راهنمای کاشت و تکثیر گیاه لیف طبیعی (2 نکته مهم)
چگونه گیاه لیف بکاریم؟
گیاه لیف که به انگلیسی به نام Luffa Sponge شناخته می‌شود، یک نوع گیاه خاص است. این گیاه مربوط به خانواده خیار است و نسبت به دیگر اعضای این خانواده، رشدش کمی کندتر است؛ حتی بذرهایش هم ممکن است دیرتر جوانه بزنند. گیاه لیف متعلق به مناطق گرمسیری است و در آب و هوای سرد به آرامی رشد می‌کند. این گیاه به صورت بالارونده است و در طول یک فصل می‌تواند تا 10 متر یا بیشتر ارتفاع بگیرد. میوه گیاه لیف وقتی سبز است قابل خوردن است و می‌توان آن را مثل کدو طبخ یا خام مصرف کرد. اما اگر بخواهید از آن برای ساخت اسفنج و لیف استفاده کنید، باید میوه را زمانی برداشت کنید که رنگش زرد شده و قسمت‌های داخلی‌اش فیبری شود. در این زمان دیگر نمی‌توان میوه را برای خوراکی استفاده کرد.
شرایط محیطی مناسب برای رشد گیاه لیف
آبیاری: گیاه لیف به کم‌آبی کمی مقاوم است، اما این به معنای آن نیست که باید به آن خشکی بدهید. با آبیاری منظم، گلدهی و میوه‌دهی این گیاه افزایش می‌یابد، اما باید مراقب باشید که خاک همیشه خیس نماند. خیس ماندن طولانی‌مدت خاک می‌تواند باعث زردی برگ‌ها، ریزش گل‌ها و حتی پوسیدن ساقه‌ها شود و گیاه را از بین ببرد. بنابراین، وقتی سطح خاک نسبتاً خشک شد، گیاه را آبیاری کنید.
نور: گیاهان لیف برای گلدهی و رشد نیاز به حداقل 6 تا 8 ساعت نور مستقیم دارند. نور کم ممکن است منجر به ریزش گل‌ها و عدم میوه‌دهی شود و احتمال بروز بیماری‌های قارچی افزایش می‌یابد. همچنین برگ‌های گیاه، به‌خصوص برگ‌های پایینی، ممکن است بریزد. نور زیاد معمولاً برای این گیاه مشکلی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه با خشکی بیش از حد همراه باشد که در این صورت باعث ریزش گل‌ها و عدم رشد میوه‌ها خواهد شد و گیاه به تدریج خشک می‌شود.
دما: این گیاه به سرما حساس است و به حدود 150 تا 200 روز هوای گرم نیاز دارد تا گل و میوه بدهد. همچنین برای جوانه‌زنی بذرها نیاز به دمای خاک حدود 21 درجه سانتی‌گراد و برای فصل رشد به دمای بالای 25 درجه سانتی‌گراد دارد. دماهای بین 26 تا 29 درجه برای تشکیل میوه مناسب است. اگر دما به حدود 34 درجه برسد، مشکلی ندارد، اما اگر با آبیاری ناکافی همراه باشد، ممکن است گل‌ها و میوه‌ها بریزند.
خاک: خاک، به خصوص اگر در گلدان کاشته شود، باید زهکشی خوبی داشته باشد. می‌توانید این گیاه را در گلدان‌هایی با حجم حدود 20 لیتر بکارید و از ترکیب خاکی شامل خاک معمولی، خاک برگ و 10٪ شن با دانه‌های حدود 2 میلیمتر استفاده کنید تا زهکش خوبی یکی باشید. خروج آب از منافذ کف گلدان خیلی مهم است. اگر قصد دارید چند گیاه را کنار هم بکارید، باید حداقل یک متر فاصله و در شکل مناسب دو متر بین هر دو گیاه رعایت کنید. برای بهبود میوه‌دهی این گیاهان، می‌توانید از کودهایی استفاده کنید که مقادیر بیشتری فسفر و پتاسیم نسبت به نیتروژن دارند. البته این بدین معنا نیست که در خاک‌های فقیرتر گلدهی و میوه‌دهی نخواهند داشت، اما با این نوع کودها میوه‌دهی بیشتری خواهند داشت.
روش‌های کاشت گیاه لیف
اولین قدم برای کاشت گیاه لیف، انتخاب بذر خوب و سالم است. دانه‌های بالغ معمولاً رنگ تیره و سخت دارند، در حالی که دانه‌های نارس رنگ روشن و نرم هستند. دانه گیاه لیف شبیه دانه هندوانه است. بهترین زمان برای برداشت دانه‌های گیاه لیف، پاییز است و می‌توانید آن‌ها را برای سال بعدی کاشت ذخیره کنید. در مناطق گرم، می‌توانید دانه‌ها را مستقیماً در زمین بکارید. عمق کاشت بذرها 3 تا 4 سانتی‌متر است و در هر گودال، 2 تا 3 بذر قرار دهید. خاک باید زهکشی خوبی داشته باشد.
“`html
فضای بین هر دو دانه باید یک متر باشد، اما اگر فضای دو متر را در نظر بگیرید، بهتر است.
برای جوانه زدن، دمای خاک باید 21 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر باشد. برای بهبود روند جوانه‌زنی، می‌توانید دانه‌ها را قبل از کاشت به مدت 5 ساعت در آب خیس کنید. کاشت بذر در گلدان باعث می‌شود جوانه‌زنی بهبود یابد و گیاه زودتر شروع به رشد کند و در فصل نسبت به سایر گیاهان جلوتر بیفتد.
در مناطقی که سرمای بیشتری دارند، بهتر است دانه‌ها یک ماه قبل از پایان سرما در گلدان‌های کوچک داخل خانه کشت شوند، و زمانی که دمای خاک بیرون به 25 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر رسید، نهال‌ها را به خارج ببرید. دمای مناسب برای رشد گیاه لیف بین 25 تا 29 درجه سانتی‌گراد است.
بعد از گرده‌افشانی، گل‌دادن در گیاه لیف انجام می‌شود و قبل از تشکیل گل‌ها، یک غلاف شکل می‌گیرد. زنبورها به سمت گل‌های زرد رنگ لیف جذب می‌شوند و گرده‌افشانی را انجام می‌دهند. گل‌ها می‌ریزند و در پایه تک‌تک گل‌ها که گرده‌افشانی شده‌اند، میوه شکل می‌گیرد.
میوه لیف در اواخر پاییز رسیدن کامل پیدا می‌کند. این میوه به رنگ زرد و با پوستی قهوه‌ای و سبک است. اگر میوه کاملاً رسیده باشد، پوست آن نیز خواهد ریخت.
گیاه لیف ریشه‌های بزرگی تولید می‌کند، بنابراین باید در گلدان‌های بزرگ و مناسب با توجه به زمان نگهداری آن‌ها کاشته شوند. در هر گلدان، باید 2 تا 3 دانه در عمق 1 تا 2 سانتی‌متر کاشته شود (بسته به اندازه دانه، دانه‌های بزرگ‌تر باید عمیق‌تر قرار گیرند). سرعت جوانه‌زنی و رشد به دمای خاک بستگی دارد. خاک باید مرطوب نگه داشته شود، اما بیش از حد خیس نشود. زمان جوانه‌زنی بسته به شرایط متفاوت است و ممکن است بین 7 تا 14 روز طول بکشد. در صورتی که دانه‌ها سالم باشند و شرایط مناسب باشد، ممکن است جوانه‌زنی در 4 یا 5 روز اتفاق بیفتد.
کوددهی گیاه لیف
استفاده از کودهایی که نیتروژن دارند، باعث می‌شود نهال به رنگ سبز درآید. زمانی که دانه‌ها جوانه زدند و کمی بزرگ شدند، باید آن‌ها را تنک کنید و قوی‌ترین نهال‌ها را انتخاب کنید. برای گیاه لیف، تأمین نور خورشید بسیار مهم است و خاک نباید بیش از حد خشک شود. این گیاه حداقل به 6 تا 8 ساعت نور خورشید در روز برای رشد مناسب نیاز دارد. گلدان‌های کوچک ممکن است به آب روزانه نیاز داشته باشند، اما نباید خاک را خیس کرد و تنها باید آن را مرطوب نگه داشت.
اگر بذر گیاه یک ماه زودتر در گلدان کاشته شود، از گلدان‌هایی به قطر 10 سانتی‌متر استفاده نمایید. اگر گیاه لیف قرار است بیشتر از یک ماه در گلدان بماند، از گلدان‌های 13 تا 15 سانتی‌متری بهره ببرید. در ماه اول، یک داربست کوچک نیاز است و یک چوب یا میله کافی است.
زمانی که نهال یک یا دو برگ حقیقی تشکیل داد، می‌توان آن را پیوند زد. در این زمان ریشه‌ها ممکن است حدود 15 سانتی‌متر یا بیشتر باشند. صبر کنید تا خطر سرما به طور کامل رفع شود و خاک به اندازه کافی گرم باشد (25 درجه سانتی‌گراد) و بعد نهال‌ها را به خاک اصلی منتقل کنید. در صورت وجود سرما، رشد گیاه لیف متوقف می‌شود.
خاک مورد نیاز گیاه لیف
گیاه لیف خاکی با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهد، اما به انواع مختلف خاک‌ها نیز سازگار است. اضافه کردن کمپوست ارگانیک قبل از کاشت می‌تواند به تغذیه ریشه کمک کند. در مرحله رشد نهال، گیاه به نیتروژن نیاز دارد و در مرحله گلدهی به پتاس و فسفر نیاز پيدا می‌کند. بهتر است تا هنگامی که گیاه به بیرون منتقل نشده است، فقط از کود نیتروژن استفاده کنید و زمانی که به بیرون منتقل شد، از کودهای متعادل بهره ببرید. اگر گیاه کوچک بیش از حد پتاس و فسفر دریافت کند، ممکن است زودتر از موعد گل بدهد و در این صورت به جای تشکیل بوته درست، انرژی خود را صرف شکل‌گیری غلاف می‌کند.
زمانی
“`
زمانی که گیاه شروع به رشد می‌کند، نیاز به یک داربست قوی دارد تا بتواند به راحتی بالا برود. معمولاً از حصارهای زنجیره‌ای محکم به عنوان داربست استفاده می‌شود. گیاه لیف دوست دارد بلندتر شود و ممکن است تا ۲ تا ۳ متر رشد کند. همچنین، طول گیاه لوفا ممکن است به ۱۰ متر هم برسد. اگر گیاه لیف در کنار دیوارهای ناهموار کاشته شود، می‌تواند از آن دیوارها هم بالا برود و به عنوان داربست استفاده کند.
آفات و بیماری‌های گیاه لیف
زمانی که گیاهان جوان هستند، ممکن است تحت تأثیر علف‌های هرز و آفات قرار بگیرند. این موضوع بسیار مهم است که گیاه را از علف‌های هرز دور نگه‌دارند، زیرا علف‌های هرز ممکن است مانع رشد گیاه شوند. حلزون‌ها ممکن است به گیاهان کوچک آسیب برسانند و پرنده‌ها می‌توانند ساقه‌ها را قطع کنند. بارش باران زیاد نیز می‌تواند گیاهان را غرق آب کند. استفاده از مالچ پلاستیکی در اطراف گیاه لیف کوچک کمک می‌کند تا خاک گرم بماند و علف‌های هرز کاهش یابند. مالچ می‌تواند در طولانی مدت مقدار برداشت محصولات را افزایش دهد.
آفت‌هایی مانند شته، شپشک آردآلود و مگس سفید، همچنین بیماری‌هایی مانند سفیدک پودری، سفیدک دروغین و لکه‌های باکتریایی یا قارچی از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است گیاه لیف را تحت تأثیر قرار دهند.
خواص و فواید گیاه لیف
- گیاه لیف خاصیت مسهلی دارد.
- برای درمان بیماری‌های پوست و آسم مفید است.
- از آن تونیک تلخی درست می‌کنند که خاصیت ادرارآوری دارد.
- در موارد بزرگ شدن طحال کاربرد دارد.
- دانه آن خاصیت قی‌آوری دارد.
- از مغز دانه آن برای درمان اسهال خونی استفاده می‌شود.
- از گل و جوانه‌ها و برگ‌های جوان آن به عنوان غذا و به مانند سبزی خوردن استفاده می‌شود.
- میوه رسیده آن را خشک کرده و می‌سوزانند و خاکستر آن را به عنوان دارو در موارد مختلف مصرف می‌کنند.
- معتقدند که این خاکستر خاصیت بادشکنی دارد.
- برای نرم کردن سینه مفید است.
- خون را خنک کرده و خاصیت ضدعفونی کننده دارد.
- ضد کرم و ضد انگل است و به تنظیم قاعدگی کمک می‌کند.
- جریان خون را تنظیم می‌کند.
- ترشح شیر را افزایش می‌دهد.
- در درمان ورم‌های سرطانی، آبله، دندان‌درد و تب مخملک توصیه می‌شود. همچنین در موارد خونریزی مثانه، بواسیر، خونریزی زیاد در عادت ماهیانه، یرقان و فتق مؤثر است.
بیشتر بخوانید:
