ریه‌ها منتقل شوند و بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه را ایجاد کنند. برای جلوگیری از این عفونت‌ها، باید از لوله‌ها و ونتیلاتورها به درستی و در زمان مناسب استفاده کرد و اصول بهداشتی را رعایت کرده و تجهیزات را به طور منظم ضدعفونی کنیم.
عفونت‌های دستگاه ادراری: این عفونت‌ها می‌توانند به دلیل استفاده از کاتترهای ادراری به وجود بیایند. کاتترها به عنوان راهی برای ورود باکتری‌ها به دستگاه ادراری عمل می‌کنند و می‌توانند باعث عفونت‌های در مثانه، کلیه یا پیشابراه شوند. پیشگیری شامل استفاده مناسب از کاتترها، رعایت بهداشت صحیح و نظارت دقیق بر محل کاتتر است.
عفونت‌های زخم‌های جراحی: این عفونت‌ها پس از انجام جراحی و در محل زخم ایجاد می‌شوند و می‌توانند شامل عفونت‌های سطحی و عمیق باشند. باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند عامل ایجاد این عفونت‌ها باشند. مدیریت این عفونت‌ها شامل مراقبت خوب از زخم، استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک بر اساس تجویز پزشک و رعایت بهداشت درست در محل جراحی است.
عفونت‌های خون: عفونت‌های خون مانند باکتریمی و سپتی‌سمی می‌توانند به دلیل استفاده از کاتترهای وریدی یا دیگر دستگاه‌های وارد شده به بدن ایجاد شوند. این نوع عفونت‌ها می‌توانند سریعاً گسترش یابند و نیاز به درمان فوراً دارند. پیشگیری شامل استفاده صحیح از کاتترها و نظارت دقیق بر وضعیت بیماران است.
عفونت‌های پوستی: این عفونت‌ها می‌توانند ناشی از تماس با باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌ها در سطح پوست باشند و می‌توانند شامل عفونت‌های سطحی یا عمیق باشند. رعایت بهداشت فردی، استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها و درمان زخم‌ها به موقع می‌تواند از این نوع عفونت‌ها جلوگیری کند.
عفونت‌های دستگاه گوارش: این عفونت‌ها می‌توانند به دلیل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا عفونت‌های محیطی ایجاد شوند و شامل اسهال عفونی، گاستروآنتریت و دیگر مشکلات گوارشی هستند. برای جلوگیری از این عفونت‌ها باید به بهداشت غذایی اهمیت داد، آنتی‌بیوتیک‌ها را به درستی مصرف کرد و به بهداشت محیطی توجه کرد.
مدیریت و پیشگیری از این عفونت‌ها شامل رعایت بهداشت مناسب، استفاده از تکنیک‌های ضدعفونی، نظارت دقیق بر وضعیت بیمار و اقدامات پیشگیرانه است. همکاری تیم‌های بهداشتی و رعایت پروتکل‌های استاندارد در این زمینه اهمیت زیادی دارد.
دلایل ایجاد عفونت بیمارستان
دلایل مختلفی در بروز این عفونت‌ها تأثیر دارند و آگاهی از آنها می‌تواند به کنترل عفونت‌های بیمارستانی کمک کند. این موارد عبارتند از:
کارکنان بیمارستان مانند پزشکان، پرستاران و کمک پرستاران می‌توانند یکی از منابع اصلی انتقال عفونت‌ها باشند. اگر این افراد بهداشت را رعایت نکنند، میکروب‌ها را از سطوح و افراد دیگر منتقل خواهند کرد.
استفاده از تجهیزات پزشکی آلوده نیز می‌تواند باعث انتقال عفونت‌ها شود. اگر تجهیزات بهداشتی مانند سوزن‌ها، کاتترها و لوله‌ها به درستی ضدعفونی نشوند یا به طور نادرست استفاده شوند، می‌توانند میکروب‌ها را به بیماران منتقل کنند.
برخی بیمارستان‌ها ممکن است شرایط بهداشتی ضعیفی داشته باشند که این وضعیت می‌تواند به انتشار میکروب‌ها و عفونت‌ها منجر شود. سطوح آلوده، هوای ناسالم و سیستم‌های تهویه ناکافی می‌توانند در انتقال عفونت‌ها نقش داشته باشند.
اگر بیماران به نکات بهداشتی مانند شست‌وشوی دست و استفاده از ماسک توجه نکنند، خود به یک منبع انتقال عفونت‌ها تبدیل می‌شوند. رعایت نکردن اصول بهداشتی از سوی برخی بیماران، به خصوص برای بیماران با سیستم ایمنی ضعیف یا زخم‌های باز، خطر ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی را افزایش می‌دهد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر عفونت بیمارستانی هستند؟
هر چند که اکثر افرادی که در بیمارستان بستری می‌شوند، احتمال ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی داشته و در معرض خطر هستند، اما این موضوع در برخی از افراد بیشتر از دیگران دیده می‌شود.
در زیر افرادی که بیشتر در خطر عفونت‌های بیمارستانی قرار دارند معرفی شده‌اند:
نوزادانی که تازه متولد شده‌اند و نمی‌توانند سیستم ایمنی خود را به خوبی تقویت کنند، بیشتر در معرض عفونت‌ها هستند.
افرادی که به بیماری‌های جدی مثل سرطان، بیماری‌های قلبی یا مشکلات سیستم ایمنی مبتلا هستند، بیشتر از دیگران احتمال دارد به عفونت‌ها دچار شوند.
با بالا رفتن سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود، بنابراین افراد مسن در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
عوامل مانند تغذیه نامناسب، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی، بیماری‌های مزمن، کم‌تحرکی و استرس می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و خطر عفونت‌های بیمارستانی را افزایش دهند.
افرادی که به بیماری‌هایی خاص مثل دیابت مبتلا هستند، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و بنابراین بیشتر در خطر عفونت‌های بیمارستانی قرار می‌گیرند. در واقع، نوسان قند خون می‌تواند کارایی سیستم ایمنی را کاهش دهد.
افرادی که سیستم ایمنی‌شان به خاطر بیماری‌های خودایمنی یا درمان‌هایی مثل شیمی‌درمانی یا درمان‌های استروئیدی ضعیف است، بیشتر در معرض عفونت‌های بیمارستانی قرار خواهند گرفت.
بیمارستان‌ها معمولا تدابیر خاصی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت‌ها می‌اندیشند. این تدابیر شامل استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده، پوشیدن لباس‌ها و تجهیزات محافظ و ضدعفونی کردن محیط بیمارستان است که همه این کارها برای افرادی که در معرض خطر هستند، با دقت بیشتری انجام می‌شود.
روش‌های کنترل عفونت‌های بیمارستانی
اما چطور می‌توان از عفونت‌های بیمارستانی جلوگیری کرد؟ عوامل عفونی شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها هستند که به بدن وارد می‌شوند و با رشد خود، عملکرد طبیعی بدن را مختل می‌کنند. برخی از این عفونت‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های جدی یا حتی مرگ شوند.
برای افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری قلبی یا سرطان دارند، درمان این عفونت‌ها سخت‌تر است و به همین دلیل توصیه می‌شود که با روش‌های مناسب از بروز آنها پیشگیری کنیم. برخی از این موارد باید توسط کادر درمان انجام شود و برخی دیگر هم به عهده خود فرد است. در ادامه، درباره روش‌های پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی توضیح خواهیم داد.
- تجویز آنتی‌بیوتیک در زمان مناسب قبل از عمل جراحی
- اطمینان از وضعیت عمومی بیمار
- استفاده از محلول‌های ضدمیکروبی
- رعایت نکات استریل
- تمیز کردن کامل پوست قبل از عمل
- استفاده حداقلی از بخیه
- انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب بعد از عمل
- مدت زمان مناسب مصرف آنتی‌بیوتیک
- کوتاه کردن موها
- حفظ سطح قند خون در حد مناسب
- حفظ دمای بدن در حد طبیعی
1. تجویز آنتی‌بیوتیک قبل از عمل جراحی در زمان مناسب:
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها پیش از عمل می‌تواند به کاهش عفونت‌ها و عوارض پس از جراحی یا درمان‌های تهاجمی کمک کند. زمان و نوع آنتی‌بیوتیک به نوع عمل جراحی و وضعیت بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال، در جراحی‌های مربوط به دستگاه گوارش، استفاده از آنتی‌بیوتیک قبل از عمل می‌تواند به ضدعفونی کردن لوله گوارشی کمک کند.
2. اطمینان از وضعیت بیمار:
قبل از جراحی، بیمار باید در بهترین وضعیت خود باشد؛ یعنی بیماری‌های او به خوبی کنترل شده و تغذیه و داروهایش به درستی رعایت شود.
3. استفاده از محلول‌های ضدمیکروبی:
استفاده از این محلول‌ها در اطراف برش جراحی یا زخم‌ها می‌تواند به کنترل رشد باکتری‌ها و کاهش خطر عفونت کمک کند.
4. رعایت نکات استریل:
حفظ شرایط استریل در اتاق عمل یا اتاق بیمار و پوشیدن لباس، کلاه و ماسک تمیز از سوی کارکنان بسیار مهم است. همچنین، باید وسایل عمل را استریل کرده و نکات بهداشتی را در اطراف محل جراحی رعایت کرد.
5. تمیز کردن کامل پوست قبل از جراحی:
قبل از جراحی، تمیز کردن کامل پوست در ناحیه عمل یا زخم ضروری است تا خطر ابتلا به عفونت به حداقل برسد.
6. استفاده حداقلی از بخیه:
در اینجا، هدف بستن زخم به روش‌های بهتر و ایمن‌تر با حداقل استفاده از بخیه است.
در هنگام جراحی، معمولاً از بخیه استفاده می‌شود. اگر بخیه‌ها کمتر و به جای آن از روش‌های جدید مثل چسب‌های جراحی استفاده شود، احتمال عفونت کمتر می‌شود و زخم سریع‌تر بهبود پیدا می‌کند.
7. انتخاب آنتی‌بیوتیک مناسب بعد از عمل:
بعد از جراحی، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است تا عفونت‌ها را کنترل کند. پزشک معالج بسته به نوع جراحی، عوارض و وضعیت بیمار، آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز می‌کند.
8. مدت زمان مناسب مصرف آنتی‌بیوتیک:
مصرف آنتی‌بیوتیک باید طبق دستور پزشک انجام شود. مصرف طولانی یا قطع زودهنگام آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به مقاومت باکتری‌ها در برابر داروها شود.
9. کوتاه کردن موها:
قبل از جراحی، بهتر است موهای اطراف منطقه جراحی کوتاه شوند. این کار به جلوگیری از عفونت بیمارستانی کمک کرده و تمیز کردن آن ناحیه را آسان‌تر می‌کند.
10. نگهداری سطح قندخون در حد مناسب:
برای بیماران دیابتی، نگه‌داشتن سطح قند خون در حد نرمال قبل، حین و بعد از جراحی بسیار اهمیت دارد. کنترل قند خون می‌تواند به ترمیم سریع‌تر زخم و کاهش خطر عفونت کمک کند، به خصوص در جراحی‌هایی مثل جراحی قلب.
11. حفظ دمای بدن در حد طبیعی:
برای بیمارانی که جراحی روده بزرگ انجام می‌دهند، حفظ دمای بدن در حد طبیعی بسیار مهم است. دمای بدن پایین می‌تواند عوارض جدی مانند عفونت‌ها و تأخیر در ترمیم زخم را به همراه داشته باشد.
پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی باید جدی گرفته شوند
در این مطلب به روش‌های پیشگیری از عفونت بیمارستانی با کمک پرستار و دلایل بروز آن پرداخته شد. حالا می‌دانید که چه مسائلی می‌توانند باعث این مشکلات شوند. با رعایت روش‌های پیشگیری، می‌توانید از بروز مشکلات جدی‌تر برای بیمار جلوگیری کنید. بنابراین، نکات گفته‌شده را به خاطر بسپارید و سعی کنید مراکزی را انتخاب کنید که قوانین بهداشتی را به خوبی رعایت می‌کنند تا ریسک ابتلا به عفونت‌ها کاهش یابد و فرد در معرض خطر کمتری قرار بگیرد.
سخن آخر
برای جلوگیری از عفونت بیمارستانی، رعایت بهداشت دست‌ها، استفاده از وسایل استریل و پیروی از پروتکل‌های بهداشتی و مراقبتی ضروری است. همچنین آموزش کادر درمان و بیماران در این زمینه اهمیت خاصی دارد. با توجه به این اقدامات و کمک گرفتن از پرستار در منزل، می‌توانید خطر عفونت‌های بیمارستانی را کاهش دهید.
منبع : خدمات پرستاری
