راهنمای سفر به جنگل های ارسباران و تجربه سفری ناب به طبیعت بکر (+ تصاویر)

جنگلهای ارسباران کجاست و چگونه به آنجا برویم؟
جنگلهای ارسباران: این منطقه دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که زیبایی و جذابیت آن را بیشتر کرده است. اگرچه جنگلهای ارسباران به اندازه سایر جنگلهای ایران شناخته شده نیستند، اما هر ساله گردشگران زیادی، به ویژه در فصلهای بهار و تابستان، به اینجا سفر میکنند.
جنگلهای ارسباران در شمال استان آذربایجان شرقی و در کنار رود ارس قرار دارند و وسعت آنها به ۱۳۰ هکتار میرسد. در گذشته، نام ارسباران به منطقه وسیعی اطلاق میشد که از رود ارس، منطقه جلفا تا مغان و کوههای سبلان، سهند و بزقوش را شامل میشد. با این حال، به دلیل قطع درختان و تخریب جنگلها، این منطقه اکنون در مرزهای ورزقان، اهر و کلیبر محدود شده است.
این جنگلها از سمت غرب با تبریز و مرند، از شرق با مشگین شهر و پارس آباد و از سمت جنوب با هریس همسایه هستند.
دسترسی به جنگلهای ارسباران
برای رفتن به جنگلهای ارسباران لازم است به سمت شمال غرب ایران و استان آذربایجان شرقی حرکت کنید. این جنگل یکی از جاذبههای گردشگری کلیبر به شمار میرود و شما میتوانید با انواع وسایل نقلیه مانند هواپیما، قطار، اتوبوس و ماشین شخصی به این منطقه بیایید.
- دسترسی به جنگلهای ارسباران با هواپیما:
اگر میخواهید با هواپیما سفر کنید، باید بلیط به مقصد تبریز تهیه کنید و پس از رسیدن به تبریز، با تاکسی به ارسباران بروید.
- دسترسی به جنگلهای ارسباران با قطار:
شما میتوانید با قطار به جلفا یا تبریز بروید و سپس با تاکسی به سمت جنگلهای ارسباران حرکت کنید.
- دسترسی به جنگلهای ارسباران با اتوبوس:
اگر با اتوبوس سفر میکنید، باید بلیط به مقصد اهر بگیرید و بعد از رسیدن، با تاکسی به ارسباران بروید.
- دسترسی به جنگلهای ارسباران با خودرو شخصی:
اگر میخواهید با ماشین شخصی خود به ارسباران بروید، باید به تبریز رانندگی کنید و پس از ورود به این شهر زیبا، به سمت شهرستان کلیبر حرکت کنید. جنگل ارسباران در فاصله ۴۶ کیلومتری کلیبر قرار دارد.
ارسباران یک نقطه سبز و زیبا در شهرستان کلیبر است که با مناظر دیدنی، حیات وحش خاص و جاذبههای تاریخی خود گردشگران را به سفر به آذربایجان شرقی جذب میکند. این منطقه به خاطر تنوع گیاهی و جانوریاش واقعاً منحصر به فرد است و متاسفانه از زمانهای گذشته در معرض شکار غیرقانونی قرار داشته است.
جنگلهای ارسباران شباهت زیادی به جنگلهای شمال ایران دارند و طبیعت بکر و هوای خنک و کوهستانیاش آن را به یکی از بهترین مقاصد گردشگری تبدیل کرده است. این منطقه همچنین با نامهای «قره داغ»، «قراچه داغ» و «آرازبار» نیز شناخته میشود.
جالب است بدانید که بیش از ۷۰ هکتار از اراضی ارسباران به عنوان «ذخیرهگاه زیست کره» در یونسکو ثبت شده است. طبق اعلام این سازمان، ذخیرهگاه زیست کره به کوههای قفقازی ایران واقع در نزدیکی مرز با ارمنستان و جمهوری آذربایجان اشاره دارد. این ناحیه دارای تنوع زیادی از زیستگاهها شامل جنگلها، مراتع، علفزارهای آلپی، رودها و چشمهها است.
علاوه بر این، تعدادی از قدیمیترین و دیدنیترین بناهای تاریخی مانند قلعه بابک، قلعه جوشین، قلعه پشتو، دژ طوماسیاش، پلهای خداآفرین، قصر آیینهلو، قلعه ضحاک، کلیسای آینالو، بقعه شیخ شهابالدین اهری، قلعه آوارسین، کلیسای ناپشته و کلیسای وینق در ارسباران وجود دارند که اهمیت تاریخی این منطقه را نشان میدهند.
پیشینه تاریخی جنگل ارسباران
متأسفانه اطلاعات دقیقی دربارهی تاریخ جنگل ارسباران در دست نیست، اما وجود قلعههای قدیمی و بناهای باستانی در این منطقه نشاندهندهی توجه ویژه به ارسباران است. قلعه بابک یکی از مهمترین و معروفترین قلعههای تاریخی این منطقه است که در زمان معتصم عباسی توسط بابک خرمدین و یارانش بنا شده است.
به اعتقاد برخی باستانشناسان، این قلعهی دفاعی در زمان حکومت ساسانیان ساخته شده است. قلعه بابک بر روی یک کوه بلند قرار دارد و دسترسی به آن دشوار است. امروزه با اینکه بخشهایی از این قلعه مرمت شده، اما قسمتهای زیادی از آن کاملاً خراب شده است. با این حال، پس از گذشت ۱۲۰۰ سال، هنوز هم میتوان زیبایی و بزرگی قلعه بابک را دید.
یاقوت حموی، جغرافیدان عرب حدود هشتصد سال پیش، این منطقه را بین آران و آذربایجان معرفی کرده، و آن را محل شورش بابک علیه معتصم عباسی دانسته است. همچنین از شخصیتهای معروفی که در این منطقه بودهاند میتوان به شیخ شهاب الدین اهری و ستارخان اشاره کرد.
پوشش گیاهی جنگل ارسباران
تنوع پوشش گیاهی جنگل ارسباران باعث شده است که این منطقه چشمانداز فوقالعادهای داشته باشد. درختان این جنگل زیبا شامل سیب وحشی، انار وحشی، بلوط، زرشک، سماق، بوتههای تمشک، گلابی وحشی، زغالاخته و قرهقات هستند. قرهقات، که میوهای بومی و خوشمزه ارسباران است، هر بوتهاش بین ۳ تا ۴ کیلو میوه میدهد.
اگر به طعم این میوه ترشمزه علاقه دارید، بهتر است در اواسط تابستان به این منطقه بروید. بهطور کلی، درختان جنگل ارسباران پهنبرگ هستند و تلفیقی از جنگلهای شمالی و جنگلهای نیمهخشک منطقه زاگرس را تشکیل میدهند.
جالب است بدانید از بین ۲ هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی که در آذربایجان وجود دارد، حدود هزار و ۴۰۰ گونه متعلق به ارسباران است. همچنین ۱۵ درصد از گونههای گیاهی کشورمان در این منطقه پیدا میشوند. در ارسباران حدود ۲۵۰ گونه قارچ مختلف نیز رشد میکنند که این تنوع در جای دیگری کمتر دیده میشود. بهطور مثال، قارچ دنبلان که نوعی قارچ زیرزمینی است، بهخصوص در نزدیکی روستای دریلو بهوفور پیدا میشود و انواع سیاه و سفید آن قیمت بالایی دارد.
به دلیل اهمیت پوشش گیاهی و وجود گونههای جانوری نادر، این منطقه از سال ۱۳۵۰ شمسی به عنوان منطقه ممنوعه و حفاظتشده اعلام شده است.
گونههای جانوری جنگلهای ارسباران
گونههای جانوری جنگلهای ارسباران هم بسیار متنوعاند و ۴۸ گونه پستاندار، ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، ۲۲ گونه ماهی و ۵ گونه دوزیست در این منطقه زندگی میکنند. از معروفترین پستانداران این منطقه میتوان به خرس قهوهای، بز، کل، وشق یا سیاه گوش، گزار و پلنگ اشاره کرد.
کبک، قرقاول، مرغ قفقازی سیاه یا قرهخروس قفقازی و دیگر پرندگان شکاری نیز در این منطقه وجود دارند. همچنین مارال، که نوعی آهو و در معرض انقراض است، در پارک ملی ارسباران تحت حفاظت زندگی میکند.
بهترین زمان سفر به ارسباران
ارسباران منطقهای کوهستانی و جنگلی است که به خاطر کوههای بلندی مانند کوه کمتال با ارتفاع ۳۱۰۰ متر معروف است. آب و هوای این منطقه سرد بوده و در پاییز و زمستان برفی میشود. بنابراین بهترین زمان سفر به این منطقه از اواخر اردیبهشت تا اواخر شهریور است. اگر به دنبال یک مکان سرسبز و خنک برای سفرهای تابستانی خود هستید، این جنگلها گزینه مناسبی هستند.
جاذبههای گردشگری ارسباران
جاذبههای گردشگری ارسباران شامل طبیعت بکر و کوهستانی و آثار تاریخی ارزشمند است. مسافران این منطقه میتوانند از دیدن چشماندازهای دیدنی لذت ببرند یا به بازدید از بناهای تاریخی مانند قلعه بابک، قلعه پشتو، قلعه جوشین، قلعه قهقهه، قصر آینالو، کلیسای نازینی و دژ طوماسیاش بروند. همچنین ییلاقهای این ناحیه مثل ییلاقهای ایل بسطاملو، چپرلی، کلیبر و آقداش دارای مناظر فوقالعادهای هستند و محل مناسبی برای آشنایی با فرهنگ مردم بومی، بهویژه عشایر ارسباران میباشند.
از دیگر جاذبههای ارسباران میتوان به چشمههای آب سرد و چشمههای آب گرم اشاره کرد. مجموعه آب گرم روستای متاللی یکی از مشهورترین مجتمعهای آبدرمانی ایران است که به نام تاسیسات آب درمانی کلیبر نیز شناخته میشود.
منبع : تین نیوز