روش های کاشت و تکثیر درخت شاه توت  (2 نکته مهم)

معرفی درخت شاه توت

شاه توت بومی بخش‌های غربی ایران و قسمت‌های شرقی ترکیه است. این درخت ارتفاعی بین 8 تا 12 متر دارد و قطر آن به 50 تا 60 سانتی‌متر می‌رسد. درخت شاه توت در فصل زمستان برگ‌های خود را از دست می‌دهد و خزان می‌کند. تنه‌اش کوتاه بوده و با گذر زمان، تاج آن بزرگ و پُرپشت می‌شود. گل‌های نر شاه توت کوتاه و سبز هستند، در حالی که گل‌های ماده کمی کوچکترند.

شرایط محیطی درخت شاه توت

دما و آب و هوای موردنیاز درخت شاه توت:

انواع مختلف شاه توت در آب و هوای متفاوتی رشد می‌کنند. این درختان می‌توانند در آب و هوای نسبتاً گرم و معتدل تا آب و هوای نزدیک به سرد نیز رشد کنند. برای این درختان، دمای ایده‌آل در بهار و تابستان بین 25 تا 35 درجه سانتی‌گراد است. میوه‌های این درخت، سرما را خوب تحمل نمی‌کنند و در دماهای زیر صفر، یعنی در حدود منفی 2 تا منفی 4 درجه سانتی‌گراد یخ می‌زنند.

نور مورد نیاز برای درخت شاه توت:

درخت شاه توت به نور زیاد نیاز دارد و نور خورشید کمک می‌کند تا شاخ و برگ‌های آن رشد کنند. اگر نور خیلی شدید باشد، فاصله میان برگ‌ها کمتر و اندازه آن‌ها کوچک‌تر می‌شود.

آبیاری درخت شاه توت:

بیشتر انواع شاه توت به آب زیادی نیاز دارند. حداقل 600 میلی‌متر باران در طول سال برای رشد مناسب این درختان لازم است. نهال‌های جوان به آب بیشتری نیاز دارند و باید هر هفته یک یا دو بار آبیاری شوند. اما درختان بزرگ‌تر به آب کمتری نیاز دارند و هر 10 تا 15 روز یک بار آبیاری برای آن‌ها کافی است.

خاک مناسب برای درخت شاه توت:

درختان شاه توت خاک‌های شنی و لومی را ترجیح می‌دهند. مخلوط خاک با مواد پوسیده گیاهی به نام هوموس، نیز برای آن‌ها مناسب است. هوموس به خاک کمک می‌کند تا بهتر نفس بکشد و فعالیت باکتری‌ها افزایش یابد. خاک‌های مرطوب و با زهکشی بد برای کاشت شاه توت مناسب نیستند.

کوددهی درخت شاه توت:

برای درخت شاه توت باید از کودی استفاده شود که حاوی آهن، روی، منگنز، مولیبدن، منیزیم، مس و بور باشد. کود باید حداقل 12 سانتی‌متر از تنه درخت فاصله داشته باشد. زمان و دوره کوددهی بسته به سن درخت متفاوت است. برای بیشتر درختان شاه توت، یک بار در سال کوددهی کافی است و اگر بیش از حد کود داده شود، ممکن است به درخت آسیب برسد. کوددهی بهتر است در اواسط زمستان انجام شود و دادن کود بعد از تیرماه بهترین کار نیست.

ازدیاد و تکثیر درخت شاه توت

1- ازدیاد جنسی: میوه‌های مختلف شاه توت از خرداد تا مرداد می‌رسند و درختان توت معمولاً از حدود 5 سالگی شروع به میوه‌دهی می‌کنند. برای به دست آوردن بذر، باید میوه‌های رسیده را از درخت یا از زیر آن جمع‌آوری کرده و با فشار آب از گوشت میوه جدا کنیم. بهتر است میوه‌ها را برای 4 تا 5 روز در ظرفی در دمای اتاق بگذاریم تا خوب تخمیر شوند. سپس با آب آن‌ها را شستشو می‌دهیم و در سایه خشک می‌کنیم. بهتر است بذر شاه توت را در همان سال اول بکاریم، زیرا قوه نامیه‌اش بیشتر از 3 ماه نگه‌داری نمی‌شود. اگر بذرها را در دمای زیر 10 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنیم، قوه نامیه‌شان تا یک سال و یا حتی حداکثر دو سال حفظ می‌شود، اما رشد آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد. توانایی بذرهای شاه توت بر اساس نوع آن، بین 20 درصد تا 90 درصد متفاوت است. هر 100 کیلوگرم میوه توت بین 2 تا 3 کیلوگرم بذر تولید می‌کند. در هر کیلو بذر توت، حدود 520000 عدد بذر وجود دارد و برای کاشت در هر هکتار حدود 12 کیلوگرم بذر نیاز است. بذرها را در بهار یا پاییز می‌کارند و زمان لازم برای جوانه زدن بذرها در دمای 20 درجه سانتی‌گراد بین 15 تا 20 روز است. باید در این مدت سطح خاک مرطوب باشد و قبل از کاشت، باید زمین را با کودهای مناسب آماده کنیم. پس از جوانه زدن، بذرها به یک الی دو هفته سایه نیاز دارند. ازدیاد شاه توت با بذر بسیار ساده و کم‌هزینه است، اما یک مشکل اصلی آن عدم یکنواختی در خصوصیات نهال‌ها می‌باشد.

2- ازدیاد غیر جنسی: برای حفظ خواص اصلی درخت، می‌توان از روش‌های غیرجنسی استفاده کرد. مهم‌ترین روش‌های ازدیاد غیر جنسی عبارتند از:

الف) پیوند: این…
“““html

انتقال یک بخش یا جوانه از یک گیاه که میوه‌های خوشمزه و باکیفیت دارد، به یک پایه‌ی ریشه‌دار انجام می‌شود تا گیاه جدید هر ساله از همان میوه‌های خوب تولید کند. اصلی‌ترین انواع پیوند در توت عبارتند از: پیوند شکمی، پیوند اسکنه‌ای، پیوند مجاورتی، پیوند لوله‌ای و پیوند روی ریشه. معمولاً بیشترین استفاده از پیوند ریشه است که حدود 90 درصد پیوندها به این روش انجام می‌شود. در این روش، ریشه‌های یک‌ساله در بهار به ارتفاع 8 تا 10 سانتیمتر برش داده و پیوندک را بصورت مایل از زیر یک جوانه قطع می‌کنند و به سرعت بین پوست و چوب ریشه قرار می‌دهند تا به خوبی در آنجا جا بگیرد. سپس محل برش‌ها را با نوار می‌پوشانند تا تماس بین مرسیستم ریشه در نقطه پیوند به خوبی برقرار شود.

ب) قلمه درخت شاتوت : برای زیاد کردن درخت شاتوت، استفاده از قلمه روش خوبی است که در آن تمام ویژگی‌های گیاه مادری حفظ می‌شود. قلمه زدن به دو نوع تقسیم می‌شود: قلمه‌زنی چوبی و قلمه‌زنی سبز.

قلمه‌زنی چوبی : در این روش، قلمه‌ها از سر شاخه‌های یک‌ساله با قطر حدود 1 تا 3 سانتیمتر در زمان خواب زمستانی تهیه می‌شوند و در سردخانه‌ها در دمای 5 درجه نگهداری می‌شوند تا در بهار دمای خاک به 14 درجه برسد. سپس آنها را در زمین می‌کارند. هر قلمه باید دارای 4 تا 5 جوانه در حال خواب و طولی بین 15 تا 20 سانتیمتر باشد.

قلمه سبز : در این روش، شاخه‌های درختانی که برای قلمه‌گیری انتخاب شده‌اند را در زمستان هرس می‌کنند تا فقط 6 تا 7 جوانه باقی بماند. این جوانه‌ها در بهار آینده برگ‌های سبز به طول 30 تا 40 سانتیمتر تولید می‌کنند. قلمه‌ها به طول 15 تا 20 سانتیمتر بریده و به جز دو برگ پایینی، بقیه برگ‌ها را حذف کرده و در اردیبهشت یا خرداد در خاک می‌کارند.

ج) خوابانیدن

روش‌های هرس درخت شاتوت

در هرس درختان توت، اول باید تمام شاخه‌های خشک شده و بیمار را برید و فوری بسوزانید. سپس، تمام شاخه‌هایی که به سمت داخل تاج رشد کرده‌اند و به آنها نرک می‌گویند، به دلیل بی‌حاصل بودن و مصرف بی‌مورد مواد غذایی باید هرس شوند. از همین نرک‌ها می‌توان در ازدیاد درختان توت استفاده کرد. علاوه بر این، تمام شاخه‌هایی که تاج درخت را شلوغ کرده و مانع رسیدن نور به میوه‌ها می‌شوند باید حذف شوند. بهترین زمان برای هرس وقتی است که برگ‌ها ریخته و درخت در حالت خواب زمستانی باشد، اما در صورت نیاز می‌توان در سایر زمان‌ها نیز درخت توت را هرس کرد.

آفات و بیماری‌ها درخت شاه توت

خوره گیاهی یکی از آفت‌هاست که به درخت شاه توت حمله می‌کند. برای جلوگیری از آن، باید آب و کود کافی به گیاه داده شود. خوره گیاهی از نظر شیمیایی قابل کنترل نیست، بنابراین شاخه‌های بیمار باید به اندازه 30 سانتیمتر قطع شوند. بیماری پاپ‌کورن که از یک نوع قارچ ناشی می‌شود، با چیدن و دور انداختن میوه‌های عفونی قابل جلوگیری است و برای درخت شاه توت خطرناک نیست. سفیدک حقیقی نیز یک بیماری قارچی است که برگ‌های درخت را آسیب می‌زند و برای نابودی آن‌ها باید از اسپری‌های قارچ‌کش مخصوص استفاده کرد.

خواص دارویی شاتوت

برای درمان کرم، معمولاً 15 گرم از پوست ریشه درخت را در 250 گرم آب جوشانده و صبح ناشتا می‌نوشند. عصاره توت فرنگی و شاه توت به طور فوق‌العاده‌ای از رشد سرطان‌های سینه و دهانه رحم جلوگیری می‌کنند. به ویژه عصاره توت فرنگی به کاهش رشد سلول‌های سرطانی سینه کمک می‌کند. تمشک، توت فرنگی و شاه توت نیز با سرطان‌های پروستات و دهانه رحم مبارزه می‌کنند. گفته می‌شود که گنجاندن میوه‌هایی مانند شاتوت در رژیم غذایی می‌تواند عملکرد مغز را بهبود بخشد و تقویت کند. محققان باور دارند که فلاوونوئیدها مثل آنتوسیانین و فلاوانول‌ها در این میوه می‌توانند از طریق راه خاصی در هیپوکامپوس مغز، پروتئین‌های خاصی را فعال کرده و حافظه را تقویت کنند. هیپوکامپوس بخشی از مغز است که کنترل یادگیری و حافظه را بر عهده دارد. بنابراین تقویت حافظه درازمدت و کوتاه‌مدت ممکن می‌شود.

“““html

مدت زمان در سطح ملکولی در نورون‌ها کنترل می‌شود. خوردن این میوه می‌تواند ظرفیت حافظه را به طور قابل توجهی افزایش دهد و موجب تقویت آن شود.

خواص برگ درخت شاتوت

استفاده از جوشانده برگ‌های این میوه برای درمان حالت تهوع از قدیم مرسوم بوده و ریشه آن برای درمان اسهال خونی کاربرد داشته است. در برگ شاتوت ماده‌ای وجود دارد که می‌تواند قند خون را کاهش داده و به درمان دیابت کمک کند. به همین خاطر می‌توان از آن در صورت بالا بودن قند خون و همچنین برای درمان دیابت استفاده کرد. آب دم کرده ریشه توت و شاتوت که با حدود 40 گرم ریشه دم شده باشد، برای دفع انگل کدو بسیار مفید است، به‌ویژه اگر برگ شفتالو به آن اضافه شده باشد. نوشیدن دم کرده برگ شاتوت نیز همین تأثیرات مثبت را خواهد داشت. مزمزه کردن دم کرده آن برای تسکین درد دندان و کمپرس آن نیز برای کاهش ورم‌های روده مفید است.