راهنمای کاشت و پرورش پیاز (2 نکته مهم)
“`html
روش کاشت پیاز
پیاز یکی از سبزیجات مهم است که کشت آن از زمان‌های قدیم در بین قوم‌های مختلف آسیا رایج بوده و بیشتر در مناطق جنوب غربی آسیا رشد کرده است. پیاز یک گیاه دوساله است و دو نوع ساقه دارد: ساقه واقعی و ساقه کاذب. سوخ پیاز از انبساط ساقه کاذب به وجود می‌آید. در ایران از انواع مختلف پیاز، هم محلی و هم خارجی، کاشت می‌شود. اکثر این پیازها به دلیل گرده‌افشانی طبیعی مخلوط شده‌اند و امروزه پیازکاران بیشتر از بذرهای مخلوط استفاده می‌کنند. پیازهای مشهور محلی شامل پیاز قرمز آذرشهر (که در تبریز و آذرشهر کشت می‌شود)، پیاز قرمز ری (که در اطراف تهران کشت می‌شود) و پیاز سفید (که در قم و کاشان کشت می‌شود) هستند.
اگرچه پیاز به عنوان یکی از سبزیجات خنک شناخته می‌شود، اما در سطح تجاری، کشت آن در مناطق سردسیر (مانند تبریز و ارومیه) و همچنین مناطق گرمسیر (مثل خوزستان و اطراف کازرون) انجام می‌شود. گیاه پیاز در اوایل دوره رشد به هوای سرد و در اواخر دوره رشد به هوای گرم نیاز دارد. تشکیل سوخ و ساقه گل‌دهنده این گیاه بر اساس طول روز و دمای هوا تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به طور کلی، هوای خنک و روزهای طولانی باعث تحریک تشکیل سوخ می‌شوند.
گیاه‌شناسی پیاز
پیازها تک لپه‌ای و دو ساله هستند و نسبت به سرما مقاومت نسبی دارند، اما قوه نامیه خود را برای مدت طولانی حفظ نمی‌کنند. برای جوانه‌زنی، برخلاف سایر تک لپه‌ای‌ها مثل گندم، مکانیسم خاصی دارند؛ یعنی به جای تولید ریشه‌چه و ساقه‌چه، در زمان جوانه‌زنی، قسمت هیپوکتیل (محور زیر لپه) رشد کرده و ابتدا ریشه‌چه شکل می‌گیرد. ساقه‌چه به شکل یک گیره بالا می‌آید که به گیاه کمک می‌کند تا از عمق خاک بیرون آید. این گیره دارای دو بازو است.
شرایط اکولوژیک رشد پیاز
دما:
پیاز یک محصول فصل خنک است و به دماهای بین ۱۳ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد سازگار است و نمی‌تواند یخبندان را تحمل کند. برای داشتن عملکرد بالا، به دماهای خنک در مراحل اولیه رشد و قبل از شروع پیازدهی نیاز دارد. دمای مناسب برای رشد گیاهچه میان ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است و در دماهای بالای ۲۷ درجه سانتی‌گراد، میزان رشد کاهش می‌یابد.
خاک:
پیاز را می‌توان در انواع مختلف خاک‌ها کشت کرد، اما بیشتر به زمین‌های سبک و حاصلخیز نیاز دارد. خاک‌های شنی و لومی بهترین نوع خاک برای پرورش پیاز هستند و خاک‌های رسی عموماً مناسب نیستند. بهترین pH برای کاشت پیاز بین ۵.۵ تا ۵.۶ است.
کوددهی:
پیاز به کودهای حاوی نیتروژن و فسفر نیاز دارد. باید از مصرف کودهای تجاری با مقادیر بالای یون آمونیوم خودداری کرد، زیرا آمونیاک برای گیاه سمی است. برای کوددهی، معمولاً ۲۵ تا ۳۰ تن کود دامی در هکتار مصرف می‌شود. علاوه بر کود دامی، از کودهای شیمیایی برای هر هکتار، حدود ۶۰ تا ۹۰ کیلوگرم ازت، پتاس و ۱۲۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم اسید فسفریک استفاده می‌شود. کمبود فسفر و پتاس بر رشد و نمو پیاز تأثیر می‌گذارد.
رطوبت:
ریشه‌های فیبری و سطحی پیاز تنها در ۳۰ سانتیمتری سطح خاک گسترده می‌شوند. برای داشتن محصول پیاز در مناطق معتدل، به ۳۸۰ تا ۷۶۰ میلیمتر آب نیاز است. رطوبت خاک برای رشد ریشه‌های جدید مهم است. اگر ریشه‌های جدید در حال رشد باشد، باید رطوبت خاک در دسترس ریشه‌ها قرار گیرد، زیرا ریشه‌ها در خاک خشک رشد نخواهند کرد.
“`
روش کاشت پیاز
برای کاشت پیاز، معمولاً باید خاک را به صورت پشته‌هایی به فاصله ۳۵ تا ۴۵ سانتیمتر آماده کنیم. اگر بخواهیم پیاز را در دو ردیف بکاریم، فاصله را باید دو برابر کنیم. به طور کلی، برای هر هکتار حدود ۲٫۲ تا ۳٫۴ کیلوگرم بذر نیاز داریم و اگر بخواهیم نشاء تهیه کنیم، مقدار بذر حدوداً ۶ برابر خواهد بود. عمق کاشت بذر باید بین ۶ تا ۱۲ میلیمتر باشد و تا زمان سبز شدن باید خاک را مرطوب نگه داریم. همچنین، باید فاصله بین بوته‌ها ۷ تا ۱۰ سانتیمتر باشد.
کاشت بذر پیاز در محل اصلی
این روش در مناطقی به کار می‌رود که از علف‌کش‌ها استفاده می‌شود. وجود علف‌های هرز در طول زمستان ممکن است مانع از کاشت مکانیزه شود، به همین دلیل در این روش بین ۲ تا ۵ کیلوگرم بذر برای هر هکتار نیاز است.
زمانی که بذرها را در خزانه می‌کاریم و سپس نشاءها را به زمین اصلی منتقل می‌کنیم، این انتقال باید در مرحله دوم رشد ریشه انجام شود.
کاشت پیاز در سطوح وسیع
بذر پیاز می‌تواند هم در خزانه و هم به‌صورت مستقیم در زمین اصلی کشت شود. کاشت بذر در خزانه معمولاً در بهمن ماه انجام می‌شود و در اواخر اسفند به زمین اصلی منتقل می‌گردد. در زمین اصلی، کاشت بذر به دو روش خطی و نشتی انجام می‌شود، اما روش خطی بهترین گزینه است. در این روش، فاصله بین خطوط یا ردیف‌ها باید ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر باشد و فاصله بین بوته‌ها ۵ تا ۱۰ سانتیمتر، که این فاصله‌ها بستگی به نوع پیاز دارند. هر چه فاصله‌ها کمتر باشد، پیازهای ریزتری خواهیم داشت. بنابراین، برای تولید پیازهای بزرگ باید این فاصله‌ها را بر اساس اعداد ذکر شده تنظیم کنیم. برای تولید غده پیاز، به ۲٫۵ تا ۴٫۵ کیلوگرم بذر در هر هکتار نیاز داریم و برای تولید بذر پیاز حدود ۷ تا ۱۰ کیلوگرم بذر لازم است.
روش برداشت پیاز
در مناطق گرم، برای برداشت پیاز، باید ۲۵ تا ۳۵ درصد برگ‌های گیاه خشک شده باشند و در مناطق سرد، این مقدار باید حدود ۵۰ درصد باشد (این نشانه‌ای از رسیدن پیازها است). بعد از خارج کردن گیاه از خاک، باید آن را به مدت ۲ تا ۴ روز روی زمین بگذاریم تا قسمت پایینی پیاز خشک شود. سپس، برگ‌های گیاه را از فاصله ۲ تا ۳ سانتیمتری سوخ جدا می‌کنیم. باید مراقب باشیم که در هنگام برداشت، پیازها آسیب نبینند. به طور معمول، برای بهبود کیفیت پیازها، آن‌ها را به مدت ۳ تا ۴ هفته در دمای بالا (۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری می‌کنند تا رطوبت اضافی خود را از دست بدهند و سپس در جای مناسب انبار می‌شوند یا به بازار فروش ارسال می‌گردند.
بیشتر بخوانید:
