راهنمای نگهداری و تکثیر کاکتوس لیتوپس (2 نکته مهم)
“`html
کاکتوس لیتوپس یا کاکتوس سنگی
لیتوپس که به نام علمی Lithops معروف است، به کاکتوس‌های سنگی، گیاه سنگ سبز، و سنگ زندگی نیز شناخته می‌شود. در طبیعت، برخی از گیاهان به‌طور کامل زیر زمین رشد می‌کنند و فقط قسمت کوچکی از آنها، روی سطح خاک قرار دارد. این گیاهان معمولاً در مناطقی با خاک‌های سنگی پیدا می‌شوند، و رنگ‌های لیتوپس به خوبی با محیط خود هماهنگ است. به همین دلیل، تشخیص لیتوپس از سنگ‌های اطرافش تا قبل از گل دادن، نیاز به دقت فراوانی دارد.
لیتوپس‌ها یکی از محبوب‌ترین انواع کاکتوس‌ها در دنیا هستند که در رنگ‌ها و گونه‌های مختلف پیدا می‌شوند. نگهداری از این گیاهان معمولاً کمی دشوارتر از سایر کاکتوس‌هاست. این دشواری به خاطر زمان‌های خاص رشد و خواب آنها و حساسیت به رطوبت و آفات است. با یادگیری نحوه نگهداری درست، می‌توان به‌راحتی از این گیاه در خانه یا گلخانه مراقبت کرد.
گیاه‌شناسی کاکتوس لیتوپس
زادگاه اصلی لیتوپس‌ها در نواحی خشک وسیع آفریقای جنوبی است. جایی‌که این گیاهان رشد می‌کنند، بارش باران کمتر از ۵ میلی‌متر در ماه است. در شرایطی که بارش باران بسیار کم باشد، برخی از این گیاهان می‌توانند رطوبت مورد نیاز خود را از هوا تامین کنند.
لیتوپس‌ها از طریق تغییر رنگ و استتار در طبیعت، از خود در برابر جانوران و حیوانات گیاه‌خوار محافظت می‌کنند.
لیتوپس‌ها در فصل تابستان، یعنی هنگام گرما، به خواب می‌روند و در فصل پاییز به رشد و گلدهی ادامه می‌دهند. گل‌های این گیاه معمولاً از نیمه پاییز شروع به شکوفایی می‌کنند و بسته به نوع، رنگ گل‌ها ممکن است سفید یا زرد باشد.
برگ‌های جدید از وسط برگ‌های قبلی بیرون می‌آیند و سپس برگ‌های قدیمی خشک شده و می‌افتند. این روند تا اوایل بهار یا آخرین روزهای اردیبهشت ادامه دارد. با شروع روزهای بلند و هوای گرم و خشک در طبیعت (که باید در خانه نیز شبیه‌سازی شود)، گیاه دوباره به حالت استراحت می‌رسد و در هر فاز، مراقبت‌های خاصی نیاز دارد که باید رعایت گردد.
برخلاف بسیاری از گیاهان دیگر، لیتوپس‌ها در فصل تابستان به خواب می‌روند و در زمستان، زمانی‌که دما به حدود ۷ درجه می‌رسد، دوباره به خواب می‌روند. بنابراین می‌توان گفت که اگر شرایط مناسب باشد، این گیاهان در سال دو بار خواب دارند. زمانی‌که لیتوپس‌ها در حال خواب هستند، به نور و آب بسیار کمی نیاز دارند. به همین دلیل، بسیاری از افرادی که از لیتوپس مراقبت می‌کنند، به علت ناآگاهی از زمان خواب گیاه، شاهد پوسیدگی و مرگ آن می‌شوند.
شرایط اکولوژیک مورد نیاز کاکتوس لیتوپس
خاک مناسب برای لیتوپس‌ها:
خاکی سبک که آب را در خود نگه ندارد و زهکشی مناسبی داشته باشد، مانند ترکیبی از ماسه و پیت ماس. همچنین، گلدان لیتوپس باید حتماً دارای سوراخ‌هایی در کف برای خروج آب اضافی باشد.
نور مناسب لیتوپس‌ها:
در فصل رشد، این گیاه به حدود ۳ تا ۵ ساعت نور آفتاب ملایم در روز نیاز دارد. نور نباید مستقیم و شدید باشد، به ویژه در فصل تابستان که گیاه به خواب می‌رود.
دما مناسب برای پرورش لیتوپس:
همان‌طور که در بالا اشاره شد،
“`
لیتوپس‌ها در دماهای خنک رشد می‌کنند و دمای مناسب برای رشد آنها حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. وقتی دما بالا می‌رود، این گیاهان به خواب می‌روند.
آبیاری:
در فصل رشد، لیتوپس‌ها به آبیاری منظم نیاز دارند، معمولاً هفته‌ای یک بار. حتماً این نکته را رعایت کنید که بین دو نوبت آبیاری، خاک کاملاً خشک باشد. اگر خاک خیس بماند، ممکن است ریشه‌ها پوسیده شوند.
روش تکثیر لیتوپس
برای تکثیر لیتوپس می‌توانید از دو روش استفاده کنید: یکی کاشت بذر و دیگری تقسیم بوته. این گیاه خودش قادر به گرده‌افشانی نیست و برای این کار به زنبورها نیاز دارد که آن را با گل‌های دیگر گرده‌افشانی کنند. در اوایل پاییز، وقتی گیاه بالغ شما گل داد، می‌توانید به کمک برس در روز چهارم گلدهی، آن را گرده‌افشانی کنید. پس از چند هفته می‌توانید کپسول بذر را ببینید.
با جدا کردن بذر و کاشت آن، می‌توانید گیاه جدیدی را در بهار یا پاییز به وجود آورید. روش دیگر تکثیر، تقسیم بوته در فصل خواب گیاه یا در اوایل فصل رشد است که در این حالت، پایه‌ها را در گلدان‌های جداگانه قرار می‌دهید.
تعویض گلدان و خاک لیتوپس
بهتر است هر ۳ سال یک بار، بعد از پایان مرحله تولید برگ، گلدان لیتوپس را تعویض کنید. ریشه‌های این گیاه نسبتاً عمیق هستند و گلدان‌های عمیق‌تر را ترجیح می‌دهند. خاک برای این گل باید به خوبی آب را از خود عبور دهد. در مناطق سردتر، خاک باید کاملاً آب را رد کند و در مناطق گرم‌تر، می‌توانید کمی خاک را سنگین‌تر کنید، اما نه خیلی! ترکیبی از شن، ماسه، پرلیت و کمی ورمی کمپوست برای این گیاه مناسب است.
نگهداری از کاکتوس لیتوپس
لیتوپس‌ها به طور کلی گیاهان گوشتی هستند و نیازی به آبیاری زیاد ندارند. اگر زیاد آب بگیرید، گیاه حالت خمیری پیدا می‌کند و از بین می‌رود. بنابراین، در آبیاری آن باید خیلی دقت کرد و خاک آن باید دارای تخلخل کافی باشد تا آب اضافی به راحتی خارج شود.
گلدانی که برای لیتوپس استفاده می‌کنید باید زهکشی مناسبی داشته باشد و بهتر است از گلدان‌های کوچک استفاده کنید، چون ریشه‌های لیتوپس زیاد پخش نمی‌شوند و حجم کمی دارند.
لیتوپس بهتر است در مکانی با نور مناسب، دور از آفتاب مستقیم نگهداری شود، زیرا نور شدید ممکن است لایه بیرونی گیاه را بسوزاند و اگر این لایه آسیب ببیند، گیاه نمی‌تواند فعالیت‌های خود را ادامه بدهد. در شرایط آفتابی شدید، ممکن است ترشحاتی از پوسته گیاه خارج شود که باعث رنگ‌پریدگی و نهایتاً تلف شدن گیاه می‌شود.
هنگام گلدهی، از ریختن آب روی گل‌ها خودداری کنید زیرا این کار باعث از بین رفتن گرده‌ها می‌شود. با شروع تولید برگ در زمستان، باید آبیاری را متوقف کنید، چون برگ جدید تمام مواد غذایی و آب برگ قبلی را جذب می‌کند. بنابراین نباید در حین مشاهده برگ جدید، آبیاری کنید و تا زمانی که برگ جدید به طور کامل رشد نکند، از آبیاری خودداری کنید. بعد از این دوره، دوباره با همان برنامه قبلی آبیاری کنید و بین دو آبیاری خاک باید خشک باشد. وقتی به اوایل بهار و شروع فصل گرما رسیدید، آبیاری را به هر ۲ هفته یک بار کاهش دهید تا به گیاه زمان استراحت دهید.
آفات و بیماری‌های کاکتوس لیتوپس
بزرگترین مشکل برای لیتوپس‌ها، بیماری‌های قارچی هستند که به علت رطوبت و گرمای زیاد ایجاد می‌شوند. برای جلوگیری از این بیماری‌ها، می‌توانید با آبیاری منظم و نگهداری در محل خشک و خنک، از ابتلای گیاه به این بیماری‌ها جلوگیری کنید.
شپشک آردآلود نیز یکی از مهم‌ترین آفات این گیاه به شمار می‌آید.
که در شکاف‌های سطح پنجره یا زمانی که گل جدید تولید می‌شود، بین دو سطح برگ یا روی ریشه، از شیره گل استفاده می‌کند. این آفت حالتی پشمک مانند درست می‌کند و مانند پنیر پیتزا کش می‌آید. بهترین روش این است که با یک برس آغشته به الکل صنعتی، بر روی حشره گیاه بمالید تا آن را از بین ببرید و سپس آن قسمت را با آب بشویید تا الکل به بافت گل آسیب نرساند.
سؤالات مهم در مورد نگهداری لیتوپس
۱- چرا لیتوپس چروک می‌شود؟
پاسخ: چروک شدن گیاه ممکن است به خاطر کم آبی یا خواب گیاه باشد. باید ابتدا بررسی کنید که آیا گیاه در حال رشد است یا نه و در چه دما و مکانی نگهداری می‌شود.
۲- چرا جوانه‌های لیتوپس بعد از کاشت سریع از بین می‌روند؟
پاسخ: جوانه‌های لیتوپس به بیماری‌های قارچی و گرما بسیار حساس هستند. بنابراین باید در محلی خنک کاشته شوند و بستر کشت نیز باید کاملاً ضدعفونی شده باشد.
۳- چرا لیتوپس پوسیده می‌شود؟
پاسخ: مهم‌ترین دلیل پوسیدگی، رطوبت بالا به ویژه در فصل گرم است. معمولاً پوسیدگی از ریشه شروع می‌شود و به کل گیاه گسترش می‌یابد.
بیشتر بخوانید:
